dîtin

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /diːˈtɪn/

• Deng (Bidlîs)

• Kîtekirin: dî·tin

Lêker

dîtin (lêkera gerguhêz)
Rehê dema niha: -bîn-
RP. Niha
	ez	dibînim
	tu	dibînî
	ew	dibîne
	em, hûn, ew	dibînin
Fermanî	Yekjimar	bibîne
	Pirjimar	bibînin
Rehê dema borî:  /
RP. Boriya sade
	min	dît / dî
	te	dît / dî
	wê/wî	dît / dî
	me, we, wan	dît / dî
Formên din: Tewandin:dîtin

dîtin lêkera xwerû, gerguhêz

1. Bi çavan pê hesîn, bi çavan hay jê bûn, ketin ber çavan.

   Tarî bû, me ti tişt nedidît.

   Mirov li ber ronahiyê tiştan dibîne.

   Kesên ku nikarin bi çavên xwe dinyayê bibînin, kor in.

Ji wêjeya klasîk

• Der mezarê sehle lê redda cewab
  Pirr kesan dîtin keramet û eser— (Mewlûda Kurdî ~1720, Mela Hesenê Bateyî)

Herwiha

• (Devkî) dîn

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: دیتن

Têkildar

• nerîn

Bide ber

• bîstin

Gotinên pêşiyan

• dîtin û gotin nabe wek hev

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî: *d^heiə ("pê hesîn, dîtin, bihîstin"), proto-îranî: *dai- ("dîtin, bihîstin") , avestayî: dai- ("dîtin "), farisiya kevn: dī- ("dîtin"), partî: dyd- ("dîtin"), pehlewî: dyd- ("dîtin"), hotenî: dai- ("dîtin"), harezmî: dy- ("dîtin"), farisî: dīdan ("dîtin"), belûçî: dīt- ("dîtin") … ^{alfabeya arî}, kurmancî: dîtin ("dîtin"), soranî: dîtin, bînan ("dîtin"), hewramî: diyay ("dîtin"), zazakî: diyene, vînayen- ("dîtin"), şêxbizinî: diyin, wînandin- ("dîtin"), sanskrîtî: dhay- ("bihîstin"), yûnanî: theôréô ("dîtin"),

Çavkanî: Cheung p.49, Watkins p.18 | Pokorny: 243

Jê

• bînahî
• bînayî
• bînbar
• bînbarî
• diyar
• diyarî (2)
• diyarîtî
• diyartî
• dîdar
• dîdarî
• dîmen
• dîtbar
• dîtbarî

Bi zaravayên din

• Zazakî: dîtene, dîtiş, dîyene, dîyayîş, vînayene, vînayîş

Werger

• Afrîkansî: sien → af, besien
• Albanî: shoh → sq
• Almanî: sehen → de , übersehen → de, wahrnehmen → de, erkennen → de, schauen → de (régionalisme)
• Fransiya kevn: vedeir → fro, veeir → fro, veoir → fro
• Inglîzî: see → en, witness → en
• Inglîziya kevn: seon
• Erebî: رَأى‎ → ar
• Erebiya misrî: شاف‎ → arz (šâf)
• Aragonî: veyer → an
• Ermenî: տեսնել → hy (tesnel)
• Azerî: görmək → az
• Başkîrî: күреү → ba (kürew)
• Baskî: ikusi → eu
• Belarusî: бачыць (báčycʹ)
• Bretonî: gwelet → br, gwelout → br
• Bulgarî: виждам → bg (viždam)
• Katalanî: veure → ca
• Şawî: yeẓra → shy
• Çînî: 看 → zh (kàn)
• Koreyî: 보다 → ko (boda)
• Kreyoliya seyşelê: war → crs
• :
• Damariya rojhilat: goˈven
• Danmarkî: se → da
• Spanî: ver → es
• Esperantoyî: vidi → eo
• Estonî: nägema → et
• Ferî: sjá → fo, síggja → fo, hyggja eftir
• Fînî: nähdä → fi
• Fransî: voir → fr
• Flamiya rojava: zien → vls
• Frankoprovansî: (savoyard) vè → frp / vi → frp
• Frîsî: sjen → fy
• Gaelîka skotî: faic
• Îrlendî: faic, feic
• Gagawzî: görmää → gag
• Galîsî: ver → gl
• :
• :
• Weylsî: gweld → cy
• :
• Gurcî: ხედვა (xedva), ხილვა (xilva)
• Gotî: 𐍃𐌰𐌹𐍈𐌰𐌽 → got (saíƕan)
• Yûnanî: βλέπω → el (vlépo)
• Yûnaniya kevn: ὁράω → grc (horáō), βλέπω → grc (blépō), λεύσσω → grc (leussô)
• Îbranî: ראה‎ → he (ra'ah)
• Îbraniya kevn:
• Hindî: देखना → hi (dekhnā)
• Hmongî: pom
• Mecarî: lát → hu
• Yakutî: көр → sah (kör)
• Îdoyî: vidar → io
• Indonezî: lihat → id
• Înuîtî: ᑕᑯ- (taku-)
• Îzlendî: sjá → is
• Îtalî: vedere → it
• Japonî: 見る → ja (miru)
• Kabîlî: wali → kab
• Karaçay-balkarî: кёрюрге → krc
• Qazaxî: көру → kk (körw)
• Xakasî: кӧрерге → kjh (kӧrerge)
• Kîkûyûyî: kwona → ki
• Kirgizî: көрүү → ky (körüü)
• Cogui: tṹwi
• Kotavayî: wí → avk
• Kumikî: гёрмек → kum (görmek)
• Kurdî: dîtin → ku
• Latînî: videre → la
• Latviyayî: redzēt → lv
• Lîtwanî: matyti → lt
• Makedonî: гледа (gleda)
• Malezî: lihat → ms
• Maltayî: ra
• Maorî: kite
• Mayayiya yukatekî: ilik
• Mongolî:
• Holendî: zien → nl
• Nogayî: коьруьв → nog (körüv)
• :
• Norwecî: se → no
• Norweciya nînorskî: sjå → no
• Nlûyî: nǀaa, nǀii
• Oksîtanî: veire → oc, véser → oc, véder → oc
• Oyratayî: asi
• Ozbekî: ko’rmoq
• Papyamentoyî: mira → pap
• Farisî: دیدن‎ → fa
• Pîkardî: vir → pcd
• Pîrahayî: xobi
• Plodîşî: seenen → nds
• :
• :
• Polonî: widzieć → pl
• Portugalî: mirar → pt, ver → pt
• : *
• Romanyayî: vedea → ro
• Rusî: видеть → ru (videt’) ; увидеть → ru (ouvidet’), зреть → ru (zriét'), узреть → ru (ouzriét')
• Samiya bakurî: oaidnit → se
• Sangoyî: bâ → sg
• Skotî: ti sei → sco
• :
• Şîngazîcayî: hwona
• Slovakî: vidieť → sk
• Slovenî: videti → sl
• Sirananî: si → srn
• Swêdî: se → sv
• Tagalogî: mákita
• Teterî: күрү (kürü)
• Çekî: vidět → cs ; uvidět → cs
• Çuvaşî: кур → cv (kur)
• Tayî: เห็น → th (hĕn)
• :
• Tuvanî: көөр → tyv (köör)
• :
• Tirkî: görmek → tr
• Tirkmenî: görmek
• Ûkraynî: бачити → uk (báčyty)
• Viyetnamî: nhìn thấy → vi, xem xét → vi, thấy → vi, xem → vi
• Volapûkî: logön → vo
• Walonî: vey → wa, vir → wa
• Yidîşî: זען‎ (zen)
• Zuluyî: -bona

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	dîtin	dîtin
Îzafe	dîtina	dîtinên
Çemandî	dîtinê	dîtinan
Nîşandera çemandî	wê dîtinê	wan dîtinan
Bangkirin	dîtinê	dîtinino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	dîtinek	dîtinin
Îzafe	dîtineke	dîtinine
Çemandî	dîtinekê	dîtininan

dîtin mê

1. Qenaet, bawerî, nerîn, boçûn, helwest, ray.

   Bi dîtina min divê em îro biçin.

2. Şêwe, şikil.

   Li wir, li ber wan dîtina wî hat guhertin. Rûyê wî wek rojê şewq da û cilên wî wek ronahiyê çîlspî bûn.

Werger

wate (1)

wate (2)