xem

Kurmancî

Bilêvkirin

Navdêr

Tewandina xem
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	xem	xem
Îzafe	xema	xemên
Çemandî	xemê	xeman
Nîşandera çemandî	wê xemê	wan xeman
Bangkirin	xemê	xemino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	xemek	xemin
Îzafe	xemeke	xemine
Çemandî	xemekê	xeminan

xem mê

derd, kovan, keser, keder, azar, êş, ezyet, ezab, nexweşî, kul, qisawet, qiswet
- Tew ew dikene jî!. . . Lê, ma qey xema te ye? Ma qey tu û bavê xwe malê pakij dikin û firax û kincan dişon? — (Firat Cewerî, Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)
- Qet mirin li nik wî xem nebûyî. — (Mele Mehmûdê Bazîdî, Cami’eya Riseleyan û Hikayetan Bi Zimanê Kurmancî, Lîs, 2010, çapa 1em, r. 109, ISBN 978-605-5683-27-6)
jan, şkence, îza, nîgeranî, xemgînî, gebsî, bêhntengî, elem, dilgiranî^{[Ev rêz ji aliyê botê ve lê hatiye zêdekirin, ji kerema xwe re kontrol bike!].}
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Ji wêjeya klasîk

Minnet ji Xudayî ko bi 'ebdê xwe Melayî
iksîra xema 'işqê, ne dînar û direm da — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: خه‌م

Jê

Etîmolojî

Ji erebî غَمّ (ẍemm), hevreha aramî ܥܡܡ ('-m-m-: tarî bûn).

Werger

Albanî: keqardhje → sq mê, dëshpërim → sq nêr, brengosje → sq mê, brengë → sq mê
Almanî: Kummer → de nêr, Traurigkeit → de mê, Trauer → de mê, Sorge → de mê, Kümmernis → de mê, Leiden → de nêtar, Gram → de nêr
Azerî: kədər → az, qəm → az, hüzn, dərd → az, qüssə → az, qəm-qüssə, ələm
Belarusî: сму́так nêr (smútak), печа́ль mê (pječálʹ), го́ра → be nêtar (hóra), сум nêr (sum), туга́ mê (tuhá)
Bengalî: দুঃখ → bn (duḥkhô), দেরেগ → bn (dereg), গোসা → bn (gośa), নারাজী (narazī)
Bretonî: kastiz → br nêr
Bulgarî: скръб → bg mê (skrǎb), печа́л → bg mê (pečál), жа́лост → bg mê (žálost), го́рест → bg mê (górest)
Burmayî: ပရိဒေဝ → my (pa.ri.dewa.), အဆွေး → my (a.hcwe:), အပူ → my (a.pu)
Çekî: smutek → cs nêr
Çînî:
Mandarînî: 悲傷 / 悲伤 → zh (bēishāng), 悲哀 → zh (bēi'āi), 感傷 / 感伤 → zh (gǎnshāng)
Danmarkî: sorg → da giştî, smerte → da, græmmelse
Endonezyayî: kesedihan → id
Erebî: حُزْن nêr (ḥuzn)
Ermenî: տխրություն → hy (txrutʻyun), վիշտ → hy (višt)
Esperantoyî: malĝojo
Estonî: kurbus
Farisî: غم → fa (ğam), اندوه → fa (anduh), زاری → fa (zâri), حزن → fa (hozn)
Fînî: suru → fi, murhe → fi, huoli → fi
Fransî: peine → fr mê, chagrin → fr
Gaelîka skotî: bròn nêr, èislean nêr, duilichinn mê, doilgheas nêr, tùirse mê, mulad nêr
Galîsî: tristura mê, pena → gl mê, pesadume mê
Gotî: 𐌲𐌰𐌿𐍂𐌹𐌸𐌰 mê (gauriþa), 𐌲𐌰𐌿𐍂𐌴𐌹 mê (gaurei)
Gurcî: დარდი (dardi), ვარამი (varami), წუხილი (c̣uxili), მწუხარება (mc̣uxareba), სევდა (sevda), ნაღველი (naɣveli)
Hindî: दुःख → hi nêr (duḥkh), उदासी → hi (udāsī), शोक → hi nêr (śok), ग़म nêr (ġam), अफ़सोस nêr (afsos), हुज़्न (huzna)
Holendî: verdriet → nl nêtar, smart → nl giştî, droefheid → nl mê
Îbranî: צַעַר → he nêr (tsa'ár)
Îdoyî: chagreno → io
Îngilîziya kevn: sorg mê, caru mê
Îngilîziya navîn: sorow, hevyte
Îngilîzî: sorrow → en
Îngriyî: murhe
Îrlendî: brón nêr, cumha nêr, tuirse → ga mê, ong nêr
Îtalî: tristezza → it, dolore → it, pena → it mê, afflizione → it mê, infelicità → it mê
Îzlendî: sorg → is mê
Japonî: 悲しみ → ja (かなしみ, kanashimi), 悲哀 → ja (ひあい, hiai)
Katalanî: tristesa → ca mê, dolor → ca nêr, pena → ca mê
Keçwayî: llaki → qu, phuti
Kirgizî: кайгы → ky (kaygı)
Kîkûyûyî: kĩeha
Koreyî: 슬픔 → ko (seulpeum), 비애 → ko (biae), 시름 → ko (sireum)
Latgalî: skume, žālobys
Latînî: luctus nêr, aegritudo
Latviyayî: sēras, bēdas
Lawsî: ຄວາມໂສກເສົ້າ → lo (khuām sōk sao)
Lîtwanî: liūdesys → lt nêr
Makedonî: тага → mk mê (taga)
Malagasî: alahelo → mg
Malezî: kesedihan → ms
Manksî: bran, seaghyn mê, smeih, sou-aigney mê, trimshey mê, dobberan
Maorî: pāpōuri
Mecarî: bánat → hu, szomorúság → hu, bú → hu, búbánat → hu
Mongolî: уй гашуу (uj gašuu), гашуудал → mn (gašuudal)
Norsiya kevn: sorg mê
Norwecî:
Norweciya bokmålî: sorg → no nêr yan mê

Norweciya nînorskî: sorg mê
Oksîtanî: tristesa → oc mê, dolor → oc, pena → oc mê
Oromoyî: gadda
Oygurî: قايغۇ (qayghu)
Ozbekî: qaygʻu → uz, anduh → uz, gʻam → uz
Polonî: smutek → pl nêr
Portugalî: tristeza → pt mê, mágoa → pt mê, pesar → pt
Puncabî: دکھ → pa (dkh)

Puncabî: ਦੁੱਖ nêr (dukh), ਦੁਖ nêr (dukh)
Qazaxî: қайғы (qaiğy), зар (zar)
Romanyayî: tristețe → ro mê, întristare → ro mê, mâhnire → ro mê, supărare → ro mê, nefericire → ro mê, durere → ro mê
Rusî: го́ре → ru nêtar (góre), печа́ль → ru mê (pečálʹ), грусть → ru mê (grustʹ), тоска́ → ru mê (toská), уны́ние → ru nêtar (unýnije), скорбь → ru mê (skorbʹ)
Sanskrîtî: अप्रसन्नता (aprasannatā), दुःख → sa nêtar (duḥkha)
Sirboxirwatî:
Kirîlî: жа̏ло̄ст mê, ту́га mê

Latînî: žȁlōst → sh mê, túga → sh mê
Slovakî: smútok nêr, zármutok nêr
Slovenî: žalost → sl mê
Spanî: tristeza → es mê, aflicción → es mê, infelicidad → es mê, pesar → es nêr, pesadumbre → es mê, dolor → es nêr, pena → es mê, sinsabor → es nêr, quebranto → es, acíbar → es nêr
Swêdî: sorg → sv giştî
Tacikî: ғам (ġam), андӯҳ (andüh), ҳузн (huzn), ғусса (ġussa)
Tamîlî: சோகம் → ta (cōkam), துக்கம் → ta (tukkam), துயரம் → ta (tuyaram)
Tayî: ความทุกข์ → th, ความเศร้า → th (kwaam sâo), ทุกข์ → th
Telûgûyî: దిగులు → te (digulu), బాధ → te (bādha)
Teterî: кайгы → tt (qaygı)
Tirkî: üzüntü → tr, keder → tr
Tirkmenî: gussa, gynanç
Toxarî B: mentsi
Urdûyî: غم → ur nêr (ġam), افسوس nêr (afsos), دکھ (dukh), سوگ (sug), اداسی (udāsī)
Ûkraynî: печа́ль mê (pečálʹ), го́ре nêtar (hóre), сму́ток nêr (smútok), скорбо́та mê (skorbóta)
Viyetnamî: nỗi buồn → vi, sự buồn → vi
Weylsî: tristwch → cy nêr, trymfryd nêr, galar → cy nêr, gofid → cy nêr
Ximêrî: ទុក្ខ → km (tukkhɑɑ), ថ្នាំង → km (thnang), សោក → km (saok)
Yûnanî: λύπη → el mê (lýpi), θλίψη → el mê (thlípsi)
Kevn: λύπη mê (lúpē)
Zimanê destan ê emerîkî: A@Chest-PalmBack CirclesVert

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara sorrow a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Viyetnamî

Lêker

xem

dîtin
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]