xemgîn

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /xɛmˈɡiːn/, /ɣɛmˈɡiːn/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: xem·gîn

Rengdêr

Pozîtîv	Komparatîv	Sûperlatîv
xemgîn	xemgîntir	herî xemgîn (merkezî) tewrî xemgîn (rojavayî) xemgîntirîn (soranîzm)

Jinekek xemgîn.

xemgîn

1. kesa/ê xeman dixwe yan xemên giran hene

   Hevmane: bixem, xembar, xemnak, derdgiran, bikeser, bikul, daxbar, xemxur, xemdar, xemgîr

   • Rojekê, Min çil û sê caran dît ku çawa rok diçû ava! Û hinekî paşê, te berdomand: - Tu dizanî... Dema mirov gelekî xemgîn be, ew hez dike li avaçûna rokê binere... - Na xwe wê roja çil û sê caran tu wiqasî xemgîn bûyî? Lê mîrzayê biçûk vengerand. — (Mîrzayê Biçûk, Antoine de Saint-Exupéry, werger: Fawaz Husên, Weşanên Nûdem)
   • Xîzan û geda xenî û zengîn
     Şadan û hezîn û şa û xemgîn
     Êdî nedibûn ji hev muşexxes — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)
2. Tişta/ê mirovî xemgîn dike.

   Hevmane: dilsoj

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: خه‌مگین, غەمگین
• kurdî-krîlî: хәмгин

Jê

• (lêker) xemgîn bûn
• (lêker) xemgîn kirin
• (navdêr) xemgînbûn
• (navdêr) xemgînbûyî
• (navdêr) xemgînkirin
• (navdêr) xemgînkirî
• xemgîntî
• xemgînî
• xemgînîtî

Etîmolojî

Ji xem +‎ -gîn.

Werger

• Albanî: i mërzitur → sq, i pikëlluar → sq
• Almanî: traurig → de, besorgt → de
• Azerî: qəmgin → az, kədərli, qəmli → az
• Baskî: goibel, triste
• Belarusî: су́мны (súmny)
• Bengalî: দুঃখিত (duḥkhit), উদাস → bn (udaś)
• Bîkoliya naverast: mamundo
• Bulgarî: мрачен → bg (mračen), печа́лен → bg (pečálen), тъ́жен → bg (tǎ́žen)
• Burmayî: ညှိုးငယ် → my (hnyui:ngai), ဝမ်းနည်းသော → my (wam:nany:sau:)
• Çekî: smutný → cs
• Çînî:

  Kantonî: 唔開心 / 唔开心 (m⁴ hoi¹ sam¹)

  Mandarînî: 哀傷 / 哀伤 → zh (āishāng), 悲傷 / 悲伤 → zh (bēishāng), 憂傷 / 忧伤 (yōushāng)

• Danmarkî: trist
• Endonezyayî: sedih → id
• Erebî: حَزِين (ḥazīn)

  Erebiya hîcazî: زعلان n (zaʕlān), مُتْضَايِق (mutḍāyig)

  Erebiya başûrê şamê: زعلان n (zaʕlān)

  Erebiya başûrê şamê: زعلان n (zaʕlān)

• Ermenî: տխուր → hy (txur)
• Erzayî: нусманя (nusmanja)
• Esperantoyî: malgaja
• Estonî: kurb → et
• Farisî: غمگین → fa (ğamgin), دژم → fa (dožam)
• Fînî: surullinen → fi
• Fransî: triste → fr
• Friyolî: avilît
• Gaelîka skotî: brònach, dubhach, gruamach
• Galîsî: triste → gl
• Gotî: 𐌲𐌰𐌿𐍂𐍃 (gaurs)
• Gurcî: სევდიანი (sevdiani), დარდიანი (dardiani), მწუხარე (mc̣uxare), ნაღვლიანი (naɣvliani)
• Hawayî: kaumaha
• Hindî: उदास → hi (udās), दुखी → hi (dukhī)
• Holendî: triest → nl, verdrietig → nl
• Îbranî: עָצוּב → he (atzúv)
• Îdoyî: trista → io
• Îngilîziya kevn: drēoriġ
• Îngilîziya navîn: sad, drery
• Îngilîzî: sad → en
• Îngriyî: pahameeliin
• Îrlendî: brónach
• Îtalî: triste → it
• Îzlendî: dapur → is
• Japonî: 悲しい → ja (かなしい, kanashii)
• Javayî: susah → jv
• Katalanî: trist → ca n, trista → ca m
• Keçwayî: llakisqa
• Kirgizî: кайгылуу → ky (kaygıluu), капалуу → ky (kapaluu), муңайынкы → ky (muñayınkı), муңдуу → ky (muñduu)
• Komoriya ndzwanî: na hamu
• Koreyî: 슬프다 → ko (seulpeuda)
• Kreyoliya fransî ya Louisiana: tris
• Krymçakî: опранмах, бехсун (bekhsun)
• Latgalî: skumeigs, žāls
• Latînî: tristis, maestus → la
• Latviyayî: skumjš, bēdīgs
• Lawsî: ກ່ຳ (kam), ກຳສວນ (kam sūan), ຕອມ (tǭm)
• Lîtwanî: liūdnas → lt
• Luksembûrgî: trauereg
• Makedonî: та́жен (tážen)
• Malezî: sedih → ms
• Maltayî: imdejjaq
• Maorî: hinapouri
• Mecarî: szomorú → hu
• Mongolî: уйтгартай (ujtgartaj), гунигтай (gunigtaj)
• Norwecî: trist, lei seg
• Oksîtanî: trist → oc n, trista → oc m
• Ozbekî: qaygʻuli → uz, gʻamgintneg
• Peştûyî: غمجن → ps (ğamjan), خپه → ps (xapa), خواشينی → ps (xwâšinay)
• Polonî: smutny → pl
• Portugalî: triste → pt
• Qazaxî: қайғылы (qaiğyly), көңілсіз (köñılsız), мұңайлы (mūñaily)
• Romagnolî: abatù
• Romanyayî: trist → ro, tristă m, abătut → ro n yan nt, abătută → ro m
• Rusî: гру́стный → ru (grústnyj), печа́льный → ru (pečálʹnyj)
• Sanskrîtî: खिन्न → sa (khinna)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: жалостан, тужан

  Latînî: žalostan → sh, tužan → sh

• Skotî: sad, dule
• Slovakî: smutný → sk
• Slovenî: žalosten → sl
• Spanî: triste → es
• Swêdî: ledsen → sv, sorgsen → sv
• Tacikî: ғамгин → tg (ġamgin)
• Tagalogî: malungkot
• Tayî: เศร้า → th (srâo), เศร้าโศก
• Tirkî: üzgün → tr, mutsuz → tr, kaygılı → tr, tasalı → tr, gamlı → tr, mağmum → tr, mahzun → tr, melul → tr, kırık kalpli, kalbi kırık → tr
• Tirkmenî: gamgyn, gamly → tk, gaýgyly → tk
• Tîbetî: སྐྱོ་པོ (skyo po)
• Urdûyî: اداس (udās), دکھی (dukhī)
• Ûkraynî: смутни́й (smutnýj), сумни́й (sumnýj)
• Viyetnamî: buồn → vi, buồn bả, buồn rầu → vi
• Weylsî: trist → cy
• Ximêrî: កន្លេង → km (kɑnleɛŋ)
• Yidîşî: טרויעריק (troyerik)
• Yûnanî: θλιμμένος → el (thlimménos), λυπημένος → el (lypiménos), στενοχωρημένος → el (stenochoriménos)
• Zimanê destan ê emerîkî: 5@NearInsideNosehigh-PalmBack-5@NearInsideNosehigh-PalmBack 5@NearInsideNeckhigh-PalmBack-5@NearInsideNeckhigh-PalmBack

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara sad a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.