ketin
Kurdî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
Lêker[biguhêre]
ketin (lêkera negerguhêz) | ||
---|---|---|
Rehê dema niha: -kev- | ||
RP. Niha | ||
ez | dikevim | |
tu | dikevî | |
ew | dikeve | |
em, hûn, ew | dikevin | |
Fermanî | Yekjimar | bikeve |
Pirjimar | bikevin | |
Rehê dema borî: -ket- | ||
RP. Boriya sade | ||
ez | ketim | |
tu | ketî | |
ew | ket | |
em, hûn, ew | ketin | |
Formên din:![]() |

ketin lêkera xwerû, negerguhêz
- (bêhemdî xwe) Hatin xwarê, nizm bûn, dahatin.
- Ew ji ser darê ket erdê û gelek êşiya.
- Xwe li ser piyên xwe negirtin.
- Çûn di derekê ve.
- Ketin hindir.
- Ketin zanîngehê.
- Diz ketin mala wan.
- bûn bara yekî/ê, bûn behra yekî/ê
- Xanî bo birayê min ket.
- li hev qelibîn, hatin ber yan ser hev:
- Kewkeban seyra muxalif girt û têkil kir hisab
Vêk ketin Şems û Zuhel îro di birca 'Eqrebê
Seyf-i çû destê Merîxê mulkê dil lew bû xerab — (— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî))
- Kewkeban seyra muxalif girt û têkil kir hisab
- eleqedar nebûn, têkilî]] nekirin:
- (mecazî) Wekî ez çum û ew malne nehatin, êdî ewê tu dizanî û axa dizane, ew xeberê bi min ne ketîye. — (Mele Mehmûdê Bazîdî, Tûhfetu'l-Xîlan Fî Zimanê Kurdan, Weqfa Mezopotamyayê, 2019, çapa 1em, r. 103, ISBN 978-605-80975-1-3)
- kêm bûn
- Wek hawê ricafekê bi min digirt, û nebza min diket. — (Robert Louis Stevenson, (wergêr Ciwanmerd Kulek), Meseleya Seyr a Dr. Jekyll û Mr. Hyde, Avesta, 2020, r. 69, ISBN 978-605-2246-80-1)
Bi alfabeyên din[biguhêre]
Herwiha[biguhêre]
Jê[biguhêre]
- (biwêj) ber ketin
- (biwêj) bi hev ketin
- (biwêj) bi ser ketin
- (biwêj) da ketin
- (biwêj) dûv ketin
- ketober
- ketî
- (biwêj) lê ketin
- (biwêj) paş ketin
- (biwêj) pê ketin
- (biwêj) pêş ketin
- (biwêj) ser ketin
- (biwêj) tê ketin
- (biwêj) tê ketin
- (biwêj) çav pê ketin
Etîmolojî[biguhêre]
Herwiha keftin, rehê dema niha -kev-, hevreha kurdiya başûrî keftin, soranî kewtin, lekî ketin, hewramî kewtay, zazakî kewtene, belûçî کپت/کپگ (kept/kepeg), rusî: копа́ть (kopátʹ) (kopátʹ: kolandin), çekî kopat (kolandin; pêhn lê dan), polonî kopać (pêhn lê dan, pê lê xistin), latviyayî kapât (jê kirin, birrîn), lîtwanî kapóti (jê kirin, birrîn), yûnaniya kevn κόπτω (kóptō: lê dan, lê xistin; jê kirin, birrîn; hejandin), yûnaniya bîzansî κόβω (kóbō), yûnaniya niha κόβω (kóvo)... hemû proto-hindûewropî *kop (“lê dan, lê xistin”).
Wek ku tê dîtin, di piraniya şaxên din yên hindûewropî de peyv transitîv e ("lê dan, lê xistin, kolandin...") lê di zimanên îranî (kurdî û belûçî) de bûye intransitîv ("bêhemdî xwe hatin xwarê"). Hêjayî gotinê ye di nav zimanên îranî de ev peyv di farisî de peyda nabe.
- Çavkanî
- Cheung, Johnny, Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Leiden, 2007, r. 234
- Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em, r. 43
- Etymonline. Online English Etymology Dictionary. <etymonline.com> by Douglas Harper.
Bi zaravayên din[biguhêre]
Werger[biguhêre]
- Afarî: rade → aa
- Afrîkansî: val → af
- Albanî: bie → sq
- Alvîrî-vîdarî: بکتن (beketen)
- Erebî: وَقَعَ → ar (waqaʿa)
- Aragonî: cayer → an
- Aramî:
- Ermenî: ընկնել → hy (ənknel)
- Aromanî: cad → roa-rup
- Asamî: পৰা → as (pora)
- Astûrî: cayer → ast
- Azerî: düşmək → az
- Bextiyarî: وستن → bqi (vasten)
- Başkîrî: төшөү → ba (töšöw)
- Baskî: erori → eu
- Belarusî: па́даць → be impf (pádacʹ)
- Bengalî: পড়া → bn (pôṛa)
- Borôro: wudu
- Bulgarî: па́дам → bg impf (pádam)
- Burmayî: ကျ → my (kya.)
- Katalanî: caure → ca
- Sebwanoyî: hulog → ceb
- Çînî:
- Çekî: padat → cs impf
- Dalmatî: cadar
- Danmarkî: falde → da
- Holendî: vallen → nl
- Esperantoyî: fali → eo
- Estonî: kukkuma → et
- Evenî: тиктэй (tiktəj)
- Ferî: falla → fo
- Fînî: kaatua → fi
- Fransî: tomber → fr
- Friyolî: cjadê → fur
- Galîsî: caer → gl
- Gurcî: დაცემა → ka (dacema)
- Almanî: fallen → de
- Gotî: 𐌳𐍂𐌹𐌿𐍃𐌰𐌽 → got (driusan)
- Yûnanî: πέφτω → el (péfto)
- Guwaranî: 'a → gn
- Îbranî: נָפַל → he (nafál)
- Higaonon: hahulog
- Hindî: गिरना → hi (girnā)
- Mecarî: esik → hu
- Îzlendî: falla → is
- Îdoyî: falar → io
- Indonezî: jatuh → id
- Inglîzî: fall → en, ((boriya sade) fell, (boriya dûdar) fallen)
- Îngriyî: langeta → izh, tokkua → izh
- Înterlîngua: cader → ia
- Îrlendî: tit → ga
- Îstriyotî: caì
- Îtalî: cadere → it
- Japonî: 落ちる → ja (おちる, ochiru)
- Javayî: tiba → jv
- Kaşûbî: pôdac → csb
- Qazaxî: жығылу → kk (jığılw)
- Ximêrî: ធ្លាក់ → km (thlĕək)
- Koreyî: 넘어지다 → ko (neomeojida)
- Kumikî: йыгъылмакъ → kum (yığılmaq)
- Kirgizî: түшүү → ky (tüşüü)
- Lawsî: ຕົກ → lo (tok)
- Latgalî: krist → ltg
- Latînî: cado → la
- Latviyayî: krist → lv
- Lîtwanî: kristi → lt
- Nedersaksî: fallen → nds
- Lueyî: ᦷᦎᧅ (ṫok)
- Makedonî: па́да → mk impf (páda)
- Malayalamî: വീഴുക → ml (vīḻuka)
- Mançûyî: ᡨᡠᡥᡝᠮᠪᡳ → mnc (tuhembi)
- Maranaoyî: olog
- Mbyá Guaraní: 'a
- Mizoyî: tlà → lus
- Mongolî: унах → mn (unah)
- Napolîtanî: cadé → nap
- Nepalî: खस्नु → ne (khasnu)
- Şîngazîcayî: uɗanguha
- North Frisian: Şablon:qualifier teterî
- Norwecî: falle → no
- Oksîtanî: càser → oc
- Ojibweyî: bangishin → oj
- Inglîziya kevn: drēosan → ang
- Frîsiya kevn: falla
- Norsiya kevn: falla → non
- Saksoniya kevn: fallan
- Oriyayî: ପଡିବା → or (pôḍiba)
- Oromoyî: kufuu → om
- Osmanî: دوشمك → ota (düşmek)
- Papyamentoyî: kai → pap
- Farisî: افتادن → fa (oftâdan)
- Polonî: spadać → pl impf
- Portugalî: cair → pt
- Keçwayî: urmay → qu
- Rapanuyî: hinga → rap
- Romagnolî: cadér → eml
- Romanyayî: cădea → ro
- Romancî: crudar → rm
- Rusî: па́дать → ru impf (pádatʹ)
- Saho: rade → ssy
- Sanskrîtî: पतति → sa (patati)
- Sardînî: orrúe → sc
- Gaelîka skotî: tuit → gd
- Sirboxirwatî:
- Sicîlî: càdiri → scn
- Slovakî: padať → sk impf
- Slovenî: pasti → sl
- Sorbî:
- Sotoyiya başûr: wa → st
- Spanî: caer → es
- Sundanî: labuh → su
- Swahîlî: -anguka → sw
- Swêdî: falla → sv
- Sîlhetî: ꠙꠠꠣ → syl (foṛa)
- Tacikî: афтодан → tg (aftodan)
- Tamîlî: விழு → ta (viḻu)
- Teterî: егылырга → tt (egılırga)
- Tausug: hulug
- Telûgûyî: పడు → te (paḍu)
- Tetûmî: monu → tet
- Tayî: ตก → th (dtòk)
- Toxarî B: klāy-
- Tirkî: düşmek → tr
- Tirkmenî: çökmek → tk
- Ugarîtî: 𐎐𐎔𐎍 → uga (npl)
- Ûkraynî: па́дати → uk impf (pádaty)
- Urdûyî: گرنا → ur (girnā)
- Ozbekî: tushmoq → uz
- Venîsî: cadare → vec
- Viyetnamî: ngã → vi
- Weylsî: syrthio → cy
- Frîsî: falle → fy
- Hmongî: poob
- Yakutî: оҕут → sah (oğut)
- Yidîşî: פֿאַלן → yi (faln)
- Zêlandî: valle → zea
[biguhêre]
Zayenda mê ya binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | ketin | ketin | ||
Îzafe | ketina | ketinên | ||
Çemandî | ketinê | ketinan | ||
Nîşandera çemandî | wê ketinê | wan ketinan | ||
Bangkirin | ketinê | ketinino | ||
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | ketinek | ketinin | ||
Îzafe | ketineke | ketinine | ||
Çemandî | ketinekê | ketininan |

ketin mê
- (bêhemdî xwe) Hatin xwarê, nizm bûn, dahatin.
- Xwe li ser piyên xwe negirtin.
- Çûn di derekê ve.
- Bûn bara yekî/ê, bûn behra yekî/ê.
- Çalakiyek ji hilweşandinê.
- Ketina navenda bazirganiya cîhanê rûreş bû.
- Çalakiyek ji Dawiyê.
- Şoreşê ketina dîktatoriyê gengaz kir.
Jê[biguhêre]
Bi zaravayên din[biguhêre]
- Zazakî: kewtiş
Werger[biguhêre]
- Almanî: Fall → de, Absturz → de
- Fînî: putoaminen → fi
- Fransî: chute → fr
- Holendî: val → nl
- Inglîzî: fall (act of moving lower)
- Inglîziya kevn: hryre → ang
- Înterlîngua: cadita → ia
- Îtalî: caduta → it
- Japonî: 落下 (rakka)
- Norwecî: fall nêtar
- Polonî: spadek → pl, spadanie → pl
- Portugalî: queda → pt
- Romanyayî: cădere → ro
- Rusî: падение → ru (padenije)
- Slovenî: padec → sl
- Spanî: caída → es
- Swêdî: fall → sv
- Tirkî: düşme → tr, girme → tr, inhitat → tr, sokuluş → tr, tedeni → tr, tükeniş → tr, tükenme → tr, yığılma → tr, izmihlal → tr
- Kurdî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurdî
- Dengên kurdî ji Amedê
- Deng bi kurdî
- Lêker bi kurdî
- Lêkerên xwerû bi kurdî
- Lêkerên negerguhêz bi kurdî
- Lêkerên xwerû yên negerguhêz bi kurdî
- Mînak bi kurdî
- Ji wêjeya klasîk (kurdî)
- Jêgirtin bi kurdî
- Maneyên mecazî bi kurdî
- Jêgirtinên ji kitêban bi kurdî
- Jêgirtinên ji Ciwanmerd Kulek
- Peyvên kurdî ji proto-hindûewropî
- Werger bi Borôro
- Werger bi Higaonon
- Werger bi Mbyá Guaraní
- Werger bi Saho
- Werger bi Tausug
- Navdêr bi kurdî
- Navdêrên mê bi kurdî