ciwan

 Binêre herwiha: Ciwan

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /d͡ʒɪˈwɑːn/

• Deng (Amed)

• Kîtekirin: ci·wan

Rengdêr

Pozîtîv	Komparatîv	Sûperlatîv
ciwan	ciwantir	herî ciwan ciwantirîn

Hin keçên ciwan anku ne zarok û ne pîr (1)

ciwan

1. xort, genc,
   keç û kurên ku êdî ne zarok in lê hê nebûne jin an mêr,
   mirovên ku hê pîr nebûne:
   • شَهْزَادَهْ‌یَا گُلگُونْ قَبَا
     اِیرُو مَجَالْ لِی هَاتُ و وَخْت
     دِیسَا جُوَانْ بُو مِنْ دِ رَخْتْ
     Şehzadeya gulgûn qeba
     Îro mecal lê hat u wext
     Dîsa cuwan bû min di rext — (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)
   • Ji ber derdê me kurdan, bi şev û roj dinalim...
     Şaşa xwe ku ez deynim, ciwan im; ez ne kal im.
     Milet îro ranabe, bi tenê bêmecal im,
     Tu li emrê’m dipirsî; ez hê sih kêm du sal im.
     Şûr û gurzan hildidim; ez Rostem kurê Zal im... — (Cegerxwîn: Ji Qedrî Can re)
2. spehî, delal, bedew, rind, xweşik

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: جوان
• kurdî-erebî: щьԝан

Herwiha

• can (2)
• cuwan
• cwan

Jê

• ciwanane
• ciwanî
• ciwanîtî
• ciwantî
• camêr
• ciwamêr
• ciwanmêr
• (Lêker) ciwan kirin
• (Lêker) ciwan bûn

• (Navdêr) ciwankirin
• (Navdêr) ciwanbûn

Etîmolojî

Hevreha soranî جوان‎ (ciwan), hewramî û zazakî ciwan, belûçî جوان‎ (cewan), farisî جوان‎ (cevan), tacikî ҷавон (cavon), pehlewî 𐫋𐫇𐫀𐫗‎ (cwʾn), peştûyî ځوان‎‎ (źwā́n, źëwā́n), partî 𐫏𐫇𐫀𐫗‎ (ywʾn /yuwan/), avestayî 𐬫𐬀𐬎𐬎𐬀𐬥‎ (yauuan, /yewen/) û 𐬫𐬎𐬎𐬀𐬥‎ (yuuan, /yuven/) 𐬫𐬏𐬥‎ (yūn, /yûn/)... sanskrîtî युवन् (yúvan)... latviyayî jaûns, lîtwanî jáunas... rûsî ю́ный (yúniy), slovakî junák, çekî jonák... latînî iuvenis, fransî jeune, îtalî giovine / giovane, portugalî jovem, spanî joven... inglîzî young, almanî jung, holandî jong, danmarkî/norwecî/swêdî ung... bretonî yowank... hemû ji proto-hindûewropî *h₂yéwHō.

Bo guherîna Y-ya kevn bi C bidin ber: cejn, cade, cihû...

Di hemû zimanên din de peyva bi wateya xort, genc e, tenê li hinek deverên kurmancî û soranî (bi taybetî li Başûrê Kurdistanê) bi wateya "spehî, rind, xweşik, bedew" e.

Peyva îranî ketiye wek յաւանակ (yawanak) û յովանակ (yovanak) ketibû ermenî. Peyv ji zimanên îranî wek जवान / جوان‎‎ (cevan) ketiye hindî û ûrdûyî.

Peyv bi forma xwe ya fransî wek jon- ketiye kurdî û tirkî jî, bi taybetî di peyva jontirk de.

Ji heman rehî herwiha: can (2), canîk, cane- / cone- (canega, conega).

Çavkanî:

• Beekes, Robert S. P. (2011): Comparative Indo-European Linguistics: An Introduction, revised by Michiel de Vaan.
• Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
• Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
• Mackenzie, D. N. (1971), A Concise Pahlavi Dictionary, London, New York, Toronto: Oxford University Press.
• Pokorny, Julius, Ferhenga etîmolojî ya hindûewropî ["Indogermanisches etymologisches Wörterbuch (bi almanî)"], Bern, 1959
• The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi inglîzî û rûsî): http://starling.rinet.ru/
• Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
• Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em

Bi zaravayên din

• Soranî: ciwan
• Kurdiya başûrî: ciwan, cuwan
• Hewramî: ciwan, ciwane
• Zazakî: ciwan

Werger

xort, genc (1)

• Afrîkansî: jonk → af
• Başkîrî: йәш (yäš)
• Sirboxirwatî: mlad
• Bretonî: yaouank → br
• Almanî: jung → de, jugendlich → de
• Erebî: شاب‎ → ar (şab)
• Inglîzî: young → en
• Inglîziya kevn: geong → ang
• Katalanî: jove → ca
• Çînî: 年轻 → zh (niánqīng)
• Koreyî: 젊다 → ko (jeomda)
• Kornî: yowynk
• Korsîkayî: ghjovanu m, ghjovana m
• Sirboxirwatî: mlad → sh
• Danmarkî: ung → da
• Spanî: joven → es
• Esperantoyî: juna
• Farisî: جوان‎ → fa (cevan)
• Fransî: jeune → fr
• Ferî: ungur
• Fînî: nuori → fi
• Gaelîka skotî: òg
• Îrlendî: óg → ga
• Gagawzî: genç
• Weylsî: ieuanc → cy, ifanc → cy
• Gurcî: ახალგაზრდა (axalgazrda)
• Yûnanî: νέος → el (néos), νεαρός → el (nearós), μικρός → el (mikrós)
• Yûnaniya kevn: ἡβός (hebos)
• Îbranî: צעיר‎ → he
• Îbranî: צָעִיר‎ mê
• Mecarî: fiatal → hu
• Yakutî: эдэр (eder)
• Îdoyî: -yun-
• Indonezî: muda → id, pemuda → id
• Înterlîngua: juvenes, juvene
• Îzlendî: ungur → is
• Îtalî: giovane → it
• Japonî: 若い → ja (wakai)
• Karaçay-balkarî: джаш
• Qazaxî: жас → kk (jas)
• Xakasî: час (ças)
• Kîkongoyî: toko
• Kirgizî: жаш → ky (caş)
• Kumikî: яш (yaş)
• Latviyayî: jauns → lv
• Lîtwanî: jaunas → lt
• Malezî: muda → ms
• Mongolî: залуу → mn (zaluu)
• Holendî: jong → nl, jeugdig → nl, pril → nl
• Nogayî: яс (yas)
• Norwecî: ung → no
• Oksîtanî: joen → oc, jove → oc, joine
• Papyamentoyî: yòn, hoben
• Farisî: جوان‎ → fa (javân)
• Pîkardî: jònne
• Polonî: młody → pl
• Portugalî: jovem → pt
• Romanyayî: tînăr → ro, june → ro
• Rusî: молодой → ru (molodoj)
• Samiya bakurî: nuorra
• Sonxayî: saatara
• Sirananî: yongu
• Swêdî: ung → sv, ungdomlig
• Tagalogî: batà
• Teteriya krîmî: yaş, genç
• Teterî: яшь → tt (yaş’)
• Çekî: mladý → cs mê
• Çuvaşî: çамрăк (çamrăk)
• Tofalarî: ниит
• Tirkî: genç → tr
• Tirkmenî: ýaş
• Viyetnamî: trẻ → vi
• Zuluyî: -sha → zu

spehî, bedew, delal, xweşik (2)

• Afarî: 'adal
• Afrîkansî: deftig, mooi → af
• Albanî: bukur → sq
• Almanî: schön → de, gut → de, angenehm → de
• Amharî: ቆንጆ (ḳōnjō)
• Angevinî: biau
• Inglîzî: beautiful → en, pretty → en
• Inglîziya kevn: fæger, wlitig
• Erebî: جميل‎ (cemîl‎)
• Azerî: gözəl → az, qəşəng → az
• Baskî: eder
• Bayerî: sche, fesch
• Bretonî: brav → br, kaer → br, terrupl → br
• Katalanî: bell → ca
• Şawî: yebha
• Çînî: 漂亮 → zh (piàoliang), 美丽 → zh (měilì), 好看 → zh (hǎokàn), 优美 → zh (yōuměi), 帅 → zh (shuài)
• Koreyî: 예쁘다 → ko (yeppeuda), 아름답다 → ko (areumdapda)
• Danmarkî: skøn, smuk → da
• Spanî: bello → es, hermoso → es
• Esperantoyî: bela → eo
• Farisî: زیبا‎ → fa (zibâ)
• Ferî: vakur → fo
• Fînî: kaunis → fi
• Fransî: belle → fr m, beau → fr n
• Frîsî: moai
• Gaelîka skotî: briagha
• Gotî: 𐍃𐌺𐌰𐌿𐌽𐍃 (skaúns)
• Yûnanî: αίθριος → el (aíthrios), εξαίσιος → el (exaísios), ωραίος → el (oraíos), υπέροχος → el (ypérochos)
• Yûnaniya kevn: αἴθριος m (aíthrios)
• Îbranî: נֶהַדָר‎ (nehedar)
• Mecarî: gyönyörű → hu, szép → hu
• Îdoyî: bela → io
• Indonezî: cantik → id, indah → id, permai → id
• Înterlîngua: belle
• Înuîtî: ᐃᓂᖁᓇᖅᑐᖅ (iniqunaqtuq)
• Îzlendî: fagur → is, legur, fallegur → is
• Îtalî: bello → it, carino → it
• Japonî: 美しい → ja (utsukushii), きれい → ja (kirei), 綺麗 → ja (kirei)
• Qazaxî: сымбатты (sımbattı), әдемі (ädemi), әсем (äsem), сұлу (sulw), көркем (körkem)
• Kîkûyûyî: thaka
• Kînyarwandayî: za
• Zimanê destan li Fransayê: Şablon:wikisign
• Temazîxtiya atlasa navendî: afulki
• Latînî: formosus, pulcher
• Latviyayî: skaists → lv
• Lingalayî: kitóko
• Lîtwanî: gražus → lt
• Komorî: -zuri
• Malezî: cantik, indah
• Maltayî: sabih
• Mayayiya yukatekî: hats’uts
• Mongolî: гоё → mn (gojo), сайхан → mn (sajhan)
• Navajoyî: nišžóní
• Holendî: schoon → nl, mooi → nl, fraai → nl, knap → nl, net → nl
• Normandî: bé
• Norwecî: skjønn → no, vakker → no, pen → no
• Oksîtanî: polit → oc, bèl → oc
• Papyamentoyî: bunita, kiut
• Pîkardî: biau, bieau, bellot
• Polonî: piękny → pl, ładny → pl
• Portugalî: belo → pt, formoso → pt, lindo → pt, bonito → pt, pulcro → pt
• Romanyayî: frumos → ro
• Rusî: красивый → ru (krasivyy)
• Samiya bakurî: fávru
• Sanskrîtî: सुन्दर → sa n (sundara)
• Sardînî: bellu
• Sirboxirwatî: леп → sh (lep)
• Sirboxirwatî: lep (леп) → sh m
• Slovakî: krasný
• Somalî: aragsan, jalaqsan
• Sirananî: moy
• Swêdî: skön → sv, vacker → sv
• Swahîlî: -zuri
• Tagalogî: magandá
• Tirkî: güzel → tr
• Walonî: bea → wa
• Zuluyî: -bukekayo → zu, -hle → zu

Navdêr

Zayendên mê û nêr ên binavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	ciwan	ciwan	ciwan
Îzafe	ciwana	ciwanê	ciwanên
Çemandî	ciwanê	ciwanî	ciwanan
Nîşandera çemandî	wê ciwanê	wî ciwanî	wan ciwanan
Bangkirin	ciwanê	ciwano	ciwanino
Zayendên mê û nêr ên nebinavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	ciwanek	ciwanek	ciwanin
Îzafe	ciwaneke	ciwanekî	ciwanine
Çemandî	ciwanekê	ciwanekî	ciwaninan

ciwan mê û nêr

1. kesên ku êdî ne zarok in lê hê pîr jî nebûne:

   komeke ciwanan

   du pîr û ciwanek

   Ciwanên kurd, bixwînin!

Soranî

Rengdêr

ciwan

1. xweşik, rindik, ciwan, spehî, bedew

Zazakî

Rengdêr

ciwan

1. ciwan, genc, xort