ciwan

Ji Wîkîferhengê

Kurmancî[biguhêre]

Bilêvkirin[biguhêre]

Rengdêr[biguhêre]

Pozîtîv Komparatîv Sûperlatîv
ciwan ciwantir herî ciwan
ciwantirîn
Hin keçên ciwan anku ne zarok û ne pîr (1)

ciwan

  1. xort, genc,
    keç û kurên ku êdî ne zarok in lê nebûne jin an mêr,
    mirovên ku hê pîr nebûne:
    • شَهْزَادَهْ‌یَا گُلگُونْ قَبَا
      اِیرُو مَجَالْ لِی هَاتُ و وَخْت
      دِیسَا جُوَانْ بُو مِنْ دِ رَخْتْ
       — (Melayê CizîrîDîwana Melayê Cizirî~1640)
    Şehzadeya gulgûn qeba
    Îro mecal lê hat u wext
    Dîsa cuwan bû min di rext
    • Ji ber derdê me kurdan, bi şev û roj dinalim...
      Şaşa xwe ku ez deynim, ciwan im; ez ne kal im.
      Milet îro ranabe, bi tenê bêmecal im,
      Tu li emrê’m dipirsî; ez hê sih kêm du sal im.
      Şûr û gurzan hildidim; ez Rostem kurê Zal im...
       — (Cegerxwîn: Ji Qedrî Can re)
  2. spehî, delal, bedew, rind, xweşik

Bi alfabeyên din[biguhêre]

Herwiha[biguhêre]

[biguhêre]

Etîmolojî[biguhêre]

Hevreha soranî جوان(ciwan), hewramî û zazakî ciwan, belûçî جوان(cewan), farisî جوان(cevan), tacikî ҷавон (cavon), pehlewî 𐫋𐫇𐫀𐫗‎ (cwʾn), peştûyî ځوان‎(źwā́n, źëwā́n), partî 𐫏𐫇𐫀𐫗‎ (ywʾn /yuwan/), avestayî 𐬫𐬀𐬎𐬎𐬀𐬥‎ (yauuan, /yewen/) û 𐬫𐬎𐬎𐬀𐬥‎ (yuuan, /yuven/) 𐬫𐬏𐬥‎ (yūn, /yûn/)... sanskrîtî युवन् (yúvan)... latviyayî jaûns, lîtwanî jáunas... rusî ю́ный (yúniy), slovakî junák, çekî jonák... latînî iuvenis, fransî jeune, îtalî giovine / giovane, portugalî jovem, spanî joven... îngilîzî young, almanî jung, holendî jong, danmarkî/norwecî/swêdî ung... bretonî yowank... hemû ji proto-hindûewropî *h₂yéwHō.

Bo guherîna Y-ya kevn bi C bidin ber: cejn, cade, cihû...

Di hemû zimanên din de peyva bi wateya xort, genc e, tenê li hinek deverên kurmancî û soranî (bi taybetî li Başûrê Kurdistanê) bi wateya "spehî, rind, xweşik, bedew" e.

Peyva îranî ketiye wek յաւանակ (yawanak) û յովանակ (yovanak) ketibû ermenî. Peyv ji zimanên îranî wek जवान / جوان‎(cevan) ketiye hindî û ûrdûyî.

Peyv bi forma xwe ya fransî wek jon- ketiye kurdî û tirkî jî, bi taybetî di peyva jontirk de.

Ji heman rehî herwiha: can (2), canîk, cane- / cone- (canega, conega).

Çavkanî:
  • Beekes, Robert S. P. (2011): Comparative Indo-European Linguistics: An Introduction, revised by Michiel de Vaan.
  • Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
  • Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
  • Mackenzie, D. N. (1971), A Concise Pahlavi Dictionary, London, New York, Toronto: Oxford University Press.
  • Pokorny, JuliusFerhenga etîmolojî ya hindûewropî ["Indogermanisches etymologisches Wörterbuch (bi almanî)"], Bern, 1959
  • The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi îngilîzî û rusî): http://starling.rinet.ru/
  • Tsabolov, R. L.Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
  • Watkins, CalvertThe American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em

Bi zaravayên din[biguhêre]

  • Soranî: ciwan
  • Kurdiya başûrî: ciwan, cuwan
  • Hewramî: ciwan, ciwane
  • Zazakî: ciwan

Werger[biguhêre]

Navdêr[biguhêre]

Zayendên mê û nêr ên binavkirî
Rewş Mê (yj.) Nêr (yj.) Mê û nêr (pj.)
Navkî ciwan ciwan ciwan
Îzafe ciwana ciwanê ciwanên
Çemandî ciwanê ciwanî ciwanan
Nîşandera çemandî ciwanê ciwanî wan ciwanan
Bangkirin ciwanê ciwano ciwanino
Zayendên mê û nêr ên nebinavkirî
Rewş Mê (yj.) Nêr (yj.) Mê û nêr (pj.)
Navkî ciwanek ciwanek ciwanin
Îzafe ciwaneke ciwanekî ciwanine
Çemandî ciwanekê ciwanekî ciwaninan

ciwan mê û nêr

  1. kesên ku êdî ne zarok in lê hê pîr jî nebûne:
    komeke ciwanan
    du pîr û ciwanek
    Ciwanên kurd, bixwînin!

Werger[biguhêre]

Soranî[biguhêre]

Rengdêr[biguhêre]

ciwan

  1. qeşeng, xweşik, rindik, ciwan, spehî, bedew

Zazakî[biguhêre]

Rengdêr[biguhêre]

ciwan

  1. ciwan, genc, xort