hêk

Ji Wîkîferheng
Jump to navigation Jump to search
1rightarrow.png Binêre herwiha: hek

Kurmancî[biguherîne]

Bilêvkirin[biguherîne]

Navdêr[biguherîne]

Çar hêk di hêlînekê de.
Hêkek peqandî.
Avaniya hêkê:
1. qelpê hêkê
2. perdeya derve ya hêkê
3. perdeya hindirîn ya hêkê
4. û 13. girêkên spîka hêkê
5. spîka herikbar
6. spîka tîr
7. perdeya zerika hêkê
8. pêşzerik
9. xwînpare (cenîn, embriyon, goştpere)
10. zerika tarî
11. zerika geş
12. qelpê zerikê
14. hewageh
15. kutîkula

hêk mê, k-ya nerm

  1. (zoolojî) berhema ku qalika wê spî û dirûvê wê hinekî gilovir e ji paşiya firindeyan derdikeve
    (qelpekî req bi ser ve heye lê di nav de nerm û avî ye.
    Bi kurkkirinê çûçelk jê çêdibin.
    Herwiha mirov xwarinan jê çêdikin.)
    Mirîşka me hêkek kiriye.
    Mirîşk li ser hêkan kurt bûye.
    Çûçelk ji hêkê derketiye.
  2. (xwarin) Xwarina ku ji wan berheman hatiye çêkirin.
    hêka biraştî, hêkeke kelandî
    Hêkan biqelîne!
    Taşta min hêk û nan bû.
  3. (biyolojî) ovûm, hucreya serekî ya jinan û heywanên mê

Bi alfabeyên din[biguherîne]

Herwiha[biguherîne]

Têkilî[biguherîne]

Gotinên pêşiyan[biguherîne]

Qafiye[biguherîne]

Jê[biguherîne]

Etîmolojî[biguherîne]

Herwiha hêg, hevreha din ya kurmancî hêlik (gun, ritil), hevreha soranî هێڵکه‌‎ / hêłke, hewramî hêłe, zazakî hak, belûçî ہیک‎ (hêyk), ہیگ‎‎ (hêyg), peştûyî هګۍ‎ (hګۍ) (hegêy), pehlewî 𐫟𐫀𐫏𐫃‎ (xʾyg, /xāyeg/), farisiya berê خاگ‎‎ (xag) û خایه‎‎ (xaye), farisiya niha خایه‎‎ (xayê: berê bi maneya "hêk", niha bi wateya "hêlik, gun"), tacikî хоя (xoya), avestayî eye- û 𐬀𐬉𐬨‎ (eêm), danmarkî æg, inglîzî/îzlandî/norwecî egg, swêdî ägg, almanî Ei, holendî ei, yûnaniya kevn ᾠόν (ōión), yûnaniya niha αβγό (avgó), latînî ōvum, îtalî uovo, portugalî ovo, spanî huevo, hueva, ovo, fransî œuf... hemû ji proto-hindûewropî *h₂ōwyóm (hêk) ji *h₂éwis (teyr, firinde, balinde).

Peyva îranî ketiye tirkî û hinek zimanên din jî yên tirkîkî: azerî xaya / خایا‎‎, osmanî خایا‎‎ (xaya, haya), tirkî haya (gun, hêlik)...

Çavkanî: Çabolov r. 434-435, Chyet r. 249, Horn r. 103, Lubotsky, Novák r. 183, Watkins r. 6, Etymonline

Bi zaravayên din[biguherîne]

Werger[biguherîne]
Ji "https://ku.wiktionary.org/w/index.php?title=hêk&oldid=5082836" hatiye standin.