bî

 Binêre herwiha: bi, Bi, -bi, -bî, bi-, û bî-

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /biː/

• Deng (Bidlîs)

• Kîtekirin: bî

Navdêr 1

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	bî	bî
Îzafe	biya	biyên
Çemandî	biyê	biyan
Nîşandera çemandî	wê biyê	wan biyan
Bangkirin	biyê	biyino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	biyek	biyin
Îzafe	biyeke	biyine
Çemandî	biyekê	biyinan

dareke biyê

bî mê

1. (dar) Darek e ku li nêzîk avan şîn dibe belg zirav û fêqiyê wê zer e
   • işqa mecaz tu terke
     Ev sormecafî pey bî
     Tu yarê wiha der ke — (— (Feqiyê Teyran ~1620))

Herwiha

• bih
• bîh

Jê

• bihok
• biyok
• bîhok

Navê zanistî

• Salix

Etîmolojî

Ji zimanên îranî, hevreha به‎ (bih) ya farisî, به‌هێ‎ (behê) û به‌ی‎ (bey) yên soranî, beyi ya zazakî û bey ya hewramî ye.

Werger

dar

• Afrîkansî: wilgerboom → af
• Bretonî: haleg → br Şablon:coll
• Çekî: vrba → cs m
• Çînî: 柳树 → zh (liǔshù)
• Farisî: بیوه‎ → fa, میوه به‎ → fa, ^?درخت بید‎ → fa
• Danmarkî: pil → da
• Almanî: Weide → de m, verwitwet → de, Witwe → de m
• Erebî: صَفْصَاف‎ (ṣafṣāf), أوكالبتوس‎ → ar, سفرجل‎ → ar
• Esperantoyî: saliko → eo
• Ferî: pílatræ → fo
• Fînî: paju → fi
• Fransî: saule → fr
• Frîsî: wylch → fy, wylgebeam → fy, wylgenbeam → fy
• Holendî: wilg → nl, wilgeboom → nl
• Îdoyî: saliko → io
• Îbranî: עֲרָבָה‎ → he (ʿărāvāh)
• Inglîzî: willow → en, eucalyptus → en
• Îtalî: salcio → it, salice → it
• Japonî: 柳 → ja (yanagi)
• Katalanî: salze → ca
• Koreyî: 버들 → ko (beodeul) (bŏ.dŭl)
• Kornî: helyk → kw Şablon:coll
• Latînî: salix → la
• Portugalî: salgueiro → pt, vimeiro → pt
• Rusî: верба → ru (verba) (vérba)
• Slovakî: vŕba → sk m
• Spanî: sauce → es
• Swêdî: pil → sv, vide → sv
• Tirkî: söğüt → tr
• Weylsî: helyg → cy Şablon:coll
• Viyetnamî: liễu → vi
• Yûnanî: ιτιά → el (itiá) (itiá)

Navdêr 2

bî

bî mê

1. (fêkî) fêqîyek e

Herwiha

• bih

Hevmane

• biyok
• bîhok

Etîmolojî

  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

fêkî

• Inglîzî: quince → en
• Tirkî: ayva → tr

Rengdêr

bî

2. jina ku mêrê wê miriye:
   bîjin
   jinebî
3. mêrê ku jina wî miriye:
   bîmêr
   mêrebî
4. zaroka/ê li derveyî zewacê hatiye radan:
   bîje
   bîjî

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî: *weidh- ("cuda kirin") > *widh-evā- ("bî, bîjin").

• Proto-hindûewropî: *weidh- ("cuda kirin") > *widh-evā- ("bî, bîjin")

• Proto-hindûaryanî:

Avestayî: vithava- ("bî, bîjin")

Pehlewî: vēvak vêpak- ("bî, bîjin")

Farisî: bēve ("bî, bîjin")

Kurmancî: bī ("bî, bîjin") ...

Kurdiya başûrî: bîve ("bî, bîjin")

Soranî: bêwe ("bî, bîjin")

Zazakî: viya ("bî, bîjin")

Sanskrîtî: vidhavā- ("bî, bîjin")

Latînî: vidua ("bî, bîjin")

Yûnanî: eitheos ("bêjin, bekar")

Almanî: Witwe ("bî, bîjin")

Inglîzî: widow ("bî, bîjin") ...

Çavkanî: Horn p.60, Watkins p.97, Etymonline

Jê

• bî-
• -bî

Werger

• Inglîzî: divorcee → en
• Tirkî: dul → tr

Formeke lêkerê

bî

1. Binere: bûn.
   qewimî, çêbûyî, rûdayî, asa, biyane, adetkî, adetî