bûn
Here nagîvasyonê
Here lêgerînê

Kurdî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
Lêker[biguhêre]
bûn (lêkera negerguhêz) | ||
---|---|---|
Rehê dema niha: -b- | ||
RP. Niha | ||
ez | dibim | |
tu | dibî | |
ew | dibe | |
em, hûn, ew | dibin | |
Fermanî | Yekjimar | bibe |
Pirjimar | bibin | |
Rehê dema borî: -bû- | ||
RP. Boriya sade | ||
ez | bûm | |
tu | bûyî | |
ew | bû | |
em, hûn, ew | bûn | |
Formên din:![]() |
bûn lêkera xwerû, negerguhêz
- Rewşa berdewam ya kesekî yan tiştekî diyar dike.
- Ez kurd im.
- Tu kî yî?
- Ew mamoste bû?
- Guherrîna rewşê diyar dike.
- Ew kengî bû mamoste?
- Ma tu vê nizanî paşa? Tu bûyî Osmanî? — (Çiyayê Agirî, Yaşar Kemal, Weşanxana Çanda Kurdî)
- welidîn, ji dayik bûn, Xwedê dan, hatin dinyayê:
- Kurrê te kengî bûye?
Ji wêjeya klasîk[biguhêre]
- Çengalê zulfan tab-i da
Da 'işq-i hil bit pêl-i-pêl
Qelbê me bê cellab-i da — (— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî))
Herwiha[biguhêre]
Jê[biguhêre]
Tewandin[biguhêre]
Piştî dengdarekê. Dema peyva berî wê bi tîpek dengdar bi dawî tê |
Piştî bêdengekê. Dema peyva berî wê bi tîpek bêdeng bi dawî tê |
---|---|
Ez … im (Ez Azad im.) | Ez … me (Ez ne mamoste me.) |
Tu … î (Tu heval î.) | Tu … yî (Tu hêja yî.) |
Ew … e (Ew cîran e.) | Ew … ye (Ew kî ye?) |
Em … in (Em kurd in.) | Em … ne (Em gundî ne.) |
Hûn … in (Hûn baş in?) | Hûn … ne (Hûn ji kû ne?) |
Ew … in (Ew şivan in.) | Ew … ne (Ew çi ne?) |
Berî peyva serekî. | Li dû peyva serekî. |
---|---|
Ez dibim … (Ez dibim mamoste.) | Ez … dibim (Ez mezin dibim) |
Tu dibî … (Tu dibî mamoste.) | Tu … dibî (Tu mezin dibî) |
Ew dibe … (Ew dibe mamoste.) | Ew … dibe (Ew mezin dibe) |
Em dibin … (Em dibin mamoste.) | Em … dibin (Em mezin dibin) |
Hûn dibin … (Hûn dibin mamoste.) | Hûn …. dibin (Hûn mezin dibin) |
Ew dibin … (Ew dibin mamoste.) | Ew … dibin (Ew mezin dibin) |
Etîmolojî[biguhêre]
Ji proto-îranî *bew-, ji proto-hindûewropî *bʰuH-. Hevreha avestayî bew- (bew-), farisiya kevn bev-, pehlewî û sogdî bu-, farisî بودن (bûden), soranî بوون (bûn), zazakî biyayen, hewramî biyay, sanskrîtî भवति (bhevetî), rusî быть (biyti), lîtwanî būti, bretonî buot, yûnaniya kevn φύω (phúō) (phuō), latînî fui.
Bo etîmolojiya rehên dema niha ya statîk, binere: im, î, e û in.
- Çavkanî:
- Cheung, Johnny, Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Leiden, 2007, r. 17
- Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em, r. 11
- Etymonline. Online English Etymology Dictionary. <etymonline.com> by Douglas Harper.
- Pokorny: 146 f.
Werger[biguhêre]
rewşa berdewam (1)
- Talişî: be → tly
- Afrîkansî: wees → af
- Bretonî: bezañ → br
- Erebî: كان → ar (kān), كون → ar
- Bulgarî: съм → bg (sǎm)
- Çekî: být → cs
- Çînî: 是 → zh
- Danmarkî: være → da
- ekspreso: esen
- Almanî: sein → de
- Esperantoyî: esti → eo
- Farisî: بایش → fa, رخدادن → fa, رویانیدن → fa, هستید → fa, بودن → fa, شدن → fa, وجود داشتن → fa, متولد شدن → fa
- Ferî: vera → fo
- Fînî: olla → fi
- Fransî: être → fr
- Frîsî: syn → fy, wêze → fy
- Gujaratî: હોવું → gu (hovũ)
- Gurcî: ყოფნა → ka (q̇opna)
- Hindî: होना → hi (honā)
- Holendî: zijn → nl, wezen → nl
- Mecarî: lenni → hu
- Inglîzî: to be → en, to become → en
- Inglîziya kevn: beon → ang, wesan → ang
- Înterlîngua: esser → ia, ser → ia
- Îtalî: essere → it, stare → it
- Îzlendî: vera → is
- Japonî: だ → ja (1), です → ja (1), いる → ja (2), ある → ja (2)
- Katalanî: ser → ca, ésser → ca estar → ca
- Latînî: esse → la
- Norwecî: være → no
- Osetî: Уӕвын → os (Wævyn)
- Papyamentoyî: ta → pap
- Polonî: być → pl
- Portugalî: ser → pt
- Romanyayî: fi → ro
- Rusî: быть → ru (bytʹ)
- Sirananî: de → srn
- Spanî: ser → es, estar → es
- Swêdî: vara → sv
- Tirkî: olmak → tr
- Yûnanî: είμαι → el (eímai)
rewşa guherbar (2)
- Afrîkansî: raak → af, word → af
- Danmarkî: blive → da
- Almanî: werden → de
- Esperantoyî: iĝi → eo
- Ferî: gerast → fo, verða → fo
- Fînî: tulla joksikin → fi
- Fransî: devenir → fr
- Frîsî: wurde → fy
- Gaelîka skotî: fàs → gd
- Holendî: raken → nl, worden → nl
- Mecarî: lesz → hu
- Îdoyî: divenar → io
- Inglîzî: to become → en
- Erebî: صیرورة → ar
- Îtalî: diventare → it
- Îzlendî: verða → is
- Malezî: jadi → ms
- Norwecî: bli → no
- Papyamentoyî: bira → pap
- Polonî: zostać → pl, stawać się → pl
- Portugalî: acontecer → pt, futuro → pt
- Romanyayî: deveni → ro
- Sirananî: kon → srn, tron → srn
- Spanî: hacerse → es
- Swêdî: bli → sv, bliva → sv
- Tagalogî: nagíing → tl
- Tirkî: olmak → tr
[biguhêre]
Zayenda mê ya binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | bûn | bûn | ||
Îzafe | bûna | bûnên | ||
Çemandî | bûnê | bûnan | ||
Nîşandera çemandî | wê bûnê | wan bûnan | ||
Bangkirin | bûnê | bûnino | ||
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | bûnek | bûnin | ||
Îzafe | bûneke | bûnine | ||
Çemandî | bûnekê | bûninan |
bûn mê
- Maneya vê peyvê hê nehatiye nivîsîn. Heke hûn maneya wê bizanin, kerem bikin binivîsin.
- Mînakek bidin... (biguhêre)
Werger[biguhêre]
Kategorî:
- Kurdî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurdî
- Dengên kurdî ji Wanê
- Deng bi kurdî
- Lêker bi kurdî
- Lêkerên xwerû bi kurdî
- Lêkerên negerguhêz bi kurdî
- Lêkerên xwerû yên negerguhêz bi kurdî
- Mînak bi kurdî
- Jêgirtin bi kurdî
- Ji wêjeya klasîk (kurdî)
- Peyvên kurdî yên mîrasmayî ji proto-îranî
- Peyvên kurdî yên mîrasmayî ji proto-hindûewropî
- Navdêr bi kurdî
- Navdêrên mê bi kurdî
- Gotarên bê beşa mane