zivirîn

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /zɪvɪˈriːn/, زڤڕین
• Kîtekirin: zi·vi·rîn

Lêker

zivirîn (lêkera negerguhêz)
Rehê dema niha: -zivir-
RP. Niha
	ez	dizivirim
	tu	dizivirî
	ew	dizivire
	em, hûn, ew	dizivirin
Fermanî	Yekjimar	bizivire
	Pirjimar	bizivirin
Rehê dema borî: -zivirî- / -ziviriya-
RP. Boriya sade
	ez	zivirîm / ziviriyam
	tu	zivirî / ziviriyayî
	ew	zivirî / ziviriya
	em, hûn, ew	zivirîn / ziviriyan
Formên din: Tewandin:zivirîn

Derwêş li dor xwe dizivirin.

zivirîn lêkera xwerû, negerguhêz, r-ya req

1. li dor tiştekê/î livîn, çerx dan, dewr dan

   Du car li dor xanî bizivirin!

2. berê xwe guherandin,
   êdî li wê derê ya ku lê dinerî ne nerîn lê li derek din nerîn

   Li paş xwe zivirî û berê xwe da min.

3. vegerîn, dîsan hatin yan çûn wê derê ya ku jê hatiye yan çûye

   Piştî 15 salên li Ewropayê, zivirî Kurdistanê.

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: زڤڕین‎

Herwiha

• zivirrîn
• zîvirîn
• zîvirîn
• zivrîn
• zivrîn

• zivirrîn
• zîvirrîn
• zivrrîn

Tewîn

Lêker:

• -zivir-

Têkildar

• zivirandin

Pîrepend

• zivir zivir, dîsa li vir

Etîmolojî

Ji berê *ziwird- < *uzwerd-/*uswerd-, hevreha pehlewî [skrîpt hewce ye] (werden, “zivirîn”). *uz-/*us- (>zi-) pêşgirek e ku livîna ber bi jor ve an ber bi der ve diyar dike.

proto-hindûewropî: *ud- ("derve, derê") + *wel- ("badan, çemandin")

proto-îranî: *uz- ("derve, derê") + *wer- ("badan, çemandin")

avestayî: ver- ("badan, çemandin")

kurmancî zivirandin, zivirîn

(zazakî: zivirnayen

sanskrîtî: vel- ("badan, çemandin")

yûnanî: eilein ("badan, çemandin")

latînî: volvere ("badan, çemandin")

îngilîziya kevn: wealcan ("badan, çemandin")...

Çavkanî: Cheung p.419, Watkins p.98
Hevreh: zi-, zirîn, zivirandin

Jê

• zivirok
• zivirokî

Bi zaravayên din

• Kurdiya başûrî (şahzenî): wîrzandin
• Lekî: xer herdin
• Soranî: سووڕان‎ (sûrran), چەرخان‎ (çerxan), خول خواردن‎ (xul xwardin), خولانەوە‎ (xulanewe), خولان‎ (xulan)
• Zazakî: zivirnayene, çerxayene

Werger

• Aklanon: liko'
• Almanî: sich drehen → de, sich wenden → de
• Aramî:

  Siryaniya klasîk: ܦܢܐ‎ (pna)

• Avarî: сверизе (swerize)
• Azerî: fırlanmaq → az
• Baskî: jiratu
• Başkîrî: өйөрөлөү (öyörölöw), әйләнеү (äylänew)
• Bulgarî: въртя → bg (vǎrtja)
• Burmayî: လှည့် → my (hlany.) လှည့် → my (hlany.)
• Çeçenî: верза (werza)
• Çekî: točit → cs, otočit → cs
• Çînî:

  Mandarînî: 轉動 (zhuǎndòng), 旋轉 → zh (xuánzhuǎn), 運轉 (yùnzhuàn)

• Danmarkî: dreje
• Endonezyayî: berbelok → id
• Erebî: دَارَ‎ → ar (dāra), أَدَارَ‎ (ʾadāra)

  Erebiya misrî: دار‎ (dār)

• Ermenî: շրջվել → hy (šrǰvel), պտտվել → hy (pttvel)
• Esperantoyî: turniĝi → eo
• Estonî: pöörlema, pöörduma
• Farisî: گشتن‎ → fa (gaštan), چرخیدن‎ → fa (čarxidan)
• Fînî: kääntyä → fi, pyörähtää → fi ; kääntää → fi, pyöräyttää → fi ; pyöriä → fi ; pyörittää → fi
• Fransî: tourner → fr, se tourner → fr
• Friyolî: girâ
• Gaelîka skotî: tionndaidh
• Galîsî: xirar → gl, virar → gl
• Higaononî: tagliko
• Hindî: मुड़ना → hi (muṛnā)
• Hmongî: tig
• Holendî: draaien → nl
• Îngilîzî: turn → en
• Îngûşî: верза (werza)
• Îrlendî: cas → ga, iompaigh, sníomh
• Îtalî: girare → it, ruotare → it
• Japonî: 回る → ja (まわる, mawaru)
• Javayiya kevn: putĕr
• Javayî: mubeng → jv, muter → jv
• Katalanî: girar → ca
• Komorî: ufaliki
• Koreyî: 돌다 → ko (dolda)
• Latînî: vertō → la
• Lombardî: girà
• Malayalamî: തിരിയുക → ml (tiriyuka)
• Malezî: pusing → ms, putar → ms, belok → ms
• Mansakayî: liko
• Maorî: matakohuki
• Mecarî: forog → hu, fordul → hu
• Norwecî: snu → no, snurre
• Oksîtanî: girar → oc
• Osetî: зилын (zilyn)
• Peştûyî: تاوول‎ → ps (tāwawəl), اړول‎ → ps (arrawəl)
• Piedmontîsî: viré, volté
• Polonî: obrócić się → pl pf, obracać się → pl impf
• Portugalî: girar → pt, virar → pt
• Rapanuyî: taviri
• Romanian: se învârti → ro
• Romancî: girar
• Rusî: враща́ться → ru impf (vraščátʹsja), верте́ться → ru impf (vertétʹsja), повора́чиваться → ru (povoráčivatʹsja), поверну́ться → ru pf (povernútʹsja), крути́ться → ru impf (krutítʹsja)
• Sirboxirwatî: okretati se → sh impf, okrenuti se → sh pf
• Spanî: girar → es
• Swahîlî: kugeukia
• Swêdî: snurra → sv, vända sig, vrida sig
• Tagalogî: umikot
• Tausugî: giling
• Tayî: หมุน → th
• Telûgûyî: తిరుగు → te (tirugu)
• Tirkî: dönmek → tr
• Udmurtî: берганы (bergany)
• Yûnanî: γυρίζω → el (gyrízo), περιστρέφομαι → el (peristréfomai)
• Zêlandî: draoie

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	zivirîn	zivirîn
Îzafe	zivirîna	zivirînên
Çemandî	zivirînê	zivirînan
Nîşandera çemandî	wê zivirînê	wan zivirînan
Bangkirin	zivirînê	zivirînino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	zivirînek	zivirînin
Îzafe	zivirîneke	zivirînine
Çemandî	zivirînekê	zivirîninan

zivirîn mê

1. livîna li dor tiştekî, çerxdan, dewrdan:

   zivirîna li dor xanî

2. guherandina berê xwe,
   berêxwedana aliyê dijber:

   zivirîna li aliyê din

3. (devokî) vegerîn, dîsa hatina yan çûna wê derê ya ku jê hatiye yan çûye:

   zivirîna malê

Werger

• Almanî: Drehung → de m, Abbiegung → de m
• Bulgarî: завой → bg n (zavoj)
• Çekî: obrat → cs n
• Danmarkî: drejning g, bøjning → da g
• Fînî: käännös → fi
• Friyolî: gîr n
• Gaelîka skotî: tionndadh n, car → gd n
• Galîsî: volta → gl m, xiro n, virada m
• Hindî: मोड़ → hi n (moṛ)
• Holendî: draai → nl, bocht → nl
• Îngilîzî: turn → en
• Îtalî: giro → it n, virata → it m, sterzata m, svolta → it m
• Norwecî: sving, vending, vridning → no
• Piedmontîsî: vir n
• Polonî: obrót → pl n, skręt → pl n
• Portugalî: virada m, giro → pt n, girada m
• Rusî: поворо́т → ru n (povorót)
• Tirkî: dönme → tr
• Urdûyî: موڑ‎ n (moṛ)
• Ûkraynî: поворот (povorot)
• Weylsî: troi → cy
• Yûnanî: στροφή → el m (strofí)

  Kevn: στροφή m (strophḗ)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.