derwêş

Kurdî

Navdêr

Hin derwêşên mewlewî.

derwêş mê û nêr

1. sofî, abid, dîndarên misilman yên hejar û gerok yan yên ser bi cemaeteke îslamî ve:
   • Li bala cedwelek cebbarî lê da hemqiran ebrû
     Ku heq ev herf û xet kêşan li talayê me derwêşan
     Du qewsan goşe lê badan we ser peyweste man ebrû— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)
   • Li defê xistin, derwêşên nîvtazî li ser êgir bi porên xwe yen gijbûyî, bi lez diçûn dihatin. — (Çiyayê Agirî, Yaşar Kemal, Weşanxana Çanda Kurdî)

Herwiha

• derwîş
• dewrêş
• dewrîş

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ده‌روێش
• kurdî-krîlî: дәрԝеш

Etîmolojî

Hevreha soranî ده‌روێش‎ (derwêş), farisî درویش‎ (dervîş, dervêş), tacikî дарвеш (darveş), pehlewî 𐬛𐬀𐬭𐬫𐬋𐬱‎ (deryoş, driyoş: feqîr, jar, nedar), avestayî 𐬛𐬭𐬌𐬔𐬎‎ (drigu) û 𐬛𐬭𐬌𐬖𐬎‎ (driγu: feqîr, jar, hewcedar, sanskrîtî ध्रिगु (dhrigu: hewcedar, nedar)... hemû ji proto-îranî.

Peyv bi wateya "abidên misilman yên hejar yan gerok" ji zimanên îranî ketiye piraniya zimanên dinyayê, bo nimûne: erebî درويش‎ (derwîş), osmanî درويش‎ (dervîş), tirkî derviş, ermenî դերվիշ (derviš), gurcî დერვიში (derviši), hindî दरवेश (darveś), yûnanî δερβίσης (dervísis), rûsî де́рвиш (dérviš), inglîzî dervish, fransî derviche, almanî Derwisch, çînî 德爾維希 / 德尔维希 (dé'ěrwéixī), japonî ダルヴィーシュ (daruvīshu)...

Jê

• derwêşane
• derwêşî
• derwêşîtî
• derwêşxane

Werger

• Sirboxirwatî: derviš → sh m
• Çînî: 德爾維希 → zh, 德尔维希 → zh (dé'ěrwéixī), 托钵僧 → zh (tuōbōsēng), 伊斯蘭教苦行僧 → zh, 伊斯兰教苦行僧 → zh (Yīsīlánjiào kǔxíngsēng)
• Almanî: Derwisch → de n
• Erebî: درويش‎ → ar n (derwîş)
• Ermenî: դերվիշ → hy (derviš)
• Farisî: درویش‎ → fa (dervîş)
• Fînî: dervissi → fi
• Fransî: derviche → fr n
• Hindî: दरवेश → hi n (darveś)
• Holendî: derwisj → nl n
• Mecarî: dervis → hu
• Îbranî: דרוויש‎ → he n
• îdoyî: dervisho
• Indonezî: darwis → id
• Inglîzî: dervish → en, ascetic → en
• Îtalî: derviscio → it
• Japonî: ダーウィーシュ → ja (dāruwīshu)
• Koreyî: 탁발승 → ko (takbalseung)
• Sirboxirwatî: derviš → sh n
• Makedonî: дервиш → mk n (dérviš)
• Polonî: derwisz → pl n
• Rusî: дервиш → ru n (dérviš)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: дервиш nêr

  Latînî: derviš → la n

• Slovakî: derviš → sk n
• Spanî: derviche → es
• Swêdî: dervisch → sv
• Tirkî: derviş → tr, torlak → tr, fukara → tr
• Urdûyî: درویش‎ → ur n (dervêś)