derwêş

Kurmancî

Navdêr

Hin derwêşên mewlewî.

derwêş m yan n li gorî maneyê

1. sofî, abid, dîndarên misilman yên hejar û gerok yan yên ser bi cemaeteke îslamî ve:
   • Li bala cedwelek cebbarî lê da hemqiran ebrû
     Ku heq ev herf û xet kêşan li talayê me derwêşan
     Du qewsan goşe lê badan we ser peyweste man ebrû — (Melayê Cizîrî, Dîwan, ~1640)
   • Li defê xistin, derwêşên nîvtazî li ser êgir bi porên xwe yen gijbûyî, bi lez diçûn dihatin. — (Çiyayê Agirî, Yaşar Kemal, Weşanxana Çanda Kurdî)

Herwiha

• derwîş
• dewrêş
• dewrîş

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ده‌روێش
• kurdî-krîlî: дәрԝеш

Etîmolojî

Hevreha soranî ده‌روێش (derwêş), farisî درویش (dervîş, dervêş), tacikî дарвеш (darveş), pehlewî 𐬛𐬀𐬭𐬫𐬋𐬱‎ (deryoş, driyoş: feqîr, jar, nedar), avestayî 𐬛𐬭𐬌𐬔𐬎‎ (drigu) û 𐬛𐬭𐬌𐬖𐬎‎ (driγu: feqîr, jar, hewcedar, sanskrîtî ध्रिगु (dhrigu: hewcedar, nedar)... hemû ji proto-îranî.

Peyv bi wateya "abidên misilman yên hejar yan gerok" ji zimanên îranî ketiye piraniya zimanên dinyayê, bo nimûne: erebî درويش (derwîş), osmanî درويش (dervîş), tirkî derviş, ermenî դերվիշ (derviš), gurcî დერვიში (derviši), hindî दरवेश (darveś), yûnanî δερβίσης (dervísis), rusî де́рвиш (dérviš), îngilîzî dervish, fransî derviche, almanî Derwisch, çînî 德爾維希 / 德尔维希 (dé'ěrwéixī), japonî ダルヴィーシュ (daruvīshu)...

Jê

• derwêşane
• derwêşî
• derwêşîtî
• derwêşxane

Werger

• Almanî: Derwisch → de n
• Çînî: 德爾維希 / 德尔维希 → zh, 德尔维希 → zh (dé'ěrwéixī), 托钵僧 → zh (tuōbōsēng), 伊斯蘭教苦行僧 / 伊斯兰教苦行僧 → zh, 伊斯兰教苦行僧 → zh (Yīsīlánjiào kǔxíngsēng)
• Endonezyayî: darwis → id
• Erebî: درويش → ar n (derwîş)
• Ermenî: դերվիշ → hy (derviš)
• Farisî: درویش → fa (dervîş)
• Fînî: dervissi → fi
• Fransî: derviche → fr n
• Hindî: दरवेश → hi n (darveś)
• Holendî: derwisj → nl n
• Îbranî: דרוויש → he n
• îdoyî: dervisho
• Îngilîzî: dervish → en, ascetic → en
• Îtalî: derviscio → it
• Japonî: ダーウィーシュ → ja (dāruwīshu)
• Koreyî: 탁발승 → ko (takbalseung)
• Makedonî: дервиш → mk n (dérviš)
• Mecarî: dervis → hu
• Polonî: derwisz → pl n
• Rusî: дервиш → ru n (dérviš)
• Sirboxirwatî: derviš → sh m
• Sirboxirwatî: derviš → sh n
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: дервиш nêr

  Latînî: dervis̆ → la n

• Slovakî: derviš → sk n
• Spanî: derviche → es
• Swêdî: dervisch → sv
• Tirkî: derviş → tr, torlak → tr, fukara → tr
• Urdûyî: درویش → ur n (dervêś)