Here naverokê

gihiştin

Ji Wîkîferhengê

Bilêvkirin

[biguhêre]

Lêker

[biguhêre]
gihiştin (lêkera negerguhêz)
Rehê dema niha: -gih-
RP.
Niha
ez digihim
tu digihî
ew digihe
em, hûn, ew digihin
Fermanî Yekjimar bigihe
Pirjimar bigihin
Rehê dema borî: -gihişt-
RP.
Boriya
sade
ez gihiştim
tu gihiştî
ew gihişt
em, hûn, ew gihiştin
Formên din: Tewandin:gihiştin

gihiştin lêkera xwerû, negerguhêz

  1. Heta derekê çûn yan hatin.
    Dema em gihiştin malê, bûbû êvar.
  2. Dem hebûn bo kirina tiştekê/î.
    Ez negihiştim karê xwe temam bikim.
  3. (fêkî yan sebze) Ketinqonaxê ku êdî dikarin bên xwarin.
    Ev firingî hê negihiştine, şînik in û nayên xwarin.
  4. bi dû ketin, digel beşdar bûn.
    Ez dê bigihim rêbaza Pêşmergeyî.
  5. Fêhm kirin.
  6. qîm kirin, têr kirin, qîmî (tiştekî) kirin, têrî (tiştekî) kirin
    • Welleh birazî ez weke berê me. Doktor emeliyata min dixwaze, lê buha ye, qeweta min nagihîjiyê. — (Firat CewerîGirtî, Weşanên Nûdem1986)
  7. mezin bûn
    • ...evene cil û lîbasê min ên berêne...û paşî saya we gihame mal û dewletê û rûtbeya wezaretê. — (Mela Mûsayê HekarîAmadekar: Hêmin OmerDurrû’l Mecalîs2022 ["1857"], r. 163)}

Ji wêjeya klasîk

[biguhêre]
  • Sîne putxane ye îro me ji dêm û qed û qiştê
    Bi dilê sade çi kim ez ko tecella negihiştê
    Ew e min qibleyê cebhet di qiyam û di qu'ûdê
     — (Melayê CizîrîDîwana Melayê Cizirî~1640)

Herwiha

[biguhêre]

Tewîn

[biguhêre]
-gih-
-gihêj-
-gêj-

Têkildar

[biguhêre]

Etîmolojî

[biguhêre]

Herwiha gihan, soranî gehan/gehîştin, ji *gediştin, ji *ged- + -iştin/-an; ji forma bêyî a- ya hatin (<*ageden). Bide ber farisiya navîn [skrîpt hewce ye] (ameden) û [skrîpt hewce ye] (meden), herdu bi maneya hatin. Lê heke hevreha partî [Peyv?] (/wihişt-/, ber pê ve çûn, bi walî ve livîn) bibe ne ji wê ye. Herwiha bide ber proto-îranî *gátiš (getiş, çûn, livîn), ji proto-hindûewropî *gʷḿ̥tis (gav avêtin, meşîn, bi rê ve çûn), hevreha kurmancî gav, avestayî 𐬀𐬌𐬡𐬌-𐬔𐬀𐬌𐬙𐬌(aiβi-gaiti), yûnaniya kevn βάσις (vasîs, gav) (>latînî basis (bingeh) > gelek zimanên ewropî, îngilîzî base). Di dawiyê de ne diyar e.

Werger

[biguhêre]
[biguhêre]
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş Yekjimar Pirjimar
Navkî gihiştin gihiştin
Îzafe gihiştina gihiştinên
Çemandî gihiştinê gihiştinan
Nîşandera çemandî gihiştinê wan gihiştinan
Bangkirin gihiştinê gihiştinino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş Yekjimar Pirjimar
Navkî gihiştinek gihiştinin
Îzafe gihiştineke gihiştinine
Çemandî gihiştinekê gihiştininan

gihiştin

  1. Maneya vê peyvê hê nehatiye nivîsîn. Heke hûn maneya wê bizanin, kerem bikin binivîsin.

Etîmolojî

[biguhêre]
  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

[biguhêre]