ga

 Binêre herwiha: Ga

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /ɡɑː/

• Deng (Amed)

• Kîtekirin: ga

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	ga	ga
Îzafe	gayê	gayên
Çemandî	gayî	gayan
Nîşandera çemandî	wî gayî	wan gayan
Bangkirin	gayo	gayino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gayek	gayin
Îzafe	gayekî	gayine
Çemandî	gayekî	gayinan

Gayek

Cotek ga li gundekî Kurdistanê.

ga nêr

1. Çêlên nêr, mangayên nêr, nêrên çêlekan.
   • Nêrgiza nazik u reʿna we gula taze ye geş
     X̣aliba ehl-i zeman-i ma Mela ademî yin
     Venumayin ji kerê me yʾ reş u gayê te yî beş — (Melayê Cizîrî, Dîwan, 1640)

Herwiha

• go
• boxe
• moc

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: گا

Jê

• canega
• conga
• ciwanga
• Gaboxe
• gamêş
• garan
• manga

Têkildar

• golik

Bide ber

• ba
• ca
• ça
• da
• ha
• ka
• la
• ma
• na
• pa
• ra
• sa
• şa
• ta
• va
• wa

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *gʷṓws, proto-îranî *gawş-, hevrehên kurmancî golik, gamêş, garan, manga, gasin... hevreha avestayî gawş-, farisiya kevn gav-, farisî گاو‎ (gav), osetî гъог (g'og), sanskrîtî गो (go), albanî gak, ermenî կով (kov), rusî говядо (govyado), toxarî ko, inglîzî cow, almanî Kuh, swêdî ko, yûnaniya kevn βοῦς (boûs), latînî bōs, fransî bœuf (> inglîzî beef), îrî bó...

• proto-hindûewropî: *gʷṓws ("ga")

  proto-îranî:

avestayî: gāv- ("ga")

pehlewî: gō ("ga"), gāvmēš ("gamêş")

farisî: gāv- ("ga")

belûçî: gōk ("ga") ... ^{alfabeya arî}

kurmancî: ga ("ga")

soranî: ga ("ga")

zazakî: 'ga ("ga")

sanskrîtî: gāv- ("ga")

ermenî: kov ("ga")

yûnanî: bous- ("ga")

latînî: bos ("ga")

inglîzî: bull ("çêl, çêlek, manga")

Çavkanî: Watkins p.35, Horn p.198

Hevreh: manga

Werger

• Afrîkansî: bul → af
• Baskî: zezen → eu
• Bayerî: Bummal → bar
• Bretonî: tarv → br
• Çînî: 公牛 → zh (gōngniú)
• Farisî: ^?گاو‎ → fa, ^?گاونراخته‎ → fa
• Danmarkî: tyr → da
• Almanî: Bulle → de, Stier → de, Ochse → de m
• Esperantoyî: virbovo → eo
• Ferî: tarvur → fo
• Fînî: härkä → fi, sonni → fi
• Fransî: taureau → fr
• Frîsî: bolle → fy
• Galîsî: touro → gl
• Gaelîka skotî: tarbh → gd
• Holendî: stier → nl m, bul → nl
• Îdoyî: tauro → io
• Inglîzî: bull → en, bovid → en, bullock → en, ^?ox → en, ^?Taurus → en
• Înterlîngua: tauro → ia
• Îtalî: toro → it m
• Îzlendî: naut → is, tarfur → is
• Japonî: 牡牛 → ja (oushi)
• Katalanî: tawro → ca, tor → ca, toro → ca
• Koreyî: 수소 → ko (suso)
• Latînî: taurus → la
• Mayayiya yukatekî: wakax
• Papyamentoyî: toro → pap
• Portugalî: touro → pt m, toiro → pt m
• Romanyayî: taur → ro m
• Rusî: бык → ru (byk)
• Samiya bakurî: vuoksá → se
• Sirananî: burukaw → srn, mankaw → srn
• Slovenî: bik → sl m
• Spanî: toro → es m
• Erebî: ثور‎ → ar, ^?السفع‎ → ar, ^?الفارد‎ → ar, ^?القینس‎ → ar, ^?المعین‎ → ar, ^?النیزب‎ → ar, ^?الهبرج‎ → ar, ^?الهنبر‎ → ar
• Swahîlî: ng’ombe dume → sw
• Swêdî: tjur → sv
• Teteriya krîmî: buğa → crh
• Tirkî: boğa → tr, ^?öküz → tr
• Yûnanî: ταύρος → el m (távros)
• Zuluyî: inkunzi → zu

Fromeke lêkerê

ga

1. Rehê dema borî ji lêkera gan.

Navdêr

ga zayend pêwîst e (z=m: mê, z=n: nêr, z=mn: mê û nêr, z=nt: nêtar)

1. (geh, cih, der) Binere: geh

Zazakî

Navdêr

ga

1. (heywan) ga

Tirkî

Navdêr

ga

1. jam