peroş

Kurmancî

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	peroş	peroş
Îzafe	peroşa	peroşên
Çemandî	peroşê	peroşan
Nîşandera çemandî	wê peroşê	wan peroşan
Bangkirin	peroşê	peroşino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	peroşek	peroşin
Îzafe	peroşeke	peroşine
Çemandî	peroşekê	peroşinan

peroş mê

1. heyecan, kelecan, coş, heyranî
   • Diyarbekir bibû stûdyoya Radyoya Dengê Êrîvanê û beşdar jî wekî ku li gundên xwe, li ber roniya çirayê Radyoya Êrîvanê guhdarî bikin dixuyan. Hest û raman, coş û peroş rih û giyaneke kurdewar di konserê de afirand. — (Peyamner.com, 2/2008)
   • Bi du mehan piştî serlêdana wê, piştî ku hemû referansên xwe bo têketina vê akademiyê bi kar anîbû, hatibû qebûlkirin û vê qebûlbûnê bi wê re coş û peroşeke mezin çekiribû. — (Mîran Janbar, Qolyeya Cécileê, Weşanxaneya Lîs, 2012, çapa 1em, r. 23, ISBN 9786054497010)
2. axûn, şewq, azwerî, azgînî, hewes, arezû, xasma ji bo hunerê.

Jê

• bêperoş
• bêperoşî
• biperoş
• peroşandin
• peroşdar
• peroşder
• peroşî
• peroşîn
• peroşîner

Nîşeyên bikaranînê

• Nêzî hergav xasma digel coş li kar dibe, wek coş û peroş. Peyvek dêrîn/archaic e.
• Bi hin zarava û zimanên kurdî wateya perîşaniyê dide, li Etîmolojî binêre.

Etîmolojî

Hevreha soranî پەرۆش‎ (peroş, “perîşanî, xem”), kurmancî perîşan, farisî پریشیدن‎ (perêşîden, “belawela kirin, belav kirin; hiş belav kirin, bala yekî belav kirin”). Wateya resen belav bûn/kirin bûye û paşê bûye hişî belav bûn ku bi farisî û soranî bo mebesta konsepta xemgînî û bi badînî jî maneya ji kelecanê hiş belav bûn wergirtiye. Bo guherînên di navbera maneyên gurmijîn-berketin-qîrîn-kelecan-şa bûn binêre heyecan, xiroş û excite, outburst... Divê ji peroşîn çêbûbe. Ev herwiha dipeyitîne ku perîşan ji farisî ye. Guherîna dengên /ê/-/û/ di kurdî de berbelav e. Herçend bi wekheviya dengî, bi gengazî hevreha xiroş nîne.

Werger

• Afrîkansî: geesdrif, besieling
• Almanî: begeisterung, Begeisterung → de m, Enthusiasmus → de m, Schwung → de m, Rührung → de m
• Çekî: entuziazmus → cs m
• Danmarkî: begejstring
• Esperantoyî: entuziasmo → eo
• Farisî: سوزان‎ → fa
• Ferî: eldhugi
• Fînî: innostus → fi
• Fransî: enthousiasme → fr
• Holendî: enthousiasme → nl, geestdrift → nl, uitbundigheid → nl
• Îdoyî: entuziasmo → io
• Îngilîzî: enthusiasm → en, zest → en, ardent → en, excitement → en, ardently → en, ebullient → en, ^?bouncy → en, ^?fervent → en, ^?enthusiast → en, ^?hair raising → en, ^?maudlin → en, ^?pressing → en, ^?raring → en
• Îtalî: entusiasmo → it
• Katalanî: entusiasme → ca
• Polonî: entuzjazm → pl
• Portugalî: entusiasmo → pt, furor → pt, vida → pt
• Spanî: entusiasmo → es
• Swêdî: entusiasm → sv, hänförelse → sv
• Tirkî: coşku → tr, heyecan → tr, sanat aşkı, şevk → tr