pencere
Kurdî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
[biguhêre]
| Zayenda mê ya binavkirî | ||||
|---|---|---|---|---|
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
| Navkî | pencere | pencere | ||
| Îzafe | pencereya | pencereyên | ||
| Çemandî | pencereyê | pencereyan | ||
| Nîşandera çemandî | wê pencereyê | wan pencereyan | ||
| Bangkirin | pencereyê | pencereyino | ||
| Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
| Navkî | pencereyek | pencereyin | ||
| Îzafe | pencereyeke | pencereyine | ||
| Çemandî | pencereyekê | pencereyinan | ||
pencere mê
- pace, pac, şibak,
kunên anku qulên li dîwaran daku ronahî tê re were hindir anku jûr
(bi piranî camkirî ne û cama wan dikare were girtin û vekirin):- Li rûyê pêşîn ê qata jorîn pencereyeke dirêj û fireh heye — (Mehmed Uzun, Bîra qederê, Weşanên Nefel, 2002)
- (...) lê masên zarokên her dersxaneyekê cuda cuda ne, bi gotineke din her maseyek dersxaneyek e, dersxanên bê derî û bê pencere (...) — (Hesenê Metê, Labîrenta Cinan, Weşanên Welat, 1994)
- (...) bi alîkariya polîsê Wanî, Bozan û Misto di pencereya daşirê de xwe avêtin jêr (...) — (Firat Cewerî, Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)
Herwiha[biguhêre]
- pencer (2)
Bi alfabeyên din[biguhêre]
[biguhêre]
[biguhêre]
Têkilî[biguhêre]
Etîmolojî[biguhêre]
Hevreha soranî پهنجهره (pencere), farisî پنجره (pencerê), tacikî панҷара (pancara) yan hevreh yan ji sanskrîtî पिञ्जर (piñjara: rekeh, qefes), ku herwiha serekaniya van peyvan e: hindî पिंजरा (piñjrā), gujaratî પીંજરું (pī̃jrũ), punjabi ਪਿੰਜਰਾ (piñjarā), asamî পিঁজৰা (pĩzora)... yan jî ji yûnanî παράθυρος (paráthuros: pencere) ji παρά (pará: ber, li ber, li nêzîkî) + θύρα (thúro: derî, dergeh).
Nişanyan idia dike ku belkî peyveke bi eslê xwe îranî be û ji peyva farisî بادگیره (badgîre: ba-gir, kuna bayî) be lê bi xwe jî qebûl dike ku dengguherîneke wisa ne asayî ye.
Peyv gelek dişibe hevwateyên xwe di gelek zimanên ewropî de jî lê têkiliya wan ne zelal e. Bi piranî nayê qebûlkirin ku peyva yûnanî παράθυρος (paráthuros) (ku belkî serekaniya peyva zimanên îranî ye) û peyva latînî fenestra hevreh bin. Peyva latînî ketiye piraniya zimanên ewropî, bo nimûne: spanî fenestra, îtalî finestra, fransî fenêtre, almanî Fenster, holandî venster, swêdî fönster... lê ne inglîzî: window.
Peyv ji zimanên îranî ketiye piraniya zimanên Rojhilata Navîn û Rojhilata Ewropayê: tirkî pencere, azerî pəncərə, ermenî փանջարա (p'ancara), gurcî ფანჯარა (pancara), tirkmenistanî penjire, makedonî пенџере (pencere), sirbî пенџер (pencer), kroatî pendžer, albanî penxhere...
Li hin deverên kurmancîaxiv şibak ya ji erebî serdest e.
Peyva pace ne kurtkirina "pencere"yê ye.
- Çavkanî:
- Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
- Nişanyan, Sevan: Çağdaş Türkçenin Etimolojisi [Etîmolojiya Tirkiya Niha] (bi tirkî)
- Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
- The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi inglîzî û rûsî): http://starling.rinet.ru/
Jê[biguhêre]
Werger[biguhêre]
- Afrîkansî: venster → af
- Albanî: dritare → sq
- Almanî: Fenster → de nêtar
- Altayiya başûrî: кöзнöк (köznök)
- Aromanî: firidã
- Azerî: pəncərə → az
- Bambarayî: fɔlɔn, fɔlɔnwo
- Baskî: leiho
- Başkîrî: тәҙрә (täðrä)
- Belarusî: акно (akno)
- Bretonî: prenestr → br
- Bulgarî: прозорец → bg (prozorec)
- Çekî: okno → cs
- Çînî: 窗户 → zh (chuānghù), 窗 → zh (chuāng), 窗子 → zh (chuāngzi)
- Çuvaşî: чӳрече (čüreče), кантăк (kantăk)
- Danmarkî: vindue → da, rude → da
- Erebî: نافذة m (nafiḏe), شباك → ar m (şibbak, şubbak)
- Ermenî: պատուհան → hy (patuhan)
- Esperantoyî: fenestro → eo
- Estonî: aken → et
- Farisî: پنجره → fa (pencere, pencerê)
- Ferî: vindeyga
- Fînî: ikkuna → fi
- Flamiya rojava: cassine
- Fransî: fenêtre → fr m
- Frîsî: ramte
- Gaelîka skotî: uinneag
- Gagawzî: pençerä
- Galîsî: fiestra → gl mê, ventá → gl mê, xanela → gl mê
- Gotî: 𐌰𐌿𐌲𐌰𐌳𐌰𐌿𐍂𐍉 (áuǥađaúrō) nêtar
- Gujaratî: બારી (bārī)
- Gurcî: ფანჯარა → ka (panǯara)
- Hindî: खिड़की → hi (khiṛkī)
- Holendî: raam → nl, venster → nl, ruit → nl
- Indonezî: jendela → id
- Inglîzî: window → en
- Îbranî: חלון → he m (halon)
- Îdoyî: fenestro → io
- Înterlîngua: fenestra
- Înuîtî: ᐃᒐᓛᖅ (igalaaq)
- Îrlendî: fuinneoig → ga
- Îtalî: finestra → it mê
- Îzlendî: gluggi → is
- Japonî: 窓 → ja (mado)
- Kannadayî: ಕಿಟಿಕಿ (kiṭiki)
- Karaçay-balkarî: терезе
- Katalanî: finestra → ca
- Kîkûyûyî: ndirisha
- Kirgizî: терезе → ky (tereze)
- Komorî: dirisha
- Koreyî: 창 → ko (chang)
- Korsîkayî: purtellu → co n, finestra → co m
- Kotavayî: dilk
- Kreyoliya morîtanî: lafnet
- Kumikî: терезе (tereze)
- Latînî: fenestra → la mê
- Latviyayî: logs → lv
- Lîtwanî: langas → lt
- Luksembûrgî: Fënster → lb m
- Makedonî: прозорец (prozorec), прозор (prozor), окно (okno)
- Malagasî: varavarana → mg, varavarankely → mg
- Malezî: jendela, tingkap
- Maltayî: tieqa → mt
- Maratî: खिडकी (khiḍkī)
- Mecarî: ablak → hu
- Mòçenoyî: bòlkhet nêr
- Nogayî: терезе (tereze)
- Norsiya kevn: gluggi
- Norwecî: vindu → no nêtar
- Oksîtanî: fenèstra → oc
- Ozbekî: deraza → uz
- Pîrahayî: kaoí
- Polonî: okno → pl
- Portugalî: janela → pt mê
- Puncabî: ਖਿੜਕੀ (khiṛkī)
- Qazaxî: терезе → kk (tereze)
- Romancî: finiastra m, faneastra m, fanestra m, fnestra m
- Romanyayî: fereastră → ro
- Rusî: окно → ru n (okno)
- Samiya bakurî: láse, glássa
- Sardînî: balcone
- Sirboxirwatî:
- Slovakî: okno → sk
- Slovenî: okno → sl
- Sonxayî: tokora
- Spanî: ventana → es mê
- Swêdî: fönster → sv, ruta → sv, glugg → sv
- Şawî: tanuzeṛt
- Şîngazîcayî: ɗirisha
- Talişî: pencere → tly
- Tamîlî: சன்னல் → ta (caṉṉal)
- Tayî: หน้าต่าง → th (nâa dtàang)
- Teterî: тәрәзә → tt (täräzä)
- Teteriya krîmî: pencere
- Tirkî: pencere → tr
- Tirkmenî: äpişge, penjire
- Tofalarî: солооӄай
- Torangî: crouésèye, fenête, feniâte
- Tuvanî: соңга (soñga)
- Ûkraynî: вікно → uk (vikno)
- Urdûyî: کھڑکی
- Viyetnamî: cửa sổ → vi
- Walonî: finiesse → wa m
- Weylsî: ffenestr → cy
- Xakasî: кӧзенек (kӧzenek)
- Yakutî: түннүк (tünnük)
- Yidîşî: פֿענצטער (fentster)
- Yûnanî: παράθυρο → el (paráthyro)
- Zuluyî: ifasitela → zu
Tirkî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
Deng
[biguhêre]
pencere