Here naverokê

xav

Ji Wîkîferheng

Bilêvkirin

[biguhêre]

Rengdêr

[biguhêre]
Pozîtîv Komparatîv Sûperlatîv
xav xavtir herî xav (merkezî)
tewrî xav (rojavayî)

xav

  1. xag, nekelandî, neqelandî, nebiraştî
    Ew goştê xav dixwe.
  2. bêxwê, ne sûr
    Ev birinc xav e.
  3. sist, ne xurt, ne zîrek, ne çist, ne çeleng, ne fêris, neşidayî
    Kurrik xav e, tiştek jê nayê.
  4. nepaqijkirî, nepakkirî
    nefta xav
  5. paqij, bijûn, pak, temîz, ne pîs, ne gemarî, ne genî, ne herimî, ne lewitî

Herwiha

[biguhêre]

Hevawaz

[biguhêre]

Etîmolojî

[biguhêre]

Herwiha forma negunciyayî (unadapted) xam, ji farisî خام (xam). Tê xuya ku nû ketiye zimanê kurdî, heta di Mem û Zînê (1692) de jî wek xam hatiye tomarkirin û guherîna /m/>/v/'a guncanî zimanê kurdî çênebûye. Lê ev ji ber forma din a wek xam tê gotin, di serdema îranîkiya navîn de jî guherîna h>x pêk hatiye û çima nayê zanîn. Dibe ku cihê a xwemalî *hav vegirtibe. Ji proto-hindûewropî *om- (*ḫamel) / *h₃emos, *h₂eh₃mos (xav), hevreha xam ya pehlewî, zazakî û farisî, xaw ya soranî, belûçî ameg, hameg, xom ya osetî, आम (āmá) ya sanskrîtî, hum ya ermenî, ὠμός (omos) ya yûnaniya kevn, amarus ya latînî > amer ya fransî, amargo ya spanî... proto-hindûewropî *om- (xav, negihiştî, tirş)

proto-îranî:
pehlewî: xam ("xav")
somalî: x'm ("xav")
hotenî: hame ("xav")
farisî: xām ("xav")
belûçî: hameg ("xav")
kurmancî: xav ("xav")
osetî: xom ("xav") ...
zazakî: xam ("xav")
sanskrîtî: āmá ("xav, tirş")
ermenî: hum ("xav, nekelandî")
yûnanî: ōmos ("xav")
latînî: amarus ("tirş: negihiştî")
Çavkanî:
  • Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg r. 103.,
  • Watkins, CalvertThe American Heritage Dictionary of Indo-European Roots[1], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2an, r. 60,
  • Lubotsky, Alexander. Indo-Aryan inherited lexicon . University of Leiden.
  • Pokorny, JuliusFerhenga etîmolojî ya hindûewropî ["Indogermanisches etymologisches Wörterbuch (bi almanî)"], Bern, 1959, r. 777

Werger

[biguhêre]
Ev qismê Wergerê ji malûmatên naveroka vê versiyona madeya raw a Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.