ketin

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /kʰɛˈtɪn/
Deng (Amed)
Kîtekirin: ke·tin

Lêker

ketin (lêkera negerguhêz)
Rehê dema niha: -kev-
`RP.` Niha
	ez	dikevim
	tu	dikevî
	ew	dikeve
	em, hûn, ew	dikevin
Fermanî	Yekjimar	bikeve
Fermanî	Pirjimar	bikevin
Rehê dema borî: -ket-
`RP.` Boriya sade
	ez	ketim
	tu	ketî
	ew	ket
	em, hûn, ew	ketin
Formên din: Tewandin:ketin

ketin lêkera xwerû, negerguhêz

(bêhemdî xwe) Hatin xwarê, nizm bûn, dahatin.
Ew ji ser darê ket erdê û gelek êşiya.
Xwe li ser piyên xwe negirtin.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Çûn di derekê ve.
Ketin hindir.

Ketin zanîngehê.

Diz ketin mala wan.
bûn bara yekî/ê, bûn behra yekî/ê
Xanî bo birayê min ket.
li hev qelibîn, hatin ber yan ser hev:
- Kewkeban seyra muxalif girt û têkil kir hisab
  Vêk ketin Şems û Zuhel îro di birca 'Eqrebê
  Seyf-i çû destê Merîxê mulkê dil lew bû xerab — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
eleqedar nebûn, têkilî nekirin:
- (mecazî) Wekî ez çum û ew malne nehatin, êdî ewê tu dizanî û axa dizane, ew xeberê bi min ne ketîye. — (Mele Mehmûdê Bazîdî, Tûhfetu'l-Xîlan Fî Zimanê Kurdan, Weqfa Mezopotamyayê, 2019, çapa 1em, r. 103, ISBN 978-605-80975-1-3)
kêm bûn
- Wek hawê ricafekê bi min digirt, û nebza min diket. — (Robert Louis Stevenson, (wergêr Ciwanmerd Kulek), Meseleya Seyr a Dr. Jekyll û Mr. Hyde, Avesta, 2020, r. 69, ISBN 978-605-2246-80-1)

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: که‌تن‎
kurdî-krîlî: кʹәтьн

Herwiha

Jê

(biwêj) ber ketin
(biwêj) bi hev ketin
(biwêj) bi ser ketin
(biwêj) da ketin
(biwêj) dûv ketin
ketober
ketî
(biwêj) lê ketin
(biwêj) paş ketin
(biwêj) pê ketin
(biwêj) pêş ketin
(biwêj) ser ketin
(biwêj) tê ketin
(biwêj) tê ketin
(biwêj) çav pê ketin

Etîmolojî

Herwiha keftin, rehê dema niha -kev-, hevreha kurdiya başûrî keftin, soranî کەوتن‎ (kewtin), lekî [skrîpt hewce ye] (ketin), hewramî [skrîpt hewce ye] (kewtay), zazakî kewtene, belûçî کپت‎ (kept) / کپگ‎ (kepeg), rusî копа́ть (kopátʹ, “kolandin”), çekî kopat (“kolandin; pêhn lê dan”), polonî 'kopać (“pêhn lê dan, pê lê xistin”), latviyayî kapât (“jê kirin, birrîn”), lîtwanî kapóti (“jê kirin, birrîn”), yûnaniya kevn κόπτω (kóptō, “lê dan, lê xistin; jê kirin, birrîn; hejandin”), yûnaniya bîzansî κόβω (kóbō), yûnaniya niha κόβω (kóvo)... hemû proto-hindûewropî *kop (“lê dan, lê xistin”).

Wek ku tê dîtin, di piraniya şaxên din yên hindûewropî de peyv transitîv e ("lê dan, lê xistin, kolandin...") lê di zimanên îranî (kurdî û belûçî) de bûye intransitîv ("bêhemdî xwe hatin xwarê"). Hêjayî gotinê ye di nav zimanên îranî de ev peyv di farisî de peyda nabe.

Çavkanî

Cheung, Johnny, Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Leiden, 2007, r. 234
Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em, r. 43
Etymonline. Online English Etymology Dictionary. <etymonline.com> by Douglas Harper.

Bi zaravayên din

Lekî: ketin
Soranî: کەوتن‎ (kewtin)
Zazakî: kewtene

Werger

Afarî: rade
Afrîkansî: val → af
Albanî: bie → sq
Almanî: fallen → de
Elmanîşî: gheie

Almaniya bilind a kevn: fallan
Aragonî: cayer → an
Aramî:
Siryanî: ܢܦܠ‎ (npal)

Neo-aramiya rojavayî: ܐܠܚܩ‎ (elḥak)
Aromanî: cad
Asamî: পৰা (pora)
Astûrî: cayer, caer
Azerî: düşmək → az
Baskî: erori
Başkîrî: төшөү (töšöw)
Belarusî: па́даць impf (pádacʹ), упа́сці pf (upásci), ўпа́сці pf (ŭpásci)
Bengalî: পড়া → bn (pôṛa)
Bextiyarî: وستن‎ (vasten)
Bororoyî: wudu
Bulgarî: па́дам impf (pádam)
Burmayî: ကျ → my (kya.)
Çekî: padat → cs impf, padnout → cs pf
Çerokî: ᎦᎶᏍᎦ (galosga), ᎠᏐᎣᏍᎦ (asoosga), ᎦᏙᎣᏍᎦ (gadoosga), ᎪᎰᏍᎦ (gohosga)
Çînî:
Mandarînî: 落 → zh (luò), 落下 → zh (luòxià), 掉 → zh (diào)
Dalmatî: cadar
Danmarkî: falde → da
Elwîrî-wîderî: بکتن‎ (beketen)
Endonezyayî: jatuh → id, gugur → id, runtuh → id, tumbang → id
Erebî: وَقَعَ‎ → ar (waqaʿa), سَقَطَ‎ → ar (saqaṭa), تَسَاقَطَ‎ (tasāqaṭa), هَوَى‎ n (hawā)
Erebiya misrî: وقع‎ (wiʾiʿ)

Erebiya kendavî: طاح‎ (ṭāḥ)

Erebiya hîcazî: طاح‎ (ṭāḥ)
Ermenî: ընկնել → hy (ənknel)
Esperantoyî: fali → eo
Estonî: kukkuma, langema
Evenî: тиктэй (tiktəj)
Farisî: افتادن‎ → fa (oftâdan), فتادن‎ → fa (fatâdan)
Ferî: falla → fo
Fînî: kaatua → fi, pudota → fi, sataa → fi
Fransî: tomber → fr, chuter → fr, choir → fr
Friyolî: cjadê, čhadê
Frîsiya bakur: faal
Frîsiya kevn: falla
Frîsî: falle
Gaelîka skotî: tuit
Galîsî: caer → gl, caerse
Gotî: 𐌳𐍂𐌹𐌿𐍃𐌰𐌽 (driusan)
Gurcî: დაცემა (dacema), დავარდნა (davardna), წაქცევა (c̣akceva)
Guwaranî: 'a, kúi
Higaononî: hahulog
Hindî: गिरना → hi (girnā), पड़ना → hi (paṛnā)
Hmongî: poob
Holendî: vallen → nl
Îbranî: נָפַל‎ (nafál)
Îdoyî: falar → io
Îngilîziya kevn: drēosan, feallan
Îngilîzî: fall → en
Îngriyî: langeta, tokkua, lankiissa
Înterlîngua: cader → ia
Îrlendî: tit
Îrlendiya kevn: do·tuit
Îstriyotî: caì, cascà
Îtalî: cadere → it, cascare → it
Îzlendî: falla → is, detta → is
Japonî: 落ちる → ja (おちる, ochiru), 崩れる → ja (くずれる, kuzureru), 落下する → ja (らっかする, rakka suru), 転ぶ → ja (ころぶ, korobu), 降下する (こうかする, kōkasuru), 降る → ja (ふる, furu)
Javayî: tiba → jv
Kaşûbî: padac impf
Katalanî: caure → ca
Keçwayî: urmay, ishkiy, urmai, işkii
Kirgizî: түшүү → ky (tüşüü), жыгыл- (cıgıl-)
Koreyî: 넘어지다 → ko (neomeojida), 쓰러지다 → ko (sseureojida), 떨어지다 → ko (tteoreojida), 하락하다 → ko (harakhada), 낙하하다 → ko (nakhahada)
Kumikî: йыгъылмакъ (yığılmaq), авмакъ (awmaq), тюшмек (tüşmek), тёгюльмек (tögülʹmek)
Latgalî: krist
Latînî: cado → la
Latviyayî: krist → lv, nokrist
Lawsî: ຕົກ (tok)
Lîtwanî: kristi → lt, nukristi
Lueyî: ᦷᦎᧅ (ṫok)
Makedonî: па́да impf (páda)
Malayalamî: വീഴുക → ml (vīḻuka), അധഃപതിക്കുക → ml (adhaḥpatikkuka)
Mançûyî: ᡨᡠᡥᡝᠮᠪᡳ (tuhembi)
Maranaoyî: olog
Mazenderanî: دکتن‎ (daketen)
Mbya guaraniyî: 'a
Mecarî: esik → hu, zuhan → hu
Mizoyî: tlà
Mongolî: унах → mn (unah)
Napolîtanî: cadé
Nedersaksî: fallen → nds
Nepalî: खस्नु (khasnu)
Norsiya kevn: falla
Norwecî: falle → no
Ojibweyî: bangishin
Oksîtanî: càser → oc, càder → oc, caire → oc
Oriyayî: ପଡିବା (pôḍiba)
Oromoyî: kufuu
Osmanî: دوشمك‎ (düşmek)
Ozbekî: tushmoq → uz
Papyamentoyî: kai
Polonî: spadać → pl impf, spaść → pl pf
Portugalî: cair → pt
Qazaxî: жығылу (jyğylu), құлау → kk (qūlau)
Rapanuyî: hinga
Romagnolî: cadér
Romancî: crudar
Romanyayî: cădea → ro
Rusî: па́дать impf (pádatʹ), упа́сть pf (upástʹ)
Sahoyî: rade
Saksoniya kevn: fallan, driosan
Sanskrîtî: पतति → sa (patati)
Sardînî: orrúe, orrúere
Sebwanoyî: hulog
Sicîlî: càdiri → scn
Sirboxirwatî:
Kirîlî: па̏дати impf, у̀пасти pf

Latînî: pȁdati → sh impf, ùpasti → sh pf
Sîlhetî: ꠙꠠꠣ (foṛa)
Slovakî: padať impf, padnúť pf
Slovenî: pasti → sl
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: padaś
Sotoyiya başûr: wa → st
Spanî: caer → es, caerse → es
Sundanî: labuh → su
Swahîlî: -anguka → sw
Şîngazîcayî: uɗanguha
Tacikî: афтодан → tg (aftodan)
Tamîlî: விழு → ta (viḻu)
Tausugî: hulug
Tayî: ตก → th (dtòk)
Telûgûyî: పడు → te (paḍu)
Teterî: егылырга → tt (egılırga)
Tetûmî: monu
Tirkî: düşmek → tr
Tirkmenî: çökmek, gaçmak
Toxarî B: klāy-
Tupînambayî: 'ar, kuî
Ugarîtî: 𐎐𐎔𐎍 (npl)
Urdûyî: گرنا‎ (girnā), پڑنا‎ (paṛnā)
Ûkraynî: па́дати impf (pádaty), упа́сти pf (upásty), впа́сти pf (vpásty)
Venîsî: cadare, cascar
Viyetnamî: ngã → vi, té → vi, rớt → vi, rơi → vi
Weylsî: syrthio → cy, cwympo → cy
Ximêrî: ធ្លាក់ → km (thlĕək), រលំ → km (rɔlum)
Yakutî: оҕут (oğut)
Yidîşî: פֿאַלן‎ (faln)
Yûnanî: πέφτω → el (péfto)
Kevn: πίπτω (píptō)
Zêlandî: valle

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	ketin	ketin
Îzafe	ketina	ketinên
Çemandî	ketinê	ketinan
Nîşandera çemandî	wê ketinê	wan ketinan
Bangkirin	ketinê	ketinino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	ketinek	ketinin
Îzafe	ketineke	ketinine
Çemandî	ketinekê	ketininan

ketin mê

(bêhemdî xwe) Hatin xwarê, nizm bûn, dahatin.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Xwe li ser piyên xwe negirtin.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Çûn di derekê ve.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Bûn bara yekî/ê, bûn behra yekî/ê.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Çalakiyek ji hilweşandinê.
Ketina navenda bazirganiya cîhanê rûreş bû.
Çalakiyek ji Dawiyê.
Şoreşê ketina dîktatoriyê gengaz kir.

Jê

Bi zaravayên din

Zazakî: kewtiş

Werger

Almanî: Fall → de, Absturz → de
Fînî: putoaminen → fi
Fransî: chute → fr
Holendî: val → nl
Îngilîziya kevn: hryre
Îngilîzî: fall → en (act of moving lower)
Înterlîngua: cadita → ia
Îtalî: caduta → it
Japonî: 落下 → ja (rakka)
Norwecî: fall nêtar
Polonî: spadek → pl, spadanie → pl
Portugalî: queda → pt
Romanyayî: cădere → ro
Rusî: падение → ru (padenije)
Slovenî: padec → sl
Spanî: caída → es
Swêdî: fall → sv
Tirkî: düşme → tr, girme → tr, inhitat → tr, sokuluş → tr, tedeni, tükeniş → tr, tükenme → tr, yığılma → tr, izmihlal → tr