gor

 Binêre herwiha: gorr û gör

Kurdî

Bilêvkirin

• (Daçek) IPA^(kilîd): /ɡoːɾ/

  • Deng (Wan)

• (Navdêr 1, Navdêr 2) (tirb, mezar) (gef, tehdîd, hereşe)  IPA^(kilîd): /ɡoːr/

  • Deng (Wan)

• Kîtekirin: gor

Daçek

gor

li gor(a) ... yan gorî...:

1. Wek kesek yan tiştek dibêje.

   Li gor Qur'anê, mirovên baş dê biçin Biheştê û yên xirab dê biçin Dûjehê ango Cehnemê.

2. Bi baweriya kesekê/î.

   Li gor te, divê em çi bikin?

3. Bi tiştekî.

   Meaşê wî li gor seetan e.

   Peyv li gor alfabeyê hatine rêzkirin.

4. Wek ku hatiye fermankirin.

   Divê hûn li gor şîretên min vî karî bi cih bînin.

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: گۆر

Herwiha

• anegor
• angor
• pey

Hevmane

• şehn

Etîmolojî

Deyn ji tirkî göre ji lêkera gör- (dîtin), bi tirkiya kevn köre ji rehê kör- (dîtin). Heman peyv wek گوێرە‎ (gwêre) ketiye soranî jî. Di devoka Kobaniyê de bûye gulle.

Werger

li gor(a) ... yan gorî...

• Almanî: gemäß → de, zufolge → de, ^?angesichts → de, ^?dementsprechend → de, ^?nach → de, ^?anhand von → de, ^?nach Meinung von → de, ^?vergleichen mit → de, ^?Grabstätte → de
• Fransî: d’après → fr, selon → fr, en fonction de → fr
• Farisî: ^?براساس‎ → fa, ^?آرامگاه‎ → fa, ^?طبق‎ → fa, ^?قبر‎ → fa, ^?گور‎ → fa
• Inglîzî: according to → en, ^?grave yard → en
• Erebî: طِبْقًا لِـ‎‎ → ar (ṭibqan li-), وَفْقًا لِـ‎‎‎ → ar (wafqan li-)
• Îtalî: secondo → it
• Rusî: согла́сно → ru (soglásno)
• Spanî: según → es, acorde a → es
• Tirkî: -e göre → tr, -a göre → tr, ^?lahit → tr, ^?göre → tr, ^?kara yer → tr, ^?makber → tr, ^?merkat → tr, ^?metfen → tr, ^?nazaran → tr, ^?nispi → tr, ^?uyarınca → tr, ^?ona göre → tr

Navdêr 1

Gora Lev Tolstoy (2)

gor mê

2. Cihê kesek mirî lê hatiye binaxkirin.

   Hevmane: tirb, qebir, qebr, mezel, mezar, ziyaret, aramgeh

   • Sê rojan bi wî awayî, bê ku bipeyive û devê xwe veke, bêlebat, bêhêvî, di nav malê de wek miriya ji gorê rabûye, diçû û dihat. — (Çiyayê Agirî, Yaşar Kemal, Weşanxana Çanda Kurdî)
4. Derdora binê darê, cîhê ku qurmê darê lê dikeve binax.

Herwiha

• gorr
• gorn
• gorrn

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: گۆڕ

Jê

• gorandin
• gorandî
• gorbiheştî
• gorî
• gorîner
• gorkol
• gorkolî
• goristan
• goristanî
• (Lêker) (kesek) gor kirin
• (Lêker) gor kirin
• (Navdêr) gorkirin
• (Rengdêr) gorkirî

Etîmolojî

Teorî 1: hevreha soranî گۆڕ‎ (gorr, “gor”), kelhûrî gûrr, farisî گور‎ (gûr), têkilî peyva gir (cihên piçekê bilind), ji proto-hindûewropî *gʰrābʰ- (kolandin, kolan), hevreha proto-slavî *grobъ (grobi: gor > polonî grób, sirbî гро̏б / grȍb, çekî hrob), proto-cermenî *graban / *grabō (almanî Grab inglîzî grave, danmarkî / norwecî / swêdî grav, îzlendî gröf), albanî varr... Delîlekî din jî yê têkiliya wan, ji bilî şibîna peyva "gir" û "gor", ew e ku di zimanên din de jî ew têkilî heye û gelek caran peyva bi maneya "gir, girik" wateya "gor" girtiye, bo nimûne peyva τύμβος (tûmbos: girik > gor) ya yûnanî serekaniya peyva tumba (gor) ya latînî, tombe (gor) ya fransî, tomb (gor) ya inglîzî û (bi rêya aramî) heta tirb (gor) ya kurdî ye jî.

Teorî 2: ji erebî قبر‎ (qebir/qebr) > erebiya iraqî gebir > kurdî *gewr/qewr > *gor > gor. Bo veguherîna "b/w" binere ba, baran, berf. Bo veguherîna "-ew-" > "o" bide ber: dor (ji erebî "dewr), "xox" (ji erebî "xewx", şor (qise, axivîn ji erebî "şewr").

Werger

Cihê kesek mirî lê hatiye binaxkirin (1)

• Almanî: Grab → de nêtar, Gruft → de mê
• Erebî: قبر‎ → ar, مرقد‎ → ar, الضریح‎ → ar,^?الجثوة‎ → ar, ^?الجدث‎ → ar, ^?الجدف‎ → ar, ^?الحافرة‎ → ar, ^?الحفیر‎ → ar, ^?الرجمة‎ → ar, ^?الزناء‎ → ar, ^?الصعید‎ → ar, ^?الصــو‎ → ar, ^?الطفذ‎ → ar, ^?الغیاب‎ → ar, ^?الغیبة‎ → ar, ^?الكفر‎ → ar
• Esperantoyî: tombo → eo
• Ferî: grøv → fo
• Farisî: قبر‎ → fa^?خانه باغ‎ → fa,
• Fînî: hauta → fi
• Fransî: tombe → fr
• Frîsî: grêf → fy
• Holendî: graf → nl, groeve → nl
• Îbranî: קֶבֶר‎ → he, קְבורָה‎ → he
• Inglîzî: grave → en, tomb → en, sepulchre → en
• Inglîziya kevn: byrgen → ang
• Katalanî: tomba → ca
• Latînî: tumba → la
• Norwecî: grav → no
• Portugalî: tumba → pt, túmulo → pt, sepultura → pt, jazigo → pt
• Sirananî: grebi → srn
• Spanî: tumba → es, sepulcro → es
• Swêdî: graf → sv
• Tagalogî: libíngan → tl
• Tirkî: kabir → tr, mezar → tr, gömüt → tr, sin → tr

Derdora binê darê, cîhê ku qurmê darê lê dikeve binax (2)

Navdêr 2

gor mê

1. gef, tehdîd, hereşe
   • Teşbîhê şecer digo »ene l-lah«
     Xergûş û xezal û gor û ahû
     Ev qaz û quling û kebk û tîhû— (Mem û Zîn ~1692, Ehmedê Xanî)

Etîmolojî

  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

• Erebî:^?القبر‎ → ar, ^?اللحد‎ → ar, ^?المنامة‎ → ar, ^?المنتهى‎ → ar, ^?المنهال‎ → ar, ^?الوتیرة‎ → ar, ^?الودع‎ → ar, ^?رجوان‎ → ar, ^?ملحود‎ → ar, ^?البلد‎ → ar
• Inglîzî: threat → en, intimidation → en