tûj

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /tuːʒ/

Rengdêr

Pozîtîv	Komparatîv	Sûperlatîv
tûj	tûjtir	herî tûj (merkezî) tewrî tûj (rojavayî) tûjtirîn (soranîzm)

tûj, t-ya nerm

Tişta/ê serikê wê / wî pirr zirav
(bi taybetî daku bikare tiştan kun bike, wek derzî yan nişterê):
derziyeke tûj
tişta/ê ku devikê wê xweş tiştan dibire:
kêreke tûj
Tişta/ê dikare devê mirovî biarîne anku bizûrîne ger mirov bixwe (wek bîberan anku îsotan anku filfilan).
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
tundrew
- bi qasî ku ji haya wî çêbûbu, daxwazeke wiha tûj di dilê wî de serî ranekirîbû... — (Robert Louis Stevenson, (wergêr Ciwanmerd Kulek), Meseleya Seyr a Dr. Jekyll û Mr. Hyde, Avesta, 2020, r. 52, ISBN 978-605-2246-80-1)
dîtîna baş
- ...û bezvanên herî jîr ên çav û guhên wan tûj bijartin. — (J.R.R. Tolkien (wergêr Samî Hêzil), Hobbit, Cervantes, 2023, çapa 1ê, r. 74, ISBN 9786257724838)

Herwiha

tîj
twîj

Bide ber

Jê

Etîmolojî

Hevreha tîj.

proto-hindûewropî *(s)teig- ("tûj kirin")

proto-îranî *tî(n)c- ("tûj kirin")

avestayî: teêçe- ("tûj")

farisiya kevn: tigre- ("tûj")

pehlewî: tîj, tyz ("tûj")

farisî: tîz ("tûj")

kurdî: tîj > tûj ("tûj")

belûçî: tēz ("tûj")

hewramî: tej, tîj ("tûj") ...

zazakî: tûj, tîj ("tûj")

sanskrîtî: tej- ("tûj kirin")

yûnanî: stizein ("kun kirin")

latînî: stinguere ("kun kirin")

almanî: stechen ("kun kirin")

îngilîzî: stick ("gilç, darikê zirav, "kun kirin") ...

Çavkanî:

Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg r. 92.,
Cheung, Johnny, Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Leiden, 2007, r. 389 ,
Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots^[1], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2an, r. 85,
MacKenzie, David Neil, The dialect of Awroman (Hawraman-i Luhon) Grammatical sketch, texts, and vocabulary^[2], Kommissionaer: Munksgaard (København), 1966,
Etymonline. Online English Etymology Dictionary. <etymonline.com> by Douglas Harper.

Bi zaravayên din

Hewramî: tej, tîj
Zazakî: tûj, tîj

Werger

xweş dibire

Aklanon: talum
Almanî: scharf → de
Aromanî: tãljos
Asamî: ধাৰ (dhar), চোকা (süka)
Azerî: iti → az
Baskî: zorrotz
Başkîrî: үткер (ütker)
Bau bidayuh: biroja'
Bayerî: scharf
Belarusî: во́стры → be (vóstry)
Bîkoliya naverast: matarom
Bukidnon manoboyiya rojavayî: garang
Bulgarî: о́стър → bg (óstǎr)
Burmayî: ချွန် → my (hkywan), ချွန်ထက် → my (hkywanhtak)
Çeçenî: ира (ira)
Çekî: ostrý → cs
Çînî:
Mandarînî: 銳利 / 锐利 (ruìlì)
Danmarkî: skarp → da, spids → da
Endonezyayî: tajam → id
Erebî: حَادّ (ḥādd)
Ermenî: սուր → hy (sur)
Erzayî: пшти (pšti)
Esperantoyî: akra → eo
Evenî: эмэр (əmər)
Evenkî: эмэр (əmər)
Farisî: تیز → fa (tiz)
Ferî: hvassur → fo
Fînî: terävä → fi
Fransî: affilé → fr, coupant → fr, affuté → fr, tranchant → fr, acéré → fr, effilé → fr, aigu → fr
Friyolî: učât, spuntît, spiçât
Gaelîka skotî: geur, biorach, searbh
Gurcî: მახვილი (maxvili)
Higaononî: magalang
Hmongî: ntse
Holendî: scherp → nl
Îbranî: חַד → he n (ḥad), שָׁנוּן → he n (shanún)
Îdoyî: akuta → io
Îlokanoyî: natadem
Îngilîziya kevn: scearp → ang
Îngilîzî: sharp → en
Îngûşî: ира (ira)
Îranunî: matarem
Îrlendî: géar, aichear, faobhrach
Îtalî: affilato → it, aguzzo → it
Îvatanî: madanutuk
Îzlendî: hvass → is
Japonî: 鋭い → ja (するどい, surudoi), 鋭利な → ja (えいりな, eiri na), 犀利な (さいりな, sairi na)
Javayiya kevn: tajĕm
Javayî: landhep → jv
Kapampanganî: mataram
Kapverdî: afiadu, afióde
Kaşûbî: òstri
Katalanî: esmolat, agut → ca
Koreyî: 날카로운 → ko (nalkaroun)
Krioyî: shap
Ladînoyî: agudo, aguzado
Latgalî: oss n
Latînî: acer → la n, acutus → la n
Latviyayî: ass → lv n, asa m
Lîtwanî: aštrus n
Lombardî: guzz, güss
Maguindanaoyî: magarang
Makedonî: остар (ostar)
Malezî: tajam → ms
Mançûyî: ᡩᠠᠴᡠᠩᡤᠠ
Mansakayî: tarum
Maranaoyî: magarang
Mecarî: éles → hu
Mongolî: хурц → mn (xurc)
Mongolî: ᠬᠤ‍ᠷ‍ᠴ‍ᠠ (qu‍r‍č‍a)
Navajoyî: deení
Norwecî: skarp → no
Oksîtanî: agusat, agut → oc
Osetî: цыргъ (cyrǧ)
Oskanî: 𐌀𐌊𐌓𐌉 (akri)
Osmanî: كسكین (keskin)
Plodîşî: schoap
Polonî: ostry → pl
Portugalî: afiado → pt, aguçado → pt, agudo → pt
Rapanuyî: ka'i
Romanyayî: ascuțit → ro
Rusî: о́стрый → ru (óstryj)
Sanskrîtî: तीक्ष्ण → sa (tīkṣṇa)
Sirboxirwatî:
Kirîlî: о̀шта̄р

Latînî: òštār → sh
Slovakî: ostrý
Slovenî: oster → sl
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: wótšy

Sorbiya jorîn: wótry
Spanî: agudo → es, afilado → es, filoso → es
Sundanî: seukeut
Swêdî: skarp → sv, vass → sv
Tagalogî: matalim
Tamîlî: கூரான → ta (kūrāṉa)
Tayî: คม → th (kom)
Telûgûyî: పదునైన (padunaina)
Tetûmî: kroat
Tirkî: keskin → tr
Ûkraynî: го́стрий (hóstryj)
Viyetnamî: sắc → vi, bén → vi
Walonî: côpant, awijhî → wa
Weylsî: miniog → cy
Ximêrî: មុត → km (mut)
Yakutî: сытыы (sıtıı)
Yidîşî: שאַרף (sharf)
Yûnanî: κοφτερός → el n (kofterós)
Kevn: ὀξύς (oxús)
Zêlandî: scherp
Zimanê destan ê emerîkî: Open8@BackHand-PalmDown-FlatB@CenterChesthigh-PalmDown Open8@NearBackHand-PalmDown
ǃXóõ: ǃqáũ

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara sharp a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

serikzirav

Almanî: spitz → de, scharf → de
Aromanî: sumigos
Bîkoliya naverast: mapanas
Bulgarî: заострен → bg (zaostren)
Çekî: ostrý → cs
Endonezyayî: tajam → id
Ermenî: սուր → hy (sur)
Esperantoyî: akra → eo
Farisî: تیز → fa (tiz)
Ferî: spískur
Fînî: terävä → fi
Fransî: affuté → fr, pointu → fr
Gaelîka skotî: rinn-gheur, biorach, guineach
Hmongî: ntse
Holendî: scherp → nl, puntig → nl, gepunt → nl
Îbranî: חַד → he n (ḥad)
Îlokanoyî: dakap
Îngilîzî: sharp → en, pointed → en
Îrlendî: géar, biorach
Îtalî: appuntito → it
Kapverdî: afiadu, afióde
Latviyayî: ass → lv n, asa m
Makedonî: остар n (ostar)
Norwecî: spiss → no
Osmanî: سیوری (sivri)
Polonî: ostry → pl
Portugalî: pontudo → pt, pontiagudo → pt
Rapanuyî: ka'i
Romanyayî: ascuțit → ro
Rusî: о́стрый → ru (óstryj)
Sanskrîtî: तिग्म → sa (tigma)
Slovenî: oster → sl
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: wótšy

Sorbiya jorîn: wótry
Spanî: filoso → es
Sundanî: seukeut
Swêdî: vass → sv
Tagalogî: matulis
Tayî: แหลม → th (hlɛ̌ɛm)
Tirkî: sivri → tr
Ûkraynî: го́стрий (hóstryj)
Ximêrî: ស្រួច → km (sruəc)
Yidîşî: שאַרף (sharf)

Yûnanî: αιχμηρός → el n (aichmirós)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara sharp a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

tama dijwar

Almanî: scharf → de
Azerî: tünd
Bulgarî: пикантен → bg (pikanten)
Çînî:
Mandarînî: 辣 → zh (là)
Erebî: حَار → ar (ḥār)
Erebî: حَرَّاق (ḥarrāʔ)

Erebiya kendavî: سبايسي n (sbāysi. spāysi)

Erebiya hîcazî: حَرَّاق (ḥarrāg), حار (ḥār)

Erebî: حار → ar (ḥārr)

Erebî: حار → ar (ḥārr)

Erebiya başûrê şamê: حار (ḥārr), بيحْرِق (béḥreg), حَرَّاق (ḥarrāg)

Erebî: حار → ar (ḥārr)
Ermenî: կծու → hy (kcu)
Fînî: tulinen → fi
Gaelîka skotî: spìosrach
Holendî: scherp → nl, pikant → nl
Îbranî: חריף → he n (kharíf)
Îngilîzî: spicy → en, hot → en
Îrlendî: te
Îtalî: piccante → it
Îzlendî: sterkur → is
Japonî: 辛い → ja
Katalanî: picant → ca
Maorî: puhahana
Mecarî: csípős → hu
Portugalî: picante → pt
Romanyayî: iute → ro
Rusî: о́стрый → ru (óstryj)
Spanî: picante → es
Tagalogî: maanghang

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara spicy a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.