enî

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /ɛˈniː/

• Deng (Amed)

• Kîtekirin: e·nî

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	enî	enî
Îzafe	eniya	eniyên
Çemandî	eniyê	eniyan
Nîşandera çemandî	wê eniyê	wan eniyan
Bangkirin	eniyê	eniyino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	eniyek	eniyin
Îzafe	eniyeke	eniyine
Çemandî	eniyekê	eniyinan

enî

enî mê

1. (anatomî) Pişka rû ya pan ya li raserî çavan û li jêrî porî.

   Hevmane: netik

   • Îcare guleyek eniya Kerhê ketî, ji hespê dane kete xware... — (Mele Mehmûdê Bazîdî, Cami’eya Riseleyan û Hikayetan Bi Zimanê Kurmancî, Lîs, 2010, çapa 1em, r. 107, ISBN 978-605-5683-27-6)
2. bere, cepe, berok, meydana şerî
3. bizav, tevgerr, hereket

Ji wêjeya klasîk

• Çunkî bê emrê ji Adem bû zîhar
  Nûr ji eniyê hate piştê bû sitar
  Nê ji darê xwarin herdukan şîrîn — (— (Mewlûda Kurdî ~1720, Mela Hesenê Bateyî))

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ئه‌نی

Jê

• enîkesk
• enînivîs

Herwiha

• anî (1)
• henî
• 'anî
• 'enî

Bide ber

• enîşk
• erzînk

Binere herwiha

• birû
• dev
• difin
• cênîk
• guh
• rih
• simêl

Etîmolojî

Hevreha soranî هه‌نیه‎ (henîh), farisî پیشانى‎ (pîş-anî: enî), tacikî пешона (pêş-ona: enî), belûçî (h)enîçeg, avestayî einîke- (rû, serûçav) û eşî- (herdu çav), sanskrîtî anîke- (rû, ber, pêşî) û अक्षि (ákṣi: çav), hindî आँख (ā̃ṅkh: çav; awir), urdûyî آنکھ‎ (ā̃ṅkh: çav; awir), îrlendiya kevn enech (rû, serûçav), îzlendî enni (enî), weylsî enep (rû, serûçav), yûnaniya kevn ὄμμα (omma: çav) û ὤψ (ōps: çav, serûçav), ermenî ակն (akn: çav), inglîzî eye (çav), almanî Auge (çav), swêdî öga (çav), latînî oculus (çav, awir), fransî œil (çav), îtalî occhio (çav), spanî ojo (çav), rûsî око (çav)... hemû ji proto-hindûewropî *h₃ekʷ- (“çav, serûçav”)

Bi zaravayên din

• Soranî: newçawan, nêwçawan, henye, twêł
• Kurdiya başûrî:

  Kelhurî: têwił

  Şêxbizinî: tewîl

  Kirmaşanî: tîwił

• Zazakî: natike, çare

Werger

• Afrîkansî: voorkop → af
• anglosaksonî: frunt
• Astûrî: frente → ast
• Azerî: alın → az
• Baskî: kopeta → eu, kopetan → eu
• Belarusî: лоб → be (lob), чало → be (čaló)
• Bulgarî: чело → bg (čelo)
• Burmayî: နဖူး → my (na.hpu:)
• Çekî: čelo → cs
• Çînî: 前額 → zh, 前额 → zh, 額頭 → zh, 额头 → zh, , 額 → zh, 頟 → zh, 额 → zh
• Danmarkî: pande → da
• Almanî: Stirn → de mê, Front → de mê, Vorderseite → de mê
• Erebî: جبهة‎ → ar (cebhe > kurdî cephe)
• Ermenî: ballë → hy, ճակատ → hy (čakat)
• Esperantoyî: frunto → eo
• Estonî: laup → et
• Farisî: پیشانی‎ → fa, پیشانی‎ → fa, پیشانی‎ → fa, جبهه‎ → fa
• Ferî: panna → fo
• Fîjî: yadre → fj
• Fînî: otsa → fi
• Fransî: front → fr
• Frîsî: foarholle → fy
• Gaelîka skotî: bathais → gd
• gûgû-yimidhirî: bidi, gaman
• Gujaratî: કપાળ → gu (kapāḷ)
• Gurcî: შუბლი → ka (šubli)
• Hawayî: lae → haw
• Hindî: माथा → hi (māthā), माथ → hi (māth), ललाट → hi (lalāṭ)
• Holendî: voorhoofd → nl
• Mecarî: homlok → hu
• Îdoyî: fronto → io
• Îbranî: מצח‎ → he
• Indonezî: dahi → id
• Inglîzî: forehead → en, ^?haffet → en
• Îrlendî: clár éadain → ga
• Îtalî: fronte → it
• Îzlendî: enni → is
• Japonî: 額 → ja, おでこ → ja
• Kannadayî: ನೊಸಲು → kn (nosalu)
• Katalanî: front → ca
• Qazaxî: маңдай → kk (mañday)
• Ximêrî: ថ្ងាស → km (thngaah)
• Kirgizî: чеке → ky (çeke)
• Koreyî: 이마 → ko (ima)
• ladînoyî:

  îbranî: פ׳רינטי‎ m, מצח‎ → he (mézax)

  latînî: frente

• Lawsî: ຫນ້າຜາກ → lo (nā phāk), ໜ້າຜາກ → lo (nā phāk)
• Latînî: frons → la
• Latviyayî: piere → lv
• Lîtwanî: kakta → lt
• lîvonî: vȱntsa
• Lojbanî: mebri → jbo
• Makedonî: чело → mk (čelo)
• Malagasî: betro → mg, handrina → mg
• Malezî: dahi → ms
• Manksî: glaare eddin → gv, baaish → gv
• Maorî: rae → mi
• Norwecî:

  bokmål: panne → no

  nynorsk: panne → no

• Polonî: czoło → pl
• Portugalî: testa → pt
• Romancî: frunt → rm
• Romanyayî: frunte → ro
• romanyoloyî: frònta mê
• Rusî: лоб → ru (lob), чело → ru (čelo)
• samiya bakurî: gállu
• Sicîlî: frunti → scn
• Sirboxirwatî:

  krîlî: чело → sh

  Latînî: čelo → la

• slavoniya kevn: чєло
• Slovakî: čelo → sk
• Slovenî: čelo → sl
• Spanî: frente → es
• Sûmerî: 𒆠𒉆𒀀𒇒𒊏 (KI-NAM-ESIR-RA)
• Swêdî: panna → sv
• Tacikî: пешона → tg (pešona)
• Tagalogî: noo → tl
• Tayî: หน้าผาก → th (nâa pàak)
• Telûgûyî: నుదురు → te (nuduru)
• Tirkî: alın → tr, cebin → tr, cephe → tr, karpuz → tr
• Tirkmenî: aalyn → tk, maňlaý → tk
• Ûkraynî: лоб → uk (lob), чоло → uk (čolo)
• Urdûyî: ماتھا‎ → ur, ماتھ‎ → ur, للاٹ‎ → ur
• Ozbekî: manglay → uz
• Volapûkî: flom → vo
• Weylsî: talcen → cy
• Viyetnamî: trán → vi
• Yûnanî: μέτωπο → el (métopo)