birû

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /bɪˈɾuː/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: bi·rû

Navdêr

Tewandina birû
Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	birû	birû
Îzafe	birûyê	birûyên
Çemandî	birûyî	birûyan
Nîşandera çemandî	wî birûyî	wan birûyan
Bangkirin	birûyo	birûyino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	birûyek	birûyin
Îzafe	birûyekî	birûyine
Çemandî	birûyekî	birûyinan

Birû.

birû n, r-ya nerm

1. Mûyên li raserî çavan li jêra eniyê.
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: بروو

Herwiha

• birh
• biri
• birî
• birûw
• birwî
• brî
• brû
• burh
• burî
• burû
• birih
• birîh
• biro
• birhû
• bihrû
• bihr
• pirî

Bide ber

• bijang
• cênîk
• mijîlank
• simêl
• rî
• pirç
• por
• rêv

Jê

• (Navdêr) birûdan

Etîmolojî

Ji proto-hindûîranî *bʰrū- ji proto-hindûewropî *₃bʰruH-, hevreha brûet ya avestayî, birû ya pehlewî, burî ya zazakî, ئه‌برۆ (ebro) ya soranî, ابرو (ebrû) ya farisî, وروځه (wirûje) ya peştûyî, भ्रू (bhrû) ya sanskrîtî, brow ya îngilîzî, Braue ya almanî, бровь (brovi) ya rusî, ὀφρύς (ofrus) ya yûnaniya kevn...

• proto-hindûewropî: *h₃bʰruH- ("birû")

  Şablon:iir-pro: *bʰrū-

avestayî: brûet ("birû")

pehlewî: brūg ("birû")

sogdî: br'wkh ("birû")

farisî: ebrû ("birû")

belûçî: burvan ("birû")

kurdî: birû ("birû")

soranî: ebro ("birû")

kîrîbatî: bura ("birû") ...

zazakî: burî ("birû")

sanskrîtî: bhrû ("birû")

yûnanî: ophrus ("birû")

almanî: Braue ("birû")

îngilîzî: brow ("birû") ...

Çavkanî: Horn p.16, Lubotsky | Pokorny: 172

Bi zaravayên din

• Soranî: biro, qaş
• Zazakî: bûrê, bûrey, bûrî, birû, birî, birûy, biryê, birwey
• Hewramî: biro
• Kurdiya başûrî:

  Kirmaşanî/kelhûrî: qaş, bîroh

• Feylî: biro, qaş
• Lekî: ebro

Werger

• Afarî: minin
• Afrîkansî: wenkbrou
• Albanî: vetull → sq m
• Almaniya Pennsylvania: Aagebrau m
• Almanî: Braue → de m, Augenbraue → de m

  Elmanîşî: Augbraame m

• Altayiya başûrî: каш (kaš)
• Aragonî: cella m, zella m
• Aromanî: sprindzeanã m, sufrãmtseauã m, dzeanã m
• Asamî: চেলাউৰি (selauri)
• Astûrî: ceya → ast m
• Azerî: qaş → az
• Bajwayiya kendava rojava: kirei
• Baskî: bekain → eu
• Başkîrî: ҡаш (qaš)
• Bau bidayuh: koning
• Belarusî: брыво́ nt (bryvó)
• Belûçî: بروان (burwán)
• Bengalî: ভুরু (bhuru)
• Bextiyarî: برگ (borg)
• Bîkoliya naverast: kiray
• Bulgarî: ве́жда → bg m (véžda)
• Burmayî: မျက်ခုံး → my (myakhkum:)
• Çekî: obočí → cs nt
• Çînî:

  Kantonî: 眼眉 (ngaan⁵ mei⁴), 眼眉毛 (ngaan⁵ mei⁴ mou⁴)

  Mandarînî: 眉毛 → zh (méimáo), 眼眉 → zh (yǎnméi)

• Çuvaşî: куҫ (kuś)
• Dalmatî: čeja m
• Danmarkî: øjenbryn → da nt
• Divehî: ބުމަ (buma)
• Dupaningan agtayî: kiray
• Dusuniya navendî: kudou
• Elfdalî: ogenbråin nt
• Endonezyayî: alis → id
• Erebî: حَاجِب n (ḥājib)

  Erebiya misrî: حاجب n (ḥāgeb)

• Ermenî: ունք → hy (unkʻ), հոնք → hy (honkʻ)
• Esperantoyî: brovo → eo
• Estonî: kulm → et
• Evenkî: саримикта (sarimikta)
• Farisî: ابرو → fa (abru), برو → fa (baru, boru)
• Ferî: eygnabrún m, eygnabrúgv m
• Fînî: silmäkulma → fi, kulma → fi, kulmakarvat → fi p
• Fransî: sourcil → fr n
• Friyolî: cee m, sorecee m
• Frîsî: eachbrau, winkbrau, wynbrau
• Gaelîka skotî: mala m
• Galîsî: sobrecella → gl m, cella → gl m
• Gurcî: წარბი → ka (c̣arbi)
• Guwaranî: tyvyta
• Haîtî: sousi
• Higaononî: kilay
• Hindî: भौंह (bhaunh), अब्रू → hi m (abrū)
• Hîlîgaynonî: kilay
• Holendî: wenkbrauw → nl n yan m
• Îbranî: גַּבָּה → he m (gaba)
• Îdoyî: brovo → io
• Îlokanoyî: kiday
• Îngilîziya kevn: oferbrū m
• Îngilîzî: eyebrow → en, brow → en
• Înuîtî: ᖃᓪᓗ → iu (qallo)
• Îranunî: kirai
• Îrlendî: mala m, fabhra n
• Îtalî: sopracciglio → it n
• Îzlendî: augabrún → is m
• Japonî: まゆ → ja (mayu), 眉 → ja (まゆ, mayu), まゆ毛 (mayuge), 眉毛 → ja (まゆげ, mayuge)
• Jejuyî: 눈썹 (nunsseop), 눈섭 (nunseop)
• Kalalîsûtî: qallu
• Kalmîkî: күмсг (kümsg)
• Kapampanganî: kile
• Katalanî: cella → ca m
• Kirgizî: каш (kaş)
• Kîmaragangî: kudou
• Kîngalî: බැම (bæma)
• Koreyî: 눈썹 → ko (nunsseop), 눈섭 → ko (nunseop)
• Kornî: abrans n
• Korsîkayî: sopracigliu → co n
• Latgalî: izacs
• Latînî: supercilium nt
• Latviyayî: uzacs
• Lawsî: ຄິ້ວ → lo (khiu)
• Lezgînî: рацӏан (rac̣an)
• Lîtwanî: antakis → lt n
• Lotudî: kudou, kiar
• Luksembûrgî: Aperhoer nt
• Makedonî: веѓа m (veǵa)
• Malezî: kening → ms, bulu kening, alis, kirai → ms
• Maltayî: ħaġeb n
• Mançûyî: ᡶᠠᡳᡨᠠᠨ
• Manksî: mollee m
• Maorî: pewa
• Maranaoyî: kiray
• Mazenderanî: بلفه (bëlfe)
• Mecarî: szemöldök → hu
• Melanauyiya navendî: likau
• Meryamî: iraw
• Misrî: (jnḥ)
• Mongolî: хөмсөг → mn (xömsög)
• Nahwatliya klasîk: īxcuahmōlli
• Navajoyî: anátʼéézh, anátsʼiin
• Nepalî: आँखीभौं (ā̃khībha͠u)
• Normandî: soucile m
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: øyebryn → no nt, øyenbryn → no nt

  Norweciya nînorskî: augebryn nt, augnebryn nt, augebrun m, augnebrun m

• Oksîtanî: ussa → oc m
• Oromoyî: nyaara
• Osetî: ӕрфуг (ærfug), ӕрфыг (ærfyg)
• Osmanî: ابرو (ebrû), حاجب (hâcib), قاش (kaş)
• Oygurî: قاش (qash)
• Ozbekî: qosh → uz
• Peştûyî: وروځه m (wrúźa)
• Polonî: brew → pl m
• Portugalî: sobrancelha → pt m
• Puncabî: ਭਰਵੱਟਾ n (bharvaṭṭā)
• Qazaxî: қас → kk (qas)
• Qiptî: ⲙⲉϫⲉⲛϩ m (mejenh)
• Romancî: survantscheglia m
• Romanyayî: sprânceană → ro m, arcadă → ro m
• Rungusî: sambakon
• Rusî: бровь → ru m (brovʹ)
• Sabah bisayayî: kirai
• Sahoyî: minin
• Salarî: kürlük
• Samî:

  Samiya înarî: čalmekulme

  Samiya kildînî: кулльм (kullʹm)

  Samiya bakurî: gulbmi, gulbmeguolga

  Samiya skoltî: čâʹlmmkuʹlmm

  Samiya başûr: haermie

• Sardînî: chíciu, cígiu
• Sebopî: likau
• Sebwanoyî: kilay
• Sicîlî: supraccigghiu → scn n
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: обрва m, веђа m

  Latînî: obrva → sh m, veđa → sh m

• Slaviya kevn:

  Kirîlî: брꙑ m (bry)

• Slaviya rojavayî ya kevn: бръвь m (brŭvĭ)
• Slovakî: obočie → sk nt
• Slovenî: obrv → sl m
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: wobwóco nt, wobwócyjo nt

  Sorbiya jorîn: brjowka m

• Spanî: ceja → es m
• Swêdî: ögonbryn → sv nt
• Şîngazîcayî: nɗazi sinif c9/c10
• Tacikî: абрӯ (abrü)
• Tagal murutî: kurou
• Tagalogî: kilay → tl nt
• Tamîlî: புருவம் → ta (puruvam)
• Tarifitî: timmi m
• Tausugî: kilay
• Tayî: ภมุ, คิ้ว → th (kíu)
• Telûgûyî: కనుబొమ → te (kanuboma)
• Teteriya krîmî: qaş
• Teterî: каш → tt (qaş)
• Timugon murutî: ruru
• Tirkî: kaş → tr
• Tirkmenî: gaaş
• Tiwî: alangarrika, alangurrupwanga
• Tîbetî: མིག་སྤུ (mig spu)
• Tokpisinî: gras bilong ai
• Toxarî A: pärwāṃ
• Toxarî B: pärwāne
• Tuvanî: хавак кирбии (xavak kirbii)
• Urdûyî: ابرو → ur m (abru)
• Ûkraynî: бро́ва → uk m (bróva)
• Viyetnamî: lông mày → vi
• Volapûkî: logabob → vo
• Warayî: kiray
• Weylsî: ael → cy m, aeliau → cy m p
• Wînnebagoyî: ceexahį
• Ximêrî: ចិញ្ចើម → km (jəñjaəm)
• Yakutî: хаас (xaas)
• Yidîşî: ברעם m (brem)
• Yorubayî: ìpéǹpéjù, bèbè ojú
• Yûnaniya pontî: οφρύδιν nt (ofrýdin)
• Yûnanî: φρύδι → el nt (frýdi)

  Kevn: ὀφρύς m (ophrús)

• Zhuangî: bwnda

Rengdêr

birû

1. şûm û nesekinî û bêrêz.

   Kurê Hacî Saîleyê gelkî birû ye.

2. kesê/a bifedî
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Etîmolojî

Ji bi- +‎ rû.