zivistan
Kurdî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
[biguhêre]
Zayenda mê ya binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | zivistan | zivistan | ||
Îzafe | zivistana | zivistanên | ||
Çemandî | zivistanê | zivistanan | ||
Nîşandera çemandî | wê zivistanê | wan zivistanan | ||
Bangkirin | zivistanê | zivistanino | ||
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | zivistanek | zivistanin | ||
Îzafe | zivistaneke | zivistanine | ||
Çemandî | zivistanekê | zivistaninan |

zivistan mê
- sartirîn demsal,
demsala anku werza ji hemiyan sartir
(ku dikeve pey payizê û berî biharê)- Lê mixabin, di şevekê ji şevên zivistanê de, bûyereke gellekî bed bi ser min de hat û hîşt ku kela xewnên min bi temamî hilweşe. — (Mamo KADER, Bêhnekê Bide Miriyan, Na Yayınları, 2018, r. 124, ISBN 9786059017848)
Bi alfabeyên din[biguhêre]
Herwiha[biguhêre]
Jê[biguhêre]
Bide ber[biguhêre]
Demên salê | |||
bihar | havîn | payiz | zivistan |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Etîmolojî[biguhêre]
Ji proto-hindûewropî *ǵʰéyōm / *ǵʰim- (zivistan) + di zimanên îranî yên niha û navîn de bi paşgira -stan. Hevreha soranî زستان (zistan), kelhûrî/lekî/hewramî zimsan, zazakî zimistan, belûçî زمستان (zimistan), farisî زمستان (niha "zimistûn", berê "zimistan"), tacikî зимистон (zimiston), pehlewî zemistan, peştûyî ژمی (žmy) (jimey), osetî зумӕг / зымӕг (zumeg/zimeg), avestayî 𐬰𐬆𐬨𐬋 (zimō), latviyayî zìema, lîtwanî žiemà, rûsî/ukraynî зима́ (zimá), çekî/polonî zima, bulgarî зи́ма (zíma), ermenî ձմեռ (jmeṙ), hîtîtî 𒄀𒈠𒀭 (gi-ma-an /giman/), yûnaniya kevn χειμών (xeîmṓn), χεῖμα (xeîma), sanskrîtî हिम (himá), hindî हिम (him: berf), latînî hiems û hībernum (> fransî hiver, îtalî/portugalî inverno, spanî invierno)...
Paşgira -stan (ku adeten maneya "welat, war, cih" dide) li vê derê bi wateya "rewş" yan "dem" e. Bo herdu wateyên "welat" û "rewş" di eynî peyvê de, bidin ber "state" (1. rewş 2. dewlet) ya inglîzî.
Di farisî de "tabistan" (havîn) jî ji "tab" (tav) + "-stan" hatiye çêkirin û maneya "dema/rewşa germ" dide, wek çawa ku "zivistan" jî yekser wateya "dema/rewşa sar" dide.
Hêjayî gotinê ye ku forma farisî زمستان (niha "zimistûn", berê "zimistan") li gor dengnasiya farisî divê *dimistan/dimistûn anku bi D bûya (bidin ber: zanîn, zava). Lê forma farisî ya eslî winda bûye û forma wê ya niha berî 2000-3000 salan ji mediya kevn yan mediya navîn hatiye wergirtin.
- Çavkanî:
Bi zaravayên din[biguhêre]
Werger[biguhêre]
- Afrîkansî: winter → af
- Albanî: dimër → sq
- Almanî: Winter → de m
- Altayiya başûrî: кыш (kïš)
- Aromanî: iarnã
- Astûrî: iviernu → ast
- Atîkamekwî: pipon
- Aymarayî: juyphipacha
- Azerî: qış → az
- Bambarayî: fonɛnɛba
- Baskî: negu → eu ; negua
- Belarusî: зіма (zima)
- Bretonî: goañv → br m
- Bulgarî: зима → bg (zima)
- Krîkî: rvfo
- Çekî: zima → cs m
- Çînî: 冬天 → zh (dōngtiān), 冬季 → zh (dōngjì), 冬 → zh (dōng)
- Çolyanî: thantsúnikh
- Çuvaşî: хĕл (hĕl)
- Danmarkî: vinter → da
- Erebî: شتاء (šitāʾ)
- Esperantoyî: vintro → eo
- Estonî: talv → et
- Farisî: زمستان → fa (zéméstân)
- Fînî: talvi → fi
- Fransî: hiver → fr
- Frîsî: winter → fy
- Gaelîka skotî: geamhradh
- Gagawzî: kış
- Galîsî: inverno → gl
- Godoberî: ццибуру
- Gotî: 𐍅𐌹𐌽𐍄𐍂𐌿𐍃 m (wintrus)
- Grîkoyî: scimòna n
- Gurcî: ზამთარი → ka (zamtari)
- Guwaranî: araro’y
- Haîtî: ivè
- Hîçîtî: łaafi
- Holendî: winter → nl m
- Indonezî: musim dingin → id
- Inglîzî: winter → en
- Îbranî: חורף → he
- Înterlîngua: hiberno → ia
- Înuîtî: ᐅᑭᐅᖅ → iu (ukiuq)
- Înupîakî: ukiuq
- Îrlendî: geimhreadh → ga
- Îtalî: inverno → it m
- Îzlendî: vetur → is
- Japonî: 冬 → ja (fuyu)
- Karaçay-balkarî: къыш
- Katalanî: hivern → ca m
- Kîkûyûyî: hingo ya heho
- Kirgizî: кыш → ky (kış)
- Koasatî: thafi
- Koreyî: 겨울 → ko (gyeoul)
- Kornî: gwáf, gwaf
- Kotavayî: fentugal
- Koyukonî: hʉyh
- Kriya bejayî: pipon
- Kumikî: къыш (qış)
- Lîmbûrgî: winter → li
- Lîtwanî: žiema → lt m
- Luksembûrgî: Wanter → lb m
- Malagasî: ririnina → mg
- Malezî: musim dingin
- Maorî: takurua
- Mecarî: tél → hu
- Mòçenoyî: binter m
- Mongolî: өвөл → mn (övöl)
- Nganasanî: сирү
- Nogayî: кыс (kıs)
- Norweciya bokmålî: vinter → no m
- Norweciya nînorskî: vinter → no m
- Oksîtanî: ivèrn → oc
- Polonî: zima → pl m
- Portugalî: inverno → pt
- Qazaxî: қыс → kk (qıs)
- Romancî: puter: inviern m, surmiran: anviern m, sutsilvan: unviern m
- Romanyayî: iarnă → ro
- Rusî: зима → ru (zima)
- Samiya bakurî: dálvi
- Sanskrîtî: हिम → sa m (hima)
- Sardînî: ibérru
- Sebwanoyî: tingtugnaw
- Sicîlî: nvèrnu m
- Sirboxirwatî: zima → sh
- Sirboxirwatî: zima m
- Sirboxirwatî: зима → sh m (zima)
- Sivandî: zemessān
- Slovakî: zima → sk
- Slovenî: zima → sl m
- Spanî: invierno → es m
- Swêdî: vinter → sv
- Şawî: tajrest
- Şorî: қыш
- Tagalogî: taglamig
- Teterî: кыш → tt (qış)
- Teteriya krîmî: qış
- Tirkî: kış → tr
- Tirkmenî: gyş
- Tofalarî: ӄыъш
- Torangî: hivarre, hiviarre
- Turoyo: saṯwo
- Ûbîkî: bž´ɑ́
- Ûkraynî: зима → uk (zyma)
- Ûrûmî: хыш
- Viyetnamî: mùa đông → vi, đông → vi
- Walîsî: nive
- Walonî: ivier → wa m
- Weylsî: gaeaf → cy
- Xakasî: хысхы (xısxı)
- Yakutî: кыһын (kıhın)
- Yidîşî: װינטער → yi (vinter)
- Yûnanî: χειμώνας → el m (cheimónas)