zivistan

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /zɪvɪstˈˁɑːn/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: zi·vis·tan

Navdêr

Tewandina zivistan
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	zivistan	zivistan
Îzafe	zivistana	zivistanên
Çemandî	zivistanê	zivistanan
Nîşandera çemandî	wê zivistanê	wan zivistanan
Bangkirin	zivistanê	zivistanino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	zivistanek	zivistanin
Îzafe	zivistaneke	zivistanine
Çemandî	zivistanekê	zivistaninan

Zivistanê li gelek deveran berf dibare.

zivistan mê

1. (demsal) Demsala ku dikeve pey payizê û berî biharê.
   • Lê mixabin, di şevekê ji şevên zivistanê de, bûyereke gellekî bed bi ser min de hat û hîşt ku kela xewnên min bi temamî hilweşe. — (Mamo KADER, Bêhnekê Bide Miriyan, Na Yayınları, 2018, r. 124, ISBN 9786059017848)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: زڤستان
• kurdî-krîlî: зьвьстан

Herwiha

• zistan — Ûrmiye
• zivtan — Dêrika Mêrdînê, Qoser
• vistan — Sêrt
• êşistan (kevin) — Erdêxan

Jê

• zivistanî

Bide ber

Demên salê
bihar	havîn	payiz	zivistan

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *ǵʰéyōm / *ǵʰim- (zivistan) + di zimanên îranî yên niha û navîn de bi paşgira -stan. Hevreha soranî زستان (zistan), kelhûrî/lekî/hewramî zimsan, zazakî zimistan, belûçî زمستان‎ (zimistan), farisî زمستان‎ (niha "zimistûn", berê "zimistan"), tacikî зимистон (zimiston), farisiya navîn zemistan, peştûyî ژمی‎ (žmī‎) (jimey), osetî зумӕг / зымӕг (zumeg/zimeg), avestayî 𐬰𐬆𐬨𐬋‎ (zimō), latviyayî zìema, lîtwanî žiemà, rusî/ukraynî зима́ (zimá), çekî/polonî zima, bulgarî зи́ма (zíma), ermenî ձմեռ (jmeṙ) (jmeṙ), hîtîtî 𒄀𒈠𒀭 (gi-ma-an /giman/), yûnaniya kevn χειμών (kheimṓn) (xeîmṓn), χεῖμα (xeîma), sanskrîtî हिम (hima) (himá), hindî हिम (him: berf), latînî hiems û hībernum (> fransî hiver, îtalî/portugalî inverno, spanî invierno)...

Paşgira -stan (ku adeten maneya "welat, war, cih" dide) li vê derê bi wateya "rewş" yan "dem" e. Bo herdu wateyên "welat" û "rewş" di eynî peyvê de, bidin ber "state" (1. rewş 2. dewlet) ya îngilîzî.

Di farisî de "tabistan" (havîn) jî ji "tab" (tav) + "-stan" hatiye çêkirin û maneya "dema/rewşa germ" dide, wek çawa ku "zivistan" jî yekser wateya "dema/rewşa sar" dide.

Hêjayî gotinê ye ku forma farisî زمستان‎ (niha "zimistûn", berê "zimistan") li gor dengnasiya farisî divê *dimistan/dimistûn anku bi D bûya (bidin ber: zanîn, zava). Lê forma farisî ya eslî winda bûye û forma wê ya niha berî 2000-3000 salan ji mediya kevn yan mediya navîn hatiye wergirtin.

Çavkanî

• Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg r. 147.
• Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots^[1], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2an, r. 28
• MacKenzie, David Neil, The dialect of Awroman (Hawraman-i Luhon) Grammatical sketch, texts, and vocabulary^[2], Kommissionaer: Munksgaard (København), 1966, r. 140
• Etymonline. Online English Etymology Dictionary. <etymonline.com> by Douglas Harper.

Bi zaravayên din

• Soranî: زستان → ckb (zistan)

• Soraniya germiyanî: zosan, zûsan

• Kurdiya başûrî: زمسان, zimsan
• Lekî: zimsan
• Hewramî: zimsan
• Zazakî: zimistan

Werger

• Abxazî: аʒын (āʒən)
• Adîgeyî: кӏымаф (kʼəmaf)
• Afrîkansî: winter → af
• Albanî: dimër → sq n
• Alêwîtî: qanaq
• Almanî: Winter → de n, Winterzeit → de m
• Altayiya başûrî: кыш (kïš)
• Alutor: лыӄлаӈ (ləqlaŋ)
• Amharî: ክረምት (kərämt)
• Aragonî: hibierno → an n
• Aromanî: earnã m, iarã m, earãnã m
• Asamî: শীতকাল (xitokal), শীত (xit), জাৰ (zar), ঠাণ্ডাৰ দিন (thandar din)
• Astûrî: iviernu → ast n
• Atayalî: qmisan
• Avarî: хасел (xasel)
• Avestayî: 𐬰𐬌𐬌𐬃 (ziiā̊)
• Aynuyî: マタ (mata)
• Azerî: qış → az, zimistan
• Baskî: negu → eu
• Başkîrî: ҡыш (qïš)
• Batsbî: ჺა (ʿa)
• Belarusî: зіма́ m (zimá)
• Bella koola: sutk
• Belûçî: زمستان
• Bengalî: শীতকাল (śitkal), শীত → bn (śit)
• Bîkoliya naverast: taglipot
• Bretonî: goañv → br n
• Bruneyî: musim sajuk
• Bulgarî: зи́ма → bg m (zíma)
• Burmayî: ဆောင်း → my (hcaung:), ဆောင်းရာသီ (hcaung:rasi), ဆောင်းတွင်း → my (hcaung:twang:), ဟေမန် → my (heman), ဟေမန္တ (hemanta.)
• Buryatî: үбэл (übel)
• Çeçenî: ӏа (ˀa)
• Çekî: zima → cs m
• Çerokî: ᎪᎳ (gola)
• Çeyenî: áa'e
• Çînî:

  Kantonî: 冬天 (dung¹ tin¹), 冬季 (dung¹ gwai³)

  Dunganî: дунтян (dunti͡an), хантян (hanti͡an)

  Hakkayî: 寒天 (hòn-thiên), 冷天 (lâng-thiên)

  Mandarînî: 冬天 → zh (dōngtiān), 冬季 → zh (dōngjì)

  Minnanî: 冬天 → zh-min-nan (tang-thiⁿ), 寒人 → zh-min-nan (kôaⁿ--lâng), 寒天 → zh-min-nan (kôaⁿ-thiⁿ)

• Çukçî: ԓьэԓеӈ (ḷʹėḷeṇ)
• Çuvaşî: хӗл (hĕl)
• Dalmatî: inviarno n
• Danmarkî: vinter → da
• Divehî: ފިނި މޫސުން (fini mūsun̊)
• Elfdalî: witter
• Endonezyayî: musim dingin → id
• Erebî: شِتَاء → ar n (šitāʾ)

  Erebiya misrî: شتا n (šita)

  Erebiya başûrê şamê: شتا n (šita), شتوية n (šatawiyye, šatwiyye)

• Ermenî: ձմեռ → hy (jmeṙ)

  Ermeniya kevn: ձմեռն (jmeṙn)

• Erzayî: теле (tele)
• Esperantoyî: vintro → eo
• Estonî: talv → et
• Evenî: тугэни (tugəņi)
• Evenkî: тугэни (tugəņi)
• Farisî: زمستان → fa (zemestân)
• Ferî: vetur n
• Fînî: talvi → fi
• Fransiya kevn: yver n
• Fransiya navîn: yver n
• Fransî: hiver → fr n
• Friyolî: unviêr n
• Frîsiya bakur: wunter n, wonter n, Wunter n
• Frîsiya saterlandî: Winter
• Frîsî: winter → fy
• Gaelîka skotî: geamhradh n
• Galîsî: inverno → gl n
• Gamîlaraayî: dhandarraa
• Gujaratî: શિશિર (śiśir)
• Gurcî: ზამთარი → ka (zamtari)
• Harsusiyî: śetew
• Hawsayî: hunturu
• Higaononî: tingtino
• Hindî: सर्दी → hi m (sardī), जाड़ा → hi n (jāṛā), शिशिर → hi (śiśir)
• Hîtîtî: 𒄀𒈠𒀭 (giman)
• Hmongî: caij ntuj no
• Holendî: winter → nl n
• Hunsrikî: Winter n
• Îbranî: חורף / חֹרֶף → he n (khóref)
• Îdoyî: vintro → io
• Îngilîziya kevn: winter n
• Îngilîziya navîn: winter, winter
• Îngilîzî: winter → en
• Îngriyî: talvi
• Îngûşî: ӏа (ˀa)
• Înterlîngua: hiberno → ia
• Îrlendiya kevn: gemred nt
• Îrlendî: geimhreadh → ga n
• Îtalî: inverno → it n
• Îzlendî: vetur → is n
• Japonî: 冬 → ja (ふゆ, fuyu), 冬季 → ja (とうき, tōki)
• Kalalîsûtî: ukioq, ukioĸ
• Kalmîkî: үвл (üvl)
• Kannadayî: ಚಳಿಗಾಲ → kn (caḷigāla)
• Kapampanganî: amyam, amian
• Karaçay-balkarî: къыш (qış)
• Karelî: talvi
• Kaşûbî: zëma → csb m
• Katalanî: hivern → ca n
• Keşmîrî: وَنٛدٕ (vandụ), شِشُر → ks (śiśur)
• Kirgizî: кыш → ky (kış)
• Kîmaragangî: tiya tosogit
• Kîngalî: ශිශිර ඍතුව (śiśira r̥tuwa)
• Klamatî-modokî: loldam
• Koreyî: 겨울 → ko (gyeoul), 동계(冬季) (donggye)
• Kornî: gwav n
• Kreyoliya fransî ya Louisiana: livè, livær, ivèr
• Krî:

  Kriya woods: ᐱᐳᐣ

• Latgalî: zīma
• Latînî: hiems → la m, hibernus → la n
• Latviyayî: ziema → lv m
• Lawsî: ລະດູໜາວ → lo (la dū nāo), ຣະດູຫນາວ (ra dū nāo), ສິສີຣະ (si sī ra), ສິສີລະ (si sī la)
• Lezgînî: кьуьд (q̇üd)
• Lîgûrî: inverno n
• Lîtwanî: žiema → lt m
• Luksembûrgî: Wanter → lb n
• Luşûtsîdî: pədt'əs
• Mòçenoyî: binter n
• Makedonî: зима m (zima)
• Malayalamî: ശീതകാലം (śītakālaṃ), ശൈത്യം → ml (śaityaṃ)
• Malezî: musim dingin, musim salji, musim sejuk
• Maltayî: xitwa
• Mançûyî: ᡨᡠᠸᡝᡵᡳ
• Manksî: geurey n
• Mansiya bakurî: та̄л (tāl)
• Maorî: takurua, mākeremumu, makariri
• Maratî: शिशिर (śiśir)
• Marî:

  Mariya rojhilatî: теле (tele)

• Mecarî: tél → hu
• Megrelî: ზოთონჯი (zotonǯi)
• Miyakoyî: フユ (fuyu)
• Mîrandî: ambierno
• Mokşayî: тяла (tjala)
• Mongolî:

  Kirîlî: өвөл → mn (övöl)

  Mongolî: ᠡᠪᠦᠯ (ebül)

• Montagnaîsî: pipun
• Nanayî: туэ (tue)
• Navajoyî: hai
• Nedersaksî:

  Almaniya jêrîn a almanî: Winter n, Wintertiet m

• Nepalî: शिशिर (śiśir)
• Nîvxî: т’улф (tʼulf)
• Norwecî:

  Norwecî: vinter → no n

  Norweciya nînorskî: vinter → nn n

• Ohloniya başûr: tiurisguai
• Oksîtanî: ivèrn → oc n
• Oriyayî: ଶୀତ → or (śītô)
• Oromoyî: ganna
• Osetî: зымӕг (zymæg)
• Oygurî: قىش (qish)
• Oyratiya nivîsî: ᡉᡋᡉᠯ (übül)
• Ozbekî: qish → uz
• Peştûyî: ژمۍ (žaməy)
• Plodîşî: Winta n
• Polabî: zaimă m
• Polonî: zima → pl m
• Portugalî: inverno → pt n
• Prusiya kevn: semo
• Puncabî: ਸਰਦੀ → pa m (sardī), ਸਿਆਲ਼ n (siāḷa), ਪਾਲ਼ਾ n (pāḷā)
• Qazaxî: қыс → kk (qys)
• Rohingyayî: cítkal
• Romagnolî: invéran n
• Romancî: enviern n
• Romanî: ivend n
• Romanyayî: iarnă → ro m
• Rusî: зима́ → ru m (zimá)
• Rusînî: зима́ m (zymá)
• Samî:

  Samiya kildînî: та̄лльв (tāllʹv)

  Samiya bakurî: dálvi

• Samiya skoltî: täʹlvv
• Sanskrîtî: हिम → sa n (hima), हेमन्त → sa n (hemanta)
• Sardînî: ibérru n
• Sebwanoyî: tingtugnaw
• Sicîlî: nvèrnu n, mmernu → scn n, viernu n
• Sindhî: سِيارو (siyārō)
• Sirananî: wenter
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: зи́ма m

  Latînî: zíma → sh m

• Slaviya kevn:

  Kirîlî: зима m (zima)

  Glagolîtîk: ⰸⰹⰿⰰ m (zima)

• Slaviya rojavayî ya kevn: зима m (zima)
• Slovakî: zima → sk m
• Slovenî: zíma → sl m
• Somalî: jiilaal → so
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: zyma m

  Sorbiya jorîn: zyma m

• Spanî: invierno → es n
• Svanî: ლინთვ (lintv)
• Swabî: Wãẽder, Wẽnder
• Swahîlî: kipupwe, majira ya baridi, kipindi cha baridi
• Swêdî: vinter → sv g
• Tacikî: зимистон → tg (zimiston)
• Tagalogî: taglamig, tagniyebe, tagyelo
• Talişî: зымсон (zımson)
• Tamîlî: குளிர் காலம் → ta (kuḷir kālam)
• Tarifitî: tajrest m
• Tayî: ฤดูหนาว → th, หน้าหนาว → th, เหมันต์ → th, เดือนเย็น → th
• Telûgûyî: చలికాలం → te (calikālaṃ), శీతకాలము → te (śītakālamu)
• Temazîxtiya atlasa navendî: ⵜⴰⴳⵔⵙⵜ (tagrst)
• Teteriya krîmî: qış
• Teterî: кыш → tt (qış)
• Tigrînî: ክረምቲ (kərämti)
• Tirkî: kış → tr
• Tirkmenî: gyş
• Tîbetî: དགུན་ཀ (dgun ka), དགུན (dgun)
• Tlingitî: táakw
• Tuvanî: кыш (kış)
• Udmurtî: тол (tol)
• Ulçî: туэ
• Urdûyî: سردی → ur m (sardī), جاڑا n (jāṛā), سرما n (sarmā), زمستان n (zimastān)
• Ûkraynî: зима́ → uk m (zymá)
• Venîsî: inverno → vec n, invèrno → vec n
• Viyetnamî: mùa đông → vi (務冬), đông → vi (冬)
• Volapûkî: nifüp → vo
• Walonî: ivier → wa n
• Weylsî: gaeaf → cy n
• Wîlamowî: wynter n
• Wînnebagoyî: mąąnį
• Wolofî: cóoróon
• Xakasî: хысхы (xısxı)
• Ximêrî: សិសិរៈ → km (seserĕəʼ), ហេមន្ត → km (heemntɑɑ)
• Xîtanî: 𘲚𘲀 (*ú ul)
• Xosayî: ubusika
• Yagnobî: зимистон (zimiston)
• Yakutî: кыһын (kıhın)
• Yidîşî: ווינטער → yi n (vinter)
• Yorubayî: ìgbà òtútù
• Yupîkiya navendî: uksuq
• Yûnanî: χειμώνας → el n (cheimónas)

  Kevn: χειμών n (kheimṓn)

• Zhuangî: seizdoeng, seiznit, doeng

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara winter a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.