ya

 Binêre herwiha: -ya

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /jɑː/

• Deng (Wan)

• Kîtekirin: ya

Wate

1. li şûna peyvên yekjimar yên zayendmê yên diyar:

   Ya min sor e 'Sêva min sor e.'

2. li şûna navdêrên zayendmê daku navdêr neyê dubarekirin:

   Roj ya wan e 'Roj roja wan e.'

3. dikeve navbera du diyarkeran yên ku li dû peyvek yekjimar ya zayendmê tên:

   pirtûka sor ya li erdê

4. li şûna "ew tişta (ku)":

   Ya got wî got, me ji mêj ve dizanî 'Ew tişta ku wî got, me ji mêj ve dizanî.'

5. ji çend kesan yan tiştan yeke diyar ya zayendmê:

   Du keç bûn. Ya bejndirêj pirçreş bû 'Du keç bûn. Keça bejndirêj pirçreş bû.'

   Sê kes bûn: yek şabanû, yek dotmîr û yek jî xidam. Navê ya xidam Xecê bû 'Navê xidamê Xecê bû.'

6. bi gotina, li gor gotina, bi şîreta, li gor şîreta, li gor pêşniyaza:

   Ger bi ya min bikî, qet ji vir naçî.

7. di hin devokan de dikeve pey kirdeyên / subjeyên yekjimar yên zayendmê û wateya berdewamiya kirinê didiyê:

   Xezal ya dinivîse 'Xezal aniha / vê gavê / vê kêlîkê dinivîse.'

   Ez ya dixwim' 'Ez li ser xwarinê me.'

   Tu ya dixwînî 'Tu tam vê bîskê / kêlîkê dixwînî.'

   Ew ya dipêje 'Ew aniha dipêje.'

8. di hin devokan de lêkera "bûn" di rewşa yekjimar ya dema nihoyî de bo kirdeyên yekjimar yên zayendmê dide:

   Jiyan ya li malê 'Jiyan li malê ye.'

   Ez ya li malê nînim 'Ez ne li malê me.' Hevwate: wa

9. di hin devokan de di dema borî ya dûdar de li bireserên (objeyên) yekjimar yên zayendmê zêde dibe:

   Min ew kitêb ya kirriye 'Min ew pirtûk kirriye.'

Ji wêjeya klasîk

• Lew şerîf in Zemzem û rukn û meqam
  Sellî ya Rebbî 'ela xeyr-il wera
  Ma tesîrû şemsû fîssebîlulla — (Mewlûda Kurdî ~1720, Mela Hesenê Bateyî)

Hevmane

• a

Bo yên zayendnêr

• ê
• yê

Bide ber

• -ya

Etîmolojî

  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

• Almanî: entweder → de, oder → de
• Farisî: ای‎ → fa, مال چیزی‎ → fa, مال کسی‎ → fa, هی‎ → fa
• Tirkî: ya → tr, ey → tr, deme! → tr, ^?veya → tr

Zazakî

Hoker

ya

1. erê

Hevmane

• heya
• e

Dijmane

• nê

Tirkî

Hoker

ya

1. ya

   ya Allah, yürü ya mübarek ya Xwedê, bimeşe ya mübarek

2. ya, wa, weh
3. an, ya

   ya gelir ya gelmez=an tê an nayê

4. belê, erê, herê

   hasta mısınız? ya biraz başım ağrıyor=hûn nexweş in? belê serê min hinek diêşe

5. yawo

   ya bu adam kim?=yawo ev zilam kî ye?

6. ya

   ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli=ya tuyê bikî ya tuyê cirma wî bidî

7. ya ku, ya

   yetişirim diyorsun, ya yetişemezsen?=tu dibêjî ez dê bigihimê, ya ku tu negihiyê?

8. here

   biz de gelelim mi? gelin ya=em jî bên? belê hûn jî werin

9. lê, belê

   siz karnınızı doyurdunuz, ya ben ne yapayım?=we zikê xwe têr kir, lê ez çi bikim?

10. lê

    fırtına kırdı, döktü, yıktı, ya o ağaçlara verdiği zarar? =firtûne lê xist şikand, hilweşand, ya e w ziyana ku da daran?

11. lê

    fena oğlan değildir, değildir ya, yalnız bir sarhoşluğu var=ne kurikekî xerab e, ne xerab e lê hinek serxweşiya wî heye

12. ya

    yemiştim ya min xwaribû ya

13. anan, ya ya

    kırk elli kişi kadar ya var ya yoktur=çil pêncî kes ya hene ya jî tune ne

Spanî

Bilêvkirin

• Deng (Kolombiya (Cartagena de Indias))

Hoker

1. jixwe,zaten,zatî

   ji berê de,hê zû de