kîrquzdê
|
Çavkaniya vê peyvê tune ye û ji ber wê peyitandina agahiyan ne mimkin e. Ji bo başkirina vê peyvê ji kerema xwe re çavkaniyan pê ve bike. Herwiha binêre gotûbêja li Wîkîferheng:Daxwazên peyitandinê. (+) Li çavkaniyê bigere: "kîrquzdê" – nûçe · kitêb · zanyar · wêne |
Kurmancî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
[biguhêre]
| Zayendên mê û nêr ên binavkirî | ||||
|---|---|---|---|---|
| Rewş | Mê (yj.) | Nêr (yj.) | Mê û nêr (pj.) | |
| Navkî | kîrquzdê | kîrquzdê | kîrquzdê | |
| Îzafe | kîrquzdiya | kîrquzdiyê | kîrquzdiyên | |
| Çemandî | kîrquzdê | kîrquzdiyî | kîrquzdiyan | |
| Nîşandera çemandî | wê kîrquzdê | wî kîrquzdiyî | wan kîrquzdiyan | |
| Bangkirin | kîrquzdiyê | kîrquzdiyo | kîrquzdiyino | |
| Zayendên mê û nêr ên nebinavkirî | ||||
| Rewş | Mê (yj.) | Nêr (yj.) | Mê û nêr (pj.) | |
| Navkî | kîrquzdiyek | kîrquzdiyek | kîrquzdiyin | |
| Îzafe | kîrquzdiyeke | kîrquzdiyekî | kîrquzdiyine | |
| Çemandî | kîrquzdiyekê | kîrquzdiyekî | kîrquzdiyinan | |
kîrquzdê mê û nêr (bi gelemperî bo mêran)
- (nemaze kolankî li Amedê) Dijûnekê ye.
- Herçî xeleka sed û nod û şeşan bû, tenê bi "kîrquzdê layê kîrquzdêyan" tije bû. — (Heft û Heştên Mirinekê, Înan Eroğlu, rûpel 22 → here lînkê [arşîv])
- "kîr (li) quz(ê)dê", gelo ji farqîniyên kansêrî pêştir kes vê çêra bikartîne? hima berê destê kî bimin dibû min vê çêrê û vêya; "serquzdê" bikardihanî tabî niha jî li serzimanê minin bêhemdî ji devê min dertên li min bi bihirînin — (Lotikxane, 2016 → here lînkê [arşîv])
- ê ku di diya xwe dine.
Bikaranîn[biguhêre]
Di kurdî de çêr û dijûnên sereke ên navran ku pêştirîn tên bîrê kîr, quz, qûn, gû ne û ji bo ku ê ku tê gotin girantir bikin di nav de tên xistin. Heta ku carinan evan wisa bên bikaranîn an jî peyvan wisa bên çêkirin ku mîna hin peyvên zayendî tevlihev kirine û gotinên bêmane û bêeleqe ne xuya dikin; "quzgêj" bixwe maneyek cihê ji sergêj nade lê girantira wê ye. Bo dijûnên ku kîr/quz/qûn tenê ji bo çêrkirinê hene an jî bo kurtkirina dijûnan a wisa binêre: quzilqurt, babqûn, quzgêj, kîrquzdê, devquz...
Herwiha[biguhêre]
Hevmane[biguhêre]
Têkildar[biguhêre]
Etîmolojî[biguhêre]
Ji "kîr di quzê dê". Di kurdî de carinan li şûna ku "gan/tê niyan/kutan" û hwd bên bikaranîn tenê dibêjin "kîr", bide ber soranî "kêrim le dayikit!" =kîrê min di dayika te! anku di diya te nim; anku bêyî pêveberek, tenê bi karê "kîr" maneya tê niyan/gan dide. Tehlihevkirin û kurtkirina peyvan a di çêrên kurdî de binihêre quzilqurt, babqûn...
Bi zarayavên din[biguhêre]
- Zazakî: maynay
Werger[biguhêre]
- Îngilîzî: motherfucker → en