asin
Here nagîvasyonê
Here lêgerînê
![]() |
Bikarhênerek dixwaze ev peyv were standardkirin. Ji kerema xwe tevlî nîqaşa li ser Daxwazên standardkirinê bibin.(+) |
asin / hesin / hesinker / asinker |
Kurmancî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
[biguhêre]
Zayenda nêr a binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | asin | asin | ||
Îzafe | asinê | asinên | ||
Çemandî | asinî | asinan | ||
Nîşandera çemandî | wî asinî | wan asinan | ||
Bangkirin | asino | asinino | ||
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | asinek | asinin | ||
Îzafe | asinekî | asinine | ||
Çemandî | asinekî | asininan |

asin nêr
- kanzayek magnetîk yê qurs û qayîm yê rengzîvî ye lê jengarî jî dibe
(jimareya wî ya atomî 26 e û sembola wî ya kîmyayî Fe ye)- 1683, Ehmedê Xanî, Nûbihara Biçûkan:
- سمع بهستن بصر دیتن و نیرین نظر
هیڤینمایی کیه مبلس و آیس قنوط
آسن و پولا چنه هردو انیث و ذکر
Semiʿ bihistin; beṣer dîtin, u nêrîn neẓer
Hêvî-nemayî kî ye: mublis u ayis qenûṭ
Asin u pola çi ne: herdu unîs̤ u z̤eker
- سمع بهستن بصر دیتن و نیرین نظر
- 1683, Ehmedê Xanî, Nûbihara Biçûkan:
Herwiha[biguhêre]
Bi alfabeyên din[biguhêre]
Bide ber[biguhêre]
Kanzayin din[biguhêre]
Etîmolojî[biguhêre]
Herwiha hesin, bi soranî û zazakî asin, ji proto-hindûewropî *h₂eyos (madenek, bronz, mis, paxir, sifir), proto-îranî *eyes-, hevreha sanskrîtî अयस् (eyes: bronz yan sifir), avestayî eyeh, parsî asun, pehlewî asîn, belûçî آسن (asin), farisî آهن (ahen), latînî aes (eyes: bronz yan sifir; pare), inglîzî ore (kan, maden)... Hêjayî gotinê ku tevî nêzîkiya dengî ya "asin/hesin" ya kurdî û Eisen (bixwîne: aysin) ya almanî û iron (bixwîne: ayron) ya inglîzî, ew ne hevreh in.
Jê[biguhêre]
Werger[biguhêre]
- Afrîkansî: yster → af
- Alabamayî: ochana → akz
- Avestayî: ayanghaênaca → ae (ayanghaênaca)
- Baskî: burdina → eu
- Belarusî: жалеза (žaléza)
- Bengalî: loha → bn (loha)
- Boinen: ətak
- Sirboxirwatî: gvožđe → sh
- Bretonî: houarn → br, hern / houarnoù
- Bulgarî: желязо (željázo)
- Çekî: železo → cs
- Çerokî: ᏔᎷᎩᏍᎩ (talugisgi)
- Çînî: (tiě)
- Danmarkî: jern → da
- Dawida: chuma
- Albanî: hekur → sq
- Almanî: Eisen → de nt
- Erebî: حديد (ħedîd), ?السحم → ar, ?حدید → ar
- Ermenî: երկաթ (erkat‘)
- Esperantoyî: fero → eo
- Estonî: raud → et
- Farisî: اهن (ahen), آهن → fa
- Ferî: jarn → fo
- Fînî: rauta → fi
- Fransî: fer → fr
- Frîsî: izer → fy
- Friyolî: fier → fur
- Samoayî: u'amea → sm
- Galîsî: ferro → gl
- Gaelîka skotî: iarrnaig → gd
- Greek (Modern): σίδηρος (sídiros)
- Gurcî: რკინა (rkina)
- Hawayî: hao → haw
- Hîlîgaynonî: salsalon → hil
- Hindî: लोहा → hi (lohā)
- Holendî: ijzer / ijzer
- Mecarî: vas → hu
- Îbranî: ברזל (barzel)
- Indonezî: besi → id
- Inglîzî: iron → en, ?irksome → en
- Înterlîngua: ferro → ia
- Îrlendî: iarann → ga
- Îtalî: ferro → it
- Îzlendî: járn → is
- Japonî: 鉄 → ja (てつ, tetsú)
- Karuk: áyan
- Katalanî: ferro → ca
- Katcha: ndhalele
- Qazaxî: темир (temir)
- Kerebe: echoma
- Keşmîrî: żelazło → ks
- Kibosho: minya
- Kiha: ichuuma
- Kilegi: echuma
- Kimochi: pasi
- Kîrîbatî: monei → gil
- Kiseri: menya
- Kivinza: ikyuma
- Koreyî: 철 (jeol)
- Kornî: horn → kw
- Sirboxirwatî: željezo → sh
- Latînî: ferrum → la, -i → la
- Lema: ipati
- Lîtwanî: dzelzs → lt, geležis → lt
- Lugandayî: kyuma → lg
- Luhyia: shibia
- Luksembûrgî: eisen → lb
- Lumasaaba: sikyuma, siibyaa, sisiuma
- Lungwa: ichela
- Mabia: sitali
- Makedonî: железо (železo)
- Malezî: besi → ms, ferum → ms
- Maltayî: ħadid → mt
- Mamba: chuma
- Mambwe: ichela
- Manda: kyo ma
- Manksî: yiarn → gv
- Maorî: rino → mi
- Maragoli: kivya, kichuma
- Meruimenti: ithaga, chuma
- Merutig: ithaa
- Mkuu: menya
- Mkwaya: ekyuma
- Mongolî: төмөр (tömör)
- Munyarwand: ichyuma, ubutare
- Namwaga: ichela
- Nata: ekyoma
- Navajoyî: béésh (metal), béésh dit'óódígíí (cast iron)
- Ndari: ichela
- Ndengeleko: kiuma
- Napolîtanî: ffierro → nap
- Nepalî: phalam → ne (phalam)
- Nguungule: chuma
- Norwecî: jern → no
- Ntuzu: chUma, gIsInza
- Nyaturucha: ichuria
- Nyaturuwil: ichuma
- Nyiramba: ishuka
- Ojibweyî: biiwaabik → oj
- Palî: aya → pi
- Pilipino: bakal
- Polonî: żelazo → pl
- Portugalî: ferro → pt
- Keçwayî: khilla → qu
- Romanyayî: fier → ro
- Rungu: fweta
- Runyambo: echoma
- Runyankore: ekyoma
- Runyoro: obutare
- Rusî: железо (želézo), феррум (férrum)
- Rutooro: ekyoma
- Saami: rouvdi
- Sambaa: kiama
- Samialugwe: esibya
- Sashi_siz: ikyuma
- Sebwanoyî: puthaw → ceb
- Sêriyî: enim → sei
- Siha: minya, shuma
- Sirboxirwatî: гвожђе (gvožđe)
- Slovakî: železo → sk
- Slovenî: železo → sl
- Sonjo: gexoji
- Spanî: hierro → es
- Subdovian: gelzâ
- Swahîlî: chuma → sw
- Swêdî: järn → sv
- Tacikî: ohan → tg
- Tagalogî: bakal → tl
- Tayî: เหล็ก (lek)
- Tamîlî: இரும்பு (irumpu)
- Tarawan: biti
- Tîbetî: lcags → bo (lcags)
- Tirkî: demir → tr
- Tirkmenî: demir → tk
- Ûkraynî: залiзо (zalízo)
- Ozbekî: темир (temir)
- Weylsî: haearn → cy
- Viyetnamî: sát → vi, sắt → vi
- Wolofî: feer → wo, weñ → wo
- Wungu: ichuma
- Yidîşî: eizn → yi (eizn)
- Zigua: zuma
Zazakî[biguhêre]
Wate[biguhêre]
- asin, hesin
Soranî[biguhêre]
[biguhêre]
asin
- asin, hesin