şerenîx

Kurmancî

Navdêr

Tewandina şerenîx
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şerenîx	şerenîx
Îzafe	şerenîxa	şerenîxên
Çemandî	şerenîxê	şerenîxan
Nîşandera çemandî	wê şerenîxê	wan şerenîxan
Bangkirin	şerenîxê	şerenîxino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şerenîxek	şerenîxin
Îzafe	şerenîxeke	şerenîxine
Çemandî	şerenîxekê	şerenîxinan

şerenîx anku şerê seyan / kûçikan

şerenîx m, r-ya req

1. şerê seyan, pevçûna kûçikan
   • Bêjeya "şerenîx" ji bo şerê segan têt bi kar anîn. Dema ko gelek seg hevdu vedigevizînin jê re dibêjin "şerenîx". — (Arif Zêrevan: twitter.com/ArifZerevan/ 5/2014)
2. (mecazî) cedelên dijwar, gengeşe, nîqaş, qerqeşe, debat, minaqeşe, şeredev
   suhbeta ku tê de du yan zêdetir kes li hev nakin û bi giranî dijî hev dipeyivin
   • Hezar hizir û bîran, di miştoxê wî da, şerenîx dikir. — (Xelîl Duhokî, Antolojiya Çîroka Nû ya Kurmancên Başûr, Weşanên Nûdem, Stockholm, 1994)
   • Carekê spêdeyekê şerrenîx û pevçûnek devkî di navbera wan de rû da. Tanya qorrî girî û revî odeya xwe. Ew ne hat firavînê bixwe û ne jî çayê vebixwe... — (Anton Çexov: Keşîşê Reş, wergerrandin: Husein Muhammed, Kovara Mehname, hj. 50, 3/2004)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: شه‌ڕه‌نیخ

Herwiha

• şerrenîx
• xerenîx
• xerrenîx
• cerenîx

Jê

• (Lêker) şerenîx kirin
• (Navdêr) şerenîxkirin
• şerenîxî
• şerenîxker

Etîmolojî

şer + -e- + *nîx. Şer ji erebî شر (şerr: xirabî) + -e- ji zimanên îranî + *nîx ji ermenî շուն (šun) (şûn: se, kûçik) bi guherîna cihê dengan anku metatezê (şûn > *nûş) û guherîna dengan (*nûş > *-nîş > -nîx). Bo guherîna cihê dengan binêre: metatez. Bo guherîna Ş/X bide ber paşil / paxil. Bo guherîna Û/Î bide ber hemû / hemî. Di hin devokan de ji ber analojiyê Ş-ya destpêkê jî wek herfa dawiyê bûye X (şerenîx > xerrenîx). Bo forma devokî cerrenîx anku guherîna Ş bi C, bide ber şebeş / cebeş ("şebeş" bi xwe jî bi analojiyê ji zebeş/cebeş peyda bûye).

Werger

Şerê seyan / kûçikan (1)

• Danmarkî: hundekamp
• Erebî: قتال الكلاب
• Farisî: درگیری → fa, نبرد → fa
• Fînî: koiratappelu → fi
• Fransî: combat de chiens
• Îngilîzî: dog fighting
• Îtalî: combattimento di cani
• Portugalî: luta de cães
• Rusî: собачьи бои (sobačʹi boi)
• Spanî: pelea de perros
• Swêdî: hundhetsning
• Tirkî: köpek dövüşü

Gengeşeya dijwar (2)

• Almanî: Streit → de m, ^?Bekämpfung → de m
• Bretonî: tabut -où
• Erebî: جدال
• Fînî: riita → fi, väittely → fi, kina → fi, erimielisyys → fi
• Fransî: querelle → fr m
• Holendî: ruzie → nl m
• Îngilîzî: dispute → en, argument → en, quarrel → en, disagreement → en
• Îtalî: discussione → it m
• Katalanî: disputa → ca m
• Portugalî: discussão → pt m
• Rusî: спор → ru m (spor)
• Slovenî: prepir → sl m, spor m
• Swêdî: argumentation → sv g, diskussion → sv g
• Tirkî: tartışma → tr, münakaşa → tr