ku

 Binêre herwiha: kû, kü, û Ku

Navzimanî

Sembol

ku

1. (standardên navneteweyî) Koda zimanî ya ISO 639-1 ji bo kurdî.
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Hevmane

• (ISO 639-2 & ISO 639-3) kur

Têkildar

• (ISO 639-3): ckb (soranî), kmr (kurmancî), sdh (Xwarîn), lki (lekî), diq (dimilî), kiu (kirmanckî), hac (hewramî)

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /kʊ/
• Deng (Wan)^ⓘ
• Kîtekirin: ku

Girêdek

ku, k-ya req

1. peyv e du hevokan bi hev ve girê dide lê çi wateyê lê zêde nake.

   Ez dizanim ku tu nayê. (Dizanim tu nayê.)

   • Pakəž xodé, pakəž záhm, pakəž vémark, kóy hat'ì xač'é, əškə́rma. Rahmát'ē ma. — (~1430-1446, Matenadaran MS 7117, Amadekar: D.N. Mackenzie, The Language of the Medians, sala weşandinê: 1959)

     Pakij xudê, pakij zehm, pakij vêmerg, koy hatî xaçê, ijkir me rehmetê me

     Pakê Xweda, Pakê Qadir, Pakê Nemir, mirina di xaçê de ku hat, Xweda bi me bê rehmê

2. eger, heke:

   Ku tu bizanî, bibêje.

Herwiha

• ke (1)
• kî (2)
• go (1)
• ko (2)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: کو
• kurdî-krîlî: кӧ

Bide ber

• ko (1)
• kû

Ji wêjeya klasîk

• Baxê ku baxvan bête ber
  Erdek heye ew tê de bî — (Feqiyê Teyran, , ~1620)

Bi zaravayên din

• Kurmancî: ku
• Soranî: ke
• Zazakî: ke

Etîmolojî

Herwiha ke, kî (2), ko (2), go (2) hevreha soranî که (ke), farisî که (kê) û forma berê کو (kû), tacikî ки, pehlewî kû, latviyayî ka, lîtwanî kad, fransî que, portugalî que, spanî que, îtalî che (bixwîne: kê)... hemû ji proto-hindûewropî *kʷ-.

Peyva tirkî ki, ûrdûyî کہ (ki) û hindî कि (ki) ji zimanên îranî hatine wergirtin.

Werger

• Almanî: dass
• Azerî: ki → az
• Baskî: -la
• Belarusî: што → be (što)
• Bulgarî: че (če)
• Çekî: že → cs
• Çîçewayî: kuti
• Çînî:

  Kantonî: 嘅

  Mandarin: Şablon:not used

• Danmarkî: at → da
• Endonezyayî: bahwa → id
• Erebî: أَنَّ → ar (ʔanna), أَنْ → ar (ʔan)

  Erebiya misrî: ان (ʔinn)

  Erebiya başûrê şamê: إنـ (ʔinn), إنّه (ʔinno)

• Ermenî: որ → hy (or)
• Esperantoyî: ke → eo
• Estonî: et → et
• Farisî: که → fa (ke)
• Ferî: at → fo
• Fînî: että → fi
• Fransî: que → fr
• Frîsî: dat → fy
• Gaelîka skotî: gun
• Galîsî: que → gl
• Gurcî: რომ (rom)
• Hindî: कि → hi (ki)
• Holendî: dat → nl
• Îbranî: אֲשֶׁר (ashér), שֶׁ־ (she-), כִּי (ki)
• Îdoyî: ke → io
• Îngilîziya kevn: þæt → ang
• Îngilîzî: that → en
• Îngriyî: jot, etti, jet, sto
• Îrlendî: go

  Îrlendiya kevn: co

• Îtalî: che → it
• Îzlendî: að → is
• Japonî: ...と → ja (to)
• Katalanî: que → ca
• Komoriya ndzwanî: mba
• Koreyî: 그 → ko (geu)
• Latgalî: ka
• Latînî: ut → la,
• Latviyayî: ka
• Makedonî: дека → mk (deka)
• Malay:

  Malezî: بهاوا

  Rûmî: bahawa

• Maltayî: li → mt
• Mecarî: hogy → hu
• Mwalî komorî: amba
• Norwecî: at → no
• Nyungayî: alle, aliny
• Oksîtanî: que → oc
• Polonî: że → pl, iż → pl, co → pl
• Portugalî: que → pt
• Romanyayî: că → ro
• Rusî: что → ru (što)
• Sebwanoyî: nga
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: да

  Latînî: da → sh

• Skotî: that
• Slovakî: že
• Slovenî: da → sl
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: až

  Sorbiya jorîn: zo

• Spanî: que → es
• Swahîlî: kwamba, kuwa
• Swêdî: att → sv
• Tayî: ว่า → th (wâa)
• Tirkî: ki → tr
• Urdûyî: کہ (ke)
• Ûkraynî: що → uk (ščo)
• Venîsî: che
• Viyetnamî: rằng → vi
• Volapûkî: das → vo
• Weylsî: bod → cy, mai → cy, y → cy
• Ximêrî: ថា → km (thaa)
• Yidîşî: אַז (az)
• Yûnanî: ότι → el (óti), πως → el (pos)

  Kevn: ὅτι (hóti), ὡς (hōs),

• Zêlandî: da, dat, dan

Cînav

ku

1. Peyvek devokî ye li şûna çi.

   Te ku got? (Te çi got?)

Werger

çi — binêre çi

Hoker 1

ku, k-ya req

1. (çi derê, çi cihî) Baştir: kû
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]