jîn

 Binêre herwiha: Jîn û jin

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /ʒiːn/

• Deng (Amed)

• Kîtekirin: jîn

Lêker

jîn (lêkera negerguhêz)
Rehê dema niha: -jî-
RP. Niha
	ez	dijîm
	tu	dijiyî
	ew	dijî
	em, hûn, ew	dijîn
Fermanî	Yekjimar	bijî
	Pirjimar	bijîn
Rehê dema borî: -jî- / -jiya-
RP. Boriya sade
	ez	jîm / jiyam
	tu	jî / jiyayî
	ew	jî / jiya
	em, hûn, ew	jîn / jiyan
Formên din: Tewandin:jîn

jîn lêkera xwerû, negerguhêz

1. li jiyanê bûn / man

   Dapîra wî sed û du salan jiya.

2. jiyan domandin

   Tevî hemî kuştaran jî Neteweya Kurd her dijî.

3. mal li derekê hebûn

   Ew li Ewropayê dijî.

4. debara jiyana xwe kirin

   Ger tu bêkar bimînî, dê çawan bijî?

5. zewq ji jiyanê wergertin

   Bi rastî ew dizanin çawan xweş bijîn.

6. berdewam bûn

   Ew miriye lê romanên wî her dijîn.

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ژین

Herwiha

• jiyan
• jiyîn

Tewîn

-jî-

Etîmolojî

Têkildarî jî (navdêr) û jiyan

Ji proto-hindûewropî: *g^wei- ("jîn"), proto-îranî: *ǰai ("jîn"), avestayî: jwa- ("jîn"), farisiya kevn: jīw- ("jîn"), partî: jyw- ("jîn"), pehlewî: zyw- ("jîn"), harezmî: zyw- ("jîn"), sogdî: zw- ("jîn"), farisî: zīy- ("jîn"), peştûyî: žwak- ("jîn") … ^{alfabeya arî}, kurmancî: jîn ("jîn"), soranî: jîn ("jîn"), hewramî: jîwa- ("jîn"), zazakî: ciwîyayene (lêker), ciwî (navdêr, mê) ("jîn"), sanskrîtî: jīv- ("jîn"), latînî: vīvo ("jîn"), yûnanî: bio- ("jiyan"), inglîziya kevn: cwic ("lez"), inglîzî: quick ("lez")

Çavkanî: Cheung p.222, Watkins p.33, Etymonline Hevreh: jîndar, zindî

Jê

• jîndar
• jîndarî
• jînî
• jînname
• jînnamekî
• jînamenivîs
• jînamenivîsî
• jînameyî
• jînnîgar
• jînnîgarî
• jînnîgarkî
• jînnîgarnivîs
• jînnîgarnivîsî

Werger

• Çekî: bydlet
• Almanî: leben → de, wohnen → de
• Esperantoyî: vivi → eo
• filipînî: mabuhay, manirahan
• Fînî: elää → fi, asua → fi
• Fransî: vivre → fr
• Holendî: leven → nl
• idoyî: vivar, rezidar
• Erebî: يعيش‎ → ar
• Inglîzî: to live → en, living → en, domiciliate → en, abide → en, bide → en, ^?live in → en
• Îtalî: vivere → it, abitare → it
• Katalanî: viure → ca
• Latînî: vivere → la
• Portugalî: viver → pt
• Rusî: жить → ru (žitʹ)
• Sirboxirwatî: žiť → sh
• Spanî: vivir → es
• Swêdî: leva → sv
• Tirkî: yaşamak → tr, ^?muammer olmak → tr
• Weylsî: byw → cy

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	jîn	jîn
Îzafe	jîna	jînên
Çemandî	jînê	jînan
Nîşandera çemandî	wê jînê	wan jînan
Bangkirin	jînê	jînino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	jînek	jînin
Îzafe	jîneke	jînine
Çemandî	jînekê	jîninan

1. rewşa piştî welidînê û berî mirinê
2. can, ruh

   jiyana xwe ji dest dan (mirin)

3. hemî dema ku kesek sax e

   Hemî jiyana xwe me xweşî nedîtiye.

4. tiştên dijîn bi hev re

   Ew pisporê jiyana şêran e.

5. hemî dema tiştek dixebite yan tê bikaranîn

   Jiyana van lampeyan ne dirêj e.

6. awayek yan parçeyek ji jiyanekê

   jiyana kurdan ya civakî

   jiyana min ya li derveyî welat

7. çalakî, aktîvîte

   Ev bajar bi şev jî tijî jiyan e.

8. xweşî, rehetî

   Me ti jiyan nîne.

9. awayê jînê

   Pirraniya mirovên vî bajarî jiyanek dijwar dijîn.

10. jiyanname, biyografî
    hemî bûyerên giring yên jiyana kesekê/î
    (bi taybetî dema tê nivîsîn)

    Wî pirtûka "Jiyana Celadet Alî Bedirxan" nivîsiye.

11. mijara berhemek hunerî

    Helbestên wê li ser jiyanê ne.

12. giyan, ruh, saxî, rih, jiyan, heyat, tendiristî, sehet, hebûn, debar, maldar kirin, jî, temen, kirin, jiyar, jiyan kirin^{[Ev rêz ji aliyê botê ve lê hatiye zêdekirin, ji kerema xwe re kontrol bike!].}

Hevmane

• heyat

Ji wêjeya klasîk

• Li bal 'ilmê te me'lûm e
  Ji jînê min tu meqsûd î
  Fidayê can me dê can bit— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Biwêj

• jiyan(a xwe) ji dest dan: mirin

Werger

• Afrîkansî: lewe → af
• Baskî: bizi → eu, bizitza → eu, existentzia → eu
• Bretonî: buhez -ioù pl
• Bulgarî: живот → bg (život)
• Almanî: Leben nêtar, Existenz → de m
• Erebî: حياة‎ → ar
• Esperantoyî: vivo → eo
• Estonî: elu → et
• Farisî: زِندِگی (zendegî), زندگی‎ → fa, زندگی کردن‎ → fa, زیستن‎ → fa, حيات‎ → fa, زندگي‎ → fa, زندگي کردن‎ → fa
• Fînî: elämä → fi
• Fransî: vie → fr m
• Gujaratî: tekove → gu (tekove)
• Hawayî: ola → haw, nohona → haw, noho ʻana → haw
• Hindî: ज़िंदगी → hi (zindgī)
• Holendî: leven nêtar
• Îbranî: חיים (Haim, pronounce khah-yim)
• idoyî: vivo
• Indonezî: hidup → id
• Inglîzî: life → en
• Înterlîngua: vita → ia
• Îrlendî: saol → ga m, beatha → ga m
• Îtalî: vita → it m
• Katalanî: vida → ca m
• lingalayî: bomɔi
• Lîtwanî: gyvybė → lt m
• Norwecî: liv → no
• Polonî: życie → pl n
• Portugalî: vida → pt m
• Romanyayî: viaţă → ro m
• romanîcayî: vita f
• Slovakî: život → sk m
• Slovenî: življenje → sl
• Spanî: vida → es m
• Swêdî: liv → sv n
• Tirkî: yaşam → tr, hayat → tr
• Tupînambayî: tekobé
• viyetnamî:
• Weylsî: bywyd → cy m
• Yûnanî: ζωή → el (zoḯ)