jîn

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA: /ʒiːn/
• Jihevqetandin: jîn

Lêker

Tewandina lêkera jîn
RP. Niha	Yekjimar		Pirrjimar
	ez	dijîm	em	dijîn
	tu	dijiyî	hûn	dijîn
	ew	dijî	ew	dijîn
Ji bo hemû formên din: Tewandin:jîn

jîn lêkera xwerû, negerguhêz

1. li jiyanê bûn / man
   • Dapîra wî sed û du salan jiya.
2. jiyan domandin
   • Tevî hemî kuştaran jî Neteweya Kurd her dijî.
3. mal li derekê hebûn
   • Ew li Ewropayê dijî.
4. debara jiyana xwe kirin
   • Ger tu bêkar bimînî, dê çawan bijî?
5. zewq ji jiyanê wergertin
   • Bi rastî ew dizanin çawan xweş bijîn.
6. berdewam bûn
   • Ew miriye lê romanên wî her dijîn.

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ژین

Herwiha

• jiyan
• jiyîn

Tewîn

Lêker:

• [-jî-]

Etîmolojî

Têkildarî jî (navdêr) û jiyan

• proto-hindûewropî: *g^wei- ("jîn")

• proto-aryayî: *ǰai ("jîn")

avestayî: jwa- ("jîn")

farisiya kevn: jīw- ("jîn")

parsî: jyw- ("jîn")

pehlewî: zyw- ("jîn")

harezmî: zyw- ("jîn")

sogdî: zw- ("jîn")

farisî: zīy- ("jîn")

peştûyî: žwak- ("jîn") … ^{alfabeya arî}

kurmancî: jîn ("jîn")

soranî: jîn ("jîn")

hewramî: jîwa- ("jîn")

zazakî: ciwîyayene (lêker), ciwî (navdêr, mê) ("jîn")

sanskrîtî: jīv- ("jîn")

latînî: vīvo ("jîn")

yewnanî: bio- ("jiyan")

inglîziya kevn: cwic ("lez")

inglîzî: quick ("lez") ...

Çavkanî: Cheung p.222, Watkins p.33, Etymonline

Hem-rıstım: jîndar, zindî

Jê

• jîndar
• jîndarî
• jînî
• jînname
• jînnamekî
• jînamenivîs
• jînamenivîsî
• jînameyî
• jînnîgar
• jînnîgarî
• jînnîgarkî
• jînnîgarnivîs
• jînnîgarnivîsî

Werger

• Çekî: bydlet
• Elmanî: leben ^→ de, wohnen ^→ de
• Esperantoyî: vivi ^→ eo
• filipînî: mabuhay, manirahan
• Fînî: elää ^→ fi, asua ^→ fi
• Frensî: vivre ^→ fr
• Holendî: leven ^→ nl
• idoyî: vivar, rezidar
• Erebî: يعيش ^→ ar
• Inglîzî: to live ^→ en, living ^→ en, domiciliate ^→ en, abide ^→ en, bide ^→ en, ^?live in ^→ en
• Îtalî: vivere ^→ it, abitare ^→ it
• Katalanî: viure ^→ ca
• Latînî: vivere ^→ la
• Portugalî: viver ^→ pt
• Rusî: жить ^→ ru
• Sirbî: žiť ^→ sr
• Spanî: vivir ^→ es
• Swêdî: leva ^→ sv
• Tirkî: yaşamak ^→ tr, ^?muammer olmak ^→ tr
• Weylsî: byw ^→ cy

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	jîn	jîn
Ravek	jîna	jînên
Çemandî	jînê	jînan
Nîşandera çemandî	wê jînê	wan jînan
Bangkirin	jînê	jînino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	jînek	jînin
Îzafe	jîneke	jînine
Çemandî	jînekê	jîninan

1. rewşa piştî welidînê û berî mirinê
2. can, ruh
   • jiyana xwe ji dest dan (mirin)
3. hemî dema ku kesek sax e
   • Hemî jiyana xwe me xweşî nedîtiye.
4. tiştên dijîn bi hev re
   • Ew pisporê jiyana şêran e.
5. hemî dema tiştek dixebite yan tê bikaranîn
   • Jiyana van lampeyan ne dirêj e.
6. awayek yan parçeyek ji jiyanekê
   • jiyana kurdan ya civakî
   • jiyana min ya li derveyî welat
7. çalakî, aktîvîte
   • Ev bajarr bi şev jî tijî jiyan e.
8. xweşî, rehetî
   • Me ti jiyan nîne.
9. awayê jînê
   • Pirraniya mirovên vî bajarrî jiyanek dijwar dijîn.
10. jiyanname, biyografî
    hemî bûyerên giring yên jiyana kesekê/î
    (bi taybetî dema tê nivîsîn)
    • Wî pirtûka "Jiyana Celadet Alî Bedirxan" nivîsiye.
11. mijara berhemek hunerî
    • Helbestên wê li ser jiyanê ne.
12. giyan, ruh, saxî, rih, jiyan, heyat, tendiristî, sehet, hebûn, debar, maldar kirin, jî, temen, kirin, jiyar, jiyan kirin

Hevwate

• heyat

Ji wêjeya klasîk

• Li bal 'ilmê te me'lûm e
  Ji jînê min tu meqsûd î
  Fidayê can me dê can bit— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Biwêj

• jiyan(a xwe) ji dest dan: mirin

Werger

• Afrîkansî: lewe ^→ af
• Baskî: bizi ^→ eu, bizitza ^→ eu, existentzia ^→ eu
• Bretonî: buhez -ioù pl
• Bulgarî: живот ^→ bg
• Elmanî: Leben nêtar, Existenz ^→ de m
• Erebî: حياة ^→ ar
• Esperantoyî: vivo ^→ eo
• Estonî: elu ^→ et
• Farisî: زِندِگی (zendegî), زندگی ^→ fa, زندگی کردن ^→ fa, زیستن ^→ fa, حيات ^→ fa, زندگي ^→ fa, زندگي کردن ^→ fa
• Fînî: elämä ^→ fi
• Frensî: vie ^→ fr m
• Gujaratî: tekove ^→ gu
• Hawayî: ola ^→ haw, nohona ^→ haw, noho ʻana ^→ haw
• Hindî: ज़िंदगी ^→ hi
• Holendî: leven nêtar
• Îbranî: חיים (Haim, pronounce khah-yim)
• idoyî: vivo
• Indonezî: hidup ^→ id
• Interlingua: vita ^→ ia
• Îrî: saol ^→ ga m, beatha ^→ ga m
• Îtalî: vita ^→ it m
• Katalanî: vida ^→ ca m
• lingalayî: bomɔi
• Lîtwanî: gyvybė ^→ lt m
• Norwecî: liv ^→ no
• Polonî: życie ^→ pl n
• Portugalî: vida ^→ pt m
• Romanî: viaţă ^→ ro m
• romanîcayî: vita f
• Slovakî: život ^→ sk m
• Slovenî: življenje ^→ sl
• Spanî: vida ^→ es m
• Swêdî: liv ^→ sv n
• Tirkî: yaşam ^→ tr, hayat ^→ tr
• Tupînambayî: tekobé ^→ tpn
• viyetnamî:
• Weylsî: bywyd ^→ cy m
• Yewnanî: ζωή ^→ el