jîn

 Binêre herwiha: Jîn

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA: /ʒiːn/

• Deng (Amed)

• Kîtekirin: jîn

Lêker

jîn (lêkera negerguhêz)
Rehê dema niha: -jî-
RP. Niha
	ez	dijîm
	tu	dijiyî
	ew	dijî
	em, hûn, ew	dijîn
Fermanî	Yekjimar	bijî
	Pirjimar	bijîn
Rehê dema borî: -jî- / -jiya-
RP. Boriya sade
	ez	jîm / jiyam
	tu	jî / jiyayî
	ew	jî / jiya
	em, hûn, ew	jîn / jiyan
Formên din: Tewandin:jîn

jîn lêkera xwerû, negerguhêz

1. li jiyanê bûn / man
   • Dapîra wî sed û du salan jiya.
2. jiyan domandin
   • Tevî hemî kuştaran jî Neteweya Kurd her dijî.
3. mal li derekê hebûn
   • Ew li Ewropayê dijî.
4. debara jiyana xwe kirin
   • Ger tu bêkar bimînî, dê çawan bijî?
5. zewq ji jiyanê wergertin
   • Bi rastî ew dizanin çawan xweş bijîn.
6. berdewam bûn
   • Ew miriye lê romanên wî her dijîn.

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ژین

Herwiha

• jiyan
• jiyîn

Tewîn

Lêker:

• [-jî-]

Etîmolojî

Têkildarî jî (navdêr) û jiyan

• proto-hindûewropî: *g^wei- ("jîn")

• proto-aryayî: *ǰai ("jîn")

avestayî: jwa- ("jîn")

farisiya kevn: jīw- ("jîn")

partî: jyw- ("jîn")

pehlewî: zyw- ("jîn")

harezmî: zyw- ("jîn")

sogdî: zw- ("jîn")

farisî: zīy- ("jîn")

peştûyî: žwak- ("jîn") … ^{alfabeya arî}

kurmancî: jîn ("jîn")

soranî: jîn ("jîn")

hewramî: jîwa- ("jîn")

zazakî: ciwîyayene (lêker), ciwî (navdêr, mê) ("jîn")

sanskrîtî: jīv- ("jîn")

latînî: vīvo ("jîn")

yûnanî: bio- ("jiyan")

inglîziya kevn: cwic ("lez")

inglîzî: quick ("lez") ...

Çavkanî: Cheung p.222, Watkins p.33, Etymonline

Hevreh: jîndar, zindî

Jê

• jîndar
• jîndarî
• jînî
• jînname
• jînnamekî
• jînamenivîs
• jînamenivîsî
• jînameyî
• jînnîgar
• jînnîgarî
• jînnîgarkî
• jînnîgarnivîs
• jînnîgarnivîsî

Werger

• Çekî: bydlet
• Almanî: leben ^→ de, wohnen ^→ de
• Esperantoyî: vivi ^→ eo
• filipînî: mabuhay, manirahan
• Fînî: elää ^→ fi, asua ^→ fi
• Fransî: vivre ^→ fr
• Holendî: leven ^→ nl
• idoyî: vivar, rezidar
• Erebî: يعيش ^→ ar
• Inglîzî: to live ^→ en, living ^→ en, domiciliate ^→ en, abide ^→ en, bide ^→ en, ^?live in ^→ en
• Îtalî: vivere ^→ it, abitare ^→ it
• Katalanî: viure ^→ ca
• Latînî: vivere ^→ la
• Portugalî: viver ^→ pt
• Rusî: жить ^→ ru
• Sirboxirwatî: žiť ^→ sh
• Spanî: vivir ^→ es
• Swêdî: leva ^→ sv
• Tirkî: yaşamak ^→ tr, ^?muammer olmak ^→ tr
• Weylsî: byw ^→ cy

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	jîn	jîn
Ravek	jîna	jînên
Çemandî	jînê	jînan
Nîşandera çemandî	wê jînê	wan jînan
Bangkirin	jînê	jînino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	jînek	jînin
Îzafe	jîneke	jînine
Çemandî	jînekê	jîninan

1. rewşa piştî welidînê û berî mirinê
2. can, ruh
   • jiyana xwe ji dest dan (mirin)
3. hemî dema ku kesek sax e
   • Hemî jiyana xwe me xweşî nedîtiye.
4. tiştên dijîn bi hev re
   • Ew pisporê jiyana şêran e.
5. hemî dema tiştek dixebite yan tê bikaranîn
   • Jiyana van lampeyan ne dirêj e.
6. awayek yan parçeyek ji jiyanekê
   • jiyana kurdan ya civakî
   • jiyana min ya li derveyî welat
7. çalakî, aktîvîte
   • Ev bajar bi şev jî tijî jiyan e.
8. xweşî, rehetî
   • Me ti jiyan nîne.
9. awayê jînê
   • Pirraniya mirovên vî bajarî jiyanek dijwar dijîn.
10. jiyanname, biyografî
    hemî bûyerên giring yên jiyana kesekê/î
    (bi taybetî dema tê nivîsîn)
    • Wî pirtûka "Jiyana Celadet Alî Bedirxan" nivîsiye.
11. mijara berhemek hunerî
    • Helbestên wê li ser jiyanê ne.
12. giyan, ruh, saxî, rih, jiyan, heyat, tendiristî, sehet, hebûn, debar, maldar kirin, jî, temen, kirin, jiyar, jiyan kirin

Hevmane

• heyat

Ji wêjeya klasîk

• Li bal 'ilmê te me'lûm e
  Ji jînê min tu meqsûd î
  Fidayê can me dê can bit— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Biwêj

• jiyan(a xwe) ji dest dan: mirin

Werger

• Afrîkansî: lewe ^→ af
• Baskî: bizi ^→ eu, bizitza ^→ eu, existentzia ^→ eu
• Bretonî: buhez -ioù pl
• Bulgarî: живот ^→ bg
• Almanî: Leben nêtar, Existenz ^→ de m
• Erebî: حياة ^→ ar
• Esperantoyî: vivo ^→ eo
• Estonî: elu ^→ et
• Farisî: زِندِگی (zendegî), زندگی ^→ fa, زندگی کردن ^→ fa, زیستن ^→ fa, حيات ^→ fa, زندگي ^→ fa, زندگي کردن ^→ fa
• Fînî: elämä ^→ fi
• Fransî: vie ^→ fr m
• Gujaratî: tekove ^→ gu
• Hawayî: ola ^→ haw, nohona ^→ haw, noho ʻana ^→ haw
• Hindî: ज़िंदगी ^→ hi
• Holendî: leven nêtar
• Îbranî: חיים (Haim, pronounce khah-yim)
• idoyî: vivo
• Indonezî: hidup ^→ id
• Inglîzî: life ^→ en
• Înterlîngua: vita ^→ ia
• Îrlendî: saol ^→ ga m, beatha ^→ ga m
• Îtalî: vita ^→ it m
• Katalanî: vida ^→ ca m
• lingalayî: bomɔi
• Lîtwanî: gyvybė ^→ lt m
• Norwecî: liv ^→ no
• Polonî: życie ^→ pl n
• Portugalî: vida ^→ pt m
• Romanyayî: viaţă ^→ ro m
• romanîcayî: vita f
• Slovakî: život ^→ sk m
• Slovenî: življenje ^→ sl
• Spanî: vida ^→ es m
• Swêdî: liv ^→ sv n
• Tirkî: yaşam ^→ tr, hayat ^→ tr
• Tupînambayî: tekobé ^→ tpn
• viyetnamî:
• Weylsî: bywyd ^→ cy m
• Yûnanî: ζωή ^→ el