jîn
Jump to navigation
Jump to search
Binêre herwiha: Jîn

Kurdî[biguherîne]
Bilêvkirin[biguherîne]
Lêker[biguherîne]
jîn (lêkera negerguhêz) | ||
---|---|---|
Rehê dema niha: -jî- | ||
RP. Niha | ||
ez | dijîm | |
tu | dijiyî | |
ew | dijî | |
em, hûn, ew | dijîn | |
Fermanî | Yekjimar | bijî |
Pirjimar | bijîn | |
Rehê dema borî: -jî- / -jiya- | ||
RP. Boriya sade | ||
ez | jîm / jiyam | |
tu | jî / jiyayî | |
ew | jî / jiya | |
em, hûn, ew | jîn / jiyan | |
Formên din:![]() |
jîn lêkera xwerû, negerguhêz
- li jiyanê bûn / man
- Dapîra wî sed û du salan jiya.
- jiyan domandin
- Tevî hemî kuştaran jî Neteweya Kurd her dijî.
- mal li derekê hebûn
- Ew li Ewropayê dijî.
- debara jiyana xwe kirin
- Ger tu bêkar bimînî, dê çawan bijî?
- zewq ji jiyanê wergertin
- Bi rastî ew dizanin çawan xweş bijîn.
- berdewam bûn
- Ew miriye lê romanên wî her dijîn.
Bi alfabeyên din[biguherîne]
Herwiha[biguherîne]
Tewîn[biguherîne]
Lêker:
- [-jî-]
Etîmolojî[biguherîne]
- proto-hindûewropî: *gwei- ("jîn")
- proto-îranî: *ǰai ("jîn")
- avestayî: jwa- ("jîn")
- farisiya kevn: jīw- ("jîn")
- partî: jyw- ("jîn")
- pehlewî: zyw- ("jîn")
- harezmî: zyw- ("jîn")
- sogdî: zw- ("jîn")
- farisî: zīy- ("jîn")
- peştûyî: žwak- ("jîn") … alfabeya arî
- kurmancî: jîn ("jîn")
- soranî: jîn ("jîn")
- hewramî: jîwa- ("jîn")
- zazakî: ciwîyayene (lêker), ciwî (navdêr, mê) ("jîn")
- sanskrîtî: jīv- ("jîn")
- latînî: vīvo ("jîn")
- yûnanî: bio- ("jiyan")
- inglîziya kevn: cwic ("lez")
- inglîzî: quick ("lez") ...
- Çavkanî: Cheung p.222, Watkins p.33, Etymonline
- Hevreh: jîndar, zindî
Jê[biguherîne]
Werger[biguherîne]
- Çekî: bydlet
- Almanî: leben → de, wohnen → de
- Esperantoyî: vivi → eo
- filipînî: mabuhay, manirahan
- Fînî: elää → fi, asua → fi
- Fransî: vivre → fr
- Holendî: leven → nl
- idoyî: vivar, rezidar
- Erebî: يعيش → ar
- Inglîzî: to live → en, living → en, domiciliate → en, abide → en, bide → en, ?live in → en
- Îtalî: vivere → it, abitare → it
- Katalanî: viure → ca
- Latînî: vivere → la
- Portugalî: viver → pt
- Rusî: жить → ru (žitʹ)
- Sirboxirwatî: žiť → sh
- Spanî: vivir → es
- Swêdî: leva → sv
- Tirkî: yaşamak → tr, ?muammer olmak → tr
- Weylsî: byw → cy
[biguherîne]
Zayenda mê ya binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | jîn | jîn | ||
Îzafe | jîna | jînên | ||
Çemandî | jînê | jînan | ||
Nîşandera çemandî | wê jînê | wan jînan | ||
Bangkirin | jînê | jînino | ||
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | jînek | jînin | ||
Îzafe | jîneke | jînine | ||
Çemandî | jînekê | jîninan |
- rewşa piştî welidînê û berî mirinê
- can, ruh
- jiyana xwe ji dest dan (mirin)
- hemî dema ku kesek sax e
- Hemî jiyana xwe me xweşî nedîtiye.
- tiştên dijîn bi hev re
- Ew pisporê jiyana şêran e.
- hemî dema tiştek dixebite yan tê bikaranîn
- Jiyana van lampeyan ne dirêj e.
- awayek yan parçeyek ji jiyanekê
- jiyana kurdan ya civakî
- jiyana min ya li derveyî welat
- çalakî, aktîvîte
- Ev bajar bi şev jî tijî jiyan e.
- xweşî, rehetî
- Me ti jiyan nîne.
- awayê jînê
- Pirraniya mirovên vî bajarî jiyanek dijwar dijîn.
- jiyanname, biyografî
hemî bûyerên giring yên jiyana kesekê/î
(bi taybetî dema tê nivîsîn)- Wî pirtûka "Jiyana Celadet Alî Bedirxan" nivîsiye.
- mijara berhemek hunerî
- Helbestên wê li ser jiyanê ne.
- giyan, ruh, saxî, rih, jiyan, heyat, tendiristî, sehet, hebûn, debar, maldar kirin, jî, temen, kirin, jiyar, jiyan kirin[Ev rêz ji aliyê botê ve lê hatiye zêdekirin, ji kerema xwe re kontrol bike!].
Hevmane[biguherîne]
Ji wêjeya klasîk[biguherîne]
- Li bal 'ilmê te me'lûm e
Ji jînê min tu meqsûd î
Fidayê can me dê can bit— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)
Biwêj[biguherîne]
- jiyan(a xwe) ji dest dan: mirin
Werger[biguherîne]
- Afrîkansî: lewe → af
- Baskî: bizi → eu, bizitza → eu, existentzia → eu
- Bretonî: buhez -ioù pl
- Bulgarî: живот → bg (život)
- Almanî: Leben nêtar, Existenz → de m
- Erebî: حياة → ar
- Esperantoyî: vivo → eo
- Estonî: elu → et
- Farisî: زِندِگی (zendegî), زندگی → fa, زندگی کردن → fa, زیستن → fa, حيات → fa, زندگي → fa, زندگي کردن → fa
- Fînî: elämä → fi
- Fransî: vie → fr m
- Gujaratî: tekove → gu (tekove)
- Hawayî: ola → haw, nohona → haw, noho ʻana → haw
- Hindî: ज़िंदगी → hi (zindgī)
- Holendî: leven nêtar
- Îbranî: חיים (Haim, pronounce khah-yim)
- idoyî: vivo
- Indonezî: hidup → id
- Inglîzî: life → en
- Înterlîngua: vita → ia
- Îrlendî: saol → ga m, beatha → ga m
- Îtalî: vita → it m
- Katalanî: vida → ca m
- lingalayî: bomɔi
- Lîtwanî: gyvybė → lt m
- Norwecî: liv → no
- Polonî: życie → pl n
- Portugalî: vida → pt m
- Romanyayî: viaţă → ro m
- romanîcayî: vita f
- Slovakî: život → sk m
- Slovenî: življenje → sl
- Spanî: vida → es m
- Swêdî: liv → sv n
- Tirkî: yaşam → tr, hayat → tr
- Tupînambayî: tekobé
- viyetnamî:
- Weylsî: bywyd → cy m
- Yûnanî: ζωή → el (zoḯ)