şax

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /ʃɑːx/
• Jihevqetandin: şax

Navdêr

du bizinên bişax (1)

şax nêr

1. qoç, strû, qiloç, stûre, strih, hestiyên di serê hin lawiran re derdikevin
   • Bi wê nihalê bi deraxûş û bidê canê şirîn
     Şaxê 'umrê bixwe ber jê we ji Qeyser meke behs
     Ayeta husnê mufessel ke ji keşşafê cemal — (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)
   • Ga ji hewla canê xwe şaxekî li Siyahmed didetin û Siyahmed ji wê nizarê gêr dibitin. Li jêrê li binê nizarê darekî diriyê hişk serê tîj hebûye, rast ji jorve bi sing devarûyê Siyahmed dikeve ser wî darê tîj, serê darê rastê kevçikadilê têtin û ji piştê biderkeve, filhal ruh teslîm diketin. — (Mele Mehmûdê Bazîdî, Cami’eya Riseleyan û Hikayetan Bi Zimanê Kurmancî, Lîs, 2010, çapa 1em, r. 77, ISBN 978-605-5683-27-6)
2. çeq, çiqil, gulî, ta
3. parçe, beş
4. çiya, gir

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *ḱak- (“çeq”), hevreha çeq û sîx yên kurmancî, شاخ (şax) ya farisî, शाखा (saxa) ya sanskrîtî), ermeniya kevn ցախ(tsax), lîtwanî šaka, îriya kevn géc, slaviya kevn ya rojhilatî соха (soxa: gilç, doqişk, darik)

Bikaranîn

Lêker:

• şax dan
• şax berdan

Navdêr:

• şaxdan
• şaxberdan

Rengdêr:

• şaxdayî
• şaxberdayî

Jê

• bêşax
• bêşaxî
• bişax
• bişaxî

• şaxdar
• şaxdarî
• şaxdêr
• şaxdêrî

Werger

hestiyê bi serê hin lawiran ve:

• Afrîkansî: horing → af
• Albanî: bri → sq
• Erebî: ^?الجبل‎ → ar, ^?الصیصة‎ → ar, ^?القرن‎ → ar, ^?صیصاة‎ → ar, ^?مكتب‎ → ar
• Almanî: Horn → de n, Hupe → de m, Abgrund → de m, Abschnitt → de m, Abteilung → de m, Ast → de m, Gehörn → de, Glied → de n, Zweig → de m, ^?Ableger → de m, ^?Dependance → de m
• Esperantoyî: korno → eo
• Farisî: شاخ‎ → fa, شاخه‎ → fa, كوه‎ → fa, جعبه باروت‎ → fa, دبه باروت‎ → fa, شاخه کوچک‎ → fa, کوهستان شدن‎ → fa
• Ferî: horn → fo
• Fînî: sarvi → fi
• Fransî: corne → fr
• Friyolî: hoarn → fur, klakson → fur
• Frîsî: hoarn → fy, klakson → fy
• Gaelîka skotî: adharc → gd
• Holendî: hoorn → nl
• Mecarî: kürt → hu
• Inglîzî: horn → en (growth on the head of certain animals), arboriculture → en, branch → en, ramification → en, section → en, kerato- → en, sapling → en, ^?precipice → en, ^?tops → en, ^?tor → en, ^?cornu → en, ^?mountain tops → en
• Inglîziya kevn: horn
• Îtalî: corno → it
• Katalanî: corn → ca
• Latînî: cornu → la
• Papyamentoyî: kacho → pap, kachu → pap
• Polonî: róg → pl
• Portugalî: corno → pt
• Oksîtanî: corn → oc
• Spanî: cuerno → es, rama → es, departamento → es
• Swêdî: bilhorn → sv, horn → sv
• Tirkî: boynuz → tr, acente → tr, bölüm → tr, büro → tr, cımbar → tr, çıvgın → tr, çöğür → tr, departman → tr, fışkın → tr, fidan → tr, kısım → tr, şube → tr, branş → tr, dal → tr, furü → tr, kanat → tr
• Walonî: coine → wa

Soranî

Navdêr

şax

1. (erdnîgarî) çiya