şax

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /ʃɑːx/, شاخ
Kîtekirin: şax
Deng (Bidlîs)

Navdêr

Tewandina şax
Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şax	şax
Îzafe	şaxê	şaxên
Çemandî	şaxî	şaxan
Nîşandera çemandî	wî şaxî	wan şaxan
Bangkirin	şaxo	şaxino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şaxek	şaxin
Îzafe	şaxekî	şaxine
Çemandî	şaxekî	şaxinan

şax n

qoç, strû, qiloç, stûre, strih, hestiyên di serê hin heywanan re derdikevin
- Bi wê nihalê bi deraxûş û bidê canê şirîn
  Şaxê 'umrê bixwe ber jê we ji Qeyser meke behs
  Ayeta husnê mufessel ke ji keşşafê cemal — (Melayê Cizîrî, Dîwan, ~1640)
- Ga ji hewla canê xwe şaxekî li Siyahmed didetin û Siyahmed ji wê nizarê gêr dibitin. Li jêrê li binê nizarê darekî diriyê hişk serê tîj hebûye, rast ji jorve bi sing devarûyê Siyahmed dikeve ser wî darê tîj, serê darê rastê kevçikadilê têtin û ji piştê biderkeve, filhal ruh teslîm diketin. — (Mele Mehmûdê Bazîdî, Cami’eya Riseleyan û Hikayetan Bi Zimanê Kurmancî, Lîs, 2010, çapa 1ê, r. 77, ISBN 978-605-5683-27-6)
çeq, çiqil, gulî, ta
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
parçe, beş
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
(sormancî) çiya, gir
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Hevmane

strû

Bikaranîn

(lêker) şax dan
(lêker) şax berdan
(navdêr) şaxdan
(navdêr) şaxberdan
(rengdêr) şaxdayî
(rengdêr) şaxberdayî
bêşax
bêşaxî
bişax
bişaxî
şaxdar
şaxdarî
şaxdêr
şaxdêrî

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *ḱak- (“çeq”), hevreha çeq û sîx yên kurmancî, شاخ (şax) ya farisî, शाखा (saxa) ya sanskrîtî), ermeniya kevn ցախ(tsax), lîtwanî šaka, îriya kevn géc, slaviya kevn ya rojhilatî соха (soxa: gilç, doqişk, darik)

Werger

Hestiyê bi serê hin heywanan ve

Afarî: gaysa
Afrîkansî: horing → af
Akadî: 𒋛 (qarnu /⁠si⁠/)
Aklanon: sungay
Albanî: bri → sq n
Almanî: Horn → de nt
Amazîxiya fasî: ⵜⵉⵙⴽⵜ m (tiskt)
Amharî: ቀንድ (ḳänd)
Angorî: fufung
Aramî:
Siryaniya klasîk: ܩܪܢܐ m (qarnā)
Arawak: koa
Aromanî: cornu nt
Asamî: শিং (xiṅ)
Astûrî: cuernu → ast n
Atong (Hindistan): korong
Azerî: buynuz → az
Bahnarî: ake, hơke
Bajwayiya kendava rojava: sungo
Baskî: adar
Başkîrî: мөгөҙ (mögöð)
Bau bidayuh: tanuk
Belarusî: рог n (roh)
Bengalî: শিঙা (śiṅa)
Bretonî: korn → br n
Bulgarî: рог → bg n (rog)
Burmayî: ချို → my (hkyui), ဦးချို → my (u:hkyui)
Buryatî: эбэр (eber)
Cingphoyî: nrung
Çamicuroyî: c̈hepa
Çeçenî: маӏа (mạa)
Çekî: roh → cs n
Çepangî: रोङः
Çînî:
Dunganî: гә (gə), җүә (žüə)

Mandarînî: 角 → zh (jiǎo)
Çuvaşî: мӑйрака (măjraka)
Dalmatî: cuarno n, cuarn
Danmarkî: horn → da nt
Dolganî: муос
Endonezyayî: tanduk → id
Erebî: قَرْن → ar n (qarn)
Erebiya misrî: قرن n (ʔarn)

Erebiya hîcazî: قرن n (garn)

Erebiya fasî: قرن n (gərn)
Ermenî: եղջյուր → hy (eġǰyur), պոզ → hy (poz), կոտոշ → hy (kotoš)
Ermeniya kevn: եղջիւր (ełǰiwr)
Erzayî: сюро (sjuro)
Esperantoyî: korno → eo
Estonî: sarv → et
Evenkî: ие (ije)
Farisî: شاخ → fa (šâx), سرو → fa (soru)
Fatalukuyî: horu
Ferî: horn → fo nt
Fînî: sarvi → fi
Fransî: corne → fr m
Friyolî: cuar n
Frîsî: hoarn g
Galîsî: corno → gl n, corna → gl m, hasta → gl m
Gotî: 𐌷𐌰𐌿𐍂𐌽 nt (haurn)
Gurcî: რქა (rka)
Guwaranî: tatĩ
Haîtî: kòn
Hawsayî: ƙaho n
Higaononî: sungay
Hindî: सींग → hi n (sīṅg), खाँग → hi n (khā̃g), खँगुवा n (khãguvā), खगुवा → hi n (khaguvā), खँगवा → hi n (khãgvā), शाख → hi n (śākh), सिंग → hi n (siṅg), शृंग → hi n (śŕṅg)
Hmongî: kub
Holendî: hoorn → nl n
Îbranî: קֶרֶן → he m (kéren)
Îngilîziya kevn: horn → ang
Îngilîzî: horn → en
Îngûşî: муӏ (mụ)
Îrlendî: adharc m
Îstriyotî: cuorno n
Îtalî: corno → it n
Îzlendî: horn → is nt
Japonî: 角 → ja (つの, tsuno)
Javayiya kevn: sungu
Javayî: sungu → jv
Kalalîsûtî: nassuk
Kalmîkî: өвр (övr)
Kaşûbî: róg n
Katalanî: banya → ca m
Kayingangî: nĩka
Keçwayî: wagra, waqra
Khasiyî: reng
Kirgizî: мүйүз → ky (müyüz)
Kîkûyûyî: rũhĩa sinif c11
Kîmaragangî: sungu
Komî-zîriyî: сюр (sjur)
Koreyî: 뿔 → ko (ppul)
Kornî: korn n
Latgalî: rogs
Latînî: cornū → la nt
Latviyayî: rags → lv n
Lawsî: ເຂົາ → lo (khao), ນໍ (nǭ)
Lîtwanî: ragas → lt n
Luhyayî: epembe
Makasaeyî: soru
Makedonî: рог n (rog)
Malezî: tanduk → ms
Maltayî: qarn n
Mançûyî: ᡠᡳᡥᡝ
Maorî: maire, pihi
Marî:
Mariya rojhilatî: сюр (sûr)
Mecarî: szarv → hu
Melanauyiya navendî: taduok
Misrî:

(ꜥb)
Mongolî:
Kirîlî: эвэр → mn (ever)
Monî: ဂြၚ်
Nanayî: хуе (huje)
Navajoyî: adeeʼ
Norwecî:
Norweciya bokmålî: horn → no nt

Norweciya nînorskî: horn nt
Nottoway-meherrînî: osherag
Ojibweyî: eshkan
Oksîtanî: bana → oc m
Oriyayî: ଶିଙ୍ଗ → or (śiṅgô)
Oromoyî: gaafa
Osetî: сыкъа (syk’a)
Osmanî: بوینوز (boynuz)
Oygurî: مۈڭگۈز (münggüz)
Ozbekî: shox → uz, muguz → uz
Plodîşî: Huarn nt
Polabî: rüg n
Polonî: róg → pl n
Portugalî: chifre → pt n, corno → pt n
Prusiya kevn: ragis
Puncabî: ਸਿੰਙ → pa n (sĩṅ)
Qazaxî: мүйіз (müiız)
Rendilleyî: gas
Rohingyayî: cíng
Romagnolî: cörna m
Romanî: śing n
Romanyayî: corn → ro n : corni, corn → ro nt coarne → ro p
Rusî: рог → ru n (rog)
Rusînî: рог n (roh)
Sahoyî: gashsha
Samiya bakurî: čoarvi
Sanskrîtî: शृङ्ग → sa nt (śṛṅgá)
Sardînî: corru n
Sebwanoyî: sungay
Sicîlî: cornu → scn
Sindhî: سڱ
Sirboxirwatî:
Kirîlî: ро̑г n

Latînî: rȏg → sh n
Sîlhetî: ꠢꠤꠋ (hiṅ)
Slaviya kevn:
Kirîlî: рогъ n (rogŭ)

Glagolîtîk: ⱃⱁⰳⱏ n (rogŭ)
Slaviya rojavayî ya kevn: рогъ n (rogŭ)
Slovakî: roh n
Slovenî: rog → sl n
Somalî: gees
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: rog n

Sorbiya jorîn: róh n
Spanî: cuerno → es n, cacho → es n, asta → es m
Sundanî: tanduk
Swahîlî: pembe → sw
Swêdî: horn → sv nt
Tacikî: шох → tg (šox)
Tagalogî: sungay
Talişî: شخ (šox)
Tarifitî: išš n
Taşelhitî: ⵜⵉⵙⴽⵜ m (tiskt)
Tayî: เขา → th (kǎo), นอ → th (nɔɔ)
Telûgûyî: కొమ్ము → te (kommu)
Teteriya krîmî: müyüz
Teterî: мөгез → tt (mögez)
Tigrînî: ቀርኒ (ḳärni)
Tirkî: boynuz → tr
Tirkmenî: şah
Tîbetî: རྭ (rwa)
Toxarî B: krorīya
Ugarîtî: 𐎖𐎗𐎐 (qrn)
Urdûyî: سینگ n (sī̃g)
Ûkraynî: ріг → uk n (rih)
Venîsî: corno n
Viyetnamî: sừng → vi
Walonî: coine → wa m
Weylsî: corn → cy n
Ximêrî: ស្នែង → km (snaeng)
Yakutî: муос (muos)
Yûnanî: κέρατο → el nt (kérato)
Kevn: κέρας nt (kéras)
Zêlandî: 'oôrn n
Zouyî: ki
Zuluyî: uphondo sinif c11/c10

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara horn a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Soranî

Navdêr

şax

(erdnîgarî) çiya
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]