çeng

Kurmancî

Bilêvkirin

• (Navdêr 1) IPA^(kilîd): /t͡ʃɛnɡ/
  • Deng (Bidlîs)^ⓘ
• (Navdêr 2)  IPA^(kilîd): /t͡ʃʰæŋɡ/
  • Deng (Bidlîs)^ⓘ

Navdêr 1

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	çeng	çeng
Îzafe	çengê	çengên
Çemandî	çengî	çengan
Nîşandera çemandî	wî çengî	wan çengan
Bangkirin	çengo	çengino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	çengek	çengin
Îzafe	çengekî	çengine
Çemandî	çengekî	çenginan

Qûya li çepê çengên xwe vekirine, ya li rastê na.

çeng nêr

1. bask, perr, destên firindeyan
   (yên ku tên hejandin daku bifirrin)
2. mil, dest, kulm, lep, mist

   çengek birinc bi minde

Ji wêjeya klasîk

• Hatî Cebraîl li ba emrê Letîf
  Çengekî axê ji wê qebra şerîf
  Girt û ba tesnîmê safî kir hevîr— (Mewlûda Kurdî ~1720, Mela Hesenê Bateyî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: چه‌نگ‎

Etîmolojî

Ji zimanên îranî, hevreha farisî چنگ‎ (çeng), herwiha hevrehên din yên kurdî çengil, çembil, çimbil

Bikaranîn

Lêker:

• çeng bûn
• çeng kirin

Navdêr:

• çengbûn
• çengkirin

Rengdêr:

• çengbûyî
• çengkirî

Jê

• bêçeng
• bêçengî
• binçeng
• binçengane
• çengdar
• çengil
• çengîn
• çeng bûn
• çeng kirin
• çengşor
• Xerçeng

Werger

bask, bal (1)

• Afrîkansî: vlerk → af
• Albanî: krah → sq
• Almanî: Flügel → de, ^?Achsel → de mê, ^?Handinnenfläche → de, ^?Läutwerk → de
• Azerî: qanad → az
• Bretonî: askell → br
• Bulgarî: крило → bg (krilo)
• Çekî: křídlo → cs nêtar
• Çînî: 翅膀 → zh (chìbǎng)
• Danmarkî: vinge → da
• Erebî: جناح‎ → ar, ^?الناقو‌س‎ → ar, ^?النجدة‎ → ar, ^?الید‎ → ar
• Esperantoyî: flugilo → eo
• Estonî: tiib → et
• Farisî: بال‎ → fa (bal), بال‎ → fa (bâl), ^?پنجه دست‎ → fa, ^?کف دستی‎ → fa
• Fînî: siipi → fi
• Fransî: aile → fr
• Galîsî: á → gl mê
• Grîkoyî: afterùa nêr, atterò, fterò
• Holendî: vleugel → nl
• Indonezî: sayap → id
• Îngilîzî: (1) wing → en, (2) leg → en limb → en, hand → en, shoulder → en, ^?ala → en, ^?handful → en, ^?pennon → en, ^?pinion → en, ^?pinna → en
• Înuîtî: ᓱᓗᒃ → iu (suluk)
• Îtalî: ala → it mê
• Îzlendî: vængur → is
• Japonî: 翼 → ja (tsubasa)
• Katalanî: ala → ca
• Koreyî: 날개 → ko (nalgae)
• Kornî: askel → kw
• Latînî: ala → la
• Latviyayî: spārns → lv
• Lîtwanî: sparnas → lt
• Mecarî: szárny → hu
• Norwecî: vinge → no
• Polonî: skrzydło → pl
• Portugalî: ala → pt mê
• Qazaxî: қанат → kk (qanat)
• Romanyayî: aripă → ro mê
• Rusî: крыло → ru (krylo)
• Sirboxirwatî: krilo → sh
• Sirboxirwatî: крило → sh (krilo)
• Slovakî: krídlo → sk nêtar
• Slovenî: krilo → sl
• Sonxayî: fata → ses
• Spanî: ala → es mê
• Swêdî: vinge → sv
• Tirkî: kanat → tr, ^?apaz → tr, ^?avuç → tr, ^?çan → tr, ^?çene → tr, ^?çenk → tr, ^?kısım → tr, ^?kol → tr, ^?koşam → tr, ^?kulaç → tr, ^?dirsek → tr, ^?dirseklik → tr, ^?harp → tr
• Ûkraynî: крило → uk (krilo)
• Weylsî: asgell → cy, adain → cy
• Yûnaniya kevn: πτερόν → grc (pterón)
• Yûnanî: φτερό → el (fteró)

Navdêr 2

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	çeng	çeng
Îzafe	çenga	çengên
Çemandî	çengê	çengan
Nîşandera çemandî	wê çengê	wan çengan
Bangkirin	çengê	çengino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	çengek	çengin
Îzafe	çengeke	çengine
Çemandî	çengekê	çenginan

çeng mê

çeng

1. lîr, arp, harp
   amûreke muzîkê ya têldar e

Etîmolojî

Hevreha farisî چنگ‎ (çeng), pehlewî çeng, parsî şeng, ji zimanên îranî. Ji zimanên îranî ketiye gelek zimanên din jî: ermenî ճանկ (čank), gurcî ჩანგი (č’angi), azerî çəng, erebî صنج‎ (ṣenc)...

Jê

• çengjen
• çengjenî
• çengvan
• çengvanî

Werger

• Almanî: Leier → de mê, Lyra → de mê
• Baskî: lira → eu
• Çekî: lyra → cs mê
• Çînî: 里拉 (lǐlā)
• Danmarkî: lyre → da g
• Erebî: قيثارة‎ → ar
• Ermenî: քնար → hy (kʿnar)
• Estonî: liro → et, lüüra → et
• Farisî: چنگ‎ → fa
• Ferî: lýri → fo nêr
• Fînî: lyyra → fi
• Fransî: lyre → fr mê
• Hîlîgaynonî: arpa → hil
• Holendî: lier → nl mê
• Îdoyî: liro → io
• Îngilîziya kevn: hearpe → ang
• Îngilîzî: lyre → en, harp → en
• Îrlendî: lir → ga mê
• Îtalî: lira → it mê
• Îzlendî: lýra → is mê
• Japonî: ライアー → ja (raiā)
• Katalanî: lira → ca mê
• Latînî: lyra → la mê
• Lîtwanî: lyra → lt
• Mecarî: líra → hu
• Polonî: lira → pl mê
• Rusî: лира → ru (líra) mê
• Sirboxirwatî: lȋra → sh
• Slovakî: lýra → sk mê
• Slovenî: lira → sl mê
• Spanî: lira → es mê
• Swahîlî: lira → sw, kinubi kidogo → sw
• Swêdî: lyra → sv g
• Tirkî: lir → tr
• Weylsî: telyn gron → cy mê
• Yûnanî: λύρα → el (lýra)

Navdêr 3

çeng nêr

1. Qeta piştî dest ya laşê mirov

Zazakî

Navdêr

çeng

1. mist, kulm, lep