wezîr

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /wɛˈziːɾ/

• Deng (Bidlîs)

• Kîtekirin: we·zîr

Navdêr

wezîr

1. gizîr, şalyar, seroka/ê wezaretekê,
   yek ji çend kesên herî payebilind yê hikûmetê

   wezîra/ê dadê,
   wezîra/ê karûbarên hindirr,
   wezîra/ê bazirganiyê, wezîra/ê kar,
   wezîra/ê neftê

2. (kişik) Cûnê kevirekî kişikê yê herî xurt (yek bo her lîstikvanî) yê ku dikare bilive her alî.

Ji wêjeya klasîk

• Te digo ko dinê û axiret bû
  Tacdîn weledê wezîrê dîwan
  Mem jî xelefê debîrê dîwan— (Mem û Zîn ~1692, Ehmedê Xanî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: وه‌زیر

Jê

• serokwezîr
• serwezîr
• wezîrî
• wezîrîtî
• wezîrtî
• wezîrxane

Têkildar

• wezaret

Bide ber

• gizîr

Etîmolojî

Ji erebî وَزِير‎ (wezîr), ji zimanên îranî, hevrehên pehlewî guzîr û viçîr, avestayî viçîre-, belkî têkilî vec- (aram kirin) ya parsî û/yan vezirke- (mezin) ya hexamenişî, bozorg (mezin) ya farisî û/yan gir / girs (zexm, mezin) ya kurmancî. Heta niha jî di çîrokên kurdî de bi forma "wezîr û gizîr" heye. Li serdema ebasiyan ev peyv derbasî erebî bûye û bi wî kirasê erebî li kurdî û farisî vegeriye. Di erebî de li gor rêzimana erebî peyvên وزارة (wizare^t > kurdî wezaret) û وزراء (wuzerai: koma wezîran) jî jê hatine çêkirin.

Werger

seroka wezaretekê (1)

• Afrîkansî: minister → af
• Danmarkî: minister → da
• Almanî: minister → de, Ministerin → de m
• Erebî: وزير (wezîr), ^?وزيرة‎ → ar, ^?الخدیوي‎ → ar, ^?الموازر‎ → ar, ^?الوزیر‎ → ar
• Esperantoyî: ministro → eo
• Farisî: وزیر‎ → fa, ^?خواجه‎ → fa
• Ferî: ráðharri → fo
• Fînî: ministeri → fi
• Fransî: ministre → fr
• Gaelîka skotî: ministear → gd
• Holendî: minister → nl
• Mecarî: miniszter → hu
• Inglîzî: minister → en (head of a government ministry), minister → en, vizier → en
• Îzlendî: sendiherra → is
• Katalanî: ministre → ca
• Norwecî: minister → no
• Papyamentoyî: minister → pap
• Polonî: minister → pl
• Portugalî: ministro → pt
• Rusî: министр (ministr)
• Spanî: ministro → es
• Swêdî: minister → sv, departementschef → sv
• Tayî: รัฐมนตรี → th
• Tirkî: bakan → tr, vezir → tr, icra vekili → tr, ^?nazır → tr, ^?vüzera → tr
• Yûnanî: υπουργόσ → el (ypourgós)

kabika kişikê (2)

• Inglîzî: queen → en
• Tirkî: vezir → tr