aş

 Binêre herwiha: as û As

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /ɑːʃ/

Navdêr 1

Tewandina aş
Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	aş	aş
Îzafe	aşê	aşên
Çemandî	aşî, êş	aşan
Nîşandera çemandî	wî aşî	wan aşan
Bangkirin	aşo	aşino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	aşek	aşin
Îzafe	aşekî	aşine
Çemandî	aşekî	aşinan

Aşek

aş n

1. Amûrek e pê genim têt hêran daku bibe ar (bi hêza avê yan bayî dixebite).
   • Fi'lê di Bekir meger nizanîn
     Em qismê emîr qismê aş în
     Pirfetl û ger în û pêş û paş în — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ئاش
• kurdî-krîlî: аш

Nêzîk

• destar

Pîrepend

• An naçe aşî, an diçe aşvanî dikuje
• Derdê qeraşî her av biçe aşî

Têkildar

• banger

Jê

• aşî
• aşkar
• aşkarî
• aşkarîtî
• aşkartî
• aşvan
• aşvanî
• aşvanîtî
• aşvantî
• (Lêker) aş bûn
• (Lêker) aş kirin
• (Navdêr) aşbûn
• (Navdêr) aşkirin
• (Rengdêr) aşbûyî
• (Rengdêr) aşkirî

Etîmolojî

Hevreha soranî ئاش (aş), asaw (“"aş-av" = aşê avê”), farisî آسیاب (asyab, as-y-ab, “aşê avê”), zazakî ayre / arê, avestayî 𐬀𐬯𐬏𐬭𐬀‎ (asūra, “tûj”), latviyayî ass (“tûj”) û ašs (“lezgîn”), yûnaniya kevn ὀξύς (oxús, “tûj”), ingilîzî edge (“kinar”)... proto-hindûewropî *h₂eḱ- (“tûj”). Bo guherîna dengê ş/s bi farisî û zimanên kurdî binêre paş û پس(pes).

Werger

• Adîgeyî: шъхьалы (ŝḥalə)
• Albanî: thyese m, mulli → sq n
• Almaniya bilind a kevn: mulin m
• Almanî: Mühle → de m, Mahlwerk → de nt

  Almaniya Pennsylvania: Miehl m

• Amazîxiya fasî: ⴰⵣⵔⴳ n (azrg), ⴰⵣⵔⴳ ⵏ ⵡⴰⵎⴰⵏ n (azrg n waman)
• Aramî:

  Siryaniya klasîk: ܪܚܝܐ m (raḥyā)

  Îbranî: רחיא m (raḥyā)

• Aromanî: moarã m
• Astûrî: molín → ast n
• Avarî: гьобо (hobo)
• Azerî: dəyirman → az
• Baskî: errota → eu, eihera → eu
• Başkîrî: тирмән (tirmän)
• Belarusî: млын n (mlyn)
• Bengalî:
• Bretonî: milin → br m
• Bulgarî: ме́лница → bg m (mélnica)
• Burmayî:
• Buryatî: тээрмэ (teerme)
• Çeçenî: хьера (ḥʳera)
• Çekî: mlýn → cs n
• Çerokî: ᏍᏙᏍᎩᏱ (sdosgiyi)
• Çînî:

  Kantonî: 磨坊 (mo⁶ fong¹), 粉碎機 / 粉碎机 (fan² seoi³ gei¹)

  Hakkayî: 磨坊 (mò-fòng)

  Mandarînî: 磨坊 → zh (mòfāng), 磨機 / 磨机 → zh (mójī), 粉碎機 / 粉碎机 (fěnsuìjī)

  Minnanî: 磨坊 (bō-hng)

• Çuvaşî: арман (arman)
• Danmarkî: mølle → da g
• Dargwayî: шинкьа (šinq̇a)
• Endonezyayî: kincir → id
• Erebî: مَطْحَنَة m (maṭḥana)

  Erebiya fasî: رحى m (rḥā)

• Ermenî: աղաց → hy (aġacʻ), ջրաղաց → hy (ǰraġacʻ)
• Erzayî: ведьгев (vedʹgev)
• Esperantoyî: muelilo
• Estonî: veski
• Farisî: آسیا → fa (âsyâ), آس → fa (âs), آسیو (âsiyow)
• Ferî: mylla m, mylna m
• Fînî: mylly → fi
• Fransî: moulin → fr n
• Friyolî: mulìn n, mulin n
• Frîsî: mûne g
• Gaelîka skotî: muileann n yan m
• Galîsî: muíño → gl n
• Gurcî: წისქვილი → ka (c̣iskvili)
• Haîtî: moulen
• Hindî: चक्की → hi m (cakkī)
• Holendî: molen → nl n
• Hunsrikî: Mihl m
• Îbranî: טַחֲנָה → he m (takhánah)
• Îdoyî: muelilo → io
• Îngilîziya navîn: mylne
• Îngilîzî: mill → en (gringding aparatus)
• Îngûşî: хьайра (ḥʳajra)
• Îrlendî: muileann n
• Îtalî: mulino → it n, macinatoio → it n, mola → it m, macina → it m
• Jamtîşî: kvæðn m
• Japonî: 粉砕機 (ふんさいき, funsaiki), ミル (miru), 製粉所 (せいふんじょ, seifunjo)
• Kaşûbî: młin n
• Katalanî: molí → ca n
• Kirgizî: тегирмен → ky (tegirmen)
• Koreyî: 방아 → ko (bang-a), 방앗간 → ko (bang-atgan), 제분소(製粉所) (jebunso)
• Kornî: melin m
• Lakî: гьарахъалу (haraqalu)
• Lakotayî: onákpaŋ
• Latînî: mola
• Latviyayî: malējs
• Lawsî: ໂຮງສີ (hōng sī)
• Lezgînî: регьв (rehv)
• Lîtwanî: malūnas → lt n
• Luksembûrgî: Millen m
• Mòçenoyî: mil m
• Makedonî: млин n (mlin), ме́лница m (mélnica)
• Malagasî: bakaka → mg
• Manksî: mwyllin m
• Maorî: mira
• Mecarî: daráló → hu, őrlő → hu, passzírozó
• Mokşayî: ведькев (vedʹkev)
• Mongolî: тээрэм → mn (teerem)
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: mølle → no n yan m

  Norweciya nînorskî: mylne m, mølle → no m

• Oksîtanî: molin → oc n
• Osetî: куырой (k°yroj)
• Osmanî: دگرمن (değirmen), آسیا (asya), رحی (raha)
• Oygurî: تۈگمەن (tügmen)
• Ozbekî: tegirmon → uz
• Peştûyî: ژرنده → ps n (žranda)
• Polonî: młyn → pl m nezindî
• Portugalî: moenda m, moinho → pt n
• Qazaxî: диірмен (diırmen)
• Romagnolî: mulén n
• Romancî: mulin n, mulegn n
• Romanî: asiav n
• Romanyayî: moară → ro
• Rusî: ме́льница → ru m (mélʹnica), дроби́лка → ru m (drobílka)
• Samî:

  Samiya înarî: millo

  Samiya bakurî: millu

• Sardînî: molinu, mulinu
• Sicîlî: mulinu → scn n
• Sirananî: miri
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: млин n

  Latînî: mlin → sh n

• Slovakî: mlyn n
• Slovenî: mlin → sl n
• Spanî: molino → es n
• Swêdî: kvarn → sv g, mölla → sv g
• Şonayî: chigayo sinif c7
• Şorî: тербен (terben)
• Tacikî: осиё (osiyo), осиёб (osiyob)
• Tayî: โรงสี
• Telûgûyî: గానుగ → te (gānuga)
• Teteriya krîmî: degirmen, termen
• Teterî: тегермән → tt (tegermän)
• Tirkî: değirmen → tr
• Tirkmenî: degirmen
• Torwalî: ژان (žān)
• Tswanayî: tshilô sinif c9
• Udmurtî: вуко (vuko)
• Urdûyî: چَکّی m (cakkī)
• Ûkraynî: млин n (mlyn)
• Venîsî: molin n, mulin n, mułin n
• Viyetnamî: cối xay → vi
• Walonî: molén → wa n
• Warayî: gilingan
• Weylsî: melin → cy m
• Wîlamowî: mejł m
• Xakasî: тербен (terben)
• Ximêrî: ម៉ាស៊ីនកិនស្រូវ (maasiinkənsrəw)
• Yakutî: миэлиҥсэ (mieliŋse)
• Yidîşî: מיל m (mil)
• Yûnanî: μύλος → el n (mýlos), αλεστική μηχανή m (alestikí michaní)

  Yûnaniya kevn: μύλη m (múlē)

Navdêr 2

aş m

1. şorbe, girarşîr
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
2. xwarin, zad
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Bikaranîn

Di kurdî de tenê wek pêşgirekê tê bikaranîn, ne wek peyveke serbixwe.

Jê

• aşpêj
• aşpêjgeh
• aşpêjî
• aşpêjxane

Etîmolojî

Ji yan hevreha farisî آش (aş), herdu ihtimalen ji zimanekî tirkîkî, bo nimûne ji azerî aş, hevreha tirkî aş, başkîrî аш (aš) û yakûtî ас (as). Carinan tê idiakirin ku hevreha sanskrîtî आश (āśa) ye lê li gor dîroka dengnasiyê ev ne mimkin e.

Rengdêr

aş

1. Guhartoyeke aşt.

Tirkî

Bilêvkirin

• Deng^ⓘ

Navdêr

aş

1. aş, xwarin
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]