şemî

Kurdî[biguhêre]

Bilêvkirin[biguhêre]

IPA^(kilîd): /ʃɛˈmiː/
Kîtekirin: şe·mî

Navdêr[biguhêre]

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şemî	şemî
Îzafe	şemiya	şemiyên
Çemandî	şemiyê	şemiyan
Nîşandera çemandî	wê şemiyê	wan şemiyan
Bangkirin	şemiyê	şemiyino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şemiyek	şemiyin
Îzafe	şemiyeke	şemiyine
Çemandî	şemiyekê	şemiyinan

şemî mê

ji rojên hefteyê ya piştî înê û berî yekşemê:
roja şemiyê

şemiya bê, şemiya bêt, şemiya were

şemiya borî, şemiya çûyî

şemî û yekşem (dawiya hefteyê, rojên karnekirinê bi taybetî li welatên Rojava)

Em ê şemiyê hev bibînin.

Bi alfabeyên din[biguhêre]

Binêre herwiha[biguhêre]

(rojên hefteyê bi kurdî) Rojên hefteyê; duşem, sêşem, çarşem, pêncşem, în, şemî, yekşem ^[biguhêre]

Etîmolojî[biguhêre]

Herwiha şembî, hevreha soranî شه‌مه‎ (şeme) û شه‌ممه‎ (şemme), farisî شنبه‎ (şembê / şenbê), pehlewî şunbet, partî şembet... hemû ji aramî ܫܒܬܐ‎ (şebita) ji îbranî שבת‎ (şebbaṯ) ji akadî 𒊭𒉺𒌅 (šapattu, “roja nîva mehê”).

Bi rêya cihûtiyê ev peyv wek navê roja karnekirin û paydozê maneya peyva "şemî" li piraniya zimanên dinyayê belav bûye: erebî السبت‎ (es-sebt), ermenî շաբաթ (şabat'), romanî sâmbătă, rûsî суббота (subbota), îtalî sabato, portugalî û spanî sábado, fransî samedi, yûnanî Σάββατο (sabbato), indonezî hari sabtu...

Heman peyv derengtir bi forma xwe ya erebî wek sebt jî ketiye hinek devokên kurmancî.

Bi hin zimanan "şemî" ne ji vî rehî ye lê bi wan zimanan roja pîroz ya cihûyan bi wê tê binavkirin: inglîzî Sabbath yan Shabbath. Bi mezacî sebat / şebat maneya her dema betaliyê dide.

Paşgira -şem (-şembî) di peyvên yekşem(bî), duşem(bî), sêşem(bî)... de jî ji vê ye.

Bi zaravayên din[biguhêre]

Soranî: şemme
Zazakî: şeme

Werger[biguhêre]

Abxazî: асабш (āsābš)
Afrîkansî: Saterdag → af
Atîkamekwî: mari kicikaw
Azerî: şәnbә
Bambarayî: sibiri, sibiridon
Baskî: larunbat → eu, zapatu → eu
Başkîrî: шәмбе (šämbe)
Bayerî: Somsdog n
Sirboxirwatî: subota → sh
Bretonî: Sadorn → br n, sadornvezh → br n
Bulgarî: събота → bg (săbota)
Çekî: sobota → cs mê
Çînî: 星期六 → zh (xīngqīliù)
Çuvaşî: шăмат кун (šămat kun)
Danmarkî: lørdag → da
Almanî: Samstag → de mê
Almaniya bilind a navîn: sambeʒtac, sameʒtac
Erebî: سَبْت‎ → ar (sebt)
Ermenî: շաբաթ → hy (šabatʿ)
Esperantoyî: sabato → eo
Estonî: laupäev → et
Farisî: شنبه‎ → fa (şenbe, şenbê)
Fînî: lauantai → fi
Frankoprovansî: dessanzho
Fransî: samedi → fr
Zimanê destan li Fransayê: Şablon:wikisign
Gaelîka skotî: Disathairne → gd n
Gagawzî: cuma ertesi
Galîsî: sábado → gl
Galoyî: samadi
Gurcî: შაბათი → ka (šabati)
Haîtî: samdi
Hawayî: Pōʻaono
Hawsayî: Asabar
Hindî: शनिवार → hi (śanivār)
Holendî: zaterdag → nl
Îbranî: שבת‎ → he
Îdoyî: saturdio → io
Indonezî: hari sabtu
Inglîzî: Saturday → en
Înterlîngua: sabbato → ia
Îrlendî: Satharn → ga
Îtalî: sabato → it mê
Îzlendî: laugardagur → is
Japonî: 土曜日 → ja (doyōbi)
Kannadayî: ಶನಿವಾರ → kn (śanivāra)
Karaçay-balkarî: шабат кюн
Katalanî: dissabte → ca
Kînyarwandayî: kwagatandatu
Kirgizî: ишенби (işenbi)
Koreyî: 토요일 → ko (toyoil)
Kotavayî: pereaviel
Kumikî: сонгугюн (soñugün)
Yakutî: субуота (subuota)
Latviyayî: sestdiena → lv
Lawsî: ថ្ងៃសៅរ៏ → lo (ថ្ងៃសៅរ៏)
Lîmbûrgî: zaoterdig → li
Lîtwanî: šeštadienis → lt
Luksembûrgî: Samschdeg → lb n, Samschden → lb n
Makedonî: сабота → mk (sabota)
Mongolî: бямба → mn (bjamba)
Nogayî: юма эртеси (yuma értesi)
Normandî: sammedi
Norwecî: lørdag → no
Oksîtanî: dissabte → oc, dissàte
Pîkardî: sinmdi
Polonî: sobota → pl m
Portugalî: sábado → pt
Qazaxî: сенбі → kk (senbi)
Romanyayî: sâmbătă → ro
Rusî: суббота → ru (soubbota)
Sanskrîtî: शनिवासरः (Śanivāsaraḥ)
Sardînî: sàpadu
Şawî: sad
Slovakî: sobota → sk
Slovenî: sobota → sl
Sonxayî: asibti
Spanî: sábado → es mê
Swêdî: lördag → sv
Tagalogî: Sabado
Teterî: шимбә → tt (şimbä)
Teteriya krîmî: cumaertesi
Tirkî: cumartesi → tr
Tirkmenî: şenbe
Ûkraynî: субота → uk (soubota)
Ûrûmî: джумартеси
Viyetnamî: thứ Bảy → vi
Walonî: semdi → wa n
Wolofî: gaawu → wo
Sirboxirwatî: subota → sh mê
Yûnanî: Σάββατο → el (Sávvato)

şemî

Naverok