şemî
Kurdî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
[biguhêre]
Zayenda mê ya binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | şemî | şemî | ||
Îzafe | şemiya | şemiyên | ||
Çemandî | şemiyê | şemiyan | ||
Nîşandera çemandî | wê şemiyê | wan şemiyan | ||
Bangkirin | şemiyê | şemiyino | ||
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | şemiyek | şemiyin | ||
Îzafe | şemiyeke | şemiyine | ||
Çemandî | şemiyekê | şemiyinan |
şemî mê
- ji rojên hefteyê ya piştî înê û berî yekşemê:
- roja şemiyê
- şemiya bê, şemiya bêt, şemiya were
- şemiya borî, şemiya çûyî
- şemî û yekşem (dawiya hefteyê, rojên karnekirinê bi taybetî li welatên Rojava)
- Em ê şemiyê hev bibînin.
Herwiha[biguhêre]
Bi alfabeyên din[biguhêre]
Hevmane[biguhêre]
Binêre herwiha[biguhêre]
Etîmolojî[biguhêre]
Herwiha şembî, hevreha soranî شهمه (şeme) û شهممه (şemme), farisî شنبه (şembê / şenbê), pehlewî şunbet, partî şembet... hemû ji aramî ܫܒܬܐ (şebita) ji îbranî שבת (şebbaṯ) ji akadî 𒊭𒉺𒌅 (šapattu, “roja nîva mehê”).
Bi rêya cihûtiyê ev peyv wek navê roja karnekirin û paydozê maneya peyva "şemî" li piraniya zimanên dinyayê belav bûye: erebî السبت (es-sebt), ermenî շաբաթ (şabat'), romanî sâmbătă, rûsî суббота (subbota), îtalî sabato, portugalî û spanî sábado, fransî samedi, yûnanî Σάββατο (sabbato), indonezî hari sabtu...
Heman peyv derengtir bi forma xwe ya erebî wek sebt jî ketiye hinek devokên kurmancî.
Bi hin zimanan "şemî" ne ji vî rehî ye lê bi wan zimanan roja pîroz ya cihûyan bi wê tê binavkirin: inglîzî Sabbath yan Shabbath. Bi mezacî sebat / şebat maneya her dema betaliyê dide.
Paşgira -şem (-şembî) di peyvên yekşem(bî), duşem(bî), sêşem(bî)... de jî ji vê ye.
Bi zaravayên din[biguhêre]
Werger[biguhêre]
- Abxazî: асабш (āsābš)
- Afrîkansî: Saterdag → af
- Atîkamekwî: mari kicikaw
- Azerî: şәnbә
- Bambarayî: sibiri, sibiridon
- Baskî: larunbat → eu, zapatu → eu
- Başkîrî: шәмбе (šämbe)
- Somsdog n :
- Sirboxirwatî: subota → sh
- Bretonî: Sadorn → br n, sadornvezh → br n
- Bulgarî: събота → bg (săbota)
- Çekî: sobota → cs mê
- Çînî: 星期六 → zh (xīngqīliù)
- Çuvaşî: шăмат кун (šămat kun)
- Danmarkî: lørdag → da
- Almanî: Samstag → de mê
- Almaniya bilind a navîn: sambeʒtac, sameʒtac
- Erebî: سَبْت → ar (sebt)
- Ermenî: շաբաթ → hy (šabatʿ)
- Esperantoyî: sabato → eo
- Estonî: laupäev → et
- Farisî: شنبه → fa (şenbe, şenbê)
- Fînî: lauantai → fi
- Frankoprovansî: dessanzho
- Fransî: samedi → fr
- Zimanê destan li Fransayê: Şablon:wikisign
- Gaelîka skotî: Disathairne → gd n
- Gagawzî: cuma ertesi
- Galîsî: sábado → gl
- Galoyî: samadi
- Gurcî: შაბათი → ka (šabati)
- Haîtî: samdi
- Hawayî: Pōʻaono
- Hawsayî: Asabar
- Hindî: शनिवार → hi (śanivār)
- Holendî: zaterdag → nl
- Îbranî: שבת → he
- Îdoyî: saturdio → io
- Indonezî: hari sabtu
- Inglîzî: Saturday → en
- Înterlîngua: sabbato → ia
- Îrlendî: Satharn → ga
- Îtalî: sabato → it mê
- Îzlendî: laugardagur → is
- Japonî: 土曜日 → ja (doyōbi)
- Kannadayî: ಶನಿವಾರ → kn (śanivāra)
- Karaçay-balkarî: шабат кюн
- Katalanî: dissabte → ca
- Kînyarwandayî: kwagatandatu
- Kirgizî: ишенби (işenbi)
- Koreyî: 토요일 → ko (toyoil)
- Kotavayî: pereaviel
- Kumikî: сонгугюн (soñugün)
- Yakutî: субуота (subuota)
- Latviyayî: sestdiena → lv
- Lawsî: ថ្ងៃសៅរ៏ → lo (ថ្ងៃសៅរ៏)
- Lîmbûrgî: zaoterdig → li
- Lîtwanî: šeštadienis → lt
- Luksembûrgî: Samschdeg → lb n, Samschden → lb n
- Makedonî: сабота → mk (sabota)
- Mongolî: бямба → mn (bjamba)
- Nogayî: юма эртеси (yuma értesi)
- Normandî: sammedi
- Norwecî: lørdag → no
- Oksîtanî: dissabte → oc, dissàte
- Pîkardî: sinmdi
- Polonî: sobota → pl m
- Portugalî: sábado → pt
- Qazaxî: сенбі → kk (senbi)
- Romanyayî: sâmbătă → ro
- Rusî: суббота → ru (soubbota)
- Sanskrîtî: शनिवासरः (Śanivāsaraḥ)
- Sardînî: sàpadu
- Şawî: sad
- Slovakî: sobota → sk
- Slovenî: sobota → sl
- Sonxayî: asibti
- Spanî: sábado → es mê
- Swêdî: lördag → sv
- Tagalogî: Sabado
- Teterî: шимбә → tt (şimbä)
- Teteriya krîmî: cumaertesi
- Tirkî: cumartesi → tr
- Tirkmenî: şenbe
- Ûkraynî: субота → uk (soubota)
- Ûrûmî: джумартеси
- Viyetnamî: thứ Bảy → vi
- Walonî: semdi → wa n
- Wolofî: gaawu → wo
- Sirboxirwatî: subota → sh mê
- Yûnanî: Σάββατο → el (Sávvato)