sêv

 Binêre herwiha: şev, şêv, û sev

Kurdî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /seːv/

• Deng (Êlih)

• Kîtekirin: sêv

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	sêv	sêv
Îzafe	sêva	sêvên
Çemandî	sêvê	sêvan
Nîşandera çemandî	wê sêvê	wan sêvan
Bangkirin	sêvê	sêvino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	sêvek	sêvin
Îzafe	sêveke	sêvine
Çemandî	sêvekê	sêvinan

Du sêvên sor

sêv mê

1. (fêkî) darek e û fêkiyê wê ye, fêkiyê wê mîna gogekê ye û hindî mistekê mezin e, rengê wê bi gelemperî sor yan kesk e
   • Zaro sêvinan dixwin. — (Kurmancî, , hj. 14-15, 1994, r. 147)
   • Şabaş e ji Xwedê ra
     Selweya bih û sêvan
     Belçîm ji zîv û zêra— (Feqiyê Teyran ~1620)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: سێڤ
• kurdî-krîlî: сев

Cûreyên sêvan

• sêva çalê (tama wan ne xweş e. çal dikin, piştê çal derxistinê tama wan xweş dibe)
• sêva payîzî (libhûr e, spî ye)
• sêva teremaxî (libgir û spî ye)

Navê zanistî

• Malus domestica

Jê

• darsêv
• sêvsêvok
• sêva binerd

Etîmolojî

Hevreha soranî سێو‎ (sêw), kurdiya başûrî sêf, hewramî sawi, zazakî saye, tacikî себ (seb), talîşî سیف‎‎ (sîf), farisî سیب‎ (sîb), belûçî سوپ‎ (sop), pehlewî 𐭠𐭩𐭰‎‎ (sêp/sêb) ji îranî. Peyv di zimanên kevn yên îranî (avestayî û hexamenişî) de nehatiye qeydkirin.

Ji zimanên îranî yên rojava wêdetir etîmolojiya peyvê bi esehî nayê zanîn. Bo nimûne, di zimanên îranî yên rojhilatî de yên wek osetî û peştûyî de wek peyveke xwemalî peyda nabe (nû ji farisî ketiye peştûyî) û di sogdî û xwarezmî de nehatiye qeydkirin.

Peyv bi berfirehî di zimanên Hindistanê de peyda dibe lê texmînen ew ji zimanên îranî hatiye wergirtin: sanskrîtî सेवि (sevi), nepalî स्याउ (syāu), punjabî ਸਿਓ (sio)... Formên ûrdûyî سیب‎‎ (sêb) û hindî सेब (sêb) bi zelalî ne demeke dirêj e ku ji farisî hatine wergirtin.

Bi ihtimaleke mezin peyveke kevnar ya Rojhilata Navîn û/yan Kafkasyayê ye. Bidin ber bo nimûne van zimanên ne-hindûewropî: hetî 𒊭𒀀𒊀𒀜 (ša-a-waₐ-at /šawat/), abazayî чӏва (č̣̍vā) û belkî bi metatezê gurcî ვაშლი (vašli). Peyv herwiha di hîtîtî de wek 𒊭𒈠𒇻 (ša-ma-lu /šam(a)lu-/) hatiye qeydkirin lê çunkî hîtîtî jî li heman herêmê ye, ihtimalen wê jî ev peyv ji zimanekî deverê wergirtiye û hebûna peyvê di hîtîtî de ne delîlê wê ye ku peyv hindûewropî be.

Piraniya (lê ne hemû) şaxên din yên hindûewropî peyveke ji peyva proto-hindûewropî *h₂ébōl bi kar tînin, bo nimûne inglîzî apple, bretonî aval, latviyayî âbols, rûsî я́блоко (yábloko)... Lê peyvên ji rehên din jî hene, bo nimûne yûnaniya kevn μῆλον (mêlon) û latînî mālum ku texmînen ji zimanekî kevn yê devera Deryaya Navîn hatine wergirtin. Yan jî fransî pomme ku ji latînî pomus (fêkî) wateya wê guheriye.

Lê herwiha hatiye pêşniyazkirin ku peyva îranî ji proto-îranî *cáywaH (bihagiran, binirx) be, hevreha sanskrîtî शेव (śéva: bihagiran, ezîz).

Çavkanî: Abayev, Bailey, Chyet, Kloekhorst, Lubotsky, Mayrhofer, Morgenstierne, Novák, Tsabolov, Turner, Etymonline, The Tower of Babel,

Bi zaravayên din

• Soranî: سێو‎ (sêw)
• Kurdiya başûrî: sêf
• Lekî: sêf
• Hewramî: sawi, sewi
• Zazakî: saye m

Werger

• Abazayî: чӏва → abq (č̣̍vā)
• Abenakî: aples → abe
• Abxazî: аҵәа → ab (āc̣°ā)
• Adîgeyî: мыӏэрыс → ady (məʾărəs), мые → ady (məe)
• Afrîkansî: appel → af
• Akadî: 𒄑𒈢 → akk
• Alabamayî: takkólchoba → akz
• Albanî: mollë → sq m
• Alêwîtî: yaavluka → ale
• Altayiya başûrî: алма → alt (alma)
• Alvîrî-vîdarî: سیب‎
• Amharî: ፖም → am (pom)
• Aragonî: mazana → an m
• Aromanî: mer → roa-rup m
• Asamî: আপেল → as (apel)
• Astûrî: mazana → ast m
• Avarî: гӏеч → av (ʿeč)
• Aynuyî: リンゴ → ain
• Azerî: alma → az
• Baskî: sagar → eu
• Başkîrî: алма → ba (alma)
• Bayerî: Epfe → bar n
• Belarusî: я́блык → be n (jáblyk)
• Belûçî: سوپ‎ → bal
• Bengalî: আপেল → bn (apel)
• Bîkoliya naverast: mansanas → bcl
• Blakfotî: áípasstaamiinaamm → bla
• Bojpûrî: सेव → bho (sev)
• Bretonî: aval → br n, avaloù → br
• Bulgarî: я́бълка → bg m (jábǎlka)
• Burmayî: ပန်းသီး → my (pan:si:)
• Çeçenî: ӏаж → ce (ʿaž)
• Çekî: jablko → cs
• Çerokî: ᏒᎦᏔ → chr (svgata)
• Çeyenî: má'xeme → chy
• Çuvaşî: улма → cv (ulma)
• Danmarkî: æble → da
• Divehî: އާފަލު‎ → dv (āfalu)
• Almaniya bilind a kevn: apful → goh n
• Almanî: Apfel → de n
• Elmanîşî: Öpfel → als n, Àpfel → als n
• Erebiya misrî: تفّاح‎ → arz n, تفّاحة‎ → arz
• Erebî: تُفَّاحَة‎ → ar m (tuffāḥa), تُفَّاح‎ → ar n (tuffāḥ)
• Ermenî: խնձոր → hy (xnjor)
• Erzayî: умарь → myv (umarʹ), сад умарь → myv (sad umarʹ)
• Esperantoyî: pomo → eo
• Estonî: õun → et
• Farisî: سیب‎ → fa
• Ferî: súrepli → fo, epli → fo
• Fîjî: yapolo → fj
• Fînî: omena → fi
• Fransî: pomme → fr m
• Friyolî: miluç → fur n, mêl → fur n
• Frîsî: apel → fy
• Gaelîka skotî: ubhal → gd n
• Gagawzî: alma → gag
• Galîsî: mazá → gl m, poma → gl m, boullo → gl n
• Gujaratî: સફરજન → gu (sapharjan)
• Gurcî: ვაშლი → ka (vašli)
• Guwaranî: guavirana'a → gn, yva → gn
• Haîtî: pòm → ht
• Hawayî: ʻāhia → haw
• Hindî: सेब → hi n (seb)
• Holendî: appel → nl n
• Indonezî: apel → id
• Inglîziya kevn: æppel → ang n
• Inglîzî: apple → en
• Înterlîngua: pomo → ia
• Înterlîngue: pom → ie
• Îbranî: תַּפּוּחַ‎ → he n
• Îdoyî: pomo → io
• Îlokanoyî: mansanas → ilo
• Îngûşî: ӏаж → inh (ʿaž)
• Înuîtî: ᑭᒻᒥᓇᐅᔭᖅ → iu
• Îrlendî: úll → ga n
• Îtalî: mela → it m
• Îzlendî: epli → is
• Japonî: 林檎 → ja, 苹果 → ja
• Javayî: apel → jv
• Kalalîsûtî: iipili → kl
• Kannadayî: ಸೇಬು → kn (sēbu)
• Kantonî: 蘋果 → yue, 苹果 → yue
• Karaçay-balkarî: алма → krc
• Karelî: juablukku → krl
• Kaşûbî: jabko → csb
• Katalanî: poma → ca m
• Keçwayî: mansana → qu
• Keşmîrî: ژونٹھ‎ → ks n (ċōnṭh)
• Kirgizî: алма → ky (alma)
• Kîngalî: ඇපල් → si (æpal)
• Kînyarwandayî: pome → rw
• Koreyî: 사과 → ko (sagwa)
• Kornî: aval → kw n
• Kreyoliya jameîkî: apl → jam
• Kumikî: алма → kum (alma)
• Ladînoyî: mansana → lad m
• Lakî: гьивч → lbe (hiwč)
• Yakutî: яблоко → sah (yabloko), дьаабылака → sah (caabılaka)
• Latgalî: uobeļs → ltg n
• Latînî: mālum → la
• Latviyayî: ābols → lv n
• Lawsî: ໝາກໂປມ → lo (māk pōm), ຫມາກປົ່ມ → lo (māk pom)
• Lekî: سێف‎ → lki (sêf)
• Lezgînî: ич → lez (ič)
• Lîgûrî: mei → lij
• Lîmbûrgî: appel → li n
• Lîtwanî: obuolys → lt n
• Lombardî: pomm → lmo n
• Luksembûrgî: Apel → lb n
• Makedonî: јаболко → mk (jabolko)
• Malagasî: paoma → mg
• Malayalamî: ആപ്പിൾപ്പഴം → ml (āppiḷppaḻaṃ)
• Malezî: epal → ms, tufah → ms
• Maltayî: tuffieħa → mt m
• Mançûyî: ᡦᡳᠩᡤᡠᡵᡳ → mnc (pingguri)
• Mandarînî: 蘋果 → zh, 苹果 → zh
• Manksî: ooyl → gv m
• Maorî: āporo → mi
• Maratî: सफरचंद → mr (sapharcanda)
• Marî: олма → mhr (olma)
• Mayayiya yukatekî: chak pakʼaal
• Mecarî: alma → hu
• Minnanî: 蘋果 → zh-min-nan, 苹果 → zh-min-nan, 瓜果 → zh-min-nan, 林檎 → zh-min-nan
• Mîrandî: maçana → mwl m
• Mohawkî: sewahyowane → moh
• Mokşayî: мар → mdf (mar), марь → mdf (marʹ)
• Mongolî: алим → mn (alim), ᠠᠯᠮᠤᠷᠠᠳ → mn (almurad)
• Nahwatlî: manzana → nah
• Napolîtanî: mìlo → nap, méla → nap
• Navajoyî: bilasáana → nv
• Nepalî: स्याऊ → ne (syāū), स्याउ → ne (syāu)
• Nogayî: алма → nog (alma)
• Normandî: pomme → nrm m, paomme → nrm m, pum → nrm m, poume → nrm m
• Norsiya kevn: epli → non
• Norwecî: eple → no
• Noviyalî: pome → nov
• Ojibweyî: mishiimin → oj
• Oksîtanî: poma → oc m
• Oriyayî: ସେଓ → or (seo)
• Osetî: фӕткъуы → os (fætk’°y)
• Osmanî: ألما‎ → ota
• Oygurî: ئالما‎ → ug (alma)
• Ozbekî: olma → uz
• Papyamentoyî: apel → pap
• Peştûyî: مڼه‎ → ps m
• Puncabiya rojavayî: سیب‎ → pnb
• Pîkardî: peimme → pcd
• Polonî: jabłko → pl
• Portugalî: maçã → pt m
• Prusîya kevn: wābli → prg
• Puncabî: ਸਿਓ → pa (sio), ਸੇਬ → pa (sēb)
• Qazaxî: алма → kk (alma)
• Rarotongî: ‘āpara → rar
• Rohingyayî: sép → rhg
• Romancî: mail → rm n
• Romanyayî: măr → ro
• Romanî: phabaj → rom m
• Rusî: я́блоко → ru (jábloko)
• Rusînî: ябко → rue (jabko)
• Samoayî: 'apu → sm
• Sanskrîtî: सेवि → sa (sevi)
• Sebwanoyî: mansanas → ceb
• Sicîlî: pumu → scn n, puma → scn m
• Sindhî: صوف‎ → sd n
• Sirboxirwatî: јабука → sh m, jabuka → sh m
• Siryaniya klasîk: ܚܙܘܪܐ‎ → syc n
• Skotî: aipple → sco, aiple → sco
• Slaviya kevn: аблъко → cu (ablŭko), ⰰⰱⰾⱏⰽⱁ → cu (ablŭko)
• Slovakî: jablko → sk
• Slovenî: jabolko → sl
• Somalî: tufaax → so n
• Soranî: سێو‎ → ckb (sêw)
• Sorbiya jêrîn: jabłuko → dsb
• Sorbiya jorîn: jabłuko → hsb
• Sotoyiya başûr: apole → st
• Spanî: manzana → es m, mela → es, poma → es
• Sundanî: apel → su
• Swahîlî: tofaa → sw
• Swêdî: äpple → sv
• Şîngazîcayî: pomu
• Tabasaranî: вич (vič)
• Tacikî: себ → tg (seb)
• Tagalogî: mansanas → tl
• Tahîtî: 'āpara → ty
• Talişî: سیف‎ → tly
• Tamîlî: ஆப்பழம் → ta (āppaḻam)
• Tatî: сиб → ttt
• Tayî: แอปเปิล → th
• Telûgûyî: కాయ → te (kāya), ఆపిల్ → te (āpil)
• Temazîxtiya atlasa navendî: ⵜⴰⴷⴼⴼⵓⵢⵜ → tzm (tadffuyt)
• Teteriya krîmî: alma → crh
• Teterî: алма → tt (alma)
• Tigrînî: ቱፋሕ → ti (tufaḥ), ሜለ → ti (melä)
• Tirkî: elma → tr, tüffah → tr
• Tirkmenî: alma → tk
• Tîbetî: ཀུ་ཤུ → bo (ku shu)
• Tsongayî: vundzu → ts
• Udmurtî: улмо → udm (ulmo), яблок → udm (jablok)
• Ûkraynî: я́блуко → uk (jábluko)
• Urdûyî: سیب‎ → ur n
• Venîsî: pom → vec
• Viyetnamî: táo tây → vi, bôm → vi, táo → vi, bom → vi
• Volapûkî: pod → vo, apod → vo
• Walonî: peme → wa
• Warayî: mansanas → war
• Weylsî: afal → cy
• Wîlamowî: epuł n
• Wolofî: pom → wo
• Ximêrî: ប៉ុម → km (pom)
• Xosayî: iapile → xh
• Yûnanî: μήλο → el (mílo)
• Yidîşî: עפּל‎ → yi n (epl)
• Yorubayî: èso òro òyìnbó → yo
• Yupîkiya navendî: atsarpak → esu
• Yûnaniya kevn: μῆλον → grc (mêlon), μᾶλον → grc (mâlon)
• Zhuangî: makbinzgoj → za, makbingzgoj → za
• Zuluyî: ihhabhula → zu