kil

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /kɪl/
• Kîtekirin: kil

Navdêr 1

Kil

kil nêr, k-ya nerm

1. Rengê reş yê jin li bijangên çavên xwe didin (daku bijang tarîtir yan bihêztir yan stûrtir bibin).

   Hevmane: sirme, maskara, rîmel

   Kilê dutmam u pismama dermanê bîtikane.

   • Lakîn kil li nik wan 'adet e. Mêr û jin di’emilînin (saz dikin, durust dikin) û dikêşine çavêd xwe. — (Mele Mehmûdê Bayezîdî, Amadekar: Jan Dost Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, r. ?, ISBN 9789944360678)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: کل‎

Jê

• (Lêker) kil dan
• (Lêker) kil kirin
• (Navdêr) kildan
• (Navdêr) kilkirin
• (Rengdêr) kildayî
• (Rengdêr) kilkirî
• kilandin
• kilder
• kilî
• kilker

Etîmolojî

Hevrehên soranî کل‎ (kil), کڵه‎ (kiłe) û کله‎ (kile), herdu ji erebî كحل‎ (kuḥil - bi erebiya devokî herwiha kol, kiḥel, kiḥil) ji aramî ܟܘܚܠܐ‎ (kuḥla), hevreha îbranî כחל‎, (kaḥal), ji akadî [skrîpt hewce ye] (guḥlu). Bi rêya erebî li piraniya dinyayê belav bûye: îngilîzî kohl, fransî khôl, almanî kajal, rusî кайал (kajal) (kayal)... Ji eynî rehî: alkol, alkohol.

Werger

• Almanî: Antimonpulver → de, Wimperntusche (mê; die ~n), Mascara (nt; die ~s), Schwanz → de nêr, Sterz → de, ^?Augenschminke → de, ^?Staub → de m
• Erebî: الكحل‎ → ar, ^?الأثمد‎ → ar, ^?العصام‎ → ar
• Farisî: ^?سرمه‎ → fa, ^?موزون‎ → fa
• Fînî: ripsiväri → fi, kajaali → fi
• Fransî: mascara → fr nêr, rimmel → fr nêr
• Îngilîzî: mascara → en, kohl → en, ^?tail → en, ^?coccyx → en, ^?collyrium → en, ^?eye shadow → en
• Îtalî: mascara → it nêr, rimmel → it nêr
• Spanî: rímmel → es nêr, color para las pestañas
• Swêdî: mascara
• Tirkî: sürme → tr, rastık → tr, rimel → tr, maskara → tr, kuyruk → tr, hörgüç → tr, is → tr, sünnetçi → tr, tutya → tr, ^?sütun başlığı → tr, ^?salıncak → tr

Navdêr 2

kil mê, k-ya req

1. kan, kiyan, kilandin, şilqandina meşkê, şilqîna meşkê
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
2. hejandin, hejîn:

   kil bûn ― hejîn, pêş û paş livîn

   kil kirin ― hejandin

Ji wêjeyê

• Piştî van agahdariyên di derbarê Ahmet Turkî de êdî divêt mirov li ser fikir û helwêstên wî jî du gotinan bibêje ko bê ew çima di serokatiya vê (DTP) partiyê de weha mîna hêlkanê kil dibe û gah dihere û gah tê. — (Enwer Karahan: Her û were Ahmet Turk, Nefel.com, 7/2008)

Jê

• (Lêker) kil li meşkê dan: meşk kan, meşk kilandin
• (Navdêr) killêdan
• kilandin
• kilandî
• kilî
• kilîn
• kilîner

Mane 3

kil (cureyê peyvê?)

1. (dava bi derqûna heywanan ve) Guhartoyeke kilik.

Romanyayî

Navdêr

kil nêtar

1. kîlo
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên kîlo hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Tirkî

Navdêr

kil

1. kil, kîlte, bekre
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
2. gil, gêl, gilk, xenêke
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)