sîxur

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /siːˈxʊr/, سیخوڕ
• Kîtekirin: sî·xur

Navdêr

Zayendên mê û nêr ên binavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	sîxur	sîxur	sîxur
Îzafe	sîxura	sîxurê	sîxurên
Çemandî	sîxurê	sîxurî	sîxuran
Nîşandera çemandî	wê sîxurê	wî sîxurî	wan sîxuran
Bangkirin	sîxurê	sîxuro	sîxurino
Zayendên mê û nêr ên nebinavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	sîxurek	sîxurek	sîxurin
Îzafe	sîxureke	sîxurekî	sîxurine
Çemandî	sîxurekê	sîxurekî	sîxurinan

Sîxurek (wateya 1)

sîxur bi gelemperî nêr

1. (guhandar) Heywanekî bisîx lê ji jûjiyan girtir e.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

sîxur mê û nêr

1. Kesa/ê ku bi dizîkî agahiyan li ser xelkê peyda dike daku ziyanê bigihîne wan yan bi lêb lê mifa wergire.

   Hevmane: casûs, spiyon, ajan, diznêr, xefnêr, şofar

   • Tirkiyeyê sîxurên xwe di her qadê de li Başûrê Kurdistanê belav kirine. — (Rojhilat.org, 2/2006)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: سیـخوڕ‎

Herwiha

• sîxurr

Nêzîk

• curd
• koremişk
• mişk
• xilt

Jê

• sîxurî
• sîxurîtî
• sîxurtî

Etîmolojî

Hevrehên farisî سیخول‎ (sîxûl) û سیخور‎ (sîxûr), avestayî sukurine-, belûçî sîkun, ji zimanên îranî, bide ber "sîx".

Bi zaravayên kurdî

• Soranî: سیخوڕ‎ (sîxurr), سووچەڕ‎ (sûçerr)
• Kurdiya başûrî:

  Kirmaşanî süçeř

Werger

heywanekî wek mişkan

• Abenakî: kôgw
• Açolî: coo
• Afrîkansî: ystervark → af
• Apaçî:

  Apaçiya rojava: dahszíné

• Almanî: Stachelschwein → de nt, Baumstachler n, Baumstachelschwein nt, Urson → de n, Quastenstachler n
• Asamî: কেঁটেলা পহু (kẽtela pohu)
• Astûrî: escurpín n, gochuspín n, perrucuspín → ast n
• Azerî: oxlu kirpi
• Baskî: arantzurde
• Bau bidayuh: bidiek
• Belarusî: дзікабра́з n (dzikabráz)
• Bulgarî: бодливо прасе nt (bodlivo prase)
• Burmayî: ဖြူ → my (hpru), ဖြူကောင် (hprukaung)
• Cingphoyî: dumsi
• Çekî: dikobraz → cs n
• Çerokî: ᏧᏥ (tsutsi), ᎣᎦᎾᎢᏳᏍᏗ ᏧᏥᏲᏍᏗ (oganaiyusdi tsutsiyosdi)
• Çeyenî: heškovėstse
• Çîçewayî: nungu
• Çînî:

  Mandarînî: 豪豬 → zh (háozhū)

• Dakotayî: pahiŋ
• Danmarkî: hulepindsvin nt, træpindsvin nt
• Endonezyayî: landak → id
• Erebî: نَيْص‎ n (nayṣ), دُلْدُل‎ n (duldul)

  Erebiya hîcazî: نيص‎ n (nēṣ)

• Ermenî: խոզուկ → hy (xozuk), ոզնի → hy (ozni)
• Esperantoyî: histriko
• Estonî: okassiga
• Farisî: خارپشت‎ → fa (xârpošt), تشی‎ → fa (taši), سگرنه‎ (sogorne)
• Fînî: piikkisika → fi
• Foksî: akâkwa
• Fransî: porc-épic → fr n
• Frîsî: ychel → fy
• Galîsî: porco espiño → gl n
• Gujaratî: શાહુડી (śāhuḍī)
• Gurcî: მაჩვზღარბა (mačvzɣarba)
• Haryanvî: सेह (seh), सेही (sehī)
• Hawayî: kipoka
• Hindî: साही → hi m (sāhī)
• Holendî: stekelvarken → nl nt
• Hopîyî: muungyaw
• Hunsrikî: Stacheldier nt
• Îbanî: landak
• Îbranî: דורבן / דָּרְבָּן‎ → he n (dorbán)
• Îngilîzî: porcupine → en
• Înuîtî: ᐃᓛᖁᑦᓯᖅ
• Îrlendî: torcán n
• Îtalî: istrice → it n, porcospino → it n
• Japonî: ヤマアラシ → ja (yamaarashi), 山荒 → ja (やまあらし, yamaarashi)
• Kalaşayî: šu
• Katalanî: porc espí n
• Kirgizî: чүткөр → ky (çütkör), жайра → ky (cayra)
• Kîkûyûyî: njege 9 an 10
• Kîmaragangî: wutun, lisis
• Koreyî: 호저 (hojeo), 산미치광이 (sanmichigwang-i)
• Krî: ᑳᑿ (kaakwa)
• Latînî: hystrix m
• Latviyayî: dzeloņcūka m
• Lawsî: ເໝັ້ນ → lo (men)
• Lîtwanî: dygliatriušis n, ursonas n
• Luhyayî: enjekeche
• Malezî: landak, cewe duri
• Maratî: साळू (sāḷū)
• Mecarî: sül → hu
• Melanauyiya navendî: tejaan, tetuong
• Mîkmakî: matues anim
• Mohegan-pequotî: kôq
• Mon:ဗလေၚ်
• Montagnaîsî: kakᵘ
• Navajoyî: dahsání
• Norwecî: hulepinnsvin

  Norweciya bokmålî: hulepiggsvin nt, hulepinnsvin nt, trepiggsvin nt, trepinnsvin nt

  Norweciya nînorskî: holepiggsvin nt, trepiggsvin nt

• Ojibweyî: gaag
• Osmanî: كرپی‎ (kirpi)
• Oygurî: جەيرە‎ (jeyre)
• Ozbekî: jayra → uz
• Palî: salla n, sallaka n
• Peştûyî: ششګی‎ n (šašgáy)
• Polonî: jeżozwierz → pl n
• Portugalî: porco-espinho → pt n
• Puncabî: ਸੇਹ → pa m (sēh)
• Qazaxî: жайра (jaira)
• Romanyayî: porc spinos, porc-ghimpos → ro n
• Rusî: дикобра́з → ru n (dikobráz)
• Sebopî: larak
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: дикобраз n

  Latînî: dikobraz → sh n

• Slovenî: ježevec → sl n
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: štapata swinja m

• Sotoyiya başûr: noko
• Spanî: puercoespín → es n
• Swahîlî: nungunungu → sw 9 an 10
• Swêdî: piggsvin → sv nt, jordpiggsvin nt, trädpiggsvin nt
• Şanî: မဵၼ်ႈ (mēn)
• Tacikî: ҷайра (jayra), дугпушт (dugpušt)
• Tagal murutî: buuron, karuui
• Tagalogî: landak, pwerkospin
• Tamîlî: முள்ளம்பன்றி → ta (muḷḷampaṉṟi)
• Tayî: เม่น → th (mên)
• Tirkî: oklu kirpi → tr
• Unamî: kawiya
• Urdûyî: سیہہ‎ (seh)
• Ûkraynî: дикобра́з n (dykobráz)
• Viyetnamî: nhím → vi
• Weylsî: ballasg n
• Wolofî: saaw mi → wo
• Ximêrî: ប្រមា → km (prɑmaa), កាំប្រមា → km (kam prɑmaa)
• Yidîşî: שטעכל־חזיר‎ n (shtekhl-khazer), יאָזש‎ n (yozh)
• Yupîkiya navendî: ilaanquciq
• Yûnanî: ακανθόχοιρος → el n (akanthóchoiros)

  Kevn: ὕστριξ n an m (hústrix)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

casûs

• Afrîkansî: spioen
• Albanî: përgjues → sq n,
• Almanî: Spion → de n, Spionin → de m, Spitzel → de n, Schlapphut → de n, Schnüffler → de n
• Asamî: চোৰাংচোৱা (süraṅsüa)
• Avarî: жасус (žasus)
• Azerî: casus → az
• Baskî: espioi
• Belarusî: шпіён n (špijón), шпег n (špjeh), шпік n (špik), шпіёнка m (špijónka)
• Bengalî: গুপ্তচর (guptcôr), গুপ্তচর (guptôcôr)
• Bulgarî: шпио́нин → bg n (špiónin), шпио́нка → bg m (špiónka)
• Burmayî: သူလျှို (suhlyui)
• Çeçenî: шпион (špion)
• Çekî: vyzvědač n, vyzvědačka m, špión → cs n, špiónka m, špeh n
• Çînî:

  Mandarînî: 間諜 → zh (jiàndié)

• Danmarkî: spion g
• Divehî: ޖާސޫސް‎ (jāsūs)
• Endonezyayî: mata-mata → id
• Erebî: جَاسُوس‎ n (jāsūs)

  Erebiya endulusî: دَيْسُوس‎ (daysūs)

  Erebiya başûrê şamê: جَاسُوس‎ (jāsūs)

• Ermenî: լրտես → hy (lrtes)
• Esperantoyî: spiono → eo
• Estonî: spioon
• Farisî: جاسوس‎ → fa (jâsus)
• Ferî: njósnari n
• Fînî: vakooja → fi, vakoilija → fi
• Fransî: espion → fr n, espionne → fr m
• Galîsî: espía n an m
• Gotî: 𐍆𐌴𐍂𐌾𐌰 n (fērja)
• Gurcî: ჯაშუში → ka (ǯašuši), შპიონი (šṗioni), მოთვალთვალე (motvaltvale), მსტოვარი (msṭovari)
• Hindî: जासूस → hi n (jāsūs), गुप्तचर → hi n (guptacar)
• Holendî: spion → nl n, spionne → nl m
• Îbranî: מְרַגֵל‎ → he n (meragel), מרגלת‎ m (meragelet)
• Îngilîziya kevn: sċēawere n
• Îngilîzî: spy → en
• Îrlendî: spiaire n, brathadóir n
• Îtalî: spia → it m
• Îzlendî: njósnari n
• Japonî: 密偵 → ja (みってい, mittei), 探偵 → ja (たんてい, tantei), 諜報員 (ちょうほういん, chouhōin), スパイ → ja (supai), 間諜 → ja (かんちょう, kanchō), 密使 → ja (みっし, misshi), 回し者 (mawashimono), 忍びの者 → ja (shinobi no mono), 忍び → ja (shinobi), 忍者 → ja (ninja)
• Katalanî: espia → ca m
• Kirgizî: шпион → ky (şpion), тыңчы → ky (tıñçı)
• Koreyî: 간첩 → ko (gancheop), 스파이 → ko (seupai),밀정 → ko (miljeong)
• Lakî: ясус (jasus)
• Latînî: speculātor n, speculātrix m; ēmissārius n, ōtacustēs n
• Latviyayî: spiegs n, spiedze m
• Lawsî: ໃສ້ເສິກ (sai sœk), ເຊີຽ (sœ̄i), ຈາລະບຸລຸດ (chā la bu lut), ນັກສືບ (nak sư̄p)
• Lîtwanî: šnipas n, šnipė m
• Makedonî: шпион n (špion), шпионка m (špionka)
• Malagasî: mitsikilo → mg
• Malayalamî: ചാരൻ → ml (cāran)
• Malezî: pengintip
• Maorî: tūtei, pūrahorua, kaitūtei, pūrahorua
• Maratî: हेर (her), गुप्तहेर → mr n (guptaher)
• Mecarî: kém → hu, spion → hu
• Mongolî:

  Kirîlî: тагнуул → mn (tagnuul), тагнуулч → mn (tagnuulč)

• Navajoyî: naalchiʼí
• Normandî: êpieux n, espion n
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: spion n

  Norweciya nînorskî: spion n

• Oksîtanî: espion → oc n
• Osetî: шпион (špion), дзырдхӕссӕг (ʒyrdxæssæg)
• Oygurî: جاسۇس‎ (jasus), ئىشپىيون‎ (ishpiyon)
• Ozbekî: josus → uz, shpion → uz
• Peştûyî: جاسوس‎ → ps n (ǰāsús)
• Plodîşî: Spiejoon n
• Polonî: szpieg → pl n, szpion → pl n
• Portugalî: espião → pt n
• Puncabî: ਖਬਰਗੀਰ n (khabragīr), ਜਸੂਸ n (jasūs)
• Qazaxî: шпион (şpion), тыңшы (tyñşy)
• Romanyayî: spion → ro n, spioană → ro m
• Rusî: шпио́н → ru n (špión), шпио́нка → ru m (špiónka), аге́нт → ru n (agént), шпик → ru n (špik)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: шпѝјӯн n, шпѝјӯнка m, у̀хода n

  Latînî: špìjūn → sh n, špìjūnka → sh m, ùhoda → sh n

• Slovakî: špión n, špiónka m, špeh n, vyzvedač n, vyzvedačka m, zved n, sliedič n, sliedička m
• Slovenî: vohun → sl n, vohunka m
• Sotoyiya başûr: tlhwela
• Spanî: espía → es n, chivato → es n
• Swahîlî: jasusi → sw 5 an 6, mpelelezi → sw 1 an 2
• Swêdî: spion → sv g
• Tabasaranî: жасус (žasus)
• Tacikî: ҷосус (josus), шпион (špion)
• Tagalogî: batyaw
• Tayî: สายลับ
• Telûgûyî: వేగు → te (vēgu), గూఢచారి → te (gūḍhacāri)
• Teterî: шпион (şpion)
• Tirkî: ajan → tr, casus → tr, çaşıt → tr
• Tirkmenî: içaly
• Tîbetî: སོ་པ (so pa)
• Toxarî B: pälkostau
• Tuvanî: шивишкин (şivişkin)
• Urdûyî: جاسوس‎ n (jāsūs)
• Ûkraynî: шпигу́н n (špyhún), шпигу́нка m (špyhúnka), шпиг n (špyh), шпик n (špyk)
• Viyetnamî: gián điệp → vi
• Volapûkî: spionan → vo, hispionan, jispionan
• Weylsî: ysbïwr n, ysbïwraig m
• Ximêrî: ចារបុរស (charbŏrsâ)
• Yakutî: үспүйүөн (üspüyüön)
• Yidîşî: שפּיאָן‎ n (shpyon)

• Yûnanî: κατάσκοπος → el n (katáskopos)

  Kevn: κατάσκοπος n (katáskopos)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.