dirûn
Lêker 1
[biguhêre]dirûn (gerguhêz) | ||
---|---|---|
Rehê dema niha: | ||
RP. Niha | ||
ez | didirûm | |
tu | didirûyî | |
ew | didirû | |
em, hûn, ew | didirûn | |
Fermanî | Yekjimar | bidirû |
Pirjimar | bidirûn | |
Rehê dema borî: | ||
RP. Boriya sade | ||
min | dirû | |
te | dirû | |
wê/wî | dirû | |
me, we, wan | dirû | |
Formên din:![]() |
dirûn gerguhêz (lêkera xwerû)
- bi derziyê yan şûjinê ve kirî du parçeyên çîtî yan qumaşî bi hev ve girê dan
- Kê ev kiras ji te re dirûye.
Herwiha
[biguhêre]Jê
[biguhêre]- (lêker) dirûn kirin
- (navdêr) dirûnkirin
- (rengdêr) dirûnkirî
- dirûyayî
Etîmolojî
[biguhêre]Ji proto-hindûewropî *derbʰ- (“girê dan”) , proto-îranî *derb- / *derf- (“dirûn, girê dan”), farisî: derefş ("---"), semnanî: dirit ("---"), sîvendî: dirow ("dirûn") , xunsarkî: duruft ("dirûn") alfabeya arî, kurdî: dirûn, dirûtin , zazakî: derewtene), sanskrîtî: derbh- ("girê dan"), îngilîziya kevn: tearflian ("badan")
Çavkanî: Cheung p.60 | Pokorny: -
Bi zaravayên din
[biguhêre]Werger
[biguhêre]- Afrîkansî: naaldwerk doen → af
- Almanî: steppen → de, heften → de, nähen → de, ?häkeln → de
- Danmarkî: sy → da
- Erebî: خياطة → ar, تطريز → ar
- Esperantoyî: stebi → eo, kudri → eo
- Farisî: ?بخیه → fa, ?چیدن محصول → fa, ?دوختن → fa, ?دوزندگی کردن → fa, ?کوک → fa, ?کوک کردن → fa
- Ferî: seyma afturíaftur → fo, seyma → fo
- Fînî: ommella → fi, kutoa → fi
- Fransî: coudre → fr
- Frîsî: naaie → fy, nuddelje → fy
- Holendî: stikken → nl, naaien → nl
- Îngilîzî: to sew → en, to quilt → en, to stitch → en, ?harvest home → en, ?harvesthome → en, ?harvesting → en, ?textile → en, ?tilbring → en, seam → en
- Katalanî: cosir → ca
- Mecarî: varr → hu
- Norwecî: sy → no
- Papyamentoyî: kose → pap
- Portugalî: pespontar → pt, coser → pt, costurar → pt
- Sirananî: nay → srn
- Spanî: pespuntear → es, coser a máquina → es, coser → es
- Swêdî: sy → sv
- Tirkî: dikmek → tr, ?biçmek → tr
Navdêr 1
[biguhêre]Tewandina dirûn | ||
---|---|---|
Zayenda mê ya binavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | dirûn | dirûn |
Îzafe | dirûna | dirûnên |
Çemandî | dirûnê | dirûnan |
Nîşandera çemandî | wê dirûnê | wan dirûnan |
Bangkirin | dirûnê | dirûnino |
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | dirûnek | dirûnin |
Îzafe | dirûneke | dirûnine |
Çemandî | dirûnekê | dirûninan |

dirûn m
Werger
[biguhêre]Lêker 2
[biguhêre]dirûn (gerguhêz) | ||
---|---|---|
Rehê dema niha: | ||
RP. Niha | ||
ez | didirûm | |
tu | didirûyî | |
ew | didirû | |
em, hûn, ew | didirûn | |
Fermanî | Yekjimar | bidirû |
Pirjimar | bidirûn | |
Rehê dema borî: | ||
RP. Boriya sade | ||
min | dirû | |
te | dirû | |
wê/wî | dirû | |
me, we, wan | dirû | |
Formên din:![]() |
dirûn gerguhêz (lêkera xwerû)
- debr, giya birîn (bi taybetî dexlûdan)
- Divê em vê zeviyê bidirûn.
- Deh zelam bo dirûna vê zeviyê lazim in.
Herwiha
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Belkî ji proto-hindûewropî *tewd-, *stewd- (“lê dan, birîn, dirûtin”), hevreha soranî dirwên, sanskrîtî तुदति (tudati: lê dan), latînî tundĕre (dirûn, birîn), fransî tondre (dirûn, birîn), spanî tundir (dirûn, birîn), almanî stoßen (lê dan), danmarkî støde. Bo hin peyvên din jî ku di kurdî de "r" lê zêde bûye tevî ku di rehê wê yê proto-hindûewropî de "r" nîne, binere stran û strû. Yan jî ji "dirû(ti)n" (1) yan têkilî "dirandin". Hêjayî gotinê ye ku di hin devokên kurmancî de "dirûn" bi vê maneyê nayê bikaranîn lê li cihê wê çinîn li kar e. Bi heman awayî di farisî de jî چیدن (çîden) ku hevreha çinîna kurmancî ye.
Bi zaravayên din
[biguhêre]- Soranî: دروێنە کردن (dirwêne kirdin)
Werger
[biguhêre]- Almanî: mähen → de
- Endonezyayî: memotong rumput
- Erebî: حصاد → ar
- Esperantoyî: tondi → eo
- Fînî: maaien → fi
- Fransî: couper l'herbe, faucher → fr
- Îngilîzî: to reap → en, to mow → en, to scythe → en, to harvest → en, to cut (grass)
- Japonî: 刈る (かる, karu)
- Polonî: : kosić, skosić → pl, żąć → pl, zżąć → pl
- Spanî: cortar la hierba
Navdêr 2
[biguhêre]dirûn m
- Maneya vê madeyê hê nehatiye nivîsîn. Heke hûn maneya wê bizanin, kerem bikin binivîsin.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
Bi zaravayên din
[biguhêre]Werger
[biguhêre]- Kurmancî
- Lema bi kurmancî
- Lêker bi kurmancî
- Lêkerên xwerû bi kurmancî
- Lêkerên xwerû yên gerguhêz bi kurmancî
- Lêkerên kurmancî bi paşgira -ûn
- Lêkerên gerguhêz bi kurmancî
- Nimûne bi kurmancî
- Peyvên kurmancî ji proto-hindûewropî
- Peyvên kurmancî ji proto-îranî
- Skrîpta nestandard bi kurdiya başûrî
- Skrîpta nestandard bi lekî
- Kontrola wergerê
- Navdêr bi kurmancî
- Navdêrên mê bi kurmancî
- Madeyên bê beşa mane