dirûn
Kurdî[biguhêre]
Lêker 1[biguhêre]
| dirûn (lêkera gerguhêz) | ||
|---|---|---|
| Rehê dema niha: | ||
| RP. Niha | ||
| ez | didirûm | |
| tu | didirûyî | |
| ew | didirû | |
| em, hûn, ew | didirûn | |
| Fermanî | Yekjimar | bidirû |
| Pirjimar | bidirûn | |
| Rehê dema borî: | ||
| RP. Boriya sade | ||
| min | dirû | |
| te | dirû | |
| wê/wî | dirû | |
| me, we, wan | dirû | |
Formên din: Tewandin:dirûn
| ||
dirûn lêkera xwerû, gerguhêz
- bi derziyê yan şûjinê ve kirî du parçeyên çîtî yan qumaşî bi hev ve girê dan
- Kê ev kiras ji te re dirûye.
Herwiha[biguhêre]
Tewîn[biguhêre]
- -dirû-
Jê[biguhêre]
- (Lêker) dirûn kirin
- (Navdêr) dirûnkirin
- (Rengdêr) dirûnkirî
- dirûyayî
Etîmolojî[biguhêre]
Ji proto-hindûewropî:*derbh- ("girê dan") , proto-îranî: *derb- / *derf- ("dirûn, girê dan") , farisî: derefş ("---"), semnanî: dirit ("---"), sîvendî: dirow ("dirûn") , xunsarkî: duruft ("dirûn") alfabeya arî, kurdî: dirûn, dirûtin , zazakî: derewtene), sanskrîtî: derbh- ("girê dan"), inglîziya kevn: tearflian ("badan")
Çavkanî: Cheung p.60 | Pokorny: -
Bi zaravayên din[biguhêre]
Werger[biguhêre]
- Afrîkansî: naaldwerk doen → af
- Danmarkî: sy → da
- Erebî: خياطة → ar, تطريز → ar
- Almanî: steppen → de, heften → de, nähen → de, ?häkeln → de
- Esperantoyî: stebi → eo, kudri → eo
- Ferî: seyma afturíaftur → fo, seyma → fo
- Farisî: ?بخیه → fa, ?چیدن محصول → fa, ?دوختن → fa, ?دوزندگی کردن → fa, ?کوک → fa, ?کوک کردن → fa
- Fînî: ommella → fi, kutoa → fi
- Fransî: coudre → fr
- Frîsî: naaie → fy, nuddelje → fy
- Holendî: stikken → nl, naaien → nl
- Mecarî: varr → hu
- Inglîzî: to sew → en, to quilt → en, to stitch → en, ?harvest home → en, ?harvesthome → en, ?harvesting → en, ?textile → en, ?tilbring → en, seam → en
- Katalanî: cosir → ca
- Norwecî: sy → no
- Papyamentoyî: kose → pap
- Portugalî: pespontar → pt, coser → pt, costurar → pt
- Sirananî: nay → srn
- Spanî: pespuntear → es, coser a máquina → es, coser → es
- Swêdî: sy → sv
- Tirkî: dikmek → tr, ?biçmek → tr
[biguhêre]
| Zayenda mê ya binavkirî | ||||
|---|---|---|---|---|
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
| Navkî | dirûn | dirûn | ||
| Îzafe | dirûna | dirûnên | ||
| Çemandî | dirûnê | dirûnan | ||
| Nîşandera çemandî | wê dirûnê | wan dirûnan | ||
| Bangkirin | dirûnê | dirûnino | ||
| Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
| Navkî | dirûnek | dirûnin | ||
| Îzafe | dirûneke | dirûnine | ||
| Çemandî | dirûnekê | dirûninan | ||
dirûn mê
Werger[biguhêre]
Lêker 2[biguhêre]
| dirûn (lêkera gerguhêz) | ||
|---|---|---|
| Rehê dema niha: | ||
| RP. Niha | ||
| ez | didirûm | |
| tu | didirûyî | |
| ew | didirû | |
| em, hûn, ew | didirûn | |
| Fermanî | Yekjimar | bidirû |
| Pirjimar | bidirûn | |
| Rehê dema borî: | ||
| RP. Boriya sade | ||
| min | dirû | |
| te | dirû | |
| wê/wî | dirû | |
| me, we, wan | dirû | |
| Formên din: Tewandin:dirûn
| ||
dirûn lêkera xwerû, gerguhêz
- debr, giya birîn (bi taybetî dexlûdan)
- Divê em vê zeviyê bidirûn.
- Deh zelam bo dirûna vê zeviyê lazim in.
Herwiha[biguhêre]
Tewîn[biguhêre]
- -dirû-
Jê[biguhêre]
Etîmolojî[biguhêre]
Belkî ji proto-hindûewropî *tewd-, *stewd- (lê dan, birîn, dirûtin), hevreha soranî dirwên, sanskrîtî तुदति (tudati: lê dan), latînî tundĕre (dirûn, birîn), fransî tondre (dirûn, birîn), spanî tundir (dirûn, birîn), almanî stoßen (lê dan), danmarkî støde. Bo hin peyvên din jî ku di kurdî de "r" lê zêde bûye tevî ku di rehê wê yê proto-hindûewropî de "r" nîne, binere stran û strû. Yan jî ji "dirû(ti)n" (1) yan têkilî "dirandin". Hêjayî gotinê ye ku di hin devokên kurmancî de "dirûn" bi vê maneyê nayê bikaranîn lê li cihê wê çinîn li kar e. Bi heman awayî di farisî de jî چیدن (çîden) ku hevreha çinîna kurmancî ye.
Bi zaravayên din[biguhêre]
- Soranî: دروێنە کردن (dirwêne kirdin)
Werger[biguhêre]
- Almanî: mähen → de
- Erebî: حصاد → ar
- Esperantoyî: tondi → eo
- Fînî: maaien → fi
- Fransî: couper l'herbe, faucher → fr
- Indonezî: memotong rumput
- Inglîzî: to reap → en, to mow → en, to scythe → en, to harvest → en, to cut (grass)
- Japonî: 刈る (かる, karu)
- Polonî: : kosić, skosić → pl, żąć → pl, zżąć → pl
- Spanî: cortar la hierba
[biguhêre]
dirûn mê
- Maneya vê peyvê hê nehatiye nivîsîn. Heke hûn maneya wê bizanin, kerem bikin binivîsin.
- Mînakek bidin... (biguhêre)
Bi zaravayên din[biguhêre]
- Soranî: دروێنە (dirwêne)