bijîşk: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Ji proto-hindûewropî *bhAd- (“baş”). Hevreha avestayî 𐬠𐬀𐬉𐬱𐬀𐬰𐬌𐬌𐬀‎ (beêşeze), pehlewî [skrîpt hewce ye] (bêjîşk, bzîşk /bizešk/), farisî پزشک‎ (pezešk, “doktor, qencker”), sanskrîtî भिषज् (bhiṣaj, “kesê qencker, dermanê pakkirinê”). Ji zimanên îranî ketiye ermenî բժիշկ (bžišk).

Çavkanî:

Têmûrê Xelîl, Gotinên kurdî-îranî di ermenkî da [arşîv], Nefel.com, 11/2008

Werger

Afrîkansî: dokter → af
Akanî: dɔkota nt
Albanî: mjek → sq n
Almanî: Arzt → de n, Mediziner → de n, Doktor → de n
Amharî: ሐኪም n (ḥäkim)
Aramî:
Aramiya nû ya asûrî: ܐܵܣܝܵܐ‎ n (asya), ܕܘܼܟ݂ܛܘܼܪ‎ nt (duḳṭur)

Siryaniya klasîk: ܐܣܝܐ‎ n (ʾāsyā)

Aramiya cihû: אָסְיָא‎ n (ʾāsyā), אַסְיָא‎ n (ʾasyā)
Asamî: ডাক্তৰ (daktor), বেজ (bez)
Astûrî: médicu → ast n
Azerî: həkim → az, doktor → az
Baskî: sendagile → eu, osagile → eu
Belarusî: ура́ч n an m (uráč), до́ктар n an m (dóktar), ле́кар n (ljékar)
Bengalî: ডাক্তার → bn (ḍaktar), তবীব → bn (tôbib)
Bretonî: doktor → br n
Bulgarî: до́ктор → bg n (dóktor), ле́кар → bg n (lékar), хекимин → bg n (hekimin)
Burmayî: ဆရာဝန် → my (hca.rawan)
Buryatî: эмшэн (emšen)
Conxayî: དྲུང་འཚོ (drung 'tsho)
Çeçenî: лор (lor)
Çekî: lékař → cs n, doktor → cs n
Çerokî: ᎦᎾᎦᏘ (ganagati)
Çîçewayî: dokotala, dotolo
Çînî:
Kantonî: 醫生 (ji¹ sang¹)

Dunganî: дэфу (defu), щянсын (xi͡ansɨn)

Hakkayî: 醫生 (yî-sên), 先生 (sîn-sâng)

Mandarînî: 醫生 → zh (yīshēng), 大夫 → zh (dàifu), 醫師 (yīshī)

Min dongî: 醫生 (ĭ-sĕng)

Minnanî: 醫生 → zh-min-nan (i-seng), 先生 → zh-min-nan (sian-seⁿ, sian-siⁿ)

Wuyî: 醫生
Çukçî: инэнмэлевыльын (inėnmėlevylʹyn)
Dalmatî: dotuar n, medco n
Danmarkî: læge → da g, doktor g
Dusuniya navendî: dokutul
Emilî: dutåur n
Endonezyayî: dokter → id
Erebî: طَبِيب‎ → ar n (ṭabīb), دُكْتُور‎ n (doktōr), دُكْتُور‎ n (duktōr), دُكْتُور‎ n (duktūr), مُتَطبِّب‎
Erebiya misrî: دكتور‎ n (doktōr), حكيم‎ n (ḥakīm)

Erebiya hîcazî: دكتور‎ n (duktōr), طبيب‎ n (ṭabīb)

Erebiya fasî: طبيب‎ (ṭbīb)
Ermenî: բժիշկ → hy (bžišk)
Esperantoyî: kuracisto → eo, virkuracisto
Estonî: arst → et, doktor
Evenkî: аичимни (ajiçimņi)
Eweyî: ɖɔkta, atikewɔla
Farefareyî: dɔɣɔta
Farisî: پزشک‎ → fa (pezešk), دکتر‎ → fa (doktor), طبیب‎ → fa (tabib), حکیم‎ → fa (hakim)
Ferî: lækni n
Fînî: lääkäri → fi, tohtori → fi
Fransî: médecin → fr n an m, docteur → fr n
Fransiya kevn: fisician n
Friyolî: dotôr n, miedi n
Gaelîka skotî: lighiche n, lèigh n, dotair n
Galîsî: doutor n, médico → gl n
Gotî: 𐌻𐌴𐌺𐌴𐌹𐍃 n (lēkeis)
Gurcî: ექიმი (ekimi), მედიკოსი (mediḳosi), მკურნალი (mḳurnali)
Hawayî: kauka
Hindî: डाक्टर → hi n (ḍākṭar), डॉक्टर n (ḍŏkṭar), वैद्य → hi n (vaidya), चिकित्सक → hi n (cikitsak), हकीम → hi n (hakīm), तबीब → hi n (tabīb)
Holendî: dokter → nl n, arts → nl n an m, geneesheer → nl n
Îbranî: רוֹפֵא‎ → he n (rofé), דוֹקטוֹר‎ → he n (dóktor)
Îdoyî: mediko → io, medikulo → io, medikino → io
Îngilîziya kevn: lǣċe n
Îngilîzî: physician → en, doctor → en, medical doctor → en
Îngriyî: doktori, dohteri
Înterlîngua: medico, doctor
Îrlendî: lia n, dochtúir → ga n
Îtalî: medico → it n, dottore → it n, dottore in medicina n
Îzlendî: læknir → is n
Japonî: 医者 → ja (いしゃ, isha), 医師 → ja (いし, ishi), 先生 → ja (せんせい, sensei)
Kalalîsûtî: nakorsaq
Kambayî: ndakitali
Katalanî: metge → ca n
Keçwayî: jampiq
Kirgizî: дарыгер → ky (darıger)
Kîkûyûyî: ndagĩtarĩ 1
Kîngalî: දොස්තර (dostara), වෛද්‍යවරයා (waidyawarayā)
Koreyî: 의사 → ko (uisa), 의자 → ko (uija)
Kornî: doktour n, medhek n
Ladînoyî: doktor, mediko, kechim
Latînî: medicus → la n
Latviyayî: ārsts n
Lawsî: ໝໍ → lo (mǭ), ແພດ (phǣt)
Lîtwanî: daktaras → lt n, gydytojas → lt n
Lombardî: dotór n
Lueyî: ᦖᦸ (ṁoa)
Luhyayî: dakatari, dakitari
Luoyî: dokta
Makedonî: лекар n (lekar)
Malezî: doktor → ms, dokter → ms, bomor, tabib → ms
Maltayî: tabib n
Mançûyî: ᠣᡴᡨᠣᠰᡳ (oktosi), ᡩᠠᡳᡶᡠ (daifu)
Manksî: lhee m, fer lhee n
Maorî: tākuta, rata → mi
Marîkopayî: kwsede
Martuthunirayî: juwayumarta
Mecarî: orvos → hu n, doktor → hu n
Meruyî: ndagitare
Mongolî: эмч → mn (emč)
Nahwatlî: ticitl
Navajoyî: azeeʼííłʼíní
Nedersaksî:
Almaniya jêrîn a almanî: Dokter n, Dokterin m, Doktersch m, Doktersche m
Nepalî: डाक्टर (ḍākṭar), चिकित्सक → ne (cikitsak)
Ngarrindjerî: putari
Normandî: docteu n
Norwecî:
Norweciya bokmålî: lege → no n, doktor → no n

Norweciya nînorskî: lege n, lækjar n, doktor n, dokter n
Okînawanî: 医者 (いさ, isa)
Oksîtanî: mètge → oc n
Oriyayî: ଡାକ୍ତର → or (ḍaktôrô)
Oromoyî: hakiimii
Oygurî: دوختۇر‎ (doxtur), تېۋىپ‎ (tëwip)
Ozbekî: tabib → uz, shifokor → uz, doktor → uz, hakim → uz
Palî: vejja n
Peştûyî: ډاکټر‎ → ps n (ḍākṭár), دکتور‎ → ps n (doktór), طبيب‎ → ps n (tabíb), حکيم‎ → ps n (hakím)
Plodîşî: Oatst n, Dokta n
Polonî: lekarz → pl n, doktor → pl n, medyk → pl n
Portugalî: doutor → pt n, médico → pt n
Puncabî: ਹਕੀਮ → pa n (hakīm)
Qazaxî: дәрігер (därıger)
Romancî: medi n
Romanyayî: medic → ro n, doctor → ro n
Rusî: врач → ru n an m (vrač), врачи́ха → ru m (vračíxa), до́ктор → ru n an m (dóktor), до́кторша → ru m (dóktorša), ле́карь → ru n (lékarʹ), ме́дик → ru n (médik)
Sanskrîtî: वैद्य → sa n (vaidya), चिकित्सक → sa n (cikitsaka), भिषज् → sa n an m (bhiṣaj)
Sardînî: medicu, datori
Sebwanoyî: mantatambal
Sicîlî: medicu → scn n
Sirboxirwatî:
Kirîlî: лечник n, лијечник n, лекар n, љекар n, врачитељ n, здравник n

Latînî: lečnik n, liječnik → sh n, lekar → sh n, ljekar → sh n, vračitelj n, zdravnik → sh n
Slovakî: doktor → sk n, lekár → sk n
Slovenî: zdravnik → sl n
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: gójc n, duchtaŕ n
Sotoyiya başûr: ngaka
Spanî: médico → es n, facultativo → es n an m
Swahîlî: daktari → sw 5 an 6, dokta 9 an 10
Swêdî: läkare → sv g, doktor → sv g
Şîngazîcayî: twaɓiɓu 5 an 6
Tacikî: пизишк → tg (pizišk), табиб (tabib), доктор → tg (doktor), ҳаким (hakim)
Tagalogî: doktor → tl g, manggagamot
Tamîlî: மருத்துவர் → ta (maruttuvar), வைதியர் (vaitiyar)
Tangsayî: tsiqshäraz
Tayî: หมอ → th, แพทย์ → th, เวช → th (wêech), อายุรแพทย์
Telûgûyî: వైద్యుడు → te (vaidyuḍu)
Teterî: доктор (doqtor), табиб → tt (tabib)
Tigrînî: ዶክተር (doktär)
Tirkî: doktor → tr, hekim → tr, tabip → tr, sagan → tr
Tirkmenî: lukman, hekim, wraç
Kirîlî: врач n
Tîbetî: ཨེམ་ཆི (em chi)
Tokpisinî: dokta
Toxarî B: saṃtkīnau
Tswanayî: ngaka
Tumbukayî: dokotala
Unamî: ntaktël
Urdûyî: ڈاکٹر‎ n (ḍākṭar), حکیم‎ n (hakīm), طبیب‎ n (tabīb)
Ûkraynî: лі́кар → uk n (líkar), до́ктор → uk n (dóktor), ме́дик n (médyk)
Venîsî: medego n, miedego n, mèdego → vec n, dotor n
Viyetnamî: bác sĩ y khoa, bác sĩ → vi, đốc-tờ → vi, y sinh → vi, thầy thuốc → vi
Volapûkî: sanan → vo, hisanan, sanel, medinel
Walonî: docteur → wa n, medcén → wa n, méde → wa n
Weylsî: meddyg → cy n
Ximêrî: ពេទ្យ → km (peityɔɔ), ហ្ម → km (mɑɑ), ពេទ្យហ្ម (peityɔɔhmɔɔ), វេជ្ជ → km (vɨccɔɔ)
Yakutî: быраас (bıraas)
Yamanayî: takter
Yidîşî: דאָקטער‎ n (dokter)
Yûnanî: ιατρός → el n an m (iatrós), γιατρός → el n an m (giatrós)
Kevn: ἰατρός n (iatrós)
Zhuangî: canghyw
Zuluyî: udokotela → zu 1a an 2a, umelaphi 1 an 2, inyanga → zu 9 an 10, ugedla 11 an 10

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

@@ Rêz 42: / Rêz 42: @@
 ==== Etîmolojî ====
+Ji {{ji|ine-pro|ku|*bhAd-|w=[[baş]]}}. Hevreha {{hv|ae|𐬠𐬀𐬉𐬱𐬀𐬰𐬌𐬌𐬀|tr=beêşeze}}, {{hv|pal|tr=bêjîşk, bzîşk|ts=bizešk|sc=Phlv}}, {{hv|fa|پزشک|tr=pezešk|w=doktor, qencker}}, {{hv|sa|भिषज्||kesê qencker, dermanê pakkirinê}}. Ji zimanên îranî ketiye {{hv|hy|բժիշկ|tr=bjîşk}}.
-[[hevreh|Hevreha]] [[guharto]]ya [[din]] a kurdî [[pizîşk]], {{hv|ckb|پزیشک}}/{{g|ckb|پژیشک}}, {{hv|fa|بزشک|tr=bizişk}}/{{g|fa|بجشک|tr=bicişk}}, [[pehlewanî]] {{g|xpr|𐫁𐫉𐫏𐫢𐫐|tr=bizişk}}, [[farisî|farisiya]] [[navîn]] (ji pehlewanî) {{g|pal|𐫁𐫉𐫏𐫢𐫐|tr=bizişk|sc=Mani}}, [[farisî|farisiya]] [[navîn]] (xwemalî) {{g|pal|𐫁𐫢𐫏𐫍𐫐|tr=bişihk}} ({{jinûvesazî|peo|bişedkeh}} > {{jinûvesazî|bişeθkeh}}); hemû ji {{ji|ira-pro|ku|*bišajkah|tr=bişeckeh}}, bi [[metatez]]ê {{jinûvesazî|biceşkeh}}. Ji  {{g|ira-pro|*bišaj|tr=bişec|w=[[pak kirin]]}} + {{g|ira-pro|*-kah|tr=-keh|w=[[-ik]]}}, ji {{ji|iir-pro|ira-pro|*bʰiš-|*bʰišáȷ́}}, ji wê [[şûnve]] [[binyat]] [[binîqaş]] e. Mayrhofer [[bi demkî]] [[girê dan|girê dide]] {{ji|ine-pro|iir-pro|[[*bʰeh₂-|*bʰh₂-s]]|w=[[qise kirin]]}}; [[lêbelê]], Cheung [[binyat]]ê [[vekirî]] [[hiştin|dihêle]], û [[pejirandin|dipejirîne]] [[pêş]] ku [[deynkirin]]eke ji [[ziman]]ekî ne-[[hindûewropî]] ê [[pênase kirin|pênasenekirî]] ê [[bingehîn]] e.
+;{{biçûk|Çavkanî:
-Di [[ziman]]ên [[kurdî]]/[[bakur]]-[[rojavayî]] de [[carinan]] [[li şûna]] /z/, /j/ dibêjin [[ji ber ku]] [[bawer kirin]]e ku forma bi /z/ [[farisî]] ye û [[divê]] bi [[zimanê]] wan bibe /j/ ([[ji ber ku]] [[gelek]] /z/ên [[farisî]] bi [[kurdî]] dibin /j/). Lê [[cihêtî|cihêtiya]] /j/-/z/ [[tenê]] [[peyv]]ên ku di [[serdem]]a [[îranî]]kiya [[kevn]] de /c/ bûne pêk tê; ên ku di [[serdem]]a [[proto-îranî]]kî de bûne /c/, bi [[kurdî]] dibin /z/ û bi [[farisî]] /d/ (binêre {{q|ku|zanîn}}, {{q|ku|ez}}). Ev ji [[pehlewanî]] (zimanekî kurdî ku /*c/ dibin /j/) û [[farisî|farisiya]] [[navîn]] çêtir xuya dibe; {{g|xpr|𐫁𐫉𐫏𐫢𐫐|tr=bizişk}} - {{g|pal|𐫁𐫢𐫏𐫍𐫐|ts=bšdk|ts=bişihk}} (ji {{jinûvesazî|bişedke}}).
+* {{malper|nivîskar=Têmûrê Xelîl|url=http://www.nefel.com/kolumnists/kolumnist_detail.asp?MemberNr=30&RubricNr=&ArticleNr=3836|sernav=Gotinên kurdî-îranî di ermenkî da|malper=Nefel.com|dîrok=11/2008}}
+}}
 ==== Werger ====