şivan

Kurdî[biguherîne]
Bilêvkirin[biguherîne]
- IPA: /ʃɪˈvɑːn/
- Jihevqetandin: şi‧van
[biguherîne]
Zayendên mê û nêr ên binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Mê (yj.) | Nêr (yj.) | Mê û nêr (pj.) | |
Navkî | şivan | şivan | şivan | |
Îzafe | şivana | şivanê | şivanên | |
Çemandî | şivanê | şivanî | şivanan | |
Nîşandera çemandî | wê şivanê | wî şivanî | wan şivanan | |
Bangkirin | şivanê | şivano | şivanino | |
Zayendên mê û nêr ên nebinavkirî | ||||
Rewş | Mê (yj.) | Nêr (yj.) | Mê û nêr (pj.) | |
Navkî | şivanek | şivanek | şivanin | |
Îzafe | şivaneke | şivanekî | şivanine | |
Çemandî | şivanekê | şivanekî | şivaninan |
şivan mê û nêr
- Kesa/ê ku sereguhiya pezî yan terşî dike,
kesa/ê ku pezî yan terşî dibe çerînê û çavdêriya wan dike.- آنین همی میر تژی رز کر
آغل کو شڤان تژی پز کر
Anîn hemî mîr tejî rez kir
Ax̣ul ku şivan tejî pez kir — (Mem û Zîn ~1692, Ehmedê Xanî) - Çavên bûkan bi hêstir in
Qund digirîn distirên
Ne pez mane ne şivan
Ne bilûr û ne bilûrvan. — (Hawar, Birîn, Dr. Kamiran Alî Bedîrxan, Weşanên Nûdem, hj. 7, r. 145)
- آنین همی میر تژی رز کر
- (Mecazî) rêber, birêveber, pêşeng, pêşewa, serok.
Bi alfabeyên din[biguherîne]
Herwiha[biguherîne]
Gotineke pêşiyan[biguherîne]
Bide ber[biguherîne]
Etîmolojî[biguherîne]
Hevreha soranî شوان (şiwan), kurdiya başûrî şiwan, şuwan, şahzênî/şêxbizinî şuwan, şowan, zazakî û hewramî şiwane, belûçî şipank, farisî چوبان (çûban) ku bi forma xwe ya kevntir شبان (şoban) bû, pehlewî şupan, şpan, avestayî fşupane- ji fşu- (pez) + pane- (-van, -parêz) ji proto-hindûewropî *peku- (pez) + *pe- (payîn, parastin, -van) anku "şivan: pezvan, pezparêz", bide ber gavan ("gaparêz"). Berevajî ku bi gelemperî tê bawerkirin, ne têkilî peyva şiv e. Herwiha ne têkilî shepherd ya inglîzî ya şibî peyva "şivan" e. Çoban ya azerî, teterî û tirkî, չոբան (çʿoban) ya ermenî, çopan ya tirkmenistanî, چوپان (çûpan) ya urdûyî, चूपान (çûpan) ya hindî, choʻpon ya ozbekî, cioban ya romanî, чобанин (čobanin) ya bulgarî, чо̀бан/ čòban ya zimanên balkanî, чабан (çaban) ya rûsî... ji zimanên îranî, bi taybetî ji farisî bi rêya osmanî hatine wergirtin. Ji formên wan diyar e ku ew ji farisî, ne ji zimanekê din yê îranî belav bûne. Ev diyardeyeka giştî ye: ji ber tesîra dîrokî ya zimanê farisî, peyvên îranî yên li dinyayê belav bûyî hema-hema bêistisna ji farisî ne, ne ji zimanên din yên îranî wek kurdî, belûçî, peştûyî, osetî...
Jê[biguherîne]
Bi zaravayên kurdî[biguherîne]
Werger[biguherîne]
- Sirboxirwatî: pastir → sh nêr, čoban → sh nêr
- Çekî: pastýř → cs nêr
- Danmarkî: fårehyrde → da c
- Almanî: Hirt → de nêr, Hirte → de nêr, Schafhirt → de nêr, Schafhirte → de nêr, Schäfer → de nêr, Viehtreiber → de, ?Behüter → de, ?Viehhirte → de
- Erebî: راعي → ar (rāʕi), ?الراعي → ar, ?الرعاع → ar, ?السارح → ar, ?الغنام → ar, ?الهیبان → ar, ?الوطاس → ar, ?راع → ar
- Ermenî: bari → hy nêr, հովիվ (hoviv), չոբան (čoban)
- Farisî: چوپان → fa (čupân), چوپان → fa
- Fînî: lammaspaimen
- Fransî: pasteur → fr nêr
- Hindî: गड़ेरिया → hi
- Holendî: herder → nl nêr, schaapherder → nl nêr
- Mecarî: pásztor → hu, juhász → hu
- Îbranî: רועה (ro‘eh)
- Inglîzî: shepherd → en, cow boy → en, herdsman → en, ranch → en, analyst → en, grazier → en, neatherd → en, shepherdess → en, swain → en, herder → en
- Îtalî: pastore → it nêr
- Japonî: 羊飼い → ja
- Katalanî: pastor → ca nêr
- Sirboxirwatî: pastir → sh nêr
- Latviyayî: gans → lv nêr
- lîgûrî: pastô mê
- Lîtwanî: piemuo → lt nêr
- Makedonî: овчар → mk (óvčar) nêr
- Maltayî: ragħaj → mt nêr
- Norweciya bokmålî: gjeter → nb
- Polonî: pasterz → pl nêr
- Portugalî: pastor → pt nêr, pegureiro → pt nêr
- Romanyayî: păstor → ro, cioban → ro
- Rusî: пастух → ru (pastúχ) nêr
- samiya bakur: geahčči
- Sanskrîtî: गड्डरिका → sa
- sardînî: pastori
- Sirboxirwatî:
- Skotî: buachaille-chaorach → sco nêr, cìobair → sco nêr
- Spanî: pastor → es nêr
- Sûmerî: 𒉺𒇻 → sux (SIPA)
- Swahîlî: mchungaji → sw
- Tirkî: çoban → tr, güdücü → tr, matem → tr
- Weylsî: bugail → cy nêr
- Yûnanî: βοσκός → el (voskós) nêr
Tirkî[biguherîne]
[biguherîne]
şivan