xalî
Xuyakirin

Rengdêr
[biguhêre]Pozîtîv | Komparatîv | Sûperlatîv |
---|---|---|
xalî | herî xalî (merkezî) tewrî xalî (rojavayî) |
xalî
- vala, bênaverok, vale, wetal, ne dagirtî, ne tijî,
tişta/ê ti tişt tê de nîne (bi taybetî amanên ti tişt tê de tine), cihê ti tişt lê nîne- Gote wizera û wukelayêd xwe, eve cend siwar ji kenarê Hîndistanê tên? Lakîn ji hîkmetekê xalî nîne. Lewra qewî lez tên û hemû matempoşin." — (Mela Mûsayê Hekarî, Amadekar: Hêmin Omer, Durrû’l Mecalîs, 2022 ["1857"], r. 100)
Ji wêjeya klasîk
[biguhêre]- Hem bi hukm û seltenet Eskender û Fexfûr-i bî
Mislê Cem cama zerîn xalî nebî te j' badeyê
Da ji xemra şadimanî da'imen mexmûr-i bî — (Melayê Cizîrî, Dîwan, ~1640)
Dijmane
[biguhêre]Jê
[biguhêre]- xalî bûn
- xalî kirin
- xalîtî
Etîmolojî
[biguhêre]Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.
Werger
[biguhêre]- Almanî: Vorleger, hohl → de, inhaltslos → de, menschenleer → de, öd → de, einsamer → de, leer → de, ?öde → de, ?Erde → de
- Erebî: فارغ, خالي, فاضي, ?سجادة, ?فرش
- Farisî: قالی → fa, ونگ → fa, خالی → fa, ?گلیم → fa, ?موکت → fa
- Fînî: tyhjä → fi
- Îngilîzî: empty → en, abortive → en, blanket → en, ?avuncular → en
- Tirkî: boş → tr, halı → tr, hali → tr, ıssız → tr, tekin → tr, çıplak → tr, ölü → tr, saf → tr, tenha → tr, zemin → tr, ?kuru → tr, ?tehi → tr
Navdêr
[biguhêre]xalî cins hewce ye (c=m: mê, c=n: nêr, c=mn: mê û nêr, c=nt: nêtar)
- (nivîna pan ya binê malê) Binêre: xalîçe
Formeke navdêrê
[biguhêre]xalî
- (ji "xal") Binêre: xal