jehr

Kurdî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /ʒɛħɾ/

• Deng (Amed)

• Kîtekirin: jehr

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	jehr	jehr
Îzafe	jehra	jehrên
Çemandî	jehrê	jehran
Nîşandera çemandî	wê jehrê	wan jehran
Bangkirin	jehrê	jehrino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	jehrek	jehrin
Îzafe	jehreke	jehrine
Çemandî	jehrekê	jehrinan

nîşana li ser amanên ku jehr tê de heye

jehr mê

1. maddeyê dikare mirovî nesax bike yan bikuje ger bikeve leşî bu mînak
   • Îlan misalê ser li mil
     Kuştîn û jehr avête dil
     Hêj kuştiyên remza berê— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)
   • Di dawiyê de keçik jehrê dixwe, dimire. — (Folklor û jinên kurd, Rohat Alakom, Weşanxaneya Nefel)
   • Gava ko cewaba mirina Heso ji min re were, ezê fincanekî jehrî wexwim. — (Filîtê Quto, Salihê Kevirbirî, Weşanxaneya Nefel)
   • - Hela hiş be lo, jehr di nava peran de be.— (Firat Cewerî Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)

Ji wêjeye

Huseyîn Qulixan pirsê diketin ku Mîr 'Eli tu ji boyê çi hatî, min tu virêkirî ku her dayîm di xizmeta paşayê da bibî û bimîni? Icarê Mîr 'Elî dibêjitin ku, Xan te ez virêkirime nêva tayfeyekê ku wucûda wan bi xwe derd û bela ne, mirin û kuştin ji wan peyda dibitin, ew xelqê û 'ibadullahê dikujin û rencîde dikin, bedena wan bi xwe jehrî ye, nexweşî û jehr dê bi jeherê çi biketin, hal û hikayeta Ishaq Paşayê û ehalêd Kurdistanê eve ye û ez penç mehan di nêva wan danê sakin bûm, esla yek ji wan muhtacê 'ilacê nebûn û axirê jî min dît ku ewan ew zadêd weko jehrê xwarin, dîsanê li wucúda wan tesîr nekirin, êdî min zanî ku betal e, ez hatim.— (Mele Mehmûdê Bazîdî, Cami’eya Riseleyan û Hikayetan Bi Zimanê Kurmancî, Lîs, 2010, çapa 11em, r. 113, ISBN 978-605-5683-27-6)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ژه‌هر

Pîrepend

• Namûs ji mêr re jehrji mêr re
• Bejn şehr e, dil jehr e

Biwêj

• jehra Silêmanî vexwerin
• ji rûyê yekî jehr barîn
• Bi jehrê pingihîn

Herwiha

• jahir
• jahr
• jar (2)
• jarî (2)
• jehir
• jehrî
• zar (3)
• zahir (2)
• zahr
• zehir
• zehîr (2)
• zehr

Bikaranîn

Lêker:

• jehr bûn
• jehr dan
• jehr kirin

Navdêr, mê:

• jehrbûn
• jehrdan
• jehrkirin

Rengdêr:

• jehrbûyî
• jehrdayî
• jehrkirî

Etîmolojî

Hevreha soranî ژه‌هر (jehr), kelhurî jyer, parsî jehr, farisî زهر‎ (zehr), pehlewî zehr, avestayî cethre-, ji proto-hindûewropî *gʷhntro- (kujer, kujek) ji *gʷhen- (lê dan, kuştin) ku herwiha serekaniya peyva bi maneya "lê dan" yan "kuştin" ya gelek zimanan e: avestayî 𐬘𐬀𐬌𐬥𐬙𐬌 (ceynti-), sanskrîtî हन्ति (heynti-), ermeniya kevn գան (gan), yûnaniya kevn θείνω (theinō) û φόνος (fónos), latînî of-fendō, sirbî/xirwatî žeti/ жети, lîtwanî genėti... Binere jenîn. Zehir ya tirkî ji zimanekî îranî ye.

Jê

• bêjehr
• bêjehrî
• bêjehrîtî
• bêjehrtî
• bijehr
• bijehrî
• bijehrîtî
• bijehrtî
• jehrdar
• jehrdarî
• jehrdarîtî
• jehrdartî

• jehrder
• jehrderî
• jehrderîtî
• jehrdertî
• jehrdêr
• jehrdêrî
• jehrdêrîtî
• jehrdêrtî
• jehrawî
• jehremar
• jehrî
• jehrker
• jehrkerî

Werger

• Almanî: Gift nt
• Erebî: سم‎ → ar, ^?سِم‎ → ar (sim), ^?الحمة‎ → ar, ^?الذعاف‎ → ar, ^?القشب‎ → ar, ^?القـشب‎ → ar
• Farisî: زهر (zeher), سم‎ → fa, زهر‎ → fa
• Fînî: myrkky → fi
• Fransî: poison nêr
• Hindî: विष (viś), ज़हर (zeher), जहर (jeher)
• Holendî: gif nt, vergif nt, vergift nt
• Îbranî: סַם nêr
• Inglîzî: poison → en, venom → en, bane → en, ^?toxicant → en
• Îtalî: veleno nêr
• Japonî: 毒 → ja (どく, doku)
• Polonî: trucizna → pl m, jad nt
• Portugalî: veneno → pt m, peçonha → pt m, tóxico → pt m
• Rusî: яд (yad)
• Spanî: veneno nêr
• Swêdî: gift → sv
• Tirkî: zehir → tr, ağı → tr, sem → tr, toksin → tr, zıkkım → tr, ağu → tr
• Yûnanî: δηλητήριο → el (dilitírio)