| Soranî |
سۆرانی |
Kurmancî
|
| -m, -m- |
-م, -م- |
1) min: dembînin min dibînin, dembîna min didît 2) -(y)a min: malekem mala min; -(y)ê min: espekem hespê min 3) (ez ...) me: Min mamostam Ez mamoste me
|
| ma |
ما |
(çiyayê / girê / zûrê) rût
|
| ma- |
ما- |
ma-: maker maker, kera mê, dw nêreker; mê-, -marî: makew mêkew, kewmarî, dw nêrekew
|
| maç |
ماچ |
maç, ramûsan, ramîsan
|
| maç kirdin |
ماچ کردن |
maç kirin, maçî kirin, maçandin, ramûsandin
|
| maçe |
ماچە |
hêstira mê, qantira mê
|
| maçe |
ماچە |
maçe, qeremaç(e), yek ji çar cûnên kartên kumkanê (lîstika kartan) e
|
| maçekî |
ماچەکی |
bn maçe
|
| maçmaçên |
ماچماچێن |
hevmaçî, maçkirina hev
|
| maçûmûç |
ماچوومووچ |
maçûmûç, hev maç kirin û xwe li hev alandin
|
| mad |
ماد |
bn mîd
|
| madde |
ماددە |
bn made
|
| maddî |
ماددی |
bn madî
|
| made |
مادە |
1) made, madde, bend, xal, paragraf 2) mijar, babet 2) made, tişt, materya;; berdesk, pate, tişta nanpêj hevîrî datîne ser û diavêje tenûrê;; pên, pehîn, pêhn, çift, refes, zîtik, zîçik, lêdana bi piyan / lingan
|
| maden |
مادەن |
kanza, maden, bn kanza
|
| madeperist |
مادەپەرست |
madeperest, materyalîst
|
| madeperistî |
مادەپەرستی |
madeperestî, materyalîzm
|
| mader |
مادەر |
mader, mak, dayik, dê, deyk, da, bn dayk
|
| maderza |
مادەرزا |
zikmakî, xwezayî, xweriştî
|
| madeyî |
مادەیی |
bn madî
|
| madî |
مادی |
madî, diravî, aborî, pareyî;; medî, bn mad
|
| maf |
ماف |
/ behra te di vî pareyî nîne; têkilî, pêwendî, pevgirê, pabendî: Mafî be ser qisekey minewe niye Ti têkilî bi gotina min re nîne
|
| mafûr |
مافوور |
mehfûr, merş, xalîçe, berrik, hêsîl, lop, mişot, mêzer, sucatk, xawlîçe
|
| mahek |
ماهەک |
mahek, navê êşekê ye (ing. mumps, parotitis)
|
| mahî |
ماهی |
mahî, şaxên fîlan; tiştên ji şaxên fîlan hatine çêkirin yan bi wan hatine xemilandin
|
| mahîzerd |
ماهیزەرد |
gupik, gupîtk, lûtke, serê çiya, bilindtirîn cihê çiya (t yên rût ango yê ti tişt lê şên nabe)
|
| mak |
ماک |
, serekanî, cihê yan tiştek tiştek jê tê yan çêdibe 2) mak, gewer, bûnewerî, sirişta rast ya tiştekî ango ne tenê xwiyanga wê / wî 3) zêdeêş, pêveêş, komplîkasyon, êşek biçûk ya li gel êşa serekî ye
|
| makaw |
ماکاو |
1) makav, serekanî, ava serekî 2) cûnek şorbeyê ye
|
| maker |
ماکەر |
maker, kera mê, dw nêreker, kerê nêr
|
| makermele |
ماکەرمەلە |
xweşirînkirin, xweşirînkirina li ber dilê kesekî
|
| makew |
ماکەو |
mêkew, kewmarî, kewa mê, dw nêrekew
|
| mal |
مال |
mal, xaniyê / cihê malbatek lê dijî;; mal, malûmilk, heyîn
|
| mal be qur girtin |
مال بە قور گرتن |
mal (li kesekî) wêran kirin, ziyan(ek mezin) gihandin kesekî; Mal be qur gîrê, bo wat kird? Malwêran, te çima wa kir?
|
| mal birîn |
مال برین |
(bo diziyan / xirabiyan) ketin malekê
|
| mal û minal |
مال و منال |
bn malûminal
|
| mal xistin |
مال خستن |
mal dan, barê mala xwe danîn û li cihekî bi cih bûn
|
| malat |
مالات |
pez, koma mih û berx û beranan; terş, koma karik û bizin û nêriyan
|
| malatmalawa: bît! |
مالاتمالاوا: بیت! |
Malava (bî)! Mala te ava be! Bi xatira/ê te!
|
| malawayî |
مالاوایی |
xatirxwestin:
|
| malawayî kirdin |
مالاوایی کردن |
xatir xwestin
|
| malawayî lê kirdîn |
مالاوایی لێ کردین |
Xatir ji me xwest
|
| malbend |
مالبەند |
1) malbend, bênvedangeh / rawestgeh in li ber rêyên karwanan 2) der, dever; war, welat 3) navend, cihê girse / gel lê dicive, meydana bûyeran
|
| maldar |
مالدار |
maldar, zengîn, dewlemend
|
| maldarî |
مالداری |
1) maldarî, rêveberiya / karûbarên aboriya malê 2) maldarî, zengînî, dewlemendî
|
| malewe |
مالەوە |
1) malve, berev malê, ber bi malê ve: Eçim bo malewe Ez ê bi nik mal ve biçim 2) malbatî, ehlê malê, kesên ji malekê: Malewe çon in? Malbatî çawan in? Zarrûzêç çawan in?
|
| malewênçe |
مالەوێنچە |
cûnek giya ye
|
| malewmal |
مالەومال |
mal bi mal: pişkinînî malewmal (lê)gerrîna mal bi mal
|
| malî |
مالی |
xwemalî, xumalî, yên malê, malî; kedî, kehî, dw kûvî, kovî
|
| malîn |
مالین |
ştin, (bi firçeyê / gêzîk / motorê gilêşî) paqij kirin
|
| maloçke |
مالۆچکە |
xanîk, mala / xaniyê biçûk û bêserûber
|
| malos |
مالۆس |
mahû, beraza mê, mehû, mawî
|
| malran |
مالران |
ştin
|
| malû |
مالوو |
bangurrdan, bagurrdan, mangêrr, mehlî, tapan, şûnkê serbanan, bangurrdank, alavek e li ser banan tê gerrandin daku ban bihêz bibe û dilopên avê tê neçin mal ve û malê şil nekin
|
| malûm |
مالووم |
malim, serekên dînî yên cihûyan (li şûna melayên misilmanan yan qeşeyên fileyan)
|
| malûminal |
مالوومنال |
zarrûzêç, erzûeyal, jin û zarrok
|
| malwêran |
مالوێران |
malwêran, malkembax, malxirab, xwelîser
|
| malwêranî |
مالوێرانی |
malwêranî, malkembaxî, malxirabî, xwelîserî
|
| malxo |
مالخۆ |
lêzim, dost, kesek ku ji malbatê tê hesibandin. (Agadarî: Di kurmancî de "malxwê" tê wateya "xwediyê / xudanê / zelamê malê"
|
| malyat |
مالیات |
maliyet, berhem, hate, dahate, kar, qazanc
|
| mam |
مام |
mam, ap, am, birayê babê yekî
|
| maman |
مامان |
pîrik, jina di welidîna / çêbûna zarok de alîkariya diya zarok dike
|
| mambirayîme |
مامبراییمە |
cûnek tirî ye
|
| mame |
مامە |
mamo, apo, amo
|
| mamele |
مامەلە |
bn mamile
|
| mamexeme |
مامەخەمە |
xalxemo, kesê pirr xeman dixwe
|
| mamik |
مامک |
mamik, tiştonek
|
| mamil |
مامل |
mamil, mi'amil, kesa/ê bi berdewamî bazirganiyê / ticaretê li gel kesek din dike
|
| mamile |
ماملە |
mamilet, mi'amilet, bazirganiya / ticareta berdewam di navbera du hevpeymanan de
|
| mamilepeşîmanî |
ماملەپەشیمانی |
pêşînat, beşek / pişkek ji bihayê tiştê dê bêt kirrîn ku yê bikirr dide yê firoşer daku ger yê bikirr paşî li bazara xwe poşman bibe û nexwaze tiştên sparişkirî bikirre hingê ev pişka / beşa pare bo yê firoşer bimîne
|
| mamir |
مامر |
mamir, mamirk, mirîşkên ciwan, mirîşkên dê di nêz de bigihin jiyê / temenê hêkkirinê
|
| mamiz |
مامز |
xezal, bn ask
|
| mamîl |
مامیل |
bn mamil
|
| mamîlan |
مامیلان |
cûnek giya ye
|
| mamîran |
مامیران |
bn mamîlan
|
| mamk |
مامک |
bn mamik
|
| mamleçûqe |
ماملەچووقە |
kum, kulav, t yê bi saqo / qapût ve
|
| mamnawendî |
مامناوەندی |
navincî, tiştê ji mezinatiya / başiya / jêhatiniya xwe ve ne pirr mezin / baş û ne jî pirr biçûk / xirab
|
| mamo |
مامۆ |
bn mame
|
| mamojin |
مامۆژن |
jinmam, jinap, jina mamê / apê kesekî
|
| mamosta |
مامۆستا |
mamoste, mamhosta, fêrker, dersdêr, wanedêr, hînker, kesa/ê dersan / waneyan li dibistanan yan fêrgehên din dide; bernav bo kesên xwenda / zana
|
| mamostayane |
مامۆستایانە |
mamosteyane, mîna / wek mamosteyan, hosteyane, bi hostetî
|
| mamotk |
مامۆتک |
jêhatî, bihinêr, kesa/ê baş dikare tiştan çêbike, kesa/ê ji destên xwe ve zîrek / jêhatî
|
| mamwesta |
ماموەستا |
bn mamosta
|
| man |
مان |
[-mên-] 1) man, xweragirtin, sekinîn, nelivîn, neçûn, nemirin, neguherrîn 2) grev, karnekirina ji ber nerazîbûnê
|
| man girtin |
مان گرتن |
grev kirin, ketin grevê, karê xwe rawestandina ji ber ku ji kardêra/ê xwe ne razî ye û dixwaze bi rawestandina karê xwe bandorê li kardêr bike daku daxwazên kesa/ê kar rawestandiye bi cih bîne
|
| manewe |
مانەوە |
veman, li paş man; man, wek mêvan li derekê man
|
| mangir |
مانگر |
girevgir, kesa/ê karê xwe radiwestîne ji ber ku ji kardêra/ê xwe ne razî ye û dixwaze bi rawestandina karê xwe bandorê li kardêr bike daku daxwazên kesa/ê kar rawestandiye bi cih bîne
|
| -man, -man- |
-مان, -مان- |
me: namanbînin me nabînin, lêman dizîwe ji me diziye; -(y)a me: malekeman mala me; -(y)ê me: espekeman hespê me; -(y)ên me: espekanman hespên me
|
| mana |
مانا |
wate, mane, me'ne
|
| manadar |
مانادار |
watedar, manedar, bime'ne
|
| manayî |
مانایی |
wateyî, maneyî, razber, abstrakt
|
| mandû |
ماندوو |
westî, betilî, kerrixî, mandî, tehibî, te'ibî
|
| mandû bûn |
ماندوو بوون |
westîn, betilîn, tehibîn, te'ibîn, mandî bûn
|
| mandû kirdin |
ماندوو کردن |
westandin, betilandin, te'ibandin, mandî kirin
|
| mandûnebûnî |
ماندوونەبوونی |
mandînebûn, silav li kesek ji rêvingiyê tê / hatiye: "Xwedê qewetê bide" yan biwêjek wek wê
|
| mang |
مانگ |
1) heyv, hîv 2) meh, heyv, heyamek salnameyî yê nêzî 30 rojî
|
| mang gîran |
مانگ گیران |
heyv xeyirîn, dema heyv bi temamî yan jî hin parçeyên wê tarî dibin û nayên dîtin
|
| mangî çiwarde |
مانگی چواردە |
meha çarde(hî), meha tevav, dema meh bi temamî tê dîtin
|
| mangî dahatû |
مانگی داهاتوو |
meha bêt / were
|
| mangî raburdû |
مانگی رابوردوو |
meha borî / çûyî
|
| manga, mange |
مانگا, مانگە |
çêl, çêlek, "gayên mê"
|
| mangane |
مانگانە |
mehane, her meh; mehane, li gor mehan
|
| mangeşew |
مانگەشەو |
1) tavheyv, tavehîv, hîveron, ronahiya heyvê yan şeva ronahiya heyvê li dinyayê dide
|
| mangî |
مانگی |
mehî, bi mehan, li gor mehan; heyvî, bi heyvê, li gor heyvê
|
| manî |
مانی |
bn mana
|
| maqûl |
ماقوول |
maqûl, jêhatî, berkeftî, qenc, çê, baş, çak
|
| mar |
مار |
mar, heywanek xwişok yê bi pirranî jehrawî ye;; bn tarûmar
|
| marasa |
ماراسا |
zivirrok, badok, badbadok
|
| marangaz |
مارانگاز |
marpêvedayî, kesa/ê marekî yan çend maran jehra xwe gihandiyê
|
| marçêwe |
مارچێوە |
çavmark, meroje, navê giyayekî ye
|
| mare |
مارە |
mehr, mar, zewac, jin- yan mêrkirin
|
| mareke |
مارەکە |
zîn; kurtan; têrr
|
| marekol |
مارەکۆل |
dûpişk, bn dûpişk
|
| mareyî |
مارەیی |
next, qelen, pareyê / malê malbata zavayî dide ya bûkê
|
| marezîw |
مارەزیو |
hezarpêk, navê heywanikek biçûk ya pirrling e
|
| marîfet |
ماریفەت |
marîfet, me'rîfet, xîret, namûs, şan, şeref; hinêr, şiyan, jêhatin, pêçêbûn
|
| marîje |
ماریژە |
giyayek xwerbar e
|
| marmêlke |
مارمێلکە |
margîsok
|
| marmasî |
مارماسی |
marmasî, cûnek masiyên dirêj e ku dişibe maran
|
| marnegez |
مارنەگەز |
cûnek pêlavan / solan e ta çokan dirêj e daku mar bi mirovî venedin / jehra xwe neavêjin mirovî
|
| maro |
مارۆ |
beş, niqteya spî li eniyan hespan
|
| masan |
ماسان |
werimîn, perçivîn, pifîn, avisîn, pif bûn, bn awsan
|
| masandin |
ماساندن |
werimandin, perçivandin, pifandin, avisandin, pif kirin [p-ya hişk wek pare / pere], bn awsandin
|
| mase |
ماسە |
bn mêz
|
| masî |
ماسی |
masî, masû, me'sî, lawirek avî ye
|
| masîgir |
ماسیگر |
masîgir, kesa/ê yan lawirên masiyan digirin
|
| masîgire |
ماسیگرە |
masîgirk, navê firrindeyekî ye
|
| mast |
ماست |
mast, şîrê germkirî û hêvênkirî û meyandî
|
| mastaw |
ماستاو |
dew, mast û av û xwê (û cemed / bûz) têkilkirî / tevlihevkirî
|
| masulke, masûlke |
ماسولکە, ماسوولکە |
zeblek, masûlke, zevlek
|
| masûle |
ماسوولە |
bilolk, gulolk, masûr, deziyên li hev alandî;; bn fîke
|
| maş |
ماش |
maş, maşik, gulgiyayek xwerbar e ku libên wan dişibin nokan / nîskan / fasoliyan û bi taybetî di nav birincî de tê xwarin. Navê wê yê zanistî Phaseolus aureus e.
|
| maşe |
ماشە |
cûnek torran e bo masîgiriyê
|
| maşîn |
ماشین |
xwarin, xilas kirin
|
| maşînewe |
ماشینەوە |
ramalîn, raheşandin, bi carekê xilas kirin (t dema kesek tiştekî bi tevayî diavêje devê xwe)
|
| maşot |
ماشۆت |
kirmik, kurmik, parazît
|
| maşqe |
ماشقە |
bn aşqeûmaşqe
|
| mat |
مات |
1) mat, ecêb, seyr, sosret, hêbet, heyirî 2) (bêdeng, kir) mit, kirr, bêdeng, bêpêjn
|
| mataw |
ماتاو |
tavheyv, hîvron, tava heyvê / hîvê, şeva tava heyvê bihêz e
|
| mate |
ماتە |
(fêkî / keske / sebze) nîvgihiştî
|
| matemîn |
ماتەمین |
bêmad, bêxulk, aciz, nekêfxweş, bêzewq
|
| matemînî |
ماتەمینی |
bêmadî, bêxulkî, acizî, nekêfxweşî, bêzewqî
|
| matik |
ماتک |
kil, rengê reş yê mirov li bijangên / mûjangên çavên xwe didin, bn arayiş
|
| matî |
ماتی |
1) matî, ecêbî, seyrî, sosretî, hêbetî, heyirînî 2) mitî, kirrî, bêdengî, bêpêjnî 3) bêmadî, depresyon
|
| matlî |
ماتلی |
cûnek tivengan / çekan e
|
| mator |
ماتۆر |
motor
|
| matore |
ماتۆرە |
bn pirûpûç
|
| maw |
ماو |
mayî, heyî, sax, nemirî; bermayî, jibermayî, zêde
|
| mawe |
ماوە |
1) heyam, dem, mawe, midet, wext, çax; qeder dûrî 2) delîv, derfet, îmkan, rê
|
| maxolan |
ماخۆلان |
xemgîrî, xemgînî, têrxemî, kovandarî; bêhedan, nerehetî, nearamî
|
| maxulya |
ماخولیا |
bn maxolan
|
| maye |
مایە |
1) nirx, biha, maye, sermaye 2) binas, sedem, semed, sebeb, serekanî, çavkanî 3) madde
|
| mayepût |
مایەپووت |
rût, rûtbûyî, kesa/ê ti pare yan maliyet nîne yan nemaye, kesa/ê ketiye rewşek kembax (pirr xirab) ya aborî
|
| mayedar |
مایەدار |
mayedar, maldar, malhe, zengîn, dewlemend, kesa/ê di rewşek baş ya aborî de
|
| mayedarî |
مایەداری |
mayedar, maldarî, malheyî, zengînî, dewlemendî
|
| mayesîrî |
مایەسیری |
bawesîrî, basûrî
|
| mayewar, mayewer |
مایەوار, مایەوەر |
rastîn, heyî, nehewante
|
| mayin |
ماین |
mahîn, mehîn, hespa mê
|
| mayinçe |
ماینچە |
1) ling, lûlaq 2) masûlke
|
| mayis |
مایس |
bn ayar
|
| mazin |
مازن |
bn mezin
|
| mazû |
مازوو |
mazî, mazû
|
| mazûlîkêş |
مازوولیکێش |
xweragir, mukum, dilsoz
|
| me- |
مە- |
ne-, me- (pêşpirtikek e bo fermaniya ne-erênî): meke neke, meke, mebin nebin, mebin
|
| me'amele |
مە'امەلە |
bn mamile
|
| mebest |
مەبەست |
mebest, merem, mexsed, niyaz, armanc, nêt, niyet, daxwaz, hêvî, doz
|
| mebesthên |
مەبەستهێن |
erênî, avaker, biber, berhemder
|
| meclîs |
مەجلیس |
E civîn, meclis, civat, encûmen, korr
|
| meclîs bestin / girtin |
مەجلیس بەستن / گرتن |
civîn li dar xistin
|
| mecrîsok |
مەجریسۆک |
navê giyayekî ye li mêrg û çîmenan şên dibe
|
| mecûsî |
مەجووسی |
mecûsî, stêrxwîn (astrolog) yan sihrbazên zemanê berê
|
| meçek |
مەچەک |
zend, bask, meçek, dest
|
| mefreq |
مەفرەق |
bronz, mefreq (cûnek kanza / maden e)
|
| meger |
مەگەر |
meger, ger ne: Meger xom nekem Ger bi xwe nekim
|
| meges |
مەگەس |
bn megez
|
| megez |
مەگەز |
megez, pêşû û mêş û firrindokên din yên mîna wan
|
| megezxor |
مەگەزخۆر |
megezxwer, heywanên pêşû û mêş û yên wek wan dixwin
|
| meha |
مەها |
bn mê
|
| mehek |
مەهەک |
bn sengî mehek
|
| mehik, mehk |
مەهک, مەهک |
, bênivêjî
|
| mehîr |
مەهیر |
şorbe, mehîr, avik
|
| mehkem |
مەهکەم |
mukum, cihgirtî, xurt, tişta bi asanî ji cihê xwe nalive
|
| mehkeme |
مەهکەمە |
E bn dadge
|
| mehşer |
مەهشەر |
bn rojî mehşer
|
| mekat |
مەکات |
bn merane
|
| mekir |
مەکر |
bn mekr
|
| mekîne |
مەکینە |
mekîne, endaz, makîne, alav, amûr, hacet
|
| meko |
مەکۆ |
veşargeh, cihê xwelêveşartinê
|
| mekoxo le dan |
مەکۆخۆ لە دان |
xwe li ber venan / vedan, xwe li ser rêya kesekî / heywanekî veşartin ta ku ew kes / heywan bêt û bikeve destê kesa/ê xwe veşartiye
|
| mekr |
مەکر |
E bn fêl
|
| mel |
مەل |
bn balinde
|
| mela |
مەلا |
mela, mele, serekên dînî yên misilmanan (hevberî qeşeyên fileyan yan malimên cihûyan)
|
| melamet |
مەلامەت |
melamet, motîv; binas, sedem, semed, sebeb, ho
|
| melaq |
مەلاق |
mewîj, mêwîj, tiriyê hişkkirî
|
| melaş |
مەلاش |
mit, kirr, bêpêjn, bêdeng, bêdeng û bêliv
|
| melaşû |
مەلاشوو |
pidû, pidî, alûme, panika devî
|
| melayetî |
مەلایەتی |
melatî, meletî, karê / pîşeya / jiyana melayan
|
| melayket |
مەلایکەت |
E bn firîşte
|
| melazade |
مەلازادە |
melaza, ji binemala melayan, zarroka/ê mela
|
| melbend |
مەلبەند |
bn malbend
|
| mele |
مەلە |
ajnî, melevanî, avjenkî, sobahî, ajne, ajnê
|
| mele kirdin |
مەلە کردن |
ajnîn, melevanî kirin, ajnê kirin, avjenî kirin, xwe di avê xistin, çûn di avê de û tê de pî / ling li hewa gerrîn, xwe avêtin avê û tê de pî / ling ji erdê bilindkirî xwe livandin
|
| melega |
مەلەگا |
ajnîgeh, melevanîgeh, hewza / cihê ajnînê / melevanîkirinê
|
| melewan |
مەلەوان |
ajnîzan, ajnîvan, melevan, melevanîzan, kesa/ê dizane di avê de bilive bêyî ku bixeniqe
|
| melewanî |
مەلەوانی |
ajnîzanî, ajnîvanî, melevanî, werzişa / spora yan zanîna / hunera livîna di avên kûr de
|
| melezan |
مەلەزان |
bn melewan
|
| melhem |
مەلهەم |
melhem, krêm, merhem, dermanek don e bi leş radidin daku nerm bibe yan ji nesaxiyekê bêt parastin
|
| melkeb |
مەلکەب |
zembîl sepet, selik, zembûlk
|
| melkesen |
مەلکەسەن |
cûnek kirmikan / kurmikan e
|
| melmel |
مەلمەل |
cûnek çît / qumaş e
|
| mem |
مەم |
guhan, ew pişk ji leşê heywanên mê ya ku şîr tê de ye yan şîr jê tê
|
| memdar |
مەمدار |
guhandar, ew cûn heywan yên ku guhan hene
|
| meme |
مەمە |
bn memk
|
| memîle |
مەمیلە |
ya ku şîr jê tê
|
| memk |
مەمک |
ya ku şîr tê de ye yan şîr jê tê
|
| memk dan |
مەمک دان |
çiçik dan, şîrê memên / çiçikên xwe bo xwarinê dan zarrokekî
|
| memkbend |
مەمکبەند |
bermemik, ew parçeya cil ya ku jin dixin ber memikên xwe
|
| memke |
مەمکە |
memik, meme, botlê / şûşeya şîrê zarrokan dikinê û zarrok dikare piço-piço ji kunika wî şîrî bimêje û vexwe
|
| memkole |
مەمکۆلە |
memkok, çiçkok, memên / çiç(ik)ên biçûk
|
| men |
مەن |
1) min, mine, pîvanek giraniyê / qursiyê ya nêzî 3 kîlograman e 2) vê gotinê de: Her kes menî malî xoyetî Her kes hosteyê karên xwe ye
|
| mencel |
مەنجەل |
mencel, amanek mezin e t ji mis / sifir tê çêkirin
|
| menceloke |
مەنجەلۆکە |
mencelok, mencelên biçûk
|
| -mend |
-مەند |
-mend, paşbendikek e bo çêkirin hin navdaran ku wateya "kesa/ê tiştekî dike / dizane" dide: hunermend, karmend
|
| mendebûr |
مەندەبوور |
pîs, genî, girrewî, fistewî
|
| mendîl |
مەندیل |
cûnek çît / qumaş e
|
| mene |
مەنە |
bermayî, jêmayî, zêde
|
| menê |
مەنێ |
giyayek bênxweş yê xwerbar e
|
| meng |
مەنگ |
kûr (av û hwd)
|
| mengaw |
مەنگاو |
hewz, cihê av tê
|
| mengene |
مەنگەنە |
mengene, alavek e bo şidandina / dewsandina hin tiştan
|
| mengî |
مەنگی |
kûrî, kûrahî, kûratî
|
| mengîl |
مەنگیل |
bn mendîl
|
| mengul |
مەنگول |
mengul, zengul û mengul, gulîfank, hin tişt in bo xemilandina dîwaran yan cihên din
|
| meqam |
مەقام |
miqam, kilam, stran
|
| meqest |
مەقەست |
meqes, miqes (alavek pêbirrînê ye)
|
| mer |
مەر |
mî, mih
|
| meran |
مەران |
bn yasemîn
|
| merane |
مەرانە |
mihane, mekat, baca mihan
|
| merc |
مەرج |
merç, şert, şirût, şert û merc, şert û şirût
|
| merd |
مەرد |
1) gernas, egîd, mêr, mêrxas, wêrek, biste, aza 2) merd, kesa/ê amade ye malê xwe bo alîkarîkirina xelkê xerc bike, dijw temah, çepel, nemerd
|
| merdayetî |
مەردایەتی |
1) mêranî, mêrxasî, wêrekî, bistehî, gernasî, egîdî, azayî 2) merdî
|
| merdim |
مەردم |
mirov, meriv, mere, ademza, benîadem, ademîzad, însan
|
| merdum |
مەردوم |
bn merdim
|
| mere |
مەرە |
azar, jan, êş, elem
|
| merekeb |
مەرەکەب |
E ximav, hibir, mirekeb,
|
| merexes |
مەرەخەس |
E destûrdayî, berdayî, bexşandî
|
| merexesî |
مەرەخەسی |
destûr, xatir, îzin
|
| merez |
مەرەز |
merez, mixayir, mohaîr
|
| mereze |
مەرەزە |
zeviya birinc
|
| merg |
مەرگ |
merg, mirin, neman
|
| mergemûş |
مەرگەمووش |
jehrek e t bo kuştina mişkan / curdan tê bikaranîn
|
| merheba |
مەرهەبا |
merheba, silav
|
| merkane |
مەرکانە |
merkane (cûnek cerran / cerrikan e)
|
| merkez |
مەرکەز |
navend, merkez
|
| merkezî |
مەرکەزی |
navendî
|
| mermer |
مەرمەر |
mermer (cûnek kevirê bihadar e)
|
| mesîhî |
مەسیهی |
file, mesîhî, xrîstiyan
|
| merûmalat |
مەروومالات |
terş, tewal, sewal, terşûtewal, kerî, pez
|
| merz |
مەرز |
tixûb, sinor, bn sinûr
|
| merze |
مەرزە |
catir, catirî, catirk (navê giyayekî ye)
|
| merzekêwîle |
مەرزەکێویلە |
bn merzingoş
|
| merzingoş |
مەرزنگۆش |
catira dêmî / beyaristanê / kûvî
|
| merzewan |
مەرزەوان |
tixûbvan, sinorvan, kesa/ê çavdêriya / sereguhiya sinoran / tixûban dike; sinorî, tixûbî, kesa/ê li ber / ser sinoran dijî
|
| mesek |
مەسەک |
bn mûşek
|
| mesel |
مەسەل |
E mesel, metel, nimûne, mînak, wekok, wêne
|
| mesela |
مەسەلا |
mesele, bo nimûne, wek mînak
|
| mesîne |
مەسینە |
mesîn, amanek avê yê lûlîdar e
|
| mest |
مەست |
mest, serxweş, kesa/ê ketiye bin bandora alkoholê yan tilyakê (her wiha mecazî: kesa/ê bi kirina tiştekî zêde kêfxweş bûye)
|
| mestî |
مەستی |
mestî, serxweşî
|
| meşkale |
مەشکالە |
bn meşkole
|
| meşke |
مەشکە |
meşk, pîstê / çermê / postê hin heywanan (t yê bizinan / çêlan) yê bo kêşana avê yan kana / kilana / kiyana mast daku bibe dew û don / nîvişk
|
| meşke jendin |
مەشکە ژەندن |
meşk kan / kilan / kiyan / kilandin / kiyandin / hejandin / livandin / anîn û birin daku mastê tê bibe dew û don / nîvişk
|
| meşkole |
مەشکۆلە |
meşkok, pîstok, postik, canteyek biçûk e ji pîstê / çermê hin heywanan tê çêkirin û hin xwirakên hişkkirî (bo nimûne hejîrên hişkkirî) tê de tên parastin
|
| meşq |
مەشق |
rahênan, ra-anîn, temrîn, meşq, xwefêrkirin, xwehînkirina bi kirinê / çêkirinê li derî dema bi rastî bûyerek diqewime, li derî dema pêşbaziyê / lîstikê
|
| meşqbîn |
مەشقبین |
rahênanker, meqşker, kesa/ê xwe bi meşqan fêr dike, kesa/ê bi meşqan tê hînkirin
|
| meşdader |
مەشدادەر |
meşqder, rahênander, kesa/ê kesek dî bi meşqan fêr / hîn dike
|
| metarêz |
مەتارێز |
xendek, çeper, cihê leşker / pêşmerge bo xwe koliye û tê de li benda dijmin dimîne yan xwe ji dijmin diparêze
|
| metel |
مەتەل |
mamik, tiştonek, têderxistinok, metel, metelok
|
| metel dahênan |
مەتەل داهێنان |
mamik pirsîn
|
| metel helhênan |
مەتەل هەلهێنان |
tê derxistin, mamik zanîn, bersiva mamikekê rast dan
|
| meth |
مەته |
meth, pesn
|
| metirsî |
مەترسی |
metirsî, tirs, fikar, endîşe; xeterî, talûkeyî, metirsî
|
| mewda |
مەودا |
dev, devik (parçeya tûj / birrek ji kêrê / şûr û hwd);; mijar, babet
|
| mewlû, mewlûd |
مەولوو, مەولوود |
mewlûd, mewlîd, pîrozkirina (jidayik)bûna Hz. Mihemed pêxember
|
| mexaze |
مەخازە |
mexaze, mixaze, dikan (t yên cilfiroşiyê)
|
| mexlûq, mexlûqat |
مەخلووق, مەخلووقات |
E afirandî, mexlûq, mexlûqat, heyber, xelk, hemû tiştên heyî yên jîndar
|
| mexşel |
مەخشەل |
pêtal, meşale, agirê mirov li gel xwe dimeşîne daku rêya mirov ron bike (wek sembol jî tê bikaranîn)
|
| mexte |
مەختە |
aheng, aştî, lihevî, tenahî
|
| mexte girtin |
مەختە گرتن |
li hev kirin, li hev hatin, aşt bûn, pêk hatin, aheng (di navbera du kesan / aliyan de) çêbûn / peyda bûn
|
| mey |
مەی |
mey, bade, şerab, ereq, raq, alkol, alkohol, vexwirak, vexwarinên alkol tê
|
| meyan |
مەیان |
1) navber, navbeyn; nav, nêv, navend 2) dever, navçe, herêm, cih, war
|
| meydan |
مەیدان |
bn meydan
|
| meyandin |
مەیاندن |
meyandin, mehandin, tiştek ruhn / avî kirin tiştek nîvziwa (t şîr kirin mast)
|
| meyandûaw |
مەیاندوواو |
Mezra Botan, Mezopotamya, Nêvduav, devera dikeve navbera Çemê Dîcle û Çemê Firat
|
| meyane |
مەیانە |
1) navincî, navîn, nave, nêve, ya ne zêde mezin û ne jî zêde biçûk 2) têkilî, nasîn
|
| meyanero |
مەیانەرۆ |
rênerm, navrê, sernerm, dijw rêhişk, tundraw, ekstremîst, serhişk
|
| meyaneroyî |
مەیانەرۆیی |
rênermî, navrêyî, sernermî, dijw rêhişkî, tundrawî, ekstremîzm, serhişkî
|
| meyaneyî |
مەیانەیی |
navincî, navîn, naveyî, nêveyî; rênerm, navrê, sernerm
|
| meydan |
مەیدان |
1) meydan, gorrepan, mêdan, rastgeh, çare [ç-ya req], cihê pan (û rût, t bêdar) 2) delîv, derfet, îmkan, rê
|
| meydandar |
مەیداندار |
şerrker (t di pevçûna navera du kesan de)
|
| meydandarî |
مەیدانداری |
pevçûn, lêkketin, lihevxistin, şerrê navbera du yan çend kesan
|
| meyfiroş |
مەیفرۆش |
meyfiroş, badefiroş, kesa/ê meyê / badeyê difiroşe, xwediya/ê dikana meyê / badeyê
|
| meygêr |
مەیگێر |
meygêrr, badegêrr, saqî, kesa/ê meyê / badeyê raber dike
|
| meyî |
مەیی |
meyî, mehî, tiştê ku meyiye yan hatiye meyandin
|
| meyîn |
مەیین |
meyîn, mehîn, tiştek ruhn / avî bûn nîvziwa (t şîr bûn mast)
|
| meyl |
مەیل |
E hewes, gêwl, arezû, hez, dil, daxwaz, xwezî, xwestik, meyl
|
| meymûn |
مەیموون |
meymûn, mêmûn, hin cûn heywanên destdar in; peyvek neşirîn e bo mirovan
|
| meymûnewan |
مەیموونەوان |
meymûnvan, kesa/ê meymûnan xwedî dike yan dielimîne
|
| meynet, meynetî |
مەینەت, مەینەتی |
E dijwarî, bela, êş û jan, kul û derd, tengasî, tengavî, bêçaretî
|
| meysaz |
مەیساز |
meyçêker, meysaz, badeçêker, badesaz, hosteya/ê çêkirina meyê / badeyê
|
| meysazî |
مەیسازی |
meysazî, meyçêkirin, badeçêkirin, badesazî, hostetiya çêkirina meyê / badeyê
|
| meyser |
مەیسەر |
misoger, tekîd, te'kîd, bêguman, bêşik, pişrast
|
| meyser kirdin |
مەیسەر کردن |
bi cih anîn, misoger kirin, tekîd kirin
|
| meystan |
مەیستان |
meygeh, badegeh, meyistan, badestan, cihê mey / bade lê tê çêkirin
|
| meyter |
مەیتەر |
tîmarker, seyîs, meyter, kesa/ê matî ji hespan dike, kesa/ê sereguhiya / çavdêriya hespan dike, xulamê hespên axayê xwe û / yan mêvanên wî av û alif dide
|
| meyterî |
مەیتەری |
tîmar, seyîs, meyterî, sereguhîkirina hespan, matîkirina ji hespan, av- û alifdana hespan
|
| meyyan |
مەییان |
bn meydan
|
| mezat |
مەزات |
mezat, bazara lê tê gazîkirin ka kî dixwaze tiştekî bi bihayek girantir bikirre ew tişt tê firotin wî kesî yê amade ye herî zêde pare pê bide
|
| mezatxane |
مەزاتخانە |
mezatxane, cihê mezat lê tê kirin
|
| mezbete |
مەزبەتە |
E gilî, gazin, gazinc, gazind, xwenerazîkirin
|
| meze |
مەزە |
çêj, tam, tehm
|
| meze lê cûlan |
مەزە لێ جوولان |
tam lê (xweş) hatin, çêj lê (xweş) hatin, jê hez kirin, li ber dilî xweş bûn
|
| mezedar |
مەزەدار |
çêjdar, bitam, tamdar, biçêj, tamxweş, çêjxweş
|
| mezin |
مەزن |
bn mezn
|
| mezirge |
مەزرگە |
mezirge, cih, dever (t yên pîroz / dînî)
|
| mezn |
مەزن |
gir, girs, giring; mezin
|
| meznayî |
مەزنایی |
bn meznî
|
| meznî |
مەزنی |
mezinî, mezinahî, mezinayî; girî, girsî, giringî
|
| meznîxwaz |
مەزنیخواز |
mezinîxwaz, jixwemezintir, jixwezêde, kesa/ê her dixwaze (bi hêza / navdariya xwe) mezintir bibe tevî ku derfetên di dest de kêm in bo ku bigihe armancên xwe
|
| mê |
مێ |
mê, dijw nêr; (mer) mî, mih, dijw beran
|
| mêbaz |
مێباز |
hene, mêrê "her roj" bi jinek nû re ye, mêrê "ji jinekê dibeze ya dî"
|
| mêbazî |
مێبازی |
|
| mêçke |
مێچکە |
|
| mêgel |
مێگەل |
kerî, celeb, pez, koma mihan
|
| mêj |
مێژ |
mêj, berê, berî demek dirêj
|
| le mêjewe |
لە مێژەوە |
ji mêj ve, ji berê ve, demek dirêj e / bû ku...
|
| mêjelak |
مێژەلاک |
mejox, mejî (tenê bi wateya konkret)
|
| mêjû |
مێژوو |
dîrok, mêjû, tarîx, zanista yan serpêhatiyên li ser demên berê yan bûyerên qewimî
|
| mêjûnas |
مێژووناس |
dîroknas, pisporên dîrokê
|
| mêjûnasî |
مێژووناسی |
dîroknasî, zanista li ser dîrokê
|
| mêjûyî |
مێژوویی |
dîrokî, mêjûyî, tarîxî
|
| mêkut |
مێکوت |
mîrkut, mîrqut, alavek mîna bivir e lê serikê wî girovir e
|
| mêkute |
مێکوتە |
xurî, xurîk (êşek e)
|
| mêlak |
مێلاک |
hesk, mifsik, moçik, heskû, alavek ji kefçiyan mezintir e xwarin pê ji qazanan / qûşxanan dikin sênîkan
|
| mênge |
مێنگە |
bn mê
|
| mêrd |
مێرد |
mêr, şû, helal, zelamê di zewacê de mêrê jinekê
|
| mêrd kirdin |
مێرد کردن |
mêr kirin, şû kirin, (keç / jin) zewicîn
|
| mêrdbe dan |
مێردبە دان |
dan şû, (jin / keç) zewicandin
|
| mêrddar |
مێرددار |
bimêr, mêrkirî, şûkirî, mêrdar, jina zewicî / zewicandî
|
| mêrdezime |
مێردەزمە |
bn moteke
|
| mêrg |
مێرگ |
mêrg, çîmen, çayir, giyastan
|
| mêrgole |
مێرگۆلە |
mêrgok, mêrga biçûk
|
| mêrguzar |
مێرگوزار |
1) şên, hêşîn, giyadar, cihê gul û giya lê şên dibin 2) baxçe, gulistan
|
| mêrû |
مێروو |
kêzik, hemû cûnên kêzikan yên difirrin û dimeşin
|
| mêrûgir |
مێرووگر |
kêzikgir, giyayên kêzikgir / kêzikxwer
|
| mêrûle |
مێروولە |
mêrî, mûrî, morî, gêle, gêre, gêrik, mûr, mûhî (zool. Formicidae)
|
| mêrûle kirdin |
مێروولە کردن |
kizîn, kizkizîn, kizkiz kirin, hêdîka li ser agir kelîn
|
| mêrûxor |
مێرووخۆر |
kêzikxwer, heywanên kêzikan dixwin
|
| mêslezergo |
مێسلەزەرگۆ |
jale, lork, rolk, lavlavk (giyayek e)
|
| mêş |
مێش |
mêş, lawirek firrok ya biçûk e
|
| mêşesî |
مێشەسی |
cûnek firrindeyan e
|
| mêşk |
مێشک |
mejî, mêjî, mêşk; hiş, aqil
|
| mêşk birdin |
مێشک بردن |
mejî reş kirin, wa kesek aciz / zivêr kirin ku êdî nizane çawan / çi bike
|
| mêşk birîn |
مێشک برین |
aqil (ji tiştekî) birrîn, bawer kirin ku tiştek baş e
|
| mêşk çûn |
مێشک چوون |
gêj bûn, hay ji xwe neman
|
| mêşk xoşe kirdin |
مێشک خۆشە کردن |
mejî şûştin, aqil xirrandin
|
| mêşkole |
مێشکۆلە |
mejîk, mejîçk, pişka biçûk ya mejî
|
| mêşrewên |
مێشرەوێن |
mêşrevînk, tiştên tên bikaranîn bo dûrxistina mêşan ji tiştekî
|
| mêtulke |
مێتولکە |
cûnek kêçan / spihan e
|
| mêw |
مێو |
mêw, dara tirî pê ve çêdibe;; find, şem, mûm, maddeyê find jê tên çêkirin
|
| mêwerd |
مێوەرد |
zevî, zeviya tovkirî ya piştî yekem barana payizê kêlayî
|
| mêwîn |
مێوین |
findî, mûmî, şemayî
|
| mêwuj, mêwûj |
مێووژ, مێوووژ |
mewîj, mêwîj, tiriyê hişkkirî
|
| mêx |
مێخ |
mîx, sing, kelem, bizmar, arêx, spîn
|
| mêxek |
مێخەک |
navê hin cûn gulên mîxdar e
|
| mêxoş |
مێخۆش |
tirş-û-şirîn
|
| mêye |
مێیە |
bn mê
|
| mêyîne |
مێیینە |
zayendmê, mêyîn, di rêzimanê de navdêrên mîna peyva "jin" ditewin
|
| mêz |
مێز |
mase, mêze, xwank, xank;; bn mîz
|
| mêzgird |
مێزگرد |
suhbeta li dor maseya / mêzeya girovirr; panel; gotûbêj
|
| mi'arize |
م'ارزە |
opozîsyon, mixalife
|
| micewir |
مجەور |
micewir, berdestiyê / berdestkê mizgeftê
|
| micro |
مجرۆ |
kiwêr
|
| mift |
مفت |
belaş, herwe, bêpare, bêheq; pirr erzan
|
| miftî |
مفتی |
miftî, muftî, zanayek îslamê
|
| mihamî |
مهامی |
parêzer, avûkat
|
| mij |
مژ |
pêl, qurta / qurça li cigareyê yan qelûnê tê dan;; mij, moran, dûman
|
| mij lê dan |
مژ لێ دان |
pêl lê dan, pêlek jê kêşan: Mijêk le cigarekey xoy da Pêlek li cigareya xwe da
|
| mijdane |
مژدانە |
xelata didin kesa/ê mizgîniyekê radigihîne
|
| mijde |
مژدە |
mizgînî, mizgîn, nûçeya / peyama / xebera xweş / xêr
|
| mijdegar |
مژدەگار |
mizgînîber, kesa/ê mizgîniyan diîne
|
| mijer |
مژەر |
mêjer, kesa/ê tiştekî dimêje; mêjerk, alava tiştekî dimêje
|
| mijîn |
مژین |
1) mêtin, mêjan, mêhtin (zarrok: şîr ji memikên / çiçikên diya xwe kişandin devê xwe; têjikên heywanên guhandar: şîr ji guhanên maka xwe kişandina devê xwe) 2) mêjîn, av yan tiştek yê ruhn çûn di nav tiştekî re û êdî bûn beşek ji wî tiştî û wisan wenda bûn (t dema piçek av di nav axa ziwa re hişk dibe, hingê "av dimêje erdê");; mêtin, mêjîn
|
| mijok |
مژۆک |
mêjok, tişta tiştek din dimêje xwe (t perr ango kaxeza bo xiwakirina avê tê bikaranîn)
|
| mil |
مل |
sto, hustu; gerden;; stu, hustu, sti, sto, stû, stuh, ew pişka ji leşê mirovan yan lawiran ya ku serî bi leşî ve girê dide (Agadarî: di kurmancî de peyva "mil" wateyek cuda dide: mil ew cih e ji leşî yê ku destên mirovan yan lawiran lê bi leşî / kelexî ve girêdayî ne)
|
| milç, milçemilç, milçehûr |
ملچ, ملچەمل, ملچەهوور |
milçemilç, xwarina / cûna / cûtina bi dengê bilind
|
| milk |
ملک |
milk, malûmilk, mal, erazî, dewlet, heyîn
|
| milkûmal |
ملکوومال |
malûmilk
|
| miloziman |
ملۆزمان |
lewçe, zimandirêj
|
| milwanke |
ملوانکە |
gerdenî, ristika gerdenê, kolye;; gerdenîk, ristik, benî, ristika / zincîrka zêrrîn yan zîvîn ya t jin dikin gerdena / stuyê xwe
|
| mil berew cêgayek / şitêk nan |
مل بەرەو جێگایەک / شتێک نان |
berê xwe dan ciyekî / tiştekî, ber bi aliyekî meşîn / bi rê ketin
|
| mil le çeqo sûtin |
مل لە چەقۆ سووتن |
stuyê xwe dan ber kêrê, serê xwe xistin belayê, xwe xistin talûkeyan / xeteriyan
|
| mile |
ملە |
pêşbazî, pêşbirk, misabeqe, sîbaq
|
| milego |
ملەگۆ |
bn milwanke
|
| milek |
ملەک |
bn şêr
|
| milema |
ملەما |
nefes, hilm, bên, henase, bênvedan, anîn û birina bênê / nefesê
|
| milema nîştin |
ملەما نیشتن |
bên(a kesekî) hatin, piştî bênbiserketinê dîsan bên vegerrînê normaliyê: Hêşta milemam nenîştibû, wutî: "Debê dîsan rabikeynewe." Hê bêna min nehatibû, got: "Divê em dîsan bibezin."
|
| mileqorte |
ملەقۆرتە |
stulk, stuyê zirav û dirêj (yê firrindeyan yan ji qerfî yê mirovan)
|
| mileqortemilequtê: kirdin |
ملەقۆرتەملەقوتێ: کردن |
stuyê xwe dirêj kirin (daku tiştekî bibîne)
|
| milewan |
ملەوان |
stubend, benda / benê li dor gerdenê / stuyî tê alandin
|
| milhur |
ملهور |
1) stustûr 2) serhişk, înato
|
| milkeç |
ملکەچ |
sernerm, dijw serhişk; serşorr, dijw serbilind
|
| milmilanê |
ململانێ |
hevrikî, rikeberî, milmilanê, berxwedan, dijberî, berrevanî
|
| milûçe |
ملووچە |
jan, êş, azar
|
| milûçe kirdin |
ملووچە کردن |
arîn, azirîn, êşîn, hest bi êşê / janê / azarê kirin
|
| min |
من |
ez: Min kurd im Min nazanim Ez nizanim; min: Min nemdezanî Min nedizanî, Le min gewretir e Ji min mezintir e
|
| minal |
منال |
zarr, zarro, zarrok, zêç, biçûk, tifal, mirovên di jiyê / temenê kêm de; keç û kurrên kesekî, qîz û lawên kesekî; aqilsivik, kêmaqil, nezan, negihiştî, xeşîm, nefehma, cahil
|
| minalane |
منالانە |
zarrokane, zarrokşib, mîna / wek zarrokan
|
| minaldan |
منالدان |
zarrokdank, cihê zarrok tê de berî ku bêt dinyayê
|
| minalî |
منالی |
zarrî, zarroyî, zarrotî, zarrokî, zarroktî, heyama kesek zarrok e / bû: Be minalî zor şîrîn bû Di zarrotiya xwe de pirr şirîn bû / Dema zarro bû, gelek şirîn bû
|
| minaloçke |
منالۆچکە |
zarrok, zarrê biçûk, sava, biçkok
|
| minare |
منارە |
minare, birca bilind ya mizgeftan
|
| mindal |
مندال |
bn minal
|
| mindalmine: kirdin |
مندالمنە: کردن |
piştrast kirin, saxtî kirin, teselî kirin, axulme kirin, lê vekolîn daku bizane ka çawan e / rast e
|
| minet |
منەت |
1) minet, qencî 2) minet, texsîrî
|
| minet bûn |
منەت بوون |
: Minetit nebê, çî ekeyt, bîke! Bêminet be, çi dikî bike (ez ji te natirsim)!
|
| minetbar |
منەتبار |
minetbar, qencîbar, kesa/ê qenciyek lê hatiye kirin û ji ber hindê (hest pê dike ku) erkê wê / wî ye qenciyekê li kesa/ê qencîkirî bike; spasdar, kesa/ê ji qenciya li wê / wî hatiye kirin pirr razî ye û dixwaze spas bike
|
| minetbarî |
منەتباری |
minetbarî, qencîbarî; spasdarî
|
| minêwnî |
منێونی |
bn xoperest
|
| mingin |
منگن |
minminî, kesa/ê bi dengek nezelal (t yê ji kepê / difinê / pozê tê) yê mîna "minemin" dipeyive / diaxive
|
| mingeming |
منگەمنگ |
minmin, peyivîna bi dengek nezelal yê mîna "minemin" dipeyive / diaxive
|
| minho |
منهۆ |
guharto, versiyon, varyant
|
| minox |
منۆخ |
sexte, sixte, neresen, neheqîqî, nerast
|
| minoxî |
منۆخی |
sexteyî, sixtekarî, neresenî, nerastî
|
| minûtoyî |
منووتۆیی |
["ez-û-tu-yî"], cudatî, formalîte (t dema kesek dixwaze ku formalîte di navbera wî û hevalên / hevkarên wî de nemîne): Em minûtoyiye bo çi ye? Ma ev formalîte bo çi ye? Em bira ne! Em heval in!
|
| miqomiqo |
مقۆمقۆ |
birdebird, suhbeta dengnizm di navbera du yan çend kesan de daku kesên din yên li nêzî wan suhbeta wan nebîzin
|
| mir |
مر |
mir, mirîşk û firrindeyên din yên wek wê;; têr, têrtijî, kesa/ê yan heywanê hindî xwestiye xwariye
|
| mirî sere |
مری سەرە |
mirîşka kurk
|
| mir man |
مر مان |
xwe li ber (tiştekî) venan, lê pan, li tiştekî sekinîn yan li benda tiştekî man ta ku bêt û kesê bendewar xwe lê bide yan werbigire
|
| mirad |
مراد |
mirad, daxwaz, hêvî
|
| mirandin |
مراندن |
mirrîn, ji ber enirrînê dengê mirre-mirr ji xwe anîn
|
| mirawî |
مراوی |
mirawî, sone, qaza / werdeka mê
|
| mirdar |
مردار |
mirar, kelexê / leşê heywanên mirî
|
| mirdar bûnewe |
مردار بوونەوە |
mirar bûn, heywanên birîndar yan nesax dibin û ji berî bên serjêkirin bimirin û ji ber hindê bo xwarinê ne helal bin; sekitîn, mirina ne-mirovan
|
| mirdarbû |
مرداربوو |
mirarbûyî; sekitî
|
| mirdarxor |
مردارخۆر |
mirarxwer, kesên yan heywanên goştê heywanên mirarbûyî dixwin
|
| mirdele |
مردەلە |
spîçolkî, zer, zerik, rengavêtî, ji tirsan serûçav spî bûyî
|
| mirdin |
مردن |
[-mir-] mirin, jiyana xwe ji dest dan, jiyana xwe hinda kirin, hatin kuştin
|
| mirdin sûtan |
مردن سووتان |
kirin û nekirin, xwe kuştin û sotin: Mirdim û sûtam, be qisey min nekird Min kir û nekir, wî bi gotina min nekir / Min xwe kuşt û sot, bi ya min nekir
|
| mirdok |
مردۆک |
mirok, mirbar, dijw nemir
|
| mirdû |
مردوو |
mirî, kesa/ê yan heywanê jiyana xwe ji dest daye
|
| mireba |
مرەبا |
|
| mirekî |
مرەکی |
bi coşî, bi dilek germ, ji dil
|
| miremir |
مرەمر |
dengê "mirremirr"
|
| mirîşk |
مریشک |
mirîşk, firrindeyek kêmfirr ya kedî ye
|
| mirk |
مرک |
bn enîşk
|
| mirkan |
مرکان |
bn damirkan
|
| mirov, mirow |
مرۆڤ, مرۆو |
mirov, meriv, mere, beşer, însan, benîadem, ademza, ademîzad
|
| mirovayetî |
مرۆڤایەتی |
mirovatî, mirovahî, sirişt û taybetmendiyên mirovan; hemû mirov bi hev re
|
| mirovdost |
مرۆڤدۆست |
bn mirovperwer
|
| mirovî |
مرۆڤی |
1) mirovî, tiştê ku li gor baweriya / sirişta / taybetmendiya / wijdana mirovan e 2) merdî, camêrî, ciwamêrî, qencî
|
| mirovperwer |
مرۆڤپەروەر |
mirovperwer, mirovdost, kesa/ê ji mirovan hez dike, kesa/ê yan baweriya nirxek bilind dide mirovan û mirovatiyê
|
| mirovzanî |
مرۆڤزانی |
mirovnasî, zanista li ser mirovan
|
| mirûrçe |
مروورچە |
bn mirûle
|
| mirûrçe |
مروورچە |
:
|
| mirûrçe kirin |
مروورچە کرن |
1) hêdîka kelîn; kel hatinê 2) arîn, azirîn, êşîn
|
| mis |
مس |
mis, sifir, mîs (cûnek kanza / maden e)
|
| mis tê kiran |
مس تێ کران |
mismit bûn, mismitîn, qet nebihîstin tevî ku çend carî bi dengek bilind bêt dubarekirin jî: Elêy giwêt misî tê kirawe! Dibê qey guhê te mismit bûye! (ango: Ma guhê te bi misê helandî hatiye dagirtin!?)
|
| misger |
مسگەر |
miskar, misger, kesa/ê karê mis / sifir dike
|
| misgerî |
مسگەری |
miskarî, misgerî, karûbarê kesên miskar
|
| misk |
مسک |
misk, maddeyek bênxweş e (t wek bên-avê tê bikaranîn)
|
| miskî |
مسکی |
miskî, tişta ji miskê hatiye çêkirin yan bêna miskê jê tê; bênxweş; bêndar
|
| misoger |
مسۆگەر |
misoger, piştrast, bêguman, biste, bisteh
|
| misqal |
مسقال |
misqal, pirt, pişkek / parçeyek pirr biçûk; misqal yekîneyek pîvanî ye t bo zêrr û zîv
|
| mist |
مست |
navd mist, kulm, destê miçandî / şidandî (t daku wek derbe li tiştekî / kesekî bide); rengd mist, kulm, lep, tijî / miştî destekî tiştek
|
| miste |
مستە |
mist, kulm, derbe, derbeya / lêdana bi mistê / kulmê
|
| mişar |
مشار |
mişar, birrek, alava pêbirrîna daran yan asin
|
| mişe |
مشە |
mişe, zehf, pirr, gelek
|
| mişexor |
مشەخۆر |
berxwer, mişexwer, parasît
|
| mişext |
مشەخت |
mişext, aware, derbider, sirgûnkirî, koçber
|
| mişextî |
مشەختی |
mişextî, awareyî, derbiderî, koçberî, sirgûn
|
| mişk |
مشک |
mişk, rawirek biçûk yê kilikdirêj e ku dişibe cirdan / curdan lê ji wan biçûktir e
|
| mişkgire |
مشکگرە |
kolare, qereqûş, xertel, mişkgirk (firrindeyek e)
|
| mişt |
مشت |
mist, kulm, destê miçandî / şidandî (t daku wek derbe li tiştekî / kesekî bide); rengd mist, kulm, lep, tijî / miştî destekî tiştek
|
| miştax |
مشتاخ |
miştax, cihê tirî li ser tê hişkkirin daku bibe mewîj
|
| miştaxan |
مشتاخان |
miştaxan, rezber, heyama / demsala hişkkirina tirî daku bibe mewîj
|
| mişte |
مشتە |
mist, kulm, derbe, derbeya bi mistê / kulmê
|
| miştûmir |
مشتوومر |
birdebird, suhbeta dengnizm di navbera du yan çend kesan de daku kesên din yên li nêzî wan suhbeta wan nebîzin
|
| mişûr |
مشوور |
sexbêrî, miqateyî, hişyarî, lixwehişyarî
|
| mit |
مت |
mit, kirr, bêdeng, bêpêjn, bêkipîn
|
| mitmane |
متمانە |
mitmane, pêbawerî, xwespartin
|
| miturbe |
متوربە |
bn muturbe
|
| mixabin |
مخابن |
mixabin, heyf
|
| miyan |
میان |
bn meyan
|
| miyaw |
میاو |
miyaw, dengê kitikan / pisîkan
|
| miyawandin |
میاواندن |
miyawîn, miyaw kirin, miyaw-miyaw kirin, dengê kitikan / pisîkan ji xwe anîn
|
| miyawemiyaw |
میاوەمیاو |
miyaw-miyaw, dengê domdar yê kitikan / pisîkan
|
| miz |
مز |
miz, meaş, destheq, heq, mehane, pareyê kesek dide kesek din ji ber ku yê pareyan werdigire karek bo yên pareyan dide kiriye yan tiştek dayiyê
|
| mize |
مزە |
mize, destheq (t yê ku ne bi pare tê dan. Bo nimûne: Kesek arê xwe dibe nik aşvan. Aşvan arê wî dihêre. Xwediyê ar ti pare nade aşvan lê hin ji wî arî didiyê. Ev ar "mize"yê aşvan e.)
|
| mizeber |
مزەبەر |
kedkar, pale, mizeber, mizwergir, meaşwergir, mizyar, kesa/ê bi miz / meaş dixebite / dişuxile / kar dike
|
| mizeberî |
مزەبەری |
kedkarî, mizeberî, mizwergirî, meaşwergirî
|
| mizgewt |
مزگەوت |
mizgeft, camî, cam'e, mescid, perestgeha / pîrozgeha / îbadetgeha misilmanan
|
| mizgênî |
مزگێنی |
mizgîn, mizgînî, nûçeya / peyama / xebera xweş / xêr; xelata didin kesa/ê mizgînekê radigihîne
|
| mizr |
مزر |
miz, piçekî tirş
|
| mizrî |
مزری |
mizî, tama piçekî tirş
|
| mizûr |
مزوور |
berdestî, berdestk, alîkar, kesa/ê bi pare di karekî de alîkariya kesê pare dike dide
|
| mizûrî |
مزووری |
berdestkî, berdestîtî
|
| mizyar |
مزیار |
kedkar, pale, mizyar, mizwergir, mizeber, kesa/ê bi miz / meaş dixebite / dişuxile / kar dike
|
| mizyarî |
مزیاری |
kedkarî, paletî, mizyarî, mizwergirî, mizeberî, palehî
|
| mîç |
میچ |
(binmîç) ban, serban (t ji alî hindirr / jêr ve);; (çig) kap, kab, kaw, çik, hin hestî ne (t yên mihan ku di hin lîstikan / yariyan de tên bikaranîn);; şatir, zîrek, şeytan, jêhatî
|
| mîçên |
میچێن |
girêçkanê, deqanê, kapanê, lîstika / yariya bi kapan / kaban
|
| mîd |
مید |
med, mîd, gelek îranî ye ku tê bawerkirin ku bavkalên kurdan in
|
| mîdî |
میدی |
medî, zimanê / çandeya / tiştên medan
|
| mîdya |
میدیا |
Medya, Mîdya, welatê medan / mediyan
|
| mîl |
میل |
mîl, mayl (pîvek dirêjahiyê ye, 1 mîl 1609 metre ye);; tîrk, mîl, îbre, ew tiştikê zirav yê di demjimêrkan de dizivire û saetan û deqeyan û saniyeyan diyar dike
|
| mîlî- |
میلی- |
milî-, hezarêk, yek ji hezarê: mîlîmetir milîmetre, hezarêk metre, 0,001 metre
|
| mîmber |
میمبەر |
bn rîxole
|
| mîmk |
میمک |
met, xwişka babê kesekî; xalet, xwişka dayika kesekî
|
| mîmkza |
میمکزا |
kurrmet; kurrxalet; keçmet; keçxalet
|
| mînek |
مینەک |
berbedel, zêdek, mînek
|
| mînekî |
مینەکی |
mînekî, zêdekî, piştmêr, reservîst, kesên ne pişkek in ji leşkeriyê lê ger pêdivî bi wan hebe belkî bên vexwendin
|
| mîr |
میر |
mîr, prens, fermandar, kesê emr / ferman di dest de, serok, serokê herêmekê yê ku serokatiya xwe ji bavkalên xwe girtiye; bernavek rêzgirtinê ye: Mîrim Mîrêm, Mîrê min
|
| mîr- |
میر- |
mîr-, ser-, ya/yê serekî / mezin
|
| mîralay |
میرالای |
mîralay, serekek leşkerî ye
|
| mîran |
میران |
heftem meha ji salnameya kurdî (21.9 ta 20.10 ji salnameya julyanî)
|
| mîrane |
میرانە |
mîrane, mîna / wek mîran
|
| mîranî |
میرانی |
1) mîranî, cûnek govend û dîlana kurdî ye 2) cûnek tirî ye
|
| mîraş |
میراش |
mîraş, aşvanê mezin / serekî
|
| mîraşpez |
میراشپەز |
mîraşpêj, xwarinçêkerê mezin / serekî yê dîwanekê
|
| mîrat |
میرات |
mîrat, mîras, pêmayî, kelepûr, bermayî
|
| mîratgir |
میراتگر |
mîratgir, kesa/ê dê bibe xwediya/ê maliyetekê dema xwediya/ê wî maliyetî nemîne
|
| mîratî |
میراتی |
1) mîratî, tişta wek mîrat hatiye wergirtin 2) mîratî, nifrînkirî, xezebkirî, lanetkirî
|
| mîratxor |
میراتخۆر |
mîratxwer, kesa/ê bûye xwediyê mîratekî yan hin mîratan, kesa/ê bi mîratekî yan mîratan jiyara xwe dike
|
| mîraw |
میراو |
mîrav, ava serekî / mezin
|
| mîraxur |
میراخور |
mîraxur, mîrseyîs, xulamê mezin / serekî yê hespên mîr
|
| mîrayetî |
میرایەتی |
bn mîrnişîn
|
| mîre- |
میرە- |
mezine-, mîre-
|
| mîredê |
میرەدێ |
mezinegund, gundê mezin
|
| mîrêtî |
میرێتی |
mîrîtî, mîrtî, pergala / rêbeveriya mîrane
|
| mîrî |
میری |
mîrî, hikûmî, dewlî, tiştê mîr yan dewletê, tiştê di dest dewletê de
|
| mîrkar |
میرکار |
mîrkar, karmend, memûr, kesa/ê di xizmeta mîr / dewletê de dixebite
|
| mîrnişîn |
میرنشین |
mîristan, mîrnişîn, herêma ji alî mîrekî ve tê birêvebirin
|
| mîrşikar |
میرشکار |
nêçîrvanê serekî / mezin
|
| mîrza |
میرزا |
1) mîrza, kesa/ê ji binemalek mîran 2) rêzdar, birêz, mîrza, zêdenavek rêz- û qedirgirtinê ye
|
| mîrzayî |
میرزایی |
mîrzayî, cûnek goreyên hiriyê yên ta çokan dirêj
|
| mît |
میت |
bn mûş
|
| mîtên |
میتێن |
bn mûşên
|
| mîtke |
میتکە |
zîlik, gîlik, klîtorîs, parçeyek hesas e ji endamê zayendî / cinsî yê jinan
|
| mîwan |
میوان |
mêvan, mêhvan, mihvan, misafir
|
| mîwandar |
میواندار |
mêvandar, kesa/ê mêvan hene, kesa/ê pirr mêvan tên mala wan; mazûvan, malovan, kesa/ê mêvanan vedixwîne yan xwedî dike; mêvanperwer
|
| mîwandarî |
میوانداری |
mêvandarî, mazûvanî, malovanî, vexwendina / xwedîkirina mêvanan
|
| mîwange |
میوانگە |
mêvangeh, cihê mêvanan
|
| mîwanperwer |
میوانپەروەر |
mêvanperwer, mêvanhez, kesa/ê pirr ji mêvanên xwe hez dike û texsîr nake daku mêvan kêfxweş bin
|
| mîwanperwerî |
میوانپەروەری |
mêvanperwerî, mêvanhezî, mêvandostî, hezkirina ji mêvanan
|
| mîwanxane |
میوانخانە |
mêvanxane, xaniyê mêvanan; odeya mêvanan
|
| mîwe |
میوە |
fêkî, fêqî (pirteqal, sêv, xox û hwd)
|
| mîwefiroş |
میوەفرۆش |
fêkîfiroş, kesa/ê fêkî difiroşe
|
| mîwegenan |
میوەگەنان |
bn xermanan
|
| mîz |
میز |
mîz, destava zirav, ava di endamên cinsî yên mirov û heywanan re ji bedena wan derdikeve
|
| mîz gîran |
میز گیران |
mîz çikîn, mîz nehatin
|
| mîzan |
میزان |
mîstin, mîzîn, mîz kirin, destava zirav kirin / berdan
|
| mîzeldan |
میزەلدان |
bn mîzildan
|
| mîzgîran |
میزگیران |
mîzçikî, êşa) mîznehatin(ê), anurya, anuresîs
|
| mîzilan |
میزلان |
bn mîzildan
|
| mîzildan |
میزلدان |
1) mîzdank, ew beş ji leş yê ku mîz tê de ye 2) pifdank, balon
|
| mîzin |
میزن |
xwevemîz, xwe-ve-mîz, kesa/ê bi xwe ve dimîze, kesa/ê nikare mîza xwe kontrol bike
|
| moç |
مۆچ |
bn maç
|
| mol |
مۆل |
1) pirr, gelek, zêde, zaf 2) kom, civiyayî (t mihên serê xwe dane hev)
|
| moleke |
مۆلەکە |
mat, hêbet, ecêb, heyr
|
| molekekewtine |
مۆلەکەکەوتنە |
mat man, ecêbgirtî man, hêbitîn, heyirîn
|
| molekexistine |
مۆلەکەخستنە |
mat kirin, ecêbgirtî kirin, hêbitandin, heyirandin
|
| moleq |
مۆلەق |
(çavên / awirên) zîq, ziq, biloq, bel, boq, awirên / çavên rikerast li tiştekî dinerin bêyî ku bilivin
|
| molet |
مۆلەت |
E bênvendan, mole, muhlet; rê, rêdan, delîv, derfet
|
| molge |
مۆلگە |
kotan, cihê têveparastina pez / terş û tewal
|
| mom |
مۆم |
find, şemal, çira, mûm, şemalk, mom, ronahî; mûm, şema
|
| momdan |
مۆمدان |
şemaldank, finddank, çiradank, mûmdank, tişta findan / şemalan tê de bi cih dikin
|
| momin |
مۆمن |
kilmûşok, kesa/ê bi berdewamî kilmûş bi kepê / difinê / pozê de tê
|
| momîn |
مۆمین |
mûmîn, mişema, qumaşê ji mûm / şema hatine çêkirin;; bn mêzer
|
| momîne |
مۆمینە |
baranîk, cilek e av tê naçe li baranan mirov li xwe dike daku şil nebe
|
| momnayî |
مۆمنایی |
mûmnayî, ozokerît
|
| momya |
مۆمیا |
mûmya
|
| mor |
مۆر |
rengd mor, binefşî (rengek sor û şînê têkil / tevlihev e);; pirçû
|
| mor |
مۆر |
navd mor, muhr, nîşan, teqme, leke, îmza, îmze
|
| mor helkendin |
مۆر هەلکەندن |
mor (lê) kirin, mor (lê) dan
|
| mor bûnewe / xo lê mor kirdinewe |
مۆر بوونەوە / خۆ لێ مۆر کردنەوە |
eniya xwe lê şidandin, rûyê xwe lê tal kirin, madê xwe lê tirş kirin
|
| moran |
مۆران |
moran, mij û moran, bn tem
|
| moteke |
مۆتەکە |
kabûs, xof, tirs (xewnên tirsnak yên mirov nivistî / raketî / razayî dibîne)
|
| mox |
مۆخ |
mox, mejiyê hestî
|
| moz |
مۆز |
mûz, moz, banana (fêkiyek e);; zilkêtk, moz (mêşek e);; mirûz, mad, me'd, rû, xwiyang
|
| mubarek |
موبارەک |
E bn pîroz
|
| muhakeme |
موهاکەمە |
E bn dadpirsî
|
| muherem |
موهەرەم |
miherrem, yekem meha salnameya heyvî ya îslamî
|
| murk |
مورک |
meth, pesn, xwemezinî
|
| murk le xo nan |
مورک لە خۆ نان |
xwe mezin kirin, xwe mezin hesibandin, methên xwe kirin
|
| musulman |
موسولمان |
misilman, kesa/ê baweriya wî bi îslamê tê
|
| mutala |
موتالا |
E xwendin, xwendekarî
|
| muturbe |
موتوربە |
tamandin, patrome, patromandin
|
| muxabin |
موخابن |
bn mixabin
|
| muxtar |
موختار |
muxtar, serokê gund
|
| muxtarî |
موختاری |
muxtarî, pîşeya yan karûbarên muxtaran
|
| mû |
موو |
mû, pûrt, pûrtik, pût, porr, pirç
|
| mûbeq |
مووبەق |
E metbex, mitfax, xwaringeh, odeya xwarin lê tê çêkirin û xwarin
|
| mûç |
مووچ |
bn maçûmûç
|
| mûçax |
مووچاخ |
perûk, mûçax, pirça / porrê sexte / neresen / nerast
|
| mûçe |
مووچە |
mûçe, miz, meaş, destheq, heq 2) par, behr, pişk;; cûnek deviyan / terraşan e
|
| mûçing |
مووچنگ |
mûçink, mûkêşk, mûçing, alavek e bo hilkişandina mûyan; mûçink, alavek e bo birrîna nînokan
|
| mûçirk |
مووچرک |
lerz, recif, lerzik, recifk, teztezînk
|
| mûçirk piya hatin |
مووچرک پیا هاتن |
teztezînkê lê dan, lerizîn, recifîn, lerzik / recifkê girtin
|
| mûdar |
موودار |
mûdar, têrmû, bimû, mûyî, mûyîn, tiştê yan kesê pirr mû pê ve hene
|
| mûjank |
مووژانک |
mûjank, bijang, mijûlank, mûyên bi qepaxên çavan ve şên dibin
|
| mûkêş |
مووکێش |
bn mûçing
|
| mûr |
موور |
libin, blokên ji herriyên bo xanîavakirinê hatine çêkirin;; bn mûredar;; bn murk
|
| mûr v |
موور ڤ |
bn mêrûle;;:Bila Mihemed (= pêxember) li hawara me bê!
|
| mûredar |
موورەدار |
qurm(ê darê), kok(a darê); parçeyek stûr û kurt yê darî
|
| mûrege |
موورەگە |
hestiyê piştê
|
| mûreseng |
موورەسەنگ |
destikê aşê avî pê tê livandin / sekinandin
|
| mûrês |
موورێس |
teşîrêş, mûrês, kesa/ê mûyê bizinan bi teşiyê dirêse
|
| mûrî |
مووری |
bn mêrûle
|
| mûrû |
مووروو |
morî, morîk, mircan
|
| mûş |
مووش |
mûş, tebela / mata di lîstika / yariya telebanê / matanê de armanca lêdanê / pêketinê
|
| mûş dakirdin |
مووش داکردن |
mûş danîn, mûş bo lêdanê bi cih kirin
|
| mûş xwardin |
مووش خواردن |
mûş xwarin, li mûşê dan, bi mûşê ketin
|
| mûşek |
مووشەک |
mûşek, roket, sarox
|
| mûşekî |
مووشەکی |
mûşekî, balîstîk
|
| mûşên |
مووشێن |
tebelanê, matanê, lîstika bi hin gogên / holên / tepên hûr yên mermerî
|
| mûwar |
موووار |
diyarker, çareder, giring
|
| mûwawî |
مووواوی |
bn mûdar
|
| mûx |
مووخ |
mûx, rêberê dînî yê zerdeştiyan (hevberî melayê misilmanan, qeşeyê fileyan, malimê cihûyan)
|
| mûyîn |
موویین |
bn mûdar
|
| mûzer |
مووزەر |
mûzer, kesa/ê mûyên leşî zer in (t bo zelaman tê bikaranîn)
|
| |
[[]] |
|
| <div |
[[<دڤ]] |
style='background-color: '>
|
| n |
ن |
1) ne (forma dema niho ji lêkera "bûn" bo kesên duyem û sêyem yên pirrjimar dema peyva ji berî wê bi tîpek dengdar bi dawî bêt): Êwe mamosten Hûn mamoste ne; Ewan frensîn Ew frensî ne 2) paşbendika dema nihoyî bo kesên duyem û sêyem yên pirrjimar ger rayê lêkerê bi tîpek dengdar bi dawî bêt: Êwe eken Hûn dikin, 'Elî û 'Arif nalên Elî û Arif nabêjin
|
| na |
نا |
na, ne, no, nexê, nexêr, dijw belê, erê, be, e, a, ba
|
| na- |
نا- |
1) na- (pirtikek e di dema nihoyî de dikeve destpêka lêkeran û wateya ne-erênî didiyê): nabim nabim, nakey nakî, naxwa naxwe, naçîn (em) naçin, nakirin nakirrin 2) ne- (pirtikek e dikeve destpêka hin rengdêran û hin navdêrên ji rengdêran çêkirî û dijwateya wan ji wan çêdike): naşîrîn neşirîn, tal; napak nepak, nepaqij, nebijûn, pîs, kirêt; narastî nerastî; namirovî nemirovî (Agadarî: Tenê hin peyvên wiha hatine çêkirin di vê ferhengê de hatine rêzkirin ji ber ku di têgihiştina pirraniya peyvên wiha de kurmancîaxiv dê ti zoriyê nekêşin.) 3) kêm caran dikeve pêşiya hin navdêrên ne ji rengdêran çêkirî û wateya "bê" didiyê: naumêd bêhêvî, bêçare, bêumêd.
|
| naba |
نابا |
neku, ne ku: Naba neyet Neku neyê
|
| nabedil |
نابەدل |
nebidil, nexwaz, dilnexwaz
|
| nabût |
نابووت |
nebût, topavêtî, îflaskirî, ji alî aborî ve ketin rewşek kembax / xirab
|
| nafek |
نافەک |
navik, kuna / qula li zikê mirovan
|
| nafek birîn |
نافەک برین |
navik birrîn, benê dirêj yê bi navika zarrokan ve piştî welidîna wan birrîn
|
| nafek kewtin |
نافەک کەوتن |
navik ketin, zik êşîn ji ber westîna / tehibîna bi taybetî ji ber hilgirtina / rakirina tiştên qurs / giran
|
| nahiye |
ناهیە |
E nahiye, bajarok
|
| nahî |
ناهی |
bn Nahîde
|
| nahîde |
ناهیدە |
Nahîde, Venûs (planet)
|
| -nak |
-ناک |
-nak, -dar, bi- (paşpirtikek e dikeve dawiya hin navdêran û rendêran jê çêdike): tirsnak, xeternak, samnak
|
| nal |
نال |
nal, pêlava / sola / hespan, asinê dixwin binpiyên hespan daku birêveçûna wan ne jandar be
|
| nalandin |
نالاندن |
nalîn, axîn û oxîn kişandin, ofîn, ji ber janan / xeman dengên nexweş ji xwe anîn
|
| nalbend |
نالبەند |
nalbend, nalkar, kesa/ê karê wê / wî nalandina / nalkirina hespan e
|
| nalbendî |
نالبەندی |
nalbendî, nalkarî, karê / pîşeya nalandina / nalkirina hespan
|
| nalbeng |
نالبەنگ |
bn nalbend
|
| nalçe |
نالچە |
nalçe, bizmarên nalan
|
| naldar |
نالدار |
naldar, nalkirî, binal
|
| nale, nalenal |
نالە, نالەنال |
nale-nal, nalîn, dengên nalînê
|
| nalîn |
نالین |
bn nalandin
|
| nam |
نام |
bn yan, ya;; (F: nav): Be name Xwa! Bi Xwedê! Bo Xwedê! Bi navê Xwedê!: Be name Xwa zor zîrek e! Bi Xwedê pirr zîrek e!
|
| nam- |
نام- |
min na-: nambînî min nabînî, namgirê min nagire, namkujin min nakujin
|
| naman- |
نامان- |
me na-: namanbînî me nabînî, namangirê me nagire, namankujin me nakujin
|
| name |
نامە |
1) name, kaxez, mektûb, rîsale, peyama bo kesekî hatiye şandin / hinartin 2) name: belgename; rojname; pirtûk
|
| nameber |
نامەبەر |
nameber, peyamber, postevan
|
| namexane |
نامەخانە |
pirtûkxane, cihê pirtûk lê tên xwendin / deynkirin; pirtûfiroşxane, dikana pirtûkan, cihê pirtûk lê tên firotin; rojnamexane, cihê rojname lê tên xwendin yan firotin
|
| namîlke |
نامیلکە |
namilke, belavok, pamflet
|
| namo |
نامۆ |
biyan, xerîb, derekî, derveyî
|
| namobar |
نامۆبار |
biyanbar, biyanbûyî, biyankirî, jêdûrketî, jêqutbûyî, jêqutkirî
|
| namobarî |
نامۆباری |
biyanbarî
|
| namoyî |
نامۆیی |
biyanîtî, xerîbî, derekîtî
|
| namûs |
نامووس |
namûs, rûmet, şeref, qedir, qîmet
|
| nan |
نان |
nan, non; xwarin, zad;; [-nê-] danîn, danan, deynan; bi cih kirin; çêkirin
|
| nan î beyanî |
نان ی بەیانی |
taşt, têşt, xwarina spêdeyê
|
| nan î êware |
نان ی ێوارە |
şîv, xwarina êvarê
|
| nan î nîwero |
نان ی نیوەرۆ |
firavîn, xwarina nîvro
|
| nan kirdin |
نان کردن |
nan pehtin
|
| nan pêwe dan |
نان پێوە دان |
nan li tenûrê dan, nan di tenûrê de patin / pehtin
|
| nander |
ناندەر |
nander, merd, mêvanperwer
|
| nanewa |
نانەوا |
nanpêj, nanvan, nançêker
|
| nanewaxane |
نانەواخانە |
nanxane, firne, cihê nan bo firotinê lê tê çêkirin
|
| nanewe |
نانەوە |
vedan, bi cih kirin (t dav û xefik)
|
| nangên |
نانگێن |
nandank, amanek e bo parastina nanî tê de
|
| nanker |
نانکەر |
nanpêj, nançêker
|
| nankerî |
نانکەری |
nanpêjî, karûbarên pehtina nanî
|
| nankwêr |
نانکوێر |
nankor, neminetdar
|
| nankwêrî |
نانکوێری |
nankorî
|
| nanpêweder |
نانپێوەدەر |
nanpêj (t kesa/ê nanî di tenûrê de dipêje)
|
| nantal |
نانتال |
tema, çirûk, nemerd
|
| nar |
نار |
nar, hinar, henar, darek e ku hin berhemên gilover dide ku pişkên wan yên xwerbar lib-lib in û di nav de ne di bin tîvilî / qelpî ve ne; berhemên van daran
|
| nardin |
ناردن |
[-nêr-] şandin, hinartin, bi rê kirin, rewane kirin, virêkirin, şiyandin, nartin, dan birin
|
| nardin be şwên kesêk / şitêk |
ناردن بە شوێن کەسێک / شتێک |
şandin pey / dû kesekî / tiştekî
|
| nardinewe |
ناردنەوە |
veşandin, venartin, vehinartin, verêkirin, dîsan şandin / hinartin / nartin
|
| narete |
نارەتە |
gazi, bang, hawar, hewar
|
| narinc |
نارنج |
narinc, pirteqalokên tirş
|
| narincî |
نارنجی |
narincî, rengê wek yê narincan
|
| narincok |
نارنجۆک |
narincok, rumane, granad, cûnek teqemeniyan e
|
| nas |
ناس |
:
|
| nas kirdin |
ناس کردن |
nasîn, nas kirin
|
| nasandin |
ناساندن |
nasandin, dan nasîn, wa kirin ku kesek / tiştek bêt nasîn
|
| naser |
ناسەر |
naser, pispor, şareza, bispor, kesa/ê di babetekê / mijarekê de (pirr) zana
|
| naserewe |
ناسەرەوە |
venaser, diyarker, xwiyaker
|
| nasik |
ناسک |
bn nask
|
| nasîn |
ناسین |
nasîn, niyasîn, nas kirin, zanîn ka filankes kî ye; nasîn, têkilî li gel kesekî hebûn
|
| nasînewe |
ناسینەوە |
venasîn, veniyasîn, nasîn, wek tiştek berê nas xwiya bûn
|
| nask |
ناسک |
nazik, tenik, dijw qayim, qahîm
|
| naskî |
ناسکی |
nazikî, tenikî
|
| naskole |
ناسکۆلە |
nazikok, pirr nazik
|
| nasname |
ناسنامە |
nasname, belgeya / delîlên kesek / tiştek pê tê nasîn
|
| nasran |
ناسران |
hatin nasîn, nas bûn, niyas bûn
|
| nasraw |
ناسراو |
naskirî; navdar
|
| nasyaw |
ناسیاو |
nas, niyas, kesa/ê yan tişta/ê tê nasîn
|
| nasyawî |
ناسیاوی |
nasî, niyasî
|
| naşî |
ناشی |
naşî, cahil, bêtecrûbe, nezan
|
| naşîrîn |
ناشیرین |
kirêt; neşirîn
|
| naşîrînnaşta: le |
ناشیرینناشتا: لە |
nexwer, kesa/ê yan lawira/ê ti tiştî naxwe (bi mecazî: pirr qels / lawaz)
|
| naştin |
ناشتن |
binax kirin, defin kirin, gorr kirin, spartin axê
|
| nat- |
نات- |
te na-: natbînim te nabînim, natgirê te nagire, natkujin te nakujin
|
| naûmêd |
ناوومێد |
bêhêvî, bêumêd
|
| naw |
ناو |
nav; (di rêzimanê de) navdêr, substantîv;; hindirr, hinav, hundurr, tê de; nav
|
| naw ziran |
ناو زران |
ziyan gihan navê kesekî, nav(ê kesekî) bi xirabî derçûn
|
| naw zirandin |
ناو زراندن |
ziyan gihandin navê kesekî
|
| naw be |
ناو بە |
car-car, carûbar, car-bar
|
| nawaze |
ناوازە |
nestêle, nestêleh, bêwêne, bênimûne, tek, yekane, yekta, unîk
|
| benawbang |
بەناوبانگ |
navdarî, navûdeng [> benawbang]
|
| nawbijî |
ناوبژی |
navbeynkarî
|
| nawbijîker |
ناوبژیکەر |
navbeynkar, kesa/ê diçe navbera du kesên pevçûyî daku aştî û silhê peyda bike
|
| nawbijîwan |
ناوبژیوان |
bn nawbijîker
|
| nawbiraw |
ناوبراو |
navhatî, navborî, navbirî, kesa/ê yan tişta/ê navê wê / wî li jor hatiye gotin
|
| nawbire |
ناوبرە |
navbirr, navbirrk, tiştek ya ku tevaviyekê dike du pişk / parçe
|
| nawçaw |
ناوچاو |
navçav, navbera herdu çavan
|
| nawçe |
ناوچە |
navçe, dever, herêm, cih, war; sektor
|
| nawçewan |
ناوچەوان |
enî, navçav
|
| nawçeyî |
ناوچەیی |
navçeyî, deverî, herêmî; sektorî
|
| nawçeyînawçîn: kirdin |
ناوچەییناوچین: کردن |
kusandin, jê birrîn (t pelgên tûtinê)
|
| nawdar |
ناودار |
navdar, binavûdeng, meşhûr, kesa/ê yan tişta/ê pirr tê nasîn
|
| nawdarî |
ناوداری |
navdarî, navûdeng, meşhûrî, binavûdengî
|
| nawdes, nawdest |
ناودەس, ناودەست |
kef(a destî), lep(a destî)
|
| nawekî |
ناوەکی |
1) navkî, navmalî
|
| nawend |
ناوەند |
1) navend, merkez 2) navgîn, alav, amûr
|
| nawendî |
ناوەندی |
1) navendî, merkezî 2) serekî 3) navincî, normal
|
| nawendyar |
ناوەندیار |
navbeynkar, avakera/ê sulhê di navbera du aliyan de
|
| nawendyarî |
ناوەندیاری |
navbeynkarî
|
| nawerast |
ناوەراست |
1) navîn, navî, navendî: Rojhelatî Nawerast Rojhilata Navîn 2) nîv, nîvek: Le nawerastî mangî dû da hat bo laman Li nîveka meha duyê hat nik me
|
| nawere |
ناوەرە |
bn nawsik
|
| nawerok |
ناوەرۆک |
naverok, tiştên tê de
|
| nawewe |
ناوەوە |
hindirrîn, navîn, hinavîn, hinavî, hindirrî, navxweyî
|
| nawgel |
ناوگەل |
navran, navling, navpî
|
| nawincî |
ناونجی |
navincî, (ji sêyan) ne ya yekem û ne jî ya dawîn, ne ya destpêk û jî ya dawî
|
| nawk |
ناوک |
bn nawuk
|
| nawko |
ناوکۆ |
gelemper, giştî, ya hemiyan
|
| nawling |
ناولنگ |
bn nawgel
|
| nawmişt |
ناومشت |
bn nawdes
|
| nawnîşan |
ناونیشان |
navnîşan, adres
|
| nawpare |
ناوپارە |
têkirî, têde, di nav de, pêre, pêve
|
| nawpençik |
ناوپەنچک |
navpencik, diyafram
|
| nawpişte |
ناوپشتە |
ûcax, ejdad, binyat, binemal
|
| nawqed |
ناوقەد |
navteng, newq, kemer
|
| nawsik |
ناوسک |
hinav, ûr, 'ûr, rîvî, rîvîk, pişkên leşî yên di zikî de
|
| nawşan |
ناوشان |
navmil, pişka piştê ya dikeve navbera herdu milan
|
| nawtêlane |
ناوتێلانە |
cihêz, ciyazî, rehal, rihêl, qelen, dermalî
|
| nawtiwêl |
ناوتوێل |
bn nawçewan
|
| nawuk |
ناووک |
navik; pişka navîn / hindirrîn ya hin tiştan: nawke şûtî navika zebeşî; tov / kakil / berik / tovik (yên hin fêkiyan); hw bn nafek
|
| nawûawaze |
ناووواوازە |
bn nawbang
|
| nawûnatore |
ناوووناتۆرە |
navên xirab
|
| nawûnatore lê nan |
ناوووناتۆرە لێ نان |
navên xirab lê kirin, bi navên xirab bangî kesekî kirin, bi navên xirab basa kesekî kirin
|
| nawûnîşan |
ناووونیشان |
1) navnîşan, adres, navûnîşan 2) salox, salix, navnîşan, teswîr
|
| nawxo |
ناوخۆ |
hindirrîn, hundurrî, navxwe, xwemal, daxil(î): şerî nawxo şerrê hindirrîn, şerrê navxwe, wezaretî karûbarî nawxo wezareta karûbarên hindirrîn
|
| nawxoyî |
ناوخۆیی |
navxweyî; hindirrîn, hundurî
|
| nawzik |
ناوزک |
bn nawsik
|
| nawziknax |
ناوزکناخ |
nav, nêv, hindir, kûrî, daxil, têde: derûn kûriya dil
|
| naxoş |
ناخۆش |
nexweş; nesax
|
| naxoşî |
ناخۆشی |
nexweşî; nesaxî
|
| naxun |
ناخون |
bn nînok
|
| naxunek |
ناخونەک |
kirr, kirrkirr
|
| naxunek lê dan |
ناخونەک لێ دان |
kirrandin, kirritandin, kirr-kirr xwarin / gezandin
|
| naxunekder |
ناخونەکدەر |
kirrîner, kirritîner, ya/yê tiştan dikirrîne
|
| nay |
نای |
1) ney, bilûr, bilûl (alavek muzîkê ye) 2) silk; rûl, qamîş, çîqik
|
| nay- |
نای- |
wê na-; wî nagirim: naybînim wê / wî nabînim, naygirî wê / wî nagirî, naykujin wê / wî nakujin
|
| nayab |
نایاب |
rind, hêja, berkeftî, jêhatî, nirxdar; kêmpeyda, kêmhe, tiştên ji ber kêmiya hebûna xwe binirx in
|
| nayan- |
نایان- |
wan na-: nayanbînim wan nabînim, nayangirê wan nagire, nayankujin wan nakujin
|
| nayjen |
نایژەن |
neyvan, neyjen, kesa/ê li alava muzîkê ya ney dide
|
| naz |
ناز |
naz, delal, berdilî, dilber, şirîn;; naz, meth, pesn, xwe bi tiştekî mezin kirin
|
| naz pêwe naz kirdin |
ناز پێوە ناز کردن |
xwe pê mezin kirin, xwe pê mezin hesibandin
|
| nazan |
نازان |
nezan
|
| nazaw |
نازاو |
şil, terr
|
| nazdar |
نازدار |
nazdar, dilber, berdilî, şirîn; nazdar, kesa/ê bi asanî dikare bixeyide yan bigirî ger her tişt li gor dilê wê / wî nebe;; bn nazdar
|
| nazdarî |
نازداری |
nazdarî
|
| nazenîn |
نازەنین |
nazenîn, delal, xweşik, şekir-û-şirîn, xwînşirîn
|
| nazîn |
نازین |
xwe mezin kirin, xwe mezin hesibandin
|
| nazker |
نازکەر |
nazker, kesa/ê nazdariyan dike
|
| naznaw |
نازناو |
naznav, xweşnav, navê bo nazê / pesnê li kesekî hatiye kirin; paşnav, navê malbatê yê ji hemî endamên malê re hevbeş
|
| ne |
نە |
ne, na (nîşana ne-erêniyê / negasyonê), dw belê, erê, e, a, be, ba
|
| ne- |
نە- |
ne- (pêşbendikek e wateya negatîv dide lêkeran): nehat, nedeçû nediçû, nemdezanî min nedizanî
|
| neba |
نەبا |
neku, ne wa be ku
|
| nebada |
نەبادا |
bn neba
|
| neberd |
نەبەرد |
1) rd çeleng, fêris, egîd, wêrek, gernas, biste, bisteh, xweşmêr 2) nd pevçûn, lêkketin, lêkdan, pevketin
|
| neberdî |
نەبەردی |
çelengî, fêrisî, egîdî, wêrekî, gernasî, bistehî, xweşmêrî
|
| nebez |
نەبەز |
nebez, kesa/ê yan tiştê ti kes nikariyê
|
| nabir |
نابر |
ko, kuh, nebirr, deviknexweş
|
| nebûnî |
نەبوونی |
1) nebûnî 2) nebûnî hejarî, belengazî, feqîrî
|
| nedar |
نەدار |
nedar, hejar, perîşan, feqîr, belengaz
|
| nedîw |
نەدیو |
1) nedîtî 2) nediyar, nexwiya, neberçav
|
| nedû |
نەدوو |
kêmbêj, kêmsuhbet, kesa/ê pirr kêm diaxive
|
| nefam |
نەفام |
nefam, bêfam, nefehm, bêfêm, negihiştî, kesa/ê tê nagihe, kesa/ê fam nake (t zarrok)
|
| negenîw |
نەگەنیو |
negihiştî, kerrik, fêkiyê hê negihaye wê heyama peresîna xwe ku kêrî xwarinê bêt
|
| negîraw |
نەگیراو |
negirtî
|
| negor |
نەگۆر |
neguherr, neguhorr, tişta/ê naguherre
|
| neguncaw |
نەگونجاو |
kêrnehatî, bêkêr, nekêrhatî
|
| nehat |
نەهات |
1) nehat, hatina xwe bi cih neanî 2) bela, bûyerek xirab / hêvînekirî
|
| nehatî |
نەهاتی |
1) nehatî, ya ku nehat; tu nehatî 2) mixabin, çi heyf e ku
|
| nehêl |
نەهێل |
nehêl, tişta/ê ku rê nade tiştek dî, dij-: topî firokenehêl topa dij-firoke
|
| nehêlan |
نەهێلان |
nehêlan, nehêştin, nehiştin, nehêliştin, rê nedan, rê li ber girtin, destûr nedan, asteng kirin
|
| nefel |
نەفەل |
nefel (giyayek e)
|
| nefir |
نەفر |
borû, lûlî, lûle (alavek muzîkê ye)
|
| nefrîn |
نەفرین |
nifrîn, kerb, kîn, nalet, xezeb
|
| negbet |
نەگبەت |
bextreş, bêsiûd
|
| negbetî |
نەگبەتی |
bextreşî, bêsiûdî
|
| negrîs |
نەگریس |
rezîl, riswa; çill, çepell, çirûk
|
| negrîsî |
نەگریسی |
rezîlî, riswayî; çillî, çepellî, çirûkî
|
| neheng |
نەهەنگ |
neheng, hût, cûnê mezintirîn candarên deryayî
|
| nejad |
نەژاد |
nijad, ejdad, binyat, rêgez, nifş, tov, tuxm, serekanî, serçav
|
| nejadî |
نەژادی |
1) nijadî, ejdadî, binyatî, rêgezî, nifşî, tovî, tuxmî 2) resen, heqîqî, orijînal, serekî
|
| nejadperest |
نەژادپەرەست |
nijadperest, rêgezperest, rasîst
|
| nejadperestî |
نەژادپەرەستی |
nijadperestî, rêgezperestî, rasîzm
|
| nejnew |
نەژنەو |
kerr, nebihîz, kesa/ê (baş) guh li dengan nabe
|
| nejnewa |
نەژنەوا |
neguhdar, kesa/ê bi gotina / fermana / şîreta kesek dî nake
|
| nejnewayî |
نەژنەوایی |
neguhdarî
|
| nek |
نەک |
ne, ne ku, nek: Min awim dewê, nek nan Min av divê, ne nan
|
| nekeroz |
نەکەرۆز |
hên, hênik, hîn, hûnik, tişta/ê ne zêde sar û ne jî zêde germ
|
| nekute! |
نەکوتە! |
nemînî! qeda li te bikeve! Xwedê te nehêle!
|
| nem- |
نەم- |
min ne-: nemwut min negot, nemkird min nekir, nemxward min nexwar
|
| nemam |
نەمام |
şiv, şivik, şitil, dara kêmtemen
|
| neman |
نەمان |
neman, hindabûn, mirin, pûçbûn
|
| neman- |
نەمان- |
me ne-: nemanxwênd me nexwend, nemanbirjand me nebiraşt / nebirijand, nemanparast me neparast
|
| nemande- |
نەماندە- |
me nedi-: nemandexwênd me nedixwend, nemandebirjand me nedibiraşt / nedibirijand, nemandeparast me nediparast
|
| nemane- |
نەمانە- |
bn nemande
|
| nemaw |
نەماو |
nemayî, tişta/ê nemaye
|
| nemaze |
نەمازە |
nemaze, nexasme, bi taybetî
|
| nemde- |
نەمدە- |
min nedi-: nemdewut min nedigot, nemdekird min nedikir, nemdexward min nedixwar
|
| neme- |
نەمە- |
bn nemde-
|
| nemir |
نەمر |
nemir, kesa/ê yan tişta/ê namire (t mecazî)
|
| ne'na |
نە'نا |
nane, ne'ne', mînt
|
| nenasraw |
نەناسراو |
nenas, kesa/ê yan tiştê nayê nasîn yan zanîn
|
| nene |
نەنە |
pîrê (bangkirina li dapîran)
|
| neng |
نەنگ |
1) fihêt, fedî, şerm, hetik, eyb 2) kêmasî, kêmûkasî 3) rexne
|
| nengdar |
نەنگدار |
1) şermîn, şermok, fihêtker, fedîker 2) bikêmasî, netemam
|
| nengname |
نەنگنامە |
(wêjeya / hunera) qerf, henek, pêkenî, satîr, îronî
|
| nenk |
نەنک |
dapîr, pîr, dayika / diya babê / diya kesekî
|
| neperûşk |
نەپەرووشک |
pencirrk, pencik, nînok (t yên tûj yên firrindeyan)
|
| neqar |
نەقار |
kevirkirr, berbirr, kesa/ê keviran / beran dibirre daku kêrî avahiyan / xaniyan bên
|
| neqarî |
نەقاری |
kevirbirrî, berbirrî
|
| ner |
نەر |
nêr, dw mê: nereşêr nêreşêr, şêrên nêr
|
| nerandin |
نەراندن |
nirrîn, dengê nirre-nirr (yên şêran û hin lawirên dî)
|
| nerd |
نەرد |
kab, kabik, zar, nerd, tiştikek çaralî ye û li her alî jimarek ji yekê ta şeşê lê hatiye nivîsîn û ev tiştik tê hilavêtin û dema dikeve erdê jimara aliyê serî kîjan be li ber ya hevrikê wî tê ceribandin bo diyar bibe ka yê kê mezintir e ew bi ser ket
|
| nerde |
نەردە |
tan, kozik, çeper
|
| nerdeban |
نەردەبان |
pêstirk, pêpelûk, nerdewan, alavek e cihê danîna piyan li ser heye daku mirov pê hilkeve ser banî yan derek dî ya bilind
|
| nerdên |
نەردێن |
kabanê, zaranê, nerdanê, lîstika / yariya / baziya bi kaban / zaran / nerdan
|
| nere |
نەرە |
ne, na, nexê, nexêr, dw erê, belê
|
| nere, nerener |
نەرە, نەرەنەر |
nirre-nirr, dengê şêran û hin lawirên dî
|
| ne'rete |
نە'رەتە |
bn narete
|
| nerît |
نەریت |
rêç, rêzik, rêbaz, nerît, edet, irf, irf û edet, dab, dab û nerît, şop, kevneşop
|
| nerîtî |
نەریتی |
rêçî, rêzikî, rêbazî, rêçikî, edetî, nerîtî, kevneşopî
|
| nerm |
نەرم |
nerm, dw req
|
| nermayî |
نەرمایی |
bn nermî
|
| nerme |
نەرمە |
nerme, cihê nerm: nermey ran nermeyê ranî, parçeya nerm ji ranî
|
| nermenêşk |
نەرمەنێشک |
hên, hênik, hewayê nerm
|
| nermêtî |
نەرمێتی |
bn nermî
|
| nermî |
نەرمی |
nermî, nermatî
|
| nermîle |
نەرمیلە |
bn nermole
|
| nermîn |
نەرمین |
nermîn, kesa nerm û narîn
|
| nermole |
نەرمۆلە |
nermik, nermok
|
| nerm-û-niyan |
نەرم-وو-نیان |
nerm û narîn
|
| nerm-û-nol |
نەرم-وو-نۆل |
nerm-û-nol, nerm û xweş
|
| neskene |
نەسکەنە |
bn zemîle
|
| nesrîn |
نەسرین |
nesrîn (gulek û navek keçan e)
|
| nesû |
نەسوو |
req, hişk; dijwar
|
| neşm |
نەشم |
şêwaz, stîl, dirûv, darişt, awa, reng
|
| neşmîle |
نەشمیلە |
delal, rind, xweşik, berkeftî, jêhatî
|
| neşter |
نەشتەر |
nişter (alava nojdaran ya emeliyatkirinê)
|
| neşterger, neşterkar |
نەشتەرگەر, نەشتەرکار |
cerrah, emeliyatker
|
| net- |
نەت- |
te ne-: netwut te negot, netbird te nebir, nethêna te neanî
|
| netan- |
نەتان- |
we ne-: netangirt we negirt, netanwîst we nexwest, netanjimard we nejimart / nehijmart
|
| netande- |
نەتاندە- |
we nedi-: netandegirt we nedigirt, netandewîst we nedixwest, netandejimard we nedijimart / nedihijmart
|
| netane- |
نەتانە- |
bn netande-
|
| netde- |
نەتدە- |
te nedi-: netdewut te nedigot, netdebird te nedibir, netdehêna te nedianî
|
| nete- |
نەتە- |
bn netde-
|
| netewe |
نەتەوە |
netewe, milet, gel, xelk; nijad, ejdad, binyat
|
| neteweperist |
نەتەوەپەرست |
neteweperwer, evîndara/ê neteweya xwe; neteweperest, kesa/ê neteweya xwe ji neteweyên din hêjatir dihesibîne
|
| neteweperistî |
نەتەوەپەرستی |
neteweperwerî; neteweperistî, nasyonalîzm
|
| netil |
نەتل |
bn dij
|
| newa |
نەوا |
newa, awaz, melodî, stiran;; neba;; rehet, xweş, tişta/ê li gor dilê mirovî
|
| newandin |
نەواندن |
nizmandin, daînan, da-anîn, anîn xwarê, nizm kirin
|
| newaxwên |
نەواخوێن |
stiranbêj, newaxwîn, awazxwîn
|
| newazişt |
نەوازشت |
nazdarî, xweşkirina dilê kesekî bi gotinên pirr xweş yên ne tam li gor rastiyê
|
| newe |
نەوە |
nevî, torin, zarrokên zarrokên kesekî
|
| newed |
نەوەد |
not (90), nehwêt, nod, newhêt
|
| newedemîn |
نەوەدەمین |
notem, notemîn, ya / yê / yên notê / notan
|
| newedhemîn |
نەوەدهەمین |
bn newedemîn
|
| newek, newekû |
نەوەک, نەوەکوو |
bn 1) nek; 2) neba
|
| newêr |
نەوێر |
newêr, tirsok, kesa/ê yan lawira/ê newêre
|
| newî |
نەوی |
çal, kûrgeh, cihek biçûk yê ji derdorên xwe kûrtir
|
| newîn |
نەوین |
1) daketin, ketin, ketin xwarê, ketin jêr; noqîn, bin-ax yan bin-av bûn 2) dest avêtin (tiştekî), tiştek girtin: Newîm le qulfekey qorîkeke Min dest avêt çembilê çaydankî / Min çembilê çaydankî girt
|
| newr |
نەور |
bn newî
|
| newroz |
نەورۆز |
newroz, nevroz, nûroj, cejna neteweyî ya kurdan û hin gelên dî yên îranî ku li 21ê adara her sala zayînî tê pîrozkirin û pê re salek nû ya newrozî (ango kurdî) dest pê dike
|
| news |
نەوس |
nefs, hez, daxwaz, hewes
|
| newsin |
نەوسن |
nefsmezin, hesûd, kesa/ê pirr tiştan dixwaze
|
| newş |
نەوش |
dirûv, nîgar, nexş, wêne, şêwe, awa
|
| newşe |
نەوشە |
bn honrawe
|
| newt |
نەوت |
neft, petrol
|
| newtî |
نەوتی |
neftî, tişta/ê ji neftê yan bi neftê hatiye çêkirin; neftî, rengê keskî tarî
|
| newîs |
نەویس |
necis, pîs, rezîl, riswa
|
| newîstiraw |
نەویستراو |
neviyayî, nehezkirî, tişta/ê jê nayê hezkirin
|
| newûtraw |
نەوووتراو |
negotî, tişta/ê nehatiye gotin; nebêjber, tişta/ê nikare bêt gotin
|
| nexêr |
نەخێر |
na, nexê, nexêr, ne, no, dw belê
|
| nexo |
نەخۆ |
bn neba
|
| nexoş |
نەخۆش |
nesax, nexweş, nisax, xeste
|
| nexoşewan |
نەخۆشەوان |
nexweşvan, nesaxvan, perestyar, hemşîre, kesa/ê çavdêriya nexweşan dike
|
| nexoşî |
نەخۆشی |
nexweşî, nesaxî, xesteyî, nisaxî
|
| nexş |
نەخش |
nexş, nîgar, dirûv, wêne, şikil
|
| nexşandinewe |
نەخشاندنەوە |
nexşandin, dirûvandin, nîgarandin, şikilandin, dirûv / nîgar / nexş / şikil kirin
|
| nexşaw |
نەخشاو |
nexşandî, nîgarkirî, dirûvandî, şikildar
|
| nexşbend |
نەخشبەند |
nexşbend, nexşker, kesa/ê nexşan çêdike
|
| nexşdar |
نەخشدار |
nexşdar, binexş, dw sade, yekreng
|
| nexşe |
نەخشە |
1) nexşe, xerîte 2) nexşe, plan, bername, program
|
| nexşîn |
نەخشین |
1) nexşîn, binexş, nexşandî 2) delal, xweşik, spehî, rind, bedew
|
| next |
نەخت |
piçek, kêm, ne gelek
|
| nexwêndewar |
نەخوێندەوار |
nexwendewar, kesa/ê nizane bixwîne
|
| ney- |
نەی- |
wê ne-; wî ne-: neygirt wê / wî negirt, neysend wê / wî nestand, neyxwênd wê / wî nexwend
|
| neyan- |
نەیان- |
wan ne-: neyangirt wan negirt, neyansend wan nestand, neyanxwênd wan nexwend
|
| neyande- |
نەیاندە- |
wan nedi-: neyandegirt wan nedigirt, neyandesend wan nedistand, neyandexwênd wan nedixwend
|
| neyane- |
نەیانە- |
bn neyande-
|
| neyar |
نەیار |
neyar, dijmin
|
| neyde- |
نەیدە- |
wê nedi-; wî ne-: neydegirt wê / wî nedigirt, neydesend wê / wî nedistand, neydexwênd wê / wî nedixwend
|
| neye- |
نەیە- |
bn neyde-
|
| neyî |
نەیی |
1) neyî, ya ku nîne 2) ne-erênî, negasyon, negatîv
|
| nezan |
نەزان |
nezan, kesa/ê (ti tiştî) nizane
|
| nezanraw |
نەزانراو |
nenas, tişta/ê nayê zanîn / nasîn
|
| nezle |
نەزلە |
serêş, serêşî
|
| nezok |
نەزۆک |
nezok, stewr, jina zarrokan naîne
|
| <p |
[[<پ]] |
class=MsoNormal style="mso-layout-grid-align: none"> ;; class=MsoNormal style="mso-layout-grid-align: none; tab-stops: 45.8pt 91.6pt 137.4pt 183.2pt 229.0pt 274.8pt 320.6pt 366.4pt 412.2pt 458.0pt 503.8pt 549.6pt 595.4pt 641.2pt 687.0pt 732.8pt"> ;; class=MsoNormal style="mso-layout-grid-align: none">
|
| nezr |
نەزر |
bn nizir
|
| nêçîr |
نێچیر |
nêçîr, rav, seyd, şikar, rahêlan / dandû û girtina / kuştina lawirên kûvî
|
| nêçîrewan |
نێچیرەوان |
nêxçîrvan, ravkar, şikarvan, seydvan
|
| -nêj- |
-نێژ- |
rayê demên nihoyî ji lêkera naştin
|
| nêjran |
نێژران |
binax bûn, defin bûn, bb naştin
|
| nêjraw |
نێژراو |
binaxbûyî, definbûyî; binaxkirî, definkirî
|
| nêle, nêlenêl |
نێلە, نێلەنێل |
bn nêrg
|
| nêr |
نێر |
nêr, maskûlîn, dw mê; mêr, wêrek, biste, egîd, gernas; rz zayendnêr
|
| nêrane |
نێرانە |
mêrane, bi mêranî
|
| nêrbaz |
نێرباز |
nêrbaz, mêrgayî, nêrgayî zelamê têkiliyên cinsî bi zelaman re hene; sodomît
|
| nêrbazî |
نێربازی |
nêrbazî, mêrgan, nêrgan, sodomî
|
| nêrdiraw |
نێردراو |
şandî, hinartî, nartî, ya / yê ku hatiye hinartin; nûçegihîn, peyamnêr, ragihîner
|
| nêreker |
نێرەکەر |
nêreker, kerê nêr, dw maker
|
| nêrekew |
نێرەکەو |
nêrekew, kewê nêr, dw mêkew
|
| nêremûk |
نێرەمووک |
nêremûk, bîseksuel, kesa/ê têkiliyên cinsî hem bi jinan û hem jî bi zelaman re hene yan dixwaze hebin
|
| nêremûkî |
نێرەمووکی |
nêremûkî, bîseksuelî
|
| nêrer |
نێرەر |
şîner, nêrer, hinêrer, birêker, virêker, kesa/ê yan aliyê tiştekî dişîne / dihinêre
|
| nêrewan |
نێرەوان |
nêrevan, zêrevan, çavdêr, sehker
|
| nêrg |
نێرگ |
gurr, geş
|
| nêrge |
نێرگە |
karîte, kêran, max, garîte, darên serban xwe li ser digire
|
| nêrgele |
نێرگەلە |
qelûna avê
|
| nêrgis |
نێرگس |
bn nêrgiz
|
| nêrgiz |
نێرگز |
nêrgiz, nêrgis (cûnek gulan e, bot Amaryllidaceae, Narcissus poeticus)
|
| nêrgizcar |
نێرگزجار |
nêrgizistan, dera nêrgiz lê şên dibin / bûne
|
| nêrî |
نێری |
1) nêrî, nêrîtî, maskûlînî 2) nêrî, bizinên nêr
|
| nêrîne |
نێرینە |
1) nêrîne, maskûlîn 2) sereke, serekî: nêrîney aw rûbarê sereke (yê çemekî), xeta serekî ya avê
|
| nêrraw |
نێڕاو |
bn nêrdiraw
|
| nêske |
نێسکە |
meşa hespan, gavên / birêveçûna hespan
|
| nêw |
نێو |
nav, nêv, navber
|
| nêwan |
نێوان |
navber: le nêwan ême û êwe da di navbera me û we de
|
| nêwanneteweyî |
نێواننەتەوەیی |
bn nêwneteweyî
|
| nêwdewlletî |
نێودەوڵەتی |
, nêwneteweyî navneteweyî, enternasyonal, karûbarê têkiliya ji yekî zêdetir neteweyan / gelan pê heye; navdewletî
|
| nêwko |
نێوکۆ |
navkom, lobî
|
| nêwkogir |
نێوکۆگر |
navkomkar, lobîker, lobîst
|
| nêwkoyî |
نێوکۆیی |
navkomî, têkiliyên navbera koman
|
| nêze |
نێزە |
bn rim
|
| nifş |
نفش |
bn newş
|
| nift, niftûniwê |
نفت, نفتوونوێ |
nipînû, pirr nû, aniha-derketî
|
| nige |
نگە |
bêrî, hêvî, daxwaz
|
| nihêm |
نهێم |
zever, şiyan, taqet, hêz; zor, tade
|
| nihêmbexş |
نهێمبەخش |
tdaeyî, bizor
|
| nihên |
نهێن |
raz, nihên, sirr, surr, tişta/ê nediyar / nexwiya yan nayê zanîn
|
| nihênbir |
نهێنبر |
razbirr, nihênbirr, sirrbêj, kesa/ê razan / sirran diyar dike, nepêbawer
|
| nihênbîn |
نهێنبین |
razbîn, nihênbîn, sirrbîn, kesa/ê bi hinêra xwe ya der-siriştî dikare razan diyar / xwiya bike
|
| nihênbînî |
نهێنبینی |
razbînî, nihênbînî, sirrbînî, hinêra xwiyakirina / diyarkirina sirran
|
| nihêngir |
نهێنگر |
razgir, nihêngir, sirrgir, razparêz, kesa/ê razan / nihênan diparêze ango nahêle diyar bibin
|
| nihênî |
نهێنی |
razber, nihênî, veşartî, nediyar, nexwiya
|
| nihênpoş |
نهێنپۆش |
razpoş, nihênpoş, sirrpoş, kesa/ê yan tişta/ê dikare razan veşartî / nediyar bihêle / biparêze
|
| nihênyar |
نهێنیار |
razyar, kesa/ê ji parastina razan / nihênan hez dike yan / û wan diparêze
|
| nihom |
نهۆم |
qat, tebeq, çîn
|
| nij |
نژ |
nij, noj, nişter, alava pêbirrîna leşî ji alî doktoran ve
|
| nijar |
نژار |
kelek [k-ya nerm wek kêm / kes], dîwarê bêserban yê ji keviran / beran hatiye çêkirin (t li dor zeviyekê yan ava coyekê)
|
| nijdar |
نژدار |
nijdar, nojdar, cerrah; pizîşk, bijîşk, doktor, hekîm, luqman
|
| nikandin |
نکاندن |
kinîn, kinkin ji xwe anîn, kirin kinkin (t dema li ber girînê ye lê nagirî)
|
| nike, nikehûr, nikenik |
نکە, نکەهوور, نکەنک |
(dengê) kinkin
|
| nikûl |
نکوول |
haşatî
|
| nikûl kirdin |
نکوول کردن |
|
| nim |
نم |
çip, dilop, lib (t dilopên baranê yên hûrik)
|
| nimayişt |
نمایشت |
nimayîş, pêşkêşî, pêşangeh
|
| nimdar |
نمدار |
şil, dw ziwa, zuha
|
| nime |
نمە |
bn nim
|
| nimebaran |
نمەباران |
hûrebaran, baran hûr-hûr dibare
|
| nimek |
نمەک |
1) xwê, xweyê 2) minet
|
| nimekbeheram |
نمەکبەهەرام |
bn nimekkwêr
|
| nimekdan |
نمەکدان |
xwêdank, amana xwê tê de tê parastin
|
| nimekkwêr |
نمەککوێر |
bêminet, kesa/ê ji qenciya xelkê lê kiriye ne spasdar e
|
| nimekkwêrî |
نمەککوێری |
bêminetî
|
| nimeknas |
نمەکناس |
minêkar, spasdar, minetkar, kesa spasiya xelkê dike bo qenciya li wî hatiye kirin
|
| nimend |
نمەند |
betenî (nivîn)
|
| nimendmal |
نمەندمال |
betenîçêker
|
| nimendzîn |
نمەندزین |
sercil (cila li hespan / keran tê kirin)
|
| nimînek |
نمینەک |
bn nimûne
|
| nimre |
نمرە |
jimare, nimre, reqem
|
| nimûne |
نموونە |
nimûne, mînak, mîsal, modêl, prototîp
|
| nimûneyî |
نموونەیی |
nimûneyî, mînakî, tişta/ê ku mînaka / nimûneya tiştine dî ye yan dikare bibe nimûne bo wan
|
| niqandin |
نقاندن |
axîn kişandin, kirin "ax"
|
| niran |
نران |
(passîv ji nan ) hatin danîn / danan / deynan; bi cih bûn, hatin bicihkirin; çêbûn, diristbûn
|
| nirk, nirke |
نرک, نرکە |
bn nalenal
|
| nirkandin |
نرکاندن |
bn nalandin
|
| nirkenirk |
نرکەنرک |
bn nalenal
|
| nirkûhûr |
نرکووهوور |
bn nalenal
|
| nirtûniwê |
نرتوونوێ |
nipînû, pirr nû
|
| nirx |
نرخ |
nirx, biha, qîmet, fiyet
|
| nirxdar |
نرخدار |
nirxdar, bihadar, binirx, biqîmet, bihagiran, nirxbilind
|
| nisar |
نسار |
bn nizar
|
| nisê |
نسێ |
bn sîber
|
| nişêw |
نشێو |
nişîv, berjêr
|
| nişîmen, nişînge |
نشیمەن, نشینگە |
jîngeh, nişîngeh, war, lêmangeh, cihê jiyana kesekî yan tiştekî
|
| nişk |
نشک |
nişk, zû, tavil, di cih de, bn kutupir
|
| niştecê |
نشتەجێ |
niştecî, niştevan
|
| nişustî |
نشوستی |
F şkest, têkçûn, derbe, dw serketin, serkeftin
|
| niwale |
نوالە |
gurz, qeft, destik (t çilû yan pel yên bi hev ve hatine girêdan)
|
| niwandin |
نواندن |
bn nivandin, razandin, wa kirin ku kesek binive / raze
|
| niwê |
نوێ |
nû, nuh; taze, terr, teze dw kevn
|
| niwêj |
نوێژ |
nivêj, nimêj, lava, dua
|
| niwêjen |
نوێژەن |
nûjen, modern, hevçerx, hevdem
|
| niwêjga |
نوێژگا |
nivêjgeh, mizgeft, nimêjgeh, xaniyê / odeya bi taybetî bo nivêjan hatiye bijartin
|
| niwêjî |
نوێژی |
binivêj, binimêj, kesa/ê leşê wê / wî paqij e û kêrî nivêjkirinê tê
|
| niwêjker |
نوێژکەر |
nivêjker, nimêjker, kesa/ê misilman ya / yê pênc nivêjên xwe yên ferz rojane dike
|
| niwêkar |
نوێکار |
nûkar, piyoner; modernîst; reformîst
|
| niwên |
نوێن |
nivîn (doşek, lihêf, betenî, balguh û hwd yên mirov li ser yan li bin dinive / radize, bi xwe dadide yan datîne bin serê xwe)
|
| niwêner |
نوێنەر |
bn nuwêner
|
| niwêroj |
نوێرۆژ |
newroz, nûroj, nevroz, (roja / cejna) sersala kurdan û hin gelên din yên îranî
|
| niwêxwaz |
نوێخواز |
nûxwaz, reformîst; nûjenxwaz, modernîst
|
| niwêxwazî |
نوێخوازی |
nûxwazî, reformîzm; nûxwazî, modernîzm
|
| niwêyî |
نوێیی |
nûyî, nuhî, nûyîtî
|
| nixun |
نخون |
sernişîv, serberjêr, tişta/ê serê wê / wî li jêr û binê wê / wî li jor
|
| niyan |
نیان |
jêkvekêş, elastîk, fleksîbel;; cûnek giya ye
|
| niyar |
نیار |
niyar, fikir, hizir, raman, pûnij;; şano, dik, sehne, tiyatro
|
| niyarî |
نیاری |
niyarî, fikrî, ramanî;; şanogerî, karûbarên şanoyê / tiyatroyê
|
| niyaz |
نیاز |
niyaz, niyet, nêt, daxwaz, hêvî
|
| niyazkar |
نیازکار |
niyazkar, hêvîdar, umêdewar
|
| niye |
نیە |
nîne, tine ye, niye
|
| niza |
نزا |
1) tika, lava, rica, daxwaz, hêvî 2) nifrîn, nalet, hêviyên xirab
|
| nizar |
نزار |
nizar, betena / aliyê bersîber yê çiyayî / girikî, dw berroj
|
| nizim |
نزم |
bn nizm
|
| nizir |
نزر |
soz, soz û peyman, sond
|
| nizîk |
نزیک |
nêz, nêzîk, nêzing, dw dûr
|
| nizîkan: |
نزیکان: |
li van nêzîkan, li van demên herî dawîn, ne ji mêj ve
|
| nizîke |
نزیکە |
nêzî, nêzîkî, derdorî, hema bêje, teqrîben: nizîkey sed kes nêzî sed kes
|
| nizîkî |
نزیکی |
nêzîkahî, nêzî, nêzîkî
|
| nizm |
نزم |
nizm, dw bilind
|
| nizmayî |
نزمایی |
bn nizmî
|
| nizmî |
نزمی |
nizmî, nizmatî, dw bilindî, bilindahî
|
| nizûle |
نزوولە |
bn niza
|
| nîga |
نیگا |
:
|
| nîga kirdin |
نیگا کردن |
çav lê gerrandin, berê xwe danê, lê nerîn (bi lez û bez, ne kûr û dirêj)
|
| nîgadar |
نیگادار |
1) balkêş, mereqdar 2) nêrevan, zêrevan, çavdêr, sehker
|
| nîgar |
نیگار |
nîgar, nexş, wêne, resim, fotograf
|
| nîgarga, nîgarge |
نیگارگا, نیگارگە |
nîgargeh, galerî
|
| nîgargir |
نیگارگر |
wênegir, fotografer
|
| nîgarkêş |
نیگارکێش |
nîgarkêş, wênekêş, resam, resimçêker
|
| nîgarxane |
نیگارخانە |
bn nîgarga
|
| nîgeran |
نیگەران |
bitirs, nearam, bêhedan, biguman (ji ber ku ditirse dê belayek biqewime)
|
| nîgeranî |
نیگەرانی |
bêhedan, nearamî, nerehetî, tirs, şik, guman
|
| nîl |
نیل |
Nîl, Çemê Nîl
|
| nîl |
نیل |
E bn heş
|
| nîlufer |
نیلوفەر |
nîlufer, sosina avî
|
| nîm |
نیم |
1) nîv [1/2, 0,5] 2) nîv-nû, bikarînayî, destê duyê
|
| nîmçe- |
نیمچە- |
1) nîv-: nîmçedorge nîvgirav, nîmçemela nîvmela, nîvmele 2) qaşo, xwedêgiravî, hesaba xwe, bi qewlê xwe: nîmçeroşinbîr qaşo-ronakbîr, kesa/ê ne ronakbîr lê xwe ronakbîr dihesibîne yan xwe ronakbîr dide nasandin
|
| nîmdaşt |
نیمداشت |
nîv-nû, bikarînayî, destê duyê, kevnenû
|
| nîmekîşwer |
نیمەکیشوەر |
nîvkîşwer, nîvparzemîn, parçeyek ji parzemînekê
|
| nîmrû |
نیمروو |
hêkrûn, hêka di nav donî / rûnî de hatiye qelandin
|
| nîmten |
نیمتەن |
kurtecakêt
|
| nîn |
نین |
(em) ne, ne ... ne: Ême amade nîn Em ne amade ne
|
| nînok |
نینۆک |
nînok, neynûk, nênûk, tiştê bi serê tilan ve şên dibe û pişka wan ya zêde bi mûçinkan tê birrîn
|
| nîre, nîrew |
نیرە, نیرەو |
co, cok, cihê av tê re diherrike (t bo ser / nav zeviyan)
|
| nîreng |
نیرەنگ |
sihir, cadûyî
|
| nîrû |
نیروو |
zever, şiyan, hêz, hinêr, taqet, karîn, qiwet
|
| nîrûdar |
نیروودار |
bizever, bişiyan, bihêz, bihinêr
|
| nîs |
نیس |
nîn, tine, neyî, dw heyî, peyda
|
| nîsan |
نیسان |
avrêl, nîsan, çarem meh ji salnameya romî
|
| nîsanok |
نیسانۆک |
nîsanok, gulek jîkurt / temenkin e li meha avrêlê / nîsanê peyda dibe û vedimire
|
| nîsk |
نیسک |
nîsk (bot Lens culinaris)
|
| nîşan |
نیشان |
nîşan, nîşe, not, îşaret, haje, hişyarî, sembol, remz
|
| nîşane |
نیشانە |
nîşanî, merasîma diyarkirina keç û kurrekî ji hev re berî ku bizewicin
|
| nîşt |
نیشت |
bn nîştecê
|
| nîştecê |
نیشتەجێ |
akincî, rûniştvan, şênî, kesa/ê li cihekî dijî
|
| nîştecêtî |
نیشتەجێتی |
akincîtî, rûniştvanî, şênîtî
|
| nîştenî |
نیشتەنی |
bn nîştecê
|
| nîştiman |
نیشتمان |
niştiman, welat, warê bavkalan, welatê bavûbapîran
|
| nîştimanî |
نیشتمانی |
niştimanî, neteweyî, welatî
|
| nîştimanperwer |
نیشتمانپەروەر |
welatperwer, niştimanperwer, welatevîn, welatparêz, kesa/ê dilsoza/ê welatê xwe, kesa/ê ji welatê xwe hez dike
|
| nîştimanperwerî |
نیشتمانپەروەری |
welatperwerî, niştimanperwerî, welatparêzî, welatevînî, dilsoziya hemberî welatî / niştimanî
|
| nîştimen |
نیشتمەن |
niştimen, devera kêrî jiyanê tê, cihê mirov dikare lê bijî
|
| nîştin |
نیشتن |
bi cih bûn, sekinîn, niştin, rawestîn (t doz / şekira neheliyayî li binê çayê)
|
| nîştin mil yek |
نیشتن مل یەک |
pev çûn, xwe avêtin hev, lêk dan
|
| nîştinewe |
نیشتنەوە |
dadan, veniştin (firroke li ser erdê bi cih bûn, firrinde li ser çeqê darê rawestîn û hwd)
|
| nîw |
نیو |
nîv (1/2, 0,5)
|
| nîwawnîw |
نیواونیو |
1) nîv-û-nîv, nîv no kesekî / aliyekî û nîva dî bo kesek / aliyek din 2) nîve, nîvî, nîv-tijî, bernîve, nîv-tijî û nîv-vala
|
| nîweçil |
نیوەچل |
nîvco, nîvûnor, nîvî, netemam
|
| nîwegiyan |
نیوەگیان |
nîv-mirî
|
| nîwego |
نیوەگۆ |
nîvgog, hemîsfer
|
| nîwekol |
نیوەکۆل |
nîvkeliyayî; nîvkelandî
|
| nîwero |
نیوەرۆ |
nîvro, nîro, nîvroj, nîva rojê, derdorî demjimêr 12 bi roj
|
| nîweroxew |
نیوەرۆخەو |
xewa nîvro, nîvroxew, sîesta
|
| nîwetîre |
نیوەتیرە |
nîvtîre, radîus
|
| nîwîşk |
نیویشک |
nîvişk, rûn, qeymax
|
| nîxandin |
نیخاندن |
bên bi ser ketin, pirr westîn û dengê hilma wê / wî bilind bûn
|
| nîzîk |
نیزیک |
nêz, nêzîk
|
| no |
نۆ |
neh (9)
|
| no- |
نۆ- |
nû-: nobûk nûbûk, bûka nû, bûka taze
|
| nobend |
نۆبەند |
nûbend, gayê nû fêrî / hînî cotkirinê bûye
|
| nobere |
نۆبەرە |
nûxwirî, nûxurî, nexrî, nerxî, nixurî, nuxurî, zarrokê (t kurrê) yekem / mezin
|
| nohem |
نۆهەم |
bn noyem
|
| nohemîn |
نۆهەمین |
bn noyem
|
| nok |
نۆک |
nok, nuhk, nehk, nik
|
| -nok |
-نۆک |
-ok, -onek: paşbendikek e pê rengdêr ji hin navdêran tên çêkirin: tirsnok tirsok, tirsonek
|
| noker |
نۆکەر |
xulam, berdestî, xizmetkar, berdestk
|
| nokerî |
نۆکەری |
xulamî, berdestkî
|
| nol |
نۆل |
bn nerm-û-nol
|
| noma |
نۆما |
canî, canîk, ciwanîk (mehîna hê ne temen-temam e)
|
| nomal |
نۆمال |
nûmal, mala nû (t ya jin û mêrên nû-zewicî)
|
| nomîne |
نۆمینە |
bn noyem
|
| nore |
نۆرە |
dor, gerr, sira: Norey kê ye? Dora kê ye?
|
| norehêl |
نۆرەهێل |
bn norerist
|
| norerist |
نۆرەرست |
sira, dorerist
|
| noş |
نۆش |
noş, nîç, afyet: Noş! (gotinek e tê bikaranîn dema du yan çend kes perdaqên xwe li hev didin û carinan pê re hêviyan dikin) Noşî giyanit bê! Noşî can(ê te) be! (Li te) afyet be!
|
| noş kirdin |
نۆش کردن |
noşîn, vexwarin; nîç kirin
|
| noşîn |
نۆشین |
noşîn, vexwarin, nîç kirin (t alkol)
|
| not |
نۆت |
nîşe, not, nîşan, nivîs
|
| note |
نۆتە |
embar, dav, dab, bindav, serdav, cihê lêparastina tiştên neberdest;; bn not
|
| noyem |
نۆیەم |
nehem, ya / yê / yên nehê / nehan
|
| noyemîn |
نۆیەمین |
bn noyem
|
| nozde |
نۆزدە |
nozde, nozdeh (19)
|
| nozdehem |
نۆزدەهەم |
bn nozdemîn
|
| nozdemîn |
نۆزدەمین |
nozdem, nozdemîn, ya / yê / yên nozdê / nozdan
|
| nukte |
نوکتە |
E henek, qerf, pêkenî, tinazî, tirrane, galte
|
| numre |
نومرە |
bn nimre
|
| nuqte |
نوقتە |
bn nuxte
|
| nustin |
نوستن |
[-nû-] nivistin, raketin, razan, xew kirin, xewîn, xewtin, xeftin
|
| nustû |
نوستوو |
nivistî, razayî, raketî, di xew
|
| nusxe |
نوسخە |
E kopî, nisxe, jibergirtî
|
| nuştan |
نوشتان |
bn nuştanewe
|
| nuştandin, nuştandinewe |
نوشتاندن, نوشتاندنەوە |
çemandin, tewandin, veçemandin, xwehr kirin
|
| nuştanewe |
نوشتانەوە |
çemîn, tewîn, veçemîn, çemiyan, tewiyan
|
| nuştawe, nuştawî |
نوشتاوە, نوشتاوی |
çemî, tewî, veçemî, çemiyayî, tewiyayî, veçemiyayî, xwehr, xwar; pêldar
|
| nuşte |
نوشتە |
nivişt, nivişte, niviştî, tilism, tiberrk, tiştek e dua û lava pê ve tên xwendin yan li ser tên nivîsîn û kesên nesax bi xwe re hildigirin daku ta û nesaxiyên dî bela xwe jê vekin
|
| nutuniwê |
نوتونوێ |
nipînû, pirr nû, nû-derketî, nû-çêbûyî
|
| nuw... |
نوو... |
bn niw
|
| nuqlane |
نوقلانە |
nîşan, delîl (t yên belayan / xirabiyan)
|
| nuqul |
نوقول |
şekirok, şirîniyên req
|
| nuqum |
نوقوم |
noq, niqim, nuqim, bin-avbûyî
|
| nuqum bûn |
نوقوم بوون |
|
| nuqum kirdin |
نوقوم کردن |
|
| nuqurç |
نوقورچ |
qurrîncîk, qurrincik, quncirik, qurçî, nuquç, şidandina bi nînokan, kişandina (parçeyek ji leşî) bi nînokan / tilan
|
| nuwandin |
نوواندن |
nîşan dan, pêşkêş kirin, nimandin, raber kirin
|
| nuwêner |
نووێنەر |
nûner, temsîlkar
|
| nuwênerayetî |
نووێنەرایەتی |
nûnerî, temsîlkarî
|
| nuwênraw |
نووێنراو |
nîşandayî, nimandî, pêşkêşkirî, raberkirî
|
| nuxro |
نوخرۆ |
bn nuxum
|
| nuxşe |
نوخشە |
nexşe, aqûbet: Nuxşet lê bêt Nexşe li (serê) te be! Aqûbet li te be! Înşellah nesîbê te jî wiha be!
|
| nuxte |
نوختە |
nuqte, niqte, xal
|
| nûç |
نووچ |
:
|
| nûç birdin |
نووچ بردن |
|
| nûçanewe |
نووچانەوە |
çemîn, tewîn (ser); (çok) dan, vedan (erdê)
|
| nûjen |
نووژەن |
bn niwêjen
|
| nûjenî |
نووژەنی |
nûjenî, modernîzm, hevçerxî, hevdemî
|
| nûk |
نووک |
serik (yê tûj yê pênivîskan / derziyê / şûjinê / rimê û hwd)
|
| nûkandin |
نووکاندن |
kinîn, kinkinîn, bi dengê kin-kin girîn
|
| nûke, nûkenûk |
نووکە, نووکەنووک |
(dengê giriyê) kinkin
|
| nûkenûkker |
نووکەنووککەر |
kinkinî, kesa/ê bi dengê kin-kin digirî
|
| nûn |
نوون |
navê tîpa N di alfabeya kurdî-erebî de;; qusûr, kêmasî, 'êb
|
| nûqan |
نووقان |
(çav) neqîn, miçîn, niqîn, ketin ser hev, hatin girtin
|
| nûqandin |
نووقاندن |
neqandin, miçandin, niqandin, girtin
|
| nûqaw |
نووقاو |
neqî, neqiyayî, çiçî, miçiyayî, girtî
|
| nûqênraw |
نووقێنراو |
neqandî, miçandî, niqandî, girtî
|
| nûrandin |
نووراندن |
nirrîn, (dengê) nirrenirr jê hatin
|
| -nûs |
-نووس |
-nivîs: çîroknûs çîrroknivîs, kesa/ê çîrrokan dinivîse, romannûs romannivîs, şanonûs şanonivîs
|
| nûsan |
نووسان |
1) zeliqîn, pêve man, pêve bûn, pêve hatin girêdan 2) (deng) ketin, wa li kesekî hatin ku dengê wî êdî normal dernekeve
|
| nûsandin |
نووساندن |
zeliqandin, pêve nan, pêve kirin, pêve girêdan
|
| nûsaw |
نووساو |
1) zeliqiyayî, pêvemayî 2) dengî nûsaw dengê ketî
|
| nûser |
نووسەر |
nivîskar, nivîsevan, kesa/ê karê wê / wî nivîsîn(a pirtûkan) e; nivîser, daner, kesa/ê tiştek nivîsiye
|
| nûsênraw |
نووسێنراو |
zeliqandî, pêvekirî, pê re
|
| nûsge |
نووسگە |
nivîsgeh, daîre, ofîs, cihê karê fermî
|
| nûsîn |
نووسین |
nivîsîn, nivêsîn
|
| nûsînewe |
نووسینەوە |
venivîsîn, nivîsînve, dîsan nivîsîn, kopî kirin, ji ber girtin, heman berhem bi awayek nû nivîsîn
|
| nûsînge |
نووسینگە |
bn nûsge
|
| nûstin |
نووستن |
bn nustin
|
| nûsraw |
نووسراو |
nivîsî, nivîsandî, tişta/ê hatiye nivîsîn
|
| nûsyar |
نووسیار |
nivîsar, miqale, babet, tişta/ê hatiye nivîsîn
|
| nûşte |
نووشتە |
nivişte, niviştî
|
| nûtek |
نووتەک |
reş, tarî, reş û tarî (t mecazî)
|
| nûtekî |
نووتەکی |
tarîtî, reşatî
|
| nûwa |
نوووا |
bn pêş
|
| nûwandin |
نووواندن |
bn nuwandin
|
| nûwarîn |
نوووارین |
nerîn, nêrîn, berê xwe dan (tiştekî / derekê), fekirin, hêv kirin, seh kirin, nêrtin, nihêrtin
|
| nûzandin |
نووزاندن |
nizîn, (dengê) nizzz jê hatin
|
| obal |
ۆبال |
E 1) berpirsiyarî 2) tawan, guneh
|
| obal girtin |
ۆبال گرتن |
sebr kirin, sebra yekî hatin
|
| pa |
پا |
1) pî, pê, ling ) (pîvaneka dirêjahiyê) pî, qedem, fût 3) pêpik (yên tiştek xwe li ser digire) 4) gav, pêngav;; bn pak
|
| pabend |
پابەند |
girêdayî, bendî, sinorkirî, hefsarkirî
|
| pabûc |
پابووج |
xufik (hin pêlavên / solên nerm in bo nav malê, ne bo gerrîna li derê)
|
| pacvan |
پاجڤان |
pacvan, pacvevan, wergêrr, terciman, kesa/ê pavce dike
|
| pacve |
پاجڤە |
pacve, paçve, werger, tercume, veguhastina peyamekê ji zimanekî li zimanek dî bêyî ku naveroka bingehîn ya peyamê biguherre (t bi devkî, ne bi nivîskî)
|
| pacvekiraw |
پاجڤەکراو |
pacvekirî, tercimekirî, wergerrandî
|
| pacvezan |
پاجڤەزان |
bn pacvan
|
| pacwe |
پاجوە |
bn pacve
|
| paç |
پاچ |
tevir, kuling, qezme (alavek e bi destik e û serikê wî asin yan pola / pîla ye bo sistkirina axê û şkandina beran / keviran tê bikaranîn)
|
| paçekole |
پاچەکۆلە |
tevirk, tevir, tevirên biçûk
|
| paçkar |
پاچکار |
tevirkar, kesa/ê bi tevirî / teviran kar dike
|
| paçkarî |
پاچکاری |
tevirkarî, karê bi teviran
|
| paçe |
پاچە |
pêk, sim (piyên bizin û mihan): serûpê serûpêk, ser û piyên biraştî / kelandî / qelandî yên bizinan û / yan mihan
|
| paçîn |
پاچین |
bn dapaçîn û helpaçîn
|
| paçnaw |
پاچناو |
bernav, paçnav, şanenav, navê hunermendî, pseudonîm
|
| paçulke |
پاچولکە |
tevirk, tevirên biçûk
|
| paçve |
پاچڤە |
bn pacve
|
| paçwe |
پاچوە |
bn pacve
|
| padar |
پادار |
livok, meşok, gerrok, seyar, pîdar, tişta digerre yan dikare li ser pêpikên / xirxalên / tekerên / tayreyên wê bêt gerrandin
|
| padaşt |
پاداشت |
xelat, padaşt, diyariya kesek ji ber biserketina xwe werdigire
|
| padşa |
پادشا |
bn paşa
|
| padişa |
پادشا |
bn paşa
|
| page |
پاگە |
derazînk, derçik, şêmik, şîpane, astane, bilindgehka li ber deriyan / dergehan
|
| pagire |
پاگرە |
êşek werimînê / perçivînê ye ku navê wê yê dermannasî elephantiasis e
|
| pagîr |
پاگیر |
êşgirtî, êşewî; bela-bi-serî-hatî
|
| paje |
پاژە |
belge, nîşane, delîl, govahî
|
| pajne |
پاژنە |
bn panî
|
| pak |
پاک |
paqij, bijûn, pak, pakij, xawên; sade, petî, puxte
|
| pak le pak |
پاک لە پاک |
beraber, wekhev, ne ji hev kêmtir yan zêdetir
|
| pakemî |
پاکەمی |
bn mandûyetî
|
| pakepake |
پاکەپاکە |
bn petate
|
| paket |
پاکەت |
pakêt, paket
|
| pakij |
پاکژ |
bn pak
|
| pakîze |
پاکیزە |
pakîze, paqij û bijûn, kesa/ê tiştên xwe pîs nake û li wan bisexbêr e; navek keçan e
|
| pako |
پاکۆ |
:
|
| pako dan |
پاکۆ دان |
1) (giya) piçandin, birrîn 2) telaftin, nehêlan, nehiştin
|
| pakotir |
پاکۆتر |
giyayek e tê xwarin
|
| pakure |
پاکورە |
1) livok, gerrok, meşok 2) cûnek kirmikan / kurmikan e
|
| pakûpûk |
پاکووپووک |
felîteyî, pûçkarî, xerckirina / pûçkirina zêde
|
| pal |
پال |
1) tenişt, pal, alî, rex, bal 2) pal, def, dehf, han 3) beten (ya giran / çiyayan)
|
| palan |
پالان |
bn kurtan
|
| palawge |
پالاوگە |
sefandingeh, palavgeh, cihê sefandinê (t sefandina neftê)
|
| palawte |
پالاوتە |
sefandî, sefînkkirî, lisefînkirî, palaftî
|
| palawtin |
پالاوتن |
sefandin, sefînk kirin, li sefînkê kirin, paqij kirin, pak kirin, palaftin; (siyaset) kirin berendam an kandîdat
|
| palax |
پالاخ |
gamêş, ga
|
| paldamên, paldêm |
پالدامێن, پالدێم |
dang, damen, daw
|
| pale |
پالە |
bn kirêkar
|
| paleheng |
پالەهەنگ |
zincîr
|
| palewan |
پالەوان |
pelewan, fêris, çeleng, leheng, gernas, egîd, qehreman; wêrek, biste, cesûr
|
| palêw |
پالێو |
sefînk, palêfk, alava sefandinê / palaftinê
|
| palêwke |
پالێوکە |
bn palêw
|
| palêwraw |
پالێوراو |
sefandî, sefînkkirî, lisefînkirî, palaftî
|
| palpişt |
پالپشت |
palgeh, balguh, balîfk, balgeh (t yên dana ber pişta xwe)
|
| palto, paltaw |
پالتۆ, پالتاو |
saqo, qapût
|
| pamal |
پامال |
dewisandî, pêlêkirî, di-bin-piyan-ve-mayî
|
| pamêze |
پامێزە |
hiriya / mûyê / pûrtê bi piyên sewalan ve
|
| pan |
پان |
pan, pehn, berfire
|
| panayî |
پانایی |
bn panî
|
| pandan |
پاندان |
pandan, pênûsa/ qelema hibrî / ximavî
|
| panî |
پانی |
panî, pehnî
|
| panze |
پانزە |
pazde, pazdeh (15)
|
| paqlawe |
پاقلاوە |
beqlawe;; peqlawe, beqlawe (şirîniyek e)
|
| papa |
پاپا |
1) bapîr, kal, babê babê yan babê diya kesekî 2) Pop (serdarê Dêra Katolîk)
|
| papaçîne |
پاپاچینە |
bn peyje
|
| papecane |
پاپەجانە |
pêlavk, solik (cûnek pêlavên / solên bi qeytan yên zarokan in)
|
| papence |
پاپەنجە |
bn peyje
|
| papî |
پاپی |
bn zîrewan; çawdêr
|
| papor |
پاپۆر |
papor, keştî, gemî, amrazek mezin e bo gerrîna li ser avê
|
| paporewan |
پاپۆرەوان |
paporvan, keştîvan, gemîvan, serdara/ê paporekê
|
| papoş |
پاپۆش |
hevalkiras, derpiyên jinan / keçan yên kurdî yên fire
|
| papûz |
پاپووز |
çîp, teşik, teşk, lûlaq, ling (beşa piyê / lingê mirovan ya ji çokan jêrde)
|
| paqulax |
پاقولاخ |
bn sim
|
| par |
پار |
par, sala borî / çûyî, sala berî îsal / vê salê
|
| paranewe |
پارانەوە |
lava, liyan, dia, dua, tika, rica
|
| parastin |
پاراستن |
parastin, efşandin, pawandin, qefandin, evşandin, nehêlan / nehiştin ku ziyan / zerer bigihiyê
|
| paraw |
پاراو |
şil; terr
|
| parawî |
پاراوی |
şilî; terrî
|
| parçe |
پارچە |
parçe, pirt, par, parî, beş, pişk, piç, ker, qed
|
| parçefiroş |
پارچەفرۆش |
çîtfiroş, qumaşfiroş, parçefiroş
|
| parçulke |
پارچولکە |
pirtik, zerre, gend, molekûl
|
| pare |
پارە |
1) pare, dirav, pere 2) pere, bandor, hênc, tesîr, giranî;; parçe, pirt, ker, qed
|
| paredar |
پارەدار |
zengîn, maldar, dewlemend, paredar
|
| paremol |
پارەمۆل |
maldar lê çepel
|
| parepîs |
پارەپیس |
çepel, çirûk, tema', nemerd
|
| pareyî |
پارەیی |
parçeyî, pirtî, kerî, qedî
|
| parên |
پارێن |
nêregolikên yeksalî yên gamêşan
|
| parêz |
پارێز |
parêz, diyet, perhîz
|
| parêzer |
پارێزەر |
parêzer, avokat, mihamî
|
| parêzerî |
پارێزەری |
parêzerî, avokatî, karûbarê parêzeran
|
| parêzga |
پارێزگا |
1) parêzgeh, wîlayet 2) stargeh
|
| parêzgar |
پارێزگار |
1) parêzgar, walî 2) sexbêr, bidîqet, dûrbîn
|
| parêzgarî |
پارێزگاری |
1) parêzgarî, walîtî 2) sexbêrî, dîqet, dûrbînî
|
| parêzge |
پارێزگە |
bn parêzga
|
| parêzraw |
پارێزراو |
parastî, hatî parastin
|
| pargîn |
پارگین |
co, cok, kend (ya avê t li dor kûnekî bo verêtina avê)
|
| parîne |
پارینە |
parkî, ya / yê par, tişta/ê têkildarî sala par
|
| paro |
پارۆ |
bêr, bêrik, merr, merrik
|
| pars |
پارس |
pars, parsekî, xwestokî, xwestin, xwastin, xêr xwastin
|
| parsek |
پارسەک |
parsek, xwastok, xwestok
|
| parseng |
پارسەنگ |
terazû, hevseng, parseng, balans
|
| parşêw |
پارشێو |
paşîv, xwarina berî bûna nivêja spêdeyê daku mirov roja bêt birojî be
|
| part |
پارت |
kom, deste, grob; partî
|
| parû |
پاروو |
1) parî, pirta / parçeya nanî 2) balolk, parçenanek lihevbadayî
|
| parwênk |
پاروێنک |
bn pargîn
|
| pas |
پاس |
1) otobûs 2) rêdan, destûr; pas, di hin lîstikan de lêdana gogê bo lîstikvanek taxima xwe 3) çavdêrî,
|
| pasar |
پاسار |
sivande, pasar, sivde, sivîng, sivîrnek, sonder, selende, sîvande, sivêrnek
|
| pasaw |
پاساو |
poşmanî, lêborînxwestin
|
| pasewan |
پاسەوان |
çavdêr, zêrevan, pasvan
|
| pasewanî |
پاسەوانی |
çavdêrî, zêrevanî, pasvanî
|
| pasîn |
پاسین |
bîranîn / bîrewerî (a kesek mirî)
|
| pasqal |
پاسقال |
tirranek, tinazok, galteker, henekçî, qerfok, qeşmer
|
| pasqalî |
پاسقالی |
tirrrane, tinazî, galte, qerf, henek, qeşmerî
|
| pasux |
پاسوخ |
bersiv, cewab, cab, wellam; bertek, reaksiyon
|
| pasuxgir |
پاسوخگر |
bertekgir, reaktîf
|
| paş |
پاش |
paş; paşî; pişt
|
| paşa |
پاشا |
paşa, padişa, key, qral, melik, serok, pêşewam rêber, rêveber
|
| paşan |
پاشان |
paşî, dûre, peyre, dûvre, paşê, piştî hingê, piştî wê gavê
|
| paşayetî |
پاشایەتی |
paşatî, karûbarên paşayan
|
| paşayî |
پاشایی |
cûnek tiriyê zer e
|
| paşbîn |
پاشبین |
sexbêr, hişyar, bidîqet
|
| paşbînî |
پاشبینی |
sexbêrî, hişyarî, dîqet
|
| paşebere |
پاشەبەرە |
zarrokê dawîn yê jinekê
|
| paşekişe |
پاشەکشە |
paşvekişîn:
|
| paşekişe kirdin |
پاشەکشە کردن |
paşve kişîn, xwe / tiştek paşve kişandin
|
| paşel |
پاشەل |
bn paşil
|
| paşgez |
پاشگەز |
poşman, peşîman
|
| paşgezpaşguhê |
پاشگەزپاشگوهێ |
paşguhî: dan paş guhê xwe ve avêtin, guh nedanê, pûte pê nekirin, giring nehesibandin, giringî nedanê, bo xwe nekirin xem
|
| paşil |
پاشل |
paşil, paxil
|
| paşîn |
پاشین |
paşîn, dawîn, ya taliyê
|
| paşkewtû |
پاشکەوتوو |
paşvemayî, pêşneketî, ne nûjen / modern
|
| paşko |
پاشکۆ |
pêvek, zêdek, paşko, îlawe
|
| paşmanan |
پاشمانان |
bn maman
|
| paşmawe |
پاشماوە |
bermayî, paşmayî, tiştên jê zêde mane
|
| paşmerge |
پاشمەرگە |
zarroka/ê piştî mirina bavê xwe welidiye
|
| paşmîr |
پاشمیر |
malmezin, esilzade
|
| paşnîwero |
پاشنیوەرۆ |
danê êvarê, piştî nîvro
|
| paşwezîr |
پاشوەزیر |
cîgirê wezîrî, wezîrê duyem
|
| -pat |
-پات |
-bare, car; -qat: dupat kirdin dubare kirin, dîsan gotin / pêşkêş kirin
|
| patal |
پاتال |
1) kincirr (cilûmil û tiştên dî yên mîna wan kevn / perritî / bêkêr) 2) bêkêr, goc, nezan, cahil, nekêrhatî, kesa/ê nizane tiştan bike / karê xwe bi cih bîne
|
| patîle |
پاتیلە |
qazan, qoşxan
|
| patrî |
پاتری |
E patrî, akû, pîl, akûmûlator, baterî
|
| pawecê |
پاوەجێ |
bicih, qayim, qewî
|
| pawemang |
پاوەمانگ |
jina li meha nehê ji avisiya / ducaniya / hemletiya xwe
|
| pawere |
پاوەرە |
bn derpê
|
| pawmûrî |
پاومووری |
cûnek stiranên kurdî ye
|
| paxend |
پاخەند |
paxend, safîr, yaqûtê şîn, şînê esmanî, şînê vekirî
|
| paxêl |
پاخێل |
erebe, erebane, amraza raguhastinê / barhilgirtinê ya bi dû hesp radikişînin
|
| paxwa |
پاخوا |
dexlê li bênderê yê hê nehatiye hilavêtin,
|
| pay |
پای |
bn bo
|
| payan |
پایان |
dawî, dûmahî, talî
|
| payder |
پایدەر |
payder, ew cihê bisîkletan yê mirov bi piyên xwe digerrîne daku bisîklet bimeşe / bi rê ve biçe
|
| paydost |
پایدۆست |
1) paydost, paydoz, dawîanîna li kar / paletiyê li dawiya rojê 2) sulh, lihevhatin
|
| paye |
پایە |
paye, pile, ast, derece, pozîsyon
|
| payeberz |
پایەبەرز |
payebilind, bihagiran, giring
|
| payedar |
پایەدار |
xweragir, qayim, berdewam; payedar, kêncdar, bibandor, tesîrker; xweser, serbixwe, serwer, sûveran
|
| payepest |
پایەپەست |
payenizm, bihakêm, ne-giring
|
| payewîst |
پایەویست |
payexwaz, kesa/ê armanca wê / wî xwe gihandina payeyekê / pozîsyonekê ye
|
| payiz |
پایز |
payiz, peyîz, demsala piştî havînê û berî zivistanê
|
| payize |
پایزە |
1) payizî, peyîzî, têkildarî payizê 2) cûnek tiriyê zer e ku payiza dereng digihe
|
| payizerêz |
پایزەرێز |
sirrê-lêdayî, berhemên çandinê yên ku sarmaya payizê ziyan gihandiyeyê
|
| payîn |
پایین |
jêrîn, ya li jêr / xwarê / nizm
|
| paytext |
پایتەخت |
paytext, serbajar, bajarê dezgehên serekî yên hikûmî (perleman, wezaret û hwd) lê ne
|
| pazde |
پازدە |
pazdeh, pazde, 15
|
| pazdehem, pazdehemîn |
پازدەهەم, پازدەهەمین |
pazdehem, pazdeyem, ya / yê 15ê
|
| peçe |
پەچە |
(1) kotan, tan û çeperên pez û bizin tê ve tên parastin daku gur û dirrindeyên dî nekevinê;; (2) kevînk, serpoş, rûpoş, dersok
|
| peçete |
پەچەتە |
paç, pate, paçe, parçeyek qumaş / cil
|
| peçinîn |
پەچنین |
tehemil kirin, li ber xwe dan, xwe ragirtin (tevî kul û xeman), peçinîn
|
| peçve |
پەچڤە |
tercume, peçve, werger
|
| peçvekirdin |
پەچڤەکردن |
tercume kirin, peçve kirin, wergerandin
|
| peh, |
پەه, |
peha pey!, hew! cevêca! mala minê! Peh ke naşîrîn e! Pey pa tehl e!
|
| pejare |
پەژارە |
xem, kovan, kul, derd, keser
|
| pejarebar |
پەژارەبار |
xemgîn, kovandar, derdgiran, keserkûr
|
| pejîwan |
پەژیوان |
poşman, peşêman
|
| pejm |
پەژم |
bn xurî
|
| pejmirde |
پەژمردە |
1) çilmisî, beyî, rengavêtî, hişkbûyî 2) dilsar, mirrîto, bêmad, bêxulk, mirrîtok, bême'd
|
| pek |
پەک |
xurtî, xweragirî; hinêr, hêz, taqet, şiyan, karîn
|
| pekkewtin |
پەککەوتن |
lawaz bûn, qels bûn, ji taqet ketin
|
| pekxistin |
پەکخستن |
lawaz kirin, qels kirin, ji taqet kirin / xistin
|
| pekxer |
پەکخەر |
asteng, dijwarî
|
| pel |
پەل |
1) lep; dest; mil 2) çeq, çiqil; şax; lêvik, kujî;; nizm, ne kûr (aman, t sênîk);; berik, fîşek, moşek
|
| pelamar |
پەلامار |
êriş, pelamar, çûneser, lêdan, hicûm, hêriş, êrîş, hêrîş, hurcûm
|
| pelamarder |
پەلاماردەر |
êrişker, pelamarker, lêder
|
| pelas |
پەلاس |
codelîk, codelînk, berrik, nalîk, nalînk, nivînkek tenik e bo rûniştina li ser
|
| pelasmasî |
پەلاسماسی |
kûsî, kûsel, req (t yên avî), bb kîsel, reqe
|
| pelaş |
پەلاش |
pûş, pelaş, pûşûpelaş, giyayê hişkbûyî û ketî
|
| pelçim |
پەلچم |
belçûn, pelçim, belçim, belçik, belçîn, belçîm, pelên / belgên daran yên pehn / mezin
|
| pele |
پەلە |
lez, bizav, lezûbizav, ecele, zûkatî;; 1) lewt, leke, teqme, pîsatî, tiştê ketiye ser tiştek paqij û rengek pîs dayiyê 2) parçe, pirt, pirtik 3) yekem barana payizê ya têra kêlandina zeviyan dike
|
| peledan |
پەلەدان |
(yekem baran werzê payizê) barîn
|
| pelefirtê |
پەلەفرتێ |
bn peleqaje
|
| pelefirtkê |
پەلەفرتکێ |
bn peleqaje
|
| peleke |
پەلەکە |
perr, berperr: Destî bigate pelekey hewr, le destim dernakewê Biçe ber perrên esmanan jî ji destê min dernakeve
|
| pelekutê |
پەلەکوتێ |
gerrîna bi alîkariya dest û lepan di nav tarîtiyê de
|
| pelemur, |
پەلەمور, |
pelemûr bn xolemêş
|
| pelepel |
پەلەپەل |
lezûbizav
|
| pelepelawî |
پەلەپەلاوی |
bn pelepele
|
| pele-pele |
پەلە-پەلە |
1) lewitî, lekeyî, teqmeyî, pîs 2) parçe-parçe, pirt-pirt
|
| pelepîtke |
پەلەپیتکە |
çeqeçeq, çeqçeqandin (ya tilan)
|
| peleqaje |
پەلەقاژە |
qajewaj, qîjewîj
|
| pelerîxole |
پەلەریخۆلە |
rîvîka kor
|
| pelesîse |
پەلەسیسە |
êşek e mêwên tirî digire
|
| pelewur |
پەلەوور |
bn balinde
|
| pelgir |
پەلگر |
kêlbetan
|
| pelk |
پەلک |
bisk, ew parçe ji pirçê ya hilû û ya jin bi ser gep û alekên xwe de berdidin;; perdeya çavan;; cûnek spîndaran e
|
| pelkerengîne |
پەلکەرەنگینە |
kesekesor, keskûala, bûka baranê
|
| pelkezêrîne |
پەلکەزێرینە |
bn pelkerengîne
|
| pelman |
پەلمان |
werimîn, perçivîn, pif bûn, avis bûn
|
| pelmandin |
پەلماندن |
werimandin, perçivandin, pif kirin, avis kirin
|
| pelmaw |
پەلماو |
werimî, perçivî, pifbûyî, werimiyayî, perçiviyayî, avisbûyî
|
| pelmênraw |
پەلمێنراو |
werimandî, perçivandî, pifkirî, aviskirî
|
| pelp |
پەلپ |
bihane, hêcet, hincet; haşatî, dijberî, red
|
| pelpgir |
پەلپگر |
çirrîk, serhişk, xweragir
|
| pelpîne |
پەلپینە |
pelpîne, perpîne, pêrpîne, perpînek, pirpir (bot. Portulaca olereacea, giyayek pelpan yê xwerbar e)
|
| pelupiçirkê |
پەلوپچرکێ |
paldan, defdan, handan
|
| pelupirûzkê |
پەلوپرووزکێ |
bn pelupiçirkê
|
| pelupo |
پەلوپۆ |
destûpî;; çilû, komek çeqên daran yên pel pê ve (yên t bo xwarina sewalan tên birrîn)
|
| pelx |
پەلخ |
1) golikê gayên avî, golikên gamêşên avî 2) berazok, coneberaz, berazê negihiştî
|
| pemandin |
پەماندن |
bn awsandin
|
| pemetome |
پەمەتۆمە |
bn pemûwane
|
| pemeyî |
پەمەیی |
pembeyî, pîvazî, rengê pembeyî / pîvazî
|
| pemû |
پەموو |
pembû, pembî
|
| pemûdane |
پەموودانە |
bn pemûdawe
|
| pemûwane |
پەموووانە |
tovpembû, tovê pembû
|
| pemûzar |
پەمووزار |
pembûstan, zevîpembû, zeviya pembû
|
| pemyan |
پەمیان |
bn awsan
|
| pena |
پەنا |
pena, stare, veşêrgeh, stargeh, spartgeh:
|
| penabe |
پەنابە |
Xwa Hêvî Xwedê ye! Hewar Xwedê! Ya star!
|
| penabirdin |
پەنابردن |
(xwe) spartin, gihandin, xwe avêtin ber
|
| penaber |
پەنابەر |
penaber, penahind, penahende, mihacir, koçber, kesa/ê ji tirsa zilmê xwe spartiye cihekî (t welatek biyanî)
|
| penaberî |
پەنابەری |
penaberî, penahindî, penahendeyî, mihacirî, koçberî
|
| penaga |
پەناگا |
penageh, stargeh, veşêrgeh, cihê penayê / starê / parastinê / veşartinê
|
| penagirtû |
پەناگرتوو |
vederbûyî, vederkirî, dûrxistî
|
| penahêner |
پەناهێنەر |
penaxwaz, kesa/ê daxwaza penayê / starê ji cihekî yan aliyekî dike
|
| penahênerî |
پەناهێنەری |
penaxwazî
|
| penaman |
پەنامان |
veşartî; nediyar, nexwiya, neaşkira, neberçav
|
| penamekî |
پەنامەکی |
efsûnî, sosret, seyr, nezelal
|
| penaxwaz |
پەناخواز |
bn penahêner
|
| penca |
پەنجا |
pêncî, pêncih (50, L)
|
| pencahem |
پەنجاهەم |
pênciyem, ya / yê pênciyê / pênciyan
|
| pencahemîn |
پەنجاهەمین |
bn pencahem
|
| pencayî |
پەنجایی |
50 filisê iraqî (= nîv dînar)
|
| pence |
پەنجە |
1) (il, emust) til, tilî, tibl, tipl, tibil; pêcî, bêcî; pence 2) (parû) parî, pirtek / parçeyek biçûk ya nanî
|
| pencegewre |
پەنجەگەورە |
beranek, tila beranî, stûrtirîn û kurttirîn tila destê mirovî
|
| pençer |
پەنچەر |
pencer, vala, hewajiberçûyî, xalî (t tekel / tayreyên peqiyayî / kunbûyî / qulbûyî)
|
| pencere |
پەنجەرە |
pencere, pace, şibak
|
| pencetûte |
پەنجەتووتە |
tilqeleqûçk, tila qelepûçê, ziravtirîn tila destê mirovî
|
| pençik |
پەنچک |
pirt, pirtik, parçe, parçok, parî, parîk
|
| pend |
پەند |
1) pend, peng, şîret, nesîhet, ders, hişyarî, nimûne, mînak 2) lêb, lêhb, lihb, cambazî, fêl, hîle, dekûdolab;; bn peng
|
| pendî |
پەندی |
pêşînan pendên pêşiyan, gotinên pêşiyan, gotinên mezinan, şîretên bavûkalan, nesîhetên babûbapîran
|
| pendpê |
پەندپێ |
dan lêb lê kirin, hîle lê kirin
|
| pendwergirtin |
پەندوەرگرتن |
pend wergirtin, şîret wergirtin, ders wergirtin, jê fêr bûn, jê hîn bûn, jê elimîn
|
| pendemûs |
پەندەمووس |
xew, nivistin, raketin, razan
|
| pendemûsî |
پەندەمووسی |
merg: Pendemûsî merg bikey! Wey tu rakevî û ranebî! Wey tu binivî û şiyar nebî!
|
| penêr |
پەنێر |
bn penîr
|
| peng |
پەنگ |
peng, gerrik, gerra / çala avê, ava rawestandî;; bn pend
|
| pengaw |
پەنگاو |
pengav, gerra / çala avê
|
| pengir |
پەنگر |
bizot, pizot, pel, pirtikên kumirrê yan darî yên bûne agir
|
| pengirkêş |
پەنگرکێش |
bizotlivînk, bizotkêşk, amûra bizot pê tên livandin
|
| penhan |
پەنهان |
veşartî; nehînî; nediyar, nexwiya, neaşkira; nezelal
|
| penhanî |
پەنهانی |
vertinî; nehînîtî; nediyarî, nexwiyayî, neaşkirayî; nezelalî
|
| penîr |
پەنیر |
penîr, pênîr, penêr
|
| penîroke |
پەنیرۆکە |
giyayek xwerbar e
|
| penman |
پەنمان |
werimîn, perçivîn, pif bûn, bn awsan
|
| penmandin |
پەنماندن |
werimandin, perçivandin, pif kirin, bn awsandin
|
| penmêndraw |
پەنمێندراو |
werimandî, perçivandî, pifkirî
|
| penmîn |
پەنمین |
bn penman
|
| penmîw |
پەنمیو |
werimî, perçivî, pifbûyî
|
| pepe |
پەپە |
zz pepe, nan
|
| pepirk |
پەپرک |
sosretî, ecêbî; leylan, sawêr, tarmayî
|
| pepkole |
پەپکۆلە |
balol, balolk, parçeyek nanî ya ku hin pêxwarin di nav re ye û bi taybetî zarrok di dest xwe digirin û bi rê ve dixwin
|
| pepole |
پەپۆلە |
bn pepkole
|
| pepû, |
پەپوو, |
pepûk pepûk, kund
|
| pepûle |
پەپوولە |
pelatînk, pelîtank, balatîf, pelpelîtank, belatînk, belîtank, belbelatînk, pirrpirrok, firrfirrok
|
| pepûlehelhênan |
پەپوولەهەلهێنان |
(terşûtewal ji ber germî û tîniyê) êşewî bûn
|
| per |
پەر |
perr, perr û bask, pûrt, pûrtik; perr, pel, kaxez, weraqe;; al, alî, hêl, rex, la
|
| perandin |
پەراندن |
(jê / lê) borîn, derbas bûn; guh nedan (tiştekî); (êş) vegirtin, jê girtin
|
| perandinewe |
پەراندنەوە |
borandin, derbas kirin, buhurandin, (di ser yan di ber tiştekî / derekê re) birin
|
| peragende |
پەراگەندە |
pelate, belawela, pirr belav
|
| peraw |
پەراو |
pirtûk, kitêb; namilke, danezanî, daxwiyanî; lênivîsk, tênivîsk, defter
|
| perawêz |
پەراوێز |
kujî, goşe, qerax, kinar, kenar, rex; jêrnivîs, jêrenot
|
| perawêzî |
پەراوێزی |
kujîkî, kinarî, qeraxî, rexkî, marjînal, perîferal
|
| perco |
پەرجۆ |
sosretî, seyrî, ecêbî
|
| perçem |
پەرچەم |
ala, beydax, beyrax;; pirç, porr, mûyên seran
|
| perçî |
پەرچی |
kincirrok, perritiyok, perîşan, riswa, rezîl, jar, hejar
|
| perdawtin |
پەرداوتن |
bn helperdawtin
|
| perdax |
پەرداخ |
perdax, peyale, qedeh, perdax, perdaq, piyale, pêk
|
| perdaxkirdin |
پەرداخکردن |
/ dan hesûn, sûn, hilû kirin
|
| perde |
پەردە |
perde, çît
|
| perdêj |
پەردێژ |
derfet, delîv, îmkan, şens
|
| pere |
پەرە |
belav, zêde, pêşve
|
| perepê |
پەرەپێ |
dan belav kirin, pêşde birin, zêde kirin
|
| peregirtin |
پەرەگرتن |
/ sendin belav / zêde bûn, pêş ketin
|
| peresendû |
پەرەسەندوو |
pêşketî; belavbûyî, zêdebûyî;; kemilandî, peresandî, pêşdebirî
|
| peresên |
پەرەسێن |
pêşkev, tişta dikare (bi asanî) pêş bikeve, baştir bibe; zêdeber, tişta dikare (bi asanî) zêde bibe; belavber, tişta dikare (bi asanî) belav bibe
|
| peresênpere |
پەرەسێنپەرە |
pel, perr, kaxez; pel, pelg, belg (yê daran / gulan), perr, bask (yê aşê avê); (y dil) perdeya dilî
|
| pereke |
پەرەکە |
perrik, perr û baskên masiyan
|
| perende |
پەرەندە |
firrinde, perrende, balinde, çivîk, çûçik, teyr
|
| peresendin |
پەرەسەندن |
peresandin, belav kirin, pêşde birin, zêde kirin, kemilandin
|
| peresêlke |
پەرەسێلکە |
hacîreşk, dûmeqesk, hachacik, meqesok, qerrneqûçk, qirrneqûçk (zoo. Hirundo)
|
| perenêşk |
پەرەنێشک |
giyayek derman e
|
| perewaze |
پەرەوازە |
aware, derbider, mişext, derkirî, derxistî, sergumkirî, sirgûnî
|
| perewazî |
پەرەوازی |
awareyî, derbiderî, mişextî, sirgûn
|
| perêşan |
پەرێشان |
perîşan, hejar, jar, reben, belengaz, feqîr, bêhal, bêçare
|
| perêz |
پەرێز |
1) pirêz, pirêze, perêz, firêz, firêze, firîz, firîze, firîzî, zeviya lê qopikên dexlûdanî yên piştî dirûnê di nav axê re mane û serikên wan derdikevin, zevî piştî dirûnê
|
| dema |
دەما |
reh û qopikên giyayî lê mane 2) stargeh, veşartgeh
|
| demabûn |
دەمابوون |
sitirîn, jê xilas bûn, jê hatin parastin, jê dûr bûn
|
| perêzî |
پەرێزی |
parêzî, bergirî, berhelistî, îmmûnîte
|
| pergene |
پەرگەنە |
navçe, qeza, nahiye
|
| pergir |
پەرگر |
serhişk, rêhişk, dijwar, tund, tûj, bêqam, dûr, ekstrem
|
| pergirî |
پەرگری |
serhişkî, rêhişkî, dijwarîparêzî, tundîparêz, tûjîparêzî, ekstremîzm, fanatîzm
|
| perhêz |
پەرهێز |
bn parêz
|
| -perist |
-پەرست |
-perest, -perist, kesa/ê tiştekî / kesekî diperêse: Xwaperist, Şeytanperist, pareperist
|
| peristga |
پەرستگا |
perestgeh, îbadetgeh, pîrozgeh, peristgeh, cihê peristinê / îbadetkirinê (nimûne: mizgeft, dêr, kinîşte)
|
| peristin |
پەرستن |
perestin, peristin, îbadet kirin
|
| peristişt |
پەرستشت |
bn peristkarî
|
| peristiştga, |
پەرستشتگا, |
peristiştge bn peristga
|
| peristîş |
پەرستیش |
bn peristkarî
|
| peristkar |
پەرستکار |
perestkar, îbadetkar, kesa/ê tiştekî / kesekî diperêse, kesa/ê îbadetî dike
|
| peristkarî |
پەرستکاری |
perestkarî, perestîş, îbadet, perestin
|
| peristyar |
پەرستیار |
perestyar, kesa/ê ji perestinê / îbadetî hez dike
|
| periş, |
پەرش, |
perişt ceh, xirpok, şilêr, wilêr
|
| perî |
پەری |
perî, horî, zeriyên an keçên spehî yên li biheştê yan di çîrokan de
|
| perîendam |
پەریەندام |
perîendam, perîşib, perîsa, (bi spehîtiya / delaliya bejnûbala xwe) mîna periyan, pirr bedew
|
| perînewe |
پەرینەوە |
borîn, buhurîn, derbas bûn (t di ser tiştekî / derekê re)
|
| perîruxsar |
پەریروخسار |
rûperî, ji rûyê / serûçavên / dêmê xwe ve mîna periyan spehî
|
| perîrû |
پەریروو |
bn perîruxsar
|
| perîsa |
پەریسا |
perîsa, perîşib, mîna periyan (spehî / delal)
|
| perîstan |
پەریستان |
perîstan, dinyaya / welatê / warê periyan
|
| perîza |
پەریزا |
perîza, keça periyan
|
| perîzade |
پەریزادە |
bn perîza
|
| perj |
پەرژ |
dem, wext, gav, delîv, delîve, derfet, kat, zeman
|
| perjan |
پەرژان |
gihiştin, delîv hebûn, dem hebûn: Naperjêm biçim Nagihim biçim. Min dem nîne biçim.
|
| perjewendî |
پەرژەوەندی |
bn berjewendî
|
| perjîn |
پەرژین |
tan, çeper, kotan, dîwar, navbirr
|
| perk |
پەرک |
xirş, bêber, bêfêkî, bêfêqî, rût
|
| permûn |
پەرموون |
bn rapermûn
|
| pero |
پەرۆ |
pate, paç, paçe, paçik, perro, pertal, perrok, gelveşîn, kevnik, kerkon, qerpal, parçek çît / qumaş e bo paqijkirinê
|
| perok |
پەرۆک |
kotî, vegir (êşa ji kesekî yan heywanekî dikare yek din bigire û wî jî nesax bike)
|
| peroş |
پەرۆش |
kelecanî, heyecanî, coşî, coşdarî, perroş
|
| perpût |
پەرپووت |
hincirî, betilî, westayî, bêçarebûyî
|
| persiv |
پەرسڤ |
bn welam
|
| persîw |
پەرسیو |
persîv, persim, serma, satircem, nisaxiya ji sarmayê
|
| perş |
پەرش |
pelate, pijale, belav, belawela, berbelav
|
| pert |
پەرت |
pirt, pirt-pirt, hûr-hûr; pelate, belav, berbelav, bela-wela
|
| pertew |
پەرتەو |
tîrêj, tîroj, tîşk
|
| pertewaze |
پەرتەوازە |
bn perewaze
|
| pertûk |
پەرتووک |
pirtûk, kitêb, kîtab, pertûk
|
| pertûkfiroş |
پەرتووکفرۆش |
pirtûkfiroş, kesa/ê pirtûkan difiroşe
|
| pertûkxane |
پەرتووکخانە |
pirtûkxane, xaniyê pirtûkan, dikana pirtûkan yan cihê pirtûk bi emanet tên dan
|
| perwa |
پەروا |
bn tirs
|
| perwane |
پەروانە |
1) pank, perrwane 2) pirrpirrok, zirrzirrok (bi cil û kincên jinan ve) 2) şevpirrînk, pelatînkê şevane, perrwane
|
| perwaz |
پەرواز |
firr, firrîn
|
| perwer |
پەروەر |
perwer, parêzer, çavdêr, matîjêker, hîndekar, fêrker
|
| perwerde |
پەروەردە |
perwerde, hînkirî, fêrkirî, matîjêkirî; perwerde, hînkarî, fêrkarî, sereguhî, matîjêkirin, hîndekarî, perwerî, talîm
|
| perwerdeyî |
پەروەردەیی |
perwerdeyî, têkildarî perwerdeyê
|
| perwerdigar |
پەروەردگار |
Yezdan, Afirîner; Felek, Qeder
|
| perwerdiyar |
پەروەردیار |
perwerdeker, hînker, fêrker, sereguhîker, matîjêker; dayen
|
| perwerî |
پەروەری |
bn perwerde
|
| perwîn |
پەروین |
1) Pêvir, Perwîn, Pêrû, Pleyad, komek heft stêrên geş e 2) navek keçan e
|
| perx |
پەرخ |
bn pelx
|
| pesa |
پەسا |
:
|
| pesapê |
پەساپێ |
dan vekolîn, lêkolîn li ser kirin, tûjandin, çavdêrî lê kirin
|
| pesadan |
پەسادان |
vekolîn, lêkolîn, çavdêrî, tûjandin, ezmûn
|
| pesader |
پەسادەر |
vekoler, lêkoler, çavdêr
|
| pesaport |
پەساپۆرت |
pasaport
|
| pesarde |
پەساردە |
varê, veder, avarê, derî rê, dûrî rê / navendê
|
| pesardekirdin |
پەساردەکردن |
betal kirin, îptal kirin
|
| pesardin |
پەساردن |
bn helpesardin
|
| pesen |
پەسەن |
bn pesend
|
| pesend |
پەسەند |
1) pejir, pesind, qebûl 2) pesn, meth, methe
|
| pesenddan |
پەسەنددان |
pesinandin, pesn(ê kesekî / tiştekî) dan, meth(ên kesekî / tiştekî) kirin
|
| pesendkirdin |
پەسەندکردن |
pejirandin, qebûl kirin, pesind kirin
|
| pesendkiraw |
پەسەندکراو |
pejirandî, pesindkirî; pesndayî
|
| pesendniwên, |
پەسەندنوێن, |
pesendnuwên hejî, hêja, berkeftî, hejî / hêjayî pesnan / methan
|
| pesêw |
پەسێو |
kunc, qunc, qulaç, kuncik, quncik
|
| pesind |
پەسند |
bn pesend
|
| pesmende |
پەسمەندە |
komkirî, berhevkirî, civandî, cemandî, lêkdayî
|
| pespende |
پەسپەندە |
berşik, berguman, şikbar, nezelal, neaverû
|
| pespesekole |
پەسپەسەکۆلە |
tevnpîrk, tevnepîr
|
| pest |
پەست |
xemgîn, kovandar, keserkûr, dilbikul; sil, xeyidî; enirrî; mirrîto, bêmad; aciz; bênteng
|
| pesta |
پەستا |
bn pesa
|
| pestanewe |
پەستانەوە |
givaştin, şidandin, weraftin, kotekî lê kirin, zext lê kirin, zor lê kirin
|
| pestawtin |
پەستاوتن |
bn pestanewe
|
| pestek |
پەستەک |
çoxik, qutik, êlek, çekbend, suxme (cilek e bi pirranî bi ser gumlekan lê di bin saqoyan / qapûtan / çakêtan ve mirov li xwe dike, bi gelemperî bêhuçik e)
|
| pestemal |
پەستەمال |
desmal, kefîk; xawlî; xawlîk
|
| pestêwraw |
پەستێوراو |
bn pestrawe
|
| pestin |
پەستن |
bn pestanewe
|
| pesto |
پەستۆ |
fişar, zor, zext, kotekî, pesto, werafte, givaşte, tewjim
|
| pestrawe |
پەستراوە |
givaştî, weraftî, şidandî
|
| peşe |
پەشە |
pêşû, pêşî, pêşîk
|
| peşebend |
پەشەبەند |
kulle, pêşûbend, perdeya bo parastina ji pêşûyan
|
| peşêw |
پەشێو |
mat, matmayî, ecêbgirtî, heyirî
|
| peşêwan |
پەشێوان |
heyirîn, hêbitîn, mat man, mat bûn, ecêbgirtî man
|
| peşêwandin |
پەشێواندن |
heyirandin, mat kirin, ecêbgirtî kirin
|
| peşêwaw |
پەشێواو |
bn peşêw
|
| peşêwî |
پەشێوی |
mat, heyr, hêbet, ecêbî
|
| peşîman |
پەشیمان |
poşman, jovan, peşêman, pojman, peşîman, biheşêman, heşêman, (kesa/ê dibêje: xwezî min filan tişta kirî nekiriba yan ya nekirî kiriba)
|
| peşîmanî |
پەشیمانی |
poşmanî, jovanî, peşêmanî
|
| peşk |
پەشک |
dilop, çip
|
| peşm |
پەشم |
n hirî
|
| peşmîn |
پەشمین |
r hirî, (tiştên, t cilên) ji hiriyê (hatine çêkirin
|
| peşok |
پەشۆک |
nearam, nerehet, bêhedan, aciz, tengav
|
| peşokan |
پەشۆکان |
aciz bûn, nerehet bûn, tengav bûn
|
| peşokandin |
پەشۆکاندن |
aciz kirin, nerehet kirin; mejîreş kirin, gêj kirin; bela xwe jê venekirin
|
| peşokaw |
پەشۆکاو |
bn peşok
|
| peştemal |
پەشتەمال |
xawlî, xawlîk
|
| peşûş |
پەشووش |
ruhn, nerm, avî
|
| pet |
پەت |
bizîng; werîs; hefsar; nîr; zincîr
|
| peta |
پەتا |
persîv, serma, nesaxiya ji sarmayê
|
| petate |
پەتاتە |
petat, pitat, potates, kartof
|
| pete |
پەتە |
fatûre, raçîte
|
| peterî |
پەتەری |
delodîn, tirredîn, hepledîn, kuşlale
|
| petirme |
پەترمە |
petrome, patrome, petirme, mutribe, transplant, zeliqandina çeqek darekê li darek ji cûnek cuda daku cûnek nû yê daran jê çêbibe
|
| petî |
پەتی |
pak, paqij, xwerû, bijûn, petî; (nan) tisî, tursî; (mirov) rûs, rût; (pî) xwas
|
| petîkurdîy |
پەتیکوردیی |
kurdiya petî, kurdiya pak, kurdiya bê peyvên biyanî
|
| petînanî |
پەتینانی |
nanê tisî / tursî
|
| petîpê |
پەتیپێ |
pêxwas, bêpêlav
|
| peto |
پەتۆ |
bênvendan, bênvekirin, pişû, îsterehet
|
| petrok |
پەترۆک |
parî, pirt, pirtik
|
| petû |
پەتوو |
lihêf, lêf, betenî
|
| petyare |
پەتیارە |
bn peterî
|
| pex |
پەخ |
ko, koh, serikqut, qut, neseriktûj, netûj
|
| pexş |
پەخش |
belav, pelate, weşan; pexşan, nesir, wêjeya spehî ya ne helbestkî
|
| pexşkirdin |
پەخشکردن |
weşandin, belav kirin
|
| pexşan |
پەخشان |
1) berdayî (t pirça / porrê jinan) 2) pexşan, nesir, prosa, wêjeya spehî ya ne helbestkî (çîrok, roman û ymw)
|
| pexşe |
پەخشە |
daxwiyanî, danezanî, belavok, namilke;; mêş
|
| pexşekûre |
پەخشەکوورە |
pêşû, pêşî, pêşîk
|
| pexşkar |
پەخشکار |
weşangêr, çapker, belavker
|
| pey |
پەی |
1) pey, dû, dûv 2) rêç, rêçik, pey, rê, şop;; haydarî, hayjêbûn, biserhilbûn, pêhesîn;; reh, demar, temar;;V:;; V bin, kûratî
|
| peygirtin |
پەیگرتن |
li pey çûn, li dû(v) çûn, dan pey / dû(v)
|
| peybirdin |
پەیبردن |
bi ser hil bûn, pê hesîn, jê haydar bûn, hay jê bûn
|
| peykirdin |
پەیکردن |
pîl kirin; qusandin; kurr kirin; darotin; kezaxtin; birrîn
|
| peya |
پەیا |
bn peyda
|
| peyam |
پەیام |
peyam, mesaj; nûçe, dengûbas, rapor, buletîn, xeber, ragihandin
|
| peyamber |
پەیامبەر |
peyamber, pêxember; peyamber, peyamîner, qasid, êlçî
|
| peyamnêr |
پەیامنێر |
nûçegihîn, peyamhinêr, peyamşîn, raporter
|
| peyar |
پەیار |
peya, peyar, ya/yê bi piyan / lingan dimeşe
|
| peyda |
پەیدا |
1) peyda, diyar, xwiya, aşkira 2) rast, jidil, heyî, resen, ne xeyalî: tirsêkî peyda
|
| peydawîst |
پەیداویست |
bn pêdawîst
|
| peyîn |
پەیین |
zibil, zivil, rîx, sergîn, peyîn, terş, keşkûr, sêklot, çêrt, guhûr, kuşpil, bişkul, pişkul, kerme, sergo, gû, qelax, zirîç, pîsatiya heywanan
|
| peyje |
پەیژە |
pêstirk, pêpeling, pêlegan, pêpelûk, nerdewan, silim: (alava mirov pê hildikeve ser banan yan cihê gavan / pêngavan yê li dîwar çêkirî daku mirov piyên xwe dane ser û pê ve
|
| hewa |
هەوا |
bikeve)
|
| peyk |
پەیک |
1) xulam, xizmetkar 2) peyamber, qasid 2) satelît
|
| peykan |
پەیکان |
serikrim, serikê rimê, parçeya herî tûj ya rimê
|
| peykar |
پەیکار |
çavlêker, peymeş, peyçû, peyker, kesa/ê li pey / dûv kesek din / tiştekî diçe / dike / dimeşe;; têkoşîn, berxwedan, dijrabûn, dijberî
|
| peykawer |
پەیکاوەر |
sîxur, cesûs
|
| peyker |
پەیکەر |
peykel, heykel, peyker, pût, senem
|
| peykertaş |
پەیکەرتاش |
peykeltiraş, heykelçêker, pûtkar
|
| peykul |
پەیکول |
giyayek e
|
| peyman |
پەیمان |
peyman, lihevkirin, eqd; hevbendî, destbendî, piştevanî; (belên) soz
|
| peymanbest |
پەیمانبەست |
hevpeyman, kesên / aliyên hevparî peymanekê
|
| peymander |
پەیماندەر |
sozder, kesa/ê sozekê dide
|
| peymanga |
پەیمانگا |
bn peymange
|
| peymange |
پەیمانگە |
peymangeh, enstîtû, dezgehek taybet bo pêşxistina armancekê
|
| peymanşkên |
پەیمانشکێن |
peymanşkên, kesa/ê yan aliyê dijî peymanê dilebite
|
| peyrew |
پەیرەو |
1) rêzname, rêzikname, rêçikname, peyrew 2) rêz; ferman 3) peyrew, peymeş, mirûd, kesa/ê dide pey kesekî / rêbazekê
|
| peyrewî |
پەیرەوی |
peyrewî, peymeşî, mirûdî, mirîdî, çûna li pey / dûv kesekî yan rêbazekê
|
| peytûke |
پەیتووکە |
çist, leşsivik, zîrek bo livînê
|
| peyv |
پەیڤ |
peyv, bêje, gotin, qese, wişe, kelîme
|
| peyvçîn |
پەیڤچین |
peyvçîn, axiftina bi peyvên birêkûpêk
|
| peyvdar |
پەیڤدار |
berdevk, peyvdar, niwêner, nûner
|
| peyvdarî |
پەیڤداری |
peyvdarî, berdevkî, niwênerî, nûnerî
|
| peywar |
پەیوار |
peywar, konseptî, îmajî
|
| peywarî |
پەیواری |
peywarî, konsept, îmaj
|
| peywend |
پەیوەند |
1) têkil, têkildar, pêve, peywend, girêdayî, eleqedar, pevgirêdayî 2) patrome, petirme, mitirbe, têkilkirina du daran
|
| peywendî |
پەیوەندی |
têkilî, têkildarî, peywendî, pêwendî, eleqe
|
| peywendîdar |
پەیوەندیدار |
têkildar, eleqedar, pêwendîdar, peywendîdar
|
| peywendyar |
پەیوەندیار |
têkilyar, peywendyar, relevant
|
| peywendyarî |
پەیوەندیاری |
têkilyarî, peywendyarî, relevans
|
| peywest |
پەیوەست |
bn peywend
|
| peyxane |
پەیخانە |
rehxane, demargeh, newron
|
| pez |
پەز |
bn mer
|
| pezîşk |
پەزیشک |
bn pizîşk
|
| pezmende |
پەزمەندە |
paşmende, pare yan malê nehatî mezaftin an mesrefkirin û bo pêşerojê hatiye parastin
|
| pê |
پێ |
(navdêr) 1) pî, pê, ling, nig 2) pêpik, piyê tiştekî (wek cihê tifek li ser tê bicihkirin);; (daçek) pê, bi ...;; we pê ve, bi ... ve, pê va, pê ... va; pê re, bi ... re, pê ra, bi ... ra, li gel, digel
|
| pêgirtin |
پێگرتن |
(zarrok xwe li ser piyên xwe) girtin, fêrî meşîna bi piyan / lingan bûn
|
| pêlê |
پێلێ |
xistin lê negirtin, lê borîn; guh nedanê, paşguh kirin
|
| pênan |
پێنان |
pê lê kirin, pê lê nan, bi piyan / lingan dewisandin;; (pal / def) pê radan / pê ranan / lê dan
|
| pêrakêşan |
پێراکێشان |
1) piyên xwe dirêj kirin 2) piştrast bûn, jixwerazî bûn
|
| pêragîran |
پێراگیران |
jê hatin, pê çêbûn, karîn, şiyan
|
| pêbecê |
پێبەجێ |
bicih, bicihbûyî, bicihkirî, neliv, xurt, mukum
|
| pêbedûca, |
پێبەدووجا, |
pêbedûcar kare, binducarî (di matematîkê de jimarek car ew jimar bi xwe ku jimara bingehîn tê nivîsîn û jimar 2 hûrik li hindavî wê tê danîn)
|
| pêbekinge |
پێبەکنگە |
firrindeyek kûvî ye dişibe werdekan
|
| pêbend |
پێبەند |
pîbend, pêbend, benê yan zincîra pî / ling pê tên girêdan
|
| pêbesêca, |
پێبەسێجا, |
pêbesêcar kabik, binsêcarî (di matematîkê de jimarek car ew jimar bi xwe ku jimara bingehîn tê nivîsîn û jimar 3 hûrik li hindavî wê tê danîn)
|
| pêbest |
پێبەست |
pîbest, lingbest, pê,best, nigbest, benên yan zincîrên pî / ling pê tên girêdan
|
| pêbetal |
پێبەتال |
(pêlav / sol) fire yan mezin
|
| pêbijîw |
پێبژیو |
jiyar, abor, debar, îdare
|
| pêç |
پێچ |
1) pêç, pêçan, pêçandin, badan, alandin 2) çep, çepûçûrr, xwarovîç, cihê rêyek lê xwehr dibe, cihê rê lê ber bi aliyek din ve diçe
|
| pêçkirdinewe |
پێچکردنەوە |
(li dor xwe) zivirrîn
|
| pêçlê |
پێچلێ |
dan xapandin, xirrandin, lêb lê kirin, hîle lê kirin, fêl lê kirin, dekûdolab lê kirin
|
| pêçpiya |
پێچپیا |
dan 1) xîfîn, xwe xîfandin, ji dizîkî ve çûn, bazdan, xwe xilas kirin 2) badan, li hev alandin;; hatin (zik) êşîn
|
| pêçxwardin |
پێچخواردن |
serobin bûn, bin çûn serî û ser çûn binî (yê tiştekî)
|
| pêçan |
پێچان |
pêçan, pêçandin
|
| pêçanewe |
پێچانەوە |
vepêçan, vepêçandin
|
| pêçawpêç |
پێچاوپێچ |
tevlihev, serobin, têkil, têkel, hemereng
|
| pêçek |
پێچەک |
1) pêçek, tişta/ê tiştek pê tê pêçan, tişta/ê tiştek di nav re tê pêçan 2) çakêt, saqo, qapût
|
| pêçekulû |
پێچەکولوو |
1) patove, pirtên gir yên berfê 2) guliyên pembû
|
| pêçelpaç |
پێچەلپاچ |
nelihev, nelirê, nakok, hevnegir
|
| pêçen |
پێچەن |
|
| pêçenkirdin |
پێچەنکردن |
pêçan, badan, alandin, hildan, vedan
|
| pêçewane |
پێچەوانە |
1) vajî, berevajî, berovajî, dij, ters, zid, eks 2) dijwate, dijmane, antonîm
|
| pêçewanebe |
پێچەوانەبە |
yî berevajî, dijî, qet ne wek tişta/ê din
|
| pêçke |
پێچکە |
1. pêpik, piyê kursiyekê, maseyekê û hwd 2) pêk, serûpêk, simên yan piyên pezî û terşî (t dema bo xwarinê hatine kelandin)
|
| pêçoleke |
پێچۆلەکە |
navê giyayekî ye
|
| pêçpêçoke |
پێچپێچۆکە |
pêçpêçok, badbadok, têkalandî, tiştên çendîn caran li hev hatiye pêçandin / badan / alandin
|
| pêçran |
پێچران |
pêçîn, hatin pêçandin / pêçan
|
| pêçraw |
پێچراو |
pêçayî, pêçandî
|
| pêçûpena |
پێچووپەنا |
1) zivirrok, badbadok 2) xap, lêb, hîle, lihb
|
| peçûpilûç |
پەچووپلووچ |
çepûçûrr, xwarovîç (rêyên ne yekser ber bi pêş diçin lê çendîn car bi vî û wî alî ve dizivirrin)
|
| pêda |
پێدا |
bn piya
|
| pêdawîst |
پێداویست |
jênagerr, bingehîn, pêdivî, pêwîst, lazim, divê, gerek
|
| pêdawîstî |
پێداویستی |
pêdivî, hewcedarî, tiştên bêyî wan jiyan yan tiştek din nabe
|
| pêdeşt |
پێدەشت |
kinara deştekê; binê girekî / çiyayekî
|
| pêdize |
پێدزە |
bn pêdizkê
|
| pêdizkê: |
پێدزکێ: |
|
| pêdizkê: li |
پێدزکێ: لی |
paş man xwe şirr kirin, xwe gîro kirin, veman, (bi dilxwaziya xwe) li paş man
|
| pêge |
پێگە |
pêgeh, pêge, bingeh
|
| pêgîr |
پێگیر |
şîrr, gîrok, şirroke, kesa/ê zû karê divê bike nake
|
| pêgîrî |
پێگیری |
şirrî, gîrokî, şirroketî
|
| pêh |
پێه |
bn peh
|
| pêk |
پێک |
pêk, bi yek, pev, bi hev;; qedeh, perdaq, peyale, piyale, îskan, fincan;; hatin 1) pêk hatin, qewimîn, peyda bûn, çêbûn 2) pêk hatin, li hev kirin;; hênan pêk anîn, saz kirin, damezirandin
|
| pêka |
پێکا |
pêkve, pevre, bi hev ve, bi hev re
|
| pêkbendî |
پێکبەندی |
kombend, komele, yeketî, civat
|
| pêkel |
پێکەل |
: têkel û pêkel tevlihev, têkil, têkel
|
| pêkewe |
پێکەوە |
pev re, bi hev re, pêk ve, tev de, pêk re, vêk re, li gel hev, li gelêk
|
| pêkewenan |
پێکەوەنان |
xistin hev, pêkve nan, bi hev re zeliqandin, pev re girê dan
|
| pêkhat |
پێکهات |
pêkhat, kompozîsyon, hemî tiştên tiştek jê çêbûne
|
| pêkhate |
پێکهاتە |
avanî, binesazî, pêkhate
|
| pêkhatû |
پێکهاتوو |
pêkhatî, lihevhatî, lihevkirî
|
| pêkhên |
پێکهێن |
pêkîn, pêkhên, pêkhîn, afirende, produktîv, kreatîv, dînamîk
|
| pêkêner |
پێکێنەر |
pêkîner, afirîner, damezrîner, daner, çêker, sazimankar
|
| pêkra |
پێکرا |
pev re, pêk re, bi hev re, li gel hev, li gelêk, pêk ra, pêk ve, pev ra, bi hev ra, pêk va, vêkra, tev de, tev bi hev re
|
| pêkure |
پێکورە |
1) leşkerê piyade, bn piyade 2) navê kirmikekî ye
|
| pêlaw |
پێلاو |
pêlav, sol
|
| pêlawdirû |
پێلاودروو |
pêlavçêker, solçêker, pêlavdirû, soldirû, kesa/ê pêlavan ango solan saz dike
|
| pêl |
پێل |
kêlî, bîsk, dem, gav, pêl
|
| pêleqe |
پێلەقە |
pên, pêhn, pehîn, derbeya bi piyî / lingî
|
| pêlû |
پێلوو |
qepaxa çavî
|
| pêm |
پێم |
bi min; bi baweriya min: ji min re
|
| pêm |
پێم |
wa niye ke Bi (baweriya) min ne wisan e ku;; xoş e Min pê xweş e, Li xweşiya min tê, Ez jê hez dikim
|
| pêmal |
پێمال |
dewisandî, pêlêkirî, di-bin-piyan-ve-mayî
|
| pêman |
پێمان |
bi me; bi baweriya me; ji me re
|
| pêmere |
پێمەرە |
cûnek merran / bêran e
|
| pêmirîşke |
پێمریشکە |
navê giyayekî ye
|
| pêmiz |
پێمز |
diravê / pareyê bo beşdarbûnê / tevlîbûnê / pişikdarbûnê
|
| pêmûre |
پێموورە |
cûnek bazinên piyan e
|
| pênase |
پێناسە |
1) pênase, diyarker, xwiyaker 2) taybetmend, têvelker, cudaker
|
| pênasraw |
پێناسراو |
rengdêr, adjektîv, hevalnav, bn awelnaw
|
| pênaw |
پێناو |
armanc, daxwaz
|
| le |
لە |
pênaw bo, ji bo, (ji) bo xatira/ê (tiştekê/î yan kesekê/î);; pir ji nişkê ve, tavilê, di cih de, zû
|
| pênc |
پێنج |
pênc, jimare 5 anku V: pênc çawgey dil her pênc hest, her pênc sehek (bîstin, dîtin, tamkirin, bênkirin û pêhesîn)
|
| pêncehem |
پێنجەهەم |
bn pêncem
|
| pêncehemîn |
پێنجەهەمین |
bn pêncem
|
| pêncem |
پێنجەم |
pêncem, pêncemîn, ya / yê pêncê, ya / yê pêncan, di rêzê de li cihê jimare pênc
|
| pêncemîn |
پێنجەمین |
bn pêncem
|
| pêncga |
پێنجگا |
pêncgeh, awazek e bi pênc seviyeyên dengî
|
| pêncgoşe |
پێنجگۆشە |
pêncgoşe, pênckuje, pênckujî, pêncrex, pênckunc, pêncqunc, pêncal, pêncla, pêncalî, pênctenişt, pênckêlek, pentagon
|
| pêncgoşeyî |
پێنجگۆشەیی |
pêncgoşeyî, pênckujeyî, pênckujî, pêncrexî, pênckuncî, pêncquncî, pêncalî, pênclayî, pêncteniştî, pênckêlekî, pentagonî
|
| pênchoşe |
پێنجهۆشە |
her pênc hest, her pênc sehek (bîstin, dîtin, tamkirin, bênkirin û pêhesîn)
|
| pêncsed |
پێنجسەد |
pêncsed, pênsed (500)
|
| pêncsûçe |
پێنجسووچە |
bn pêncgoşe
|
| pêncşeme |
پێنجشەمە |
bn pêncşemme
|
| pêncşemû |
پێنجشەموو |
bn pêncşemme
|
| pêncşemme |
پێنجشەممە |
pêncşem, pêncşemb, pêncşembî, pênşem, pênşem, roja piştî çarşemê û berî înê / eynê
|
| pêncşemmû |
پێنجشەمموو |
bn pêncşemme
|
| pêncxiştekî |
پێنجخشتەکی |
pêncpîvk, pentametrî (helbest)
|
| pêncyek, |
پێنجیەک, |
pênc-yek pêncek, pênc-yek, pêncêk, yek ji pêncê, yek ji pêncan, 1/5, 20 %
|
| pêngav, |
پێنگاڤ, |
pêngaw bn hengaw
|
| pênûs |
پێنووس |
pênivîsk, pênûs, qelem, alava pênivîsînê
|
| pênûsî |
پێنووسی |
rênivîs, vekitandin, diktasyon, karê kesek dibêje û yek din dinivîse
|
| pêpan |
پێپان |
pîpan, lingpan, nigpan, pîpehn, lingpehn, nigpehn
|
| pêpetî |
پێپەتی |
pêxwas, lingxwas, nigxwas, piyê / lingê bêpêlav yan bêgore
|
| pêpilîkane |
پێپلیکانە |
bn pêpîlke
|
| pêpîlke |
پێپیلکە |
pêpelûk, nêrdewan, derence, derece, pêstirk, cihên mirov gavên xwe datîniyê yên ku her yek ji ya din bilindtir yan nizmtir e daku taku mirov pê ve digihe serî yan binî
|
| pêplîkane |
پێپلیکانە |
bn pêpîlke
|
| pêr |
پێر |
bn pêre
|
| pêrar |
پێرار |
pêrar, sala berî par, du sal berî îsal, du sal berî vê salê, bb besirpêrar
|
| pêreke |
پێرەکە |
bn pêrê
|
| pêrew |
پێرەو |
1) peyrew, mirîd, kesên li dû kesekê/î yan rêbazekê dimeşin 2) rêzname, rêzikname, rêçikname, peyrew
|
| pêrewa |
پێرەوا |
hêja, hejî, mafdar
|
| pêrewke |
پێرەوکە |
zarroka/ê bi ser piyan dikeve, zarrokê fêrî meşîna bi lingan dibe
|
| pêrê |
پێرێ |
pêr, roja berî do, roja berî duhî, du roj berî îro, du roj berî vê rojê, bb besirpêrê;; rêpî, rêling, rênig, rêpê, rêya mirov bi piyan / lingan pê ve dimeşe (ne rêya tirimpêlan)
|
| pêrist |
پێرست |
têdek, pêrist, indeks, naverrok, lîsteya mijaran / babetan
|
| pêrû |
پێروو |
Perû, welatek e li Amerîkaya Başûr;; Perwîn, Perrwîn, Pleyad (komek stêran e)
|
| pêsayî |
پێسایی |
pîsatî
|
| pêsîr |
پێسیر |
bn baxel
|
| pêspêr |
پێسپێر |
pêspêr, emanetker, kesa/ê tiştekî dispêre kesekî ango bi emanet didiyê
|
| pêspêraw |
پێسپێراو |
pêspartî, emanetwergirtî, kesa/ê tiştek emanetî wê / wî hatiye kirin
|
| pêst |
پێست |
pîşt, post, çerm, kevl
|
| pêstxoş |
پێستخۆش |
kirdin xwe dan tavê, xwe dan ber tavê, leşê xwe li ber tavê qemirandin
|
| pêsûk |
پێسووک |
newest, nebetil, nekerrix, bêwestan, kesa/ê naweste / nabetile / nakerrixe
|
| pêsûkî |
پێسووکی |
newestîn, nebetilîn, nekerrixîn, bêwestanî
|
| pêş |
پێش |
pêş, berî (dijwateya paş)
|
| pêşanî |
پێشانی |
enî, anî, navçav
|
| pêşaw |
پێشاو |
destavxane, avdestxane, avrêjk, tiwalet, 'edeb
|
| pêşbar |
پێشبار |
pêşbar, barê pêşîn
|
| pêşbend |
پێشبەند |
pêşbend, pêşbendik, pêşgir, pêşqertaf, pêşxurde, xurdepêş, prefîks, peyvikên dikevin serê hin peyvan û peyvên nû jê çêdikin (wek "ra-" dikeve pêşiya "kirin" û
|
| peyva |
پەیڤا |
"rakirin" jê peyda dibe), bb paşbend
|
| pêşbirkê |
پێشبرکێ |
pêşbazî, pêşbirk, berêkanî, rikberî, hevrikî, milmilanê, misabeqe, sîbaq
|
| pêşbîn |
پێشبین |
pêşbîn, kesa/ê dikare bibêje ka dê çi û çawan biqewime berî ku ew tişt biqewime; kesa/ê texmîn dike ka dê çi û çawan biqewime berî ku biqewime; dûrbîn, kesa/ê bîra demek
|
| dirêj |
درێژ |
ya li pêş xwe dike yan planan bo datîne
|
| pêşbînî |
پێشبینی |
pêşbînî, texmînkirina rûdan û qewaman berî ku peyda bibin; dûrbînî, plandanîna bo demek dirêj ya bêt
|
| pêşbîr |
پێشبیر |
pêşbîr, bendewar, kesa/ê bîra tiştekê/î dike anku li tiştekê/î difikire berî ku ew tişt biqewime
|
| pêşbîrî |
پێشبیری |
plan, nexşe, bîrkirina tiştan berî biqewimin
|
| pêşçaw |
پێشچاو |
1) berçav, pêşçav, diyar, eşkere, xuya 2) dîmen, xuyang, diyark, dîtek, pêşnima, menzer
|
| pêşdest |
پێشدەست |
ya / yê pêşîn, serekî, destpêkî
|
| pêşe |
پێشە |
berik, parçeya req ya di nav hin fêkiyan re (wek xox, mijmij, hilûk)
|
| pêşekî |
پێشەکی |
1) pêşîn, berî ku tiştek bibe 2) destpêk, ser 3) pêşgotin
|
| pêşem |
پێشەم |
pêşem, pêşemîn, pêşîn, yekem, pirr giring, serekî, sereke
|
| pêşemê |
پێشەمێ |
pêşemî, pêşemînî, priyorîte, berî yên din, ji yên din giringtir
|
| pêşeng |
پێشەنگ |
pêşeng, serkêş, serok, rêber, birêveber, rênîşander
|
| pêşengname |
پێشەنگنامە |
1) pêşengname, şîretname, fermanname 2) hosîname, wesiyetname
|
| pêşeser |
پێشەسەر |
1) enî, anî, parçeya leşî ya di ser herdu çavan re û li jêr porrî / pirçê 2) pêşpirç, pêşporr, mûyê serî yê li ser eniyê
|
| pêşewa |
پێشەوا |
pêşewa, rêber, serok, birêveber, rênîşander
|
| pêşewayî |
پێشەوایی |
pêşewatî, pêşewayî, rêberî, serokatî, birêveberî, rênîşanderî
|
| pêşewe |
پێشەوە |
pêşve, pêşde, pêşda, pêşva, ber bi pêşve, ber bi pêşde, berev pêş, bo pêş
|
| pêşêl |
پێشێل |
(cihê bi meşê) dewisandî
|
| pêşêlkirdin |
پێشێلکردن |
bi meşê dewisandin
|
| pêşga |
پێشگا |
pêşber, pêşgeh, hizûr, li pêş kesekê/î yan bi amadebûna kesekê/î anku kesek jî li wir amade
|
| pêşgir |
پێشگر |
pêşgir, bergirî, rêgir, kesa/ê yan tişta/ê nahêle tiştek bêt kirin yan biqewime
|
| pêşgirî |
پێشگری |
pêşgirî, bergirî, rêgirî, nehêlan / nehêştin tiştek bêt kirin yan biqewime
|
| pêşgirtin |
پێشگرتن |
pêşgirtin, pêşî li kesekê/î yan tiştekê/î girtin, rê kesekê/î yan tiştekê/î girtin, rê nedan kesekê/î yan tiştekê/î, nehêlan / nehêştin tiştek bêt kirin
|
| pêşil |
پێشل |
pêsîr, koş, dang
|
| pêşiyaw |
پێشیاو |
hêja, hejî, jêhatî, berkeftî, mafdar
|
| pêşîn |
پێشین |
berê; carekê berê, ji mêj ve
|
| pêşînan |
پێشینان |
pêşî, pêşiyên kesekê, mezin, bavkal, babûbapîr, bavûkal, babûkal: pendî pêşînan gotinên pêşiyan, gotinên mezinan
|
| pêşîne |
پێشینە |
pêşîn, deyn yan diravê pêşî tê dan û paşî li demek derengtir kesa/ê bikirr tiştê berkirr / berfiroş werdigire
|
| pêşkeş |
پێشکەش |
pêşkêş, raber, rapêş, dan, nîşandan; diyarî, xelat
|
| pêşkewtin |
پێشکەوتن |
pêşveçûn, pêşketin, pêşveçûn, baştirbûn
|
| pêşkewtû |
پێشکەوتوو |
pêşketî, pêşveçûyî, pêşdeçûyî, pêşdaçûyî, baştirbûyî; pêşvero, nûxwaz, nûyar, nûhez
|
| pêşmaman |
پێشمامان |
berdestiya pîlikê, alîkara jina alîkariya jinek din dike daku zarroka/ê wê biwelide
|
| pêşmerge |
پێشمەرگە |
pêşmerge, çekdarên kurd, gerîla
|
| pêşniwêj |
پێشنوێژ |
pêşnivêj, pêşnimêj, pêşnivêjker, pêşnimêjker, mela, mele, kesê li pêşiya komekê nivêjê dike
|
| pêşniwêjî |
پێشنوێژی |
pêşnivêjî, pêşnivêjkerî, melatî, meletî
|
| pêşniyar |
پێشنیار |
pêşniyaz, pêşniyar, pêşniya, girîmankarî, ji hinekan re gotin werin em filan tiştî bikin yan filan tiştî bi filan awayî bikin
|
| pêşrew |
پێشرەو |
pêşrew, pêşmeş, piyoner, avangard, kesa/ê tiştek nûjen yan nedîtî dike û yên din li pey wê / wî dikin
|
| pêşrewkar |
پێشرەوکار |
birêveber, serperiştkar, midûr, manajer, rêveber
|
| pêşrewkarî |
پێشرەوکاری |
birêvberî, serperiştkarî, midûrî, manajerî, rêveberî
|
| pêştir |
پێشتر |
1) pêştir 2) berê; berî (niha)
|
| pêşû |
پێشوو |
(ya / yê) berê, (ya / yê) berî ya / yê niha
|
| pêşûle |
پێشوولە |
pêşû, pêşî, pêşîk
|
| pêşwaz |
پێشواز |
bn pêşwazî
|
| pêşwazî |
پێشوازی |
pêşwazî, bixêrhatinlêkirin
|
| pêşxane |
پێشخانە |
pêşxane, pêşgeh, pêşwazîgeh, pêşwazîxane, resepsiyon, bendegeh, cihê lêrawestîna li benda tiştekê/î
|
| pêşxizmet |
پێشخزمەت |
pêşxizmetkar, pêşxulam, xizmetkara/ê serekî, xulamê serekî, xidama serekî, qewraşa serekî, cariyeya serekî
|
| pêşzemîne |
پێشزەمینە |
bingeh, esas, destpêk
|
| pêşzewîne |
پێشزەوینە |
bn pêşzemîne
|
| pêt |
پێت |
(be to) bi te; bi baweriya te; ji te re;; (bilêse) pêt, çirîsk, çirûsk, agir
|
| pêtan |
پێتان |
bi we; bi baweriya we; ji we re
|
| pêw |
پێو |
pîv, pîvan
|
| pêwar |
پێوار |
nediyar, veşartî;; nediyar, nexuya, ne-eşkere, veşartî, dizîkî, neberçav
|
| pêwan |
پێوان |
pîvan, pîvîn, pîvandin;; rûber, aqar, ber, berfirehî
|
| pêwdan |
پێودان |
pîvank, amûra pêpîvanê
|
| pêwend |
پێوەند |
bn pêbend, pêbest
|
| pêwediraw |
پێوەدراو |
1) pêvedayî, kesa/ê marî yan candarek din yê zîlikjehrî jara xwe avêtiyê 2) girtî, qepat, daêxistî, qifilandî, qilifkirî
|
| pêwîst |
پێویست |
pêdivî, hewce, lazim, gerek, pêwîst
|
| pêwîstî |
پێویستی |
pêdivîtî, pêdivî, hewcedarî, lazimî, gerekî, pêwîstî
|
| pêwîstkar |
پێویستکار |
1) hewcedar, pêdivî 2) pêspartî, desthilatdar
|
| pêwraw |
پێوراو |
pîvayî, pîvandî, hatî pîvan / pîvandin
|
| pêwwer |
پێووەر |
pîver, kesa/ê dipîve; pîvyar, kesa/ê pîvanan / krîteran datîne; zevîpîv, erdpîv
|
| pêxawus |
پێخاووس |
bn pêpetî
|
| pêxef |
پێخەف |
nivîn, bn niwîn
|
| pêxember |
پێخەمبەر |
peyamber, pêxember, nebî, resûl, pêximber, peyxamber,
|
| pêxemer |
پێخەمەر |
bn pêxember
|
| pêxesû |
پێخەسوو |
berbûk, kesa/ê di dawetê ango zemawendê de alîkariya bûkê dike
|
| pêxor |
پێخۆر |
pêxwarin, tişta/ê bi nanî tê xwarin (t mast, penîr, jajî û hwd)
|
| pêxoy |
پێخۆی |
1) gidîş, genimê yan cehê hatiye dirûn û berhevkirin lê hê nehatiye bênderkirin 2) kom, berhev, li-ser-hev
|
| pêxust |
پێخوست |
(rêya pirr) dewisandî, bikarînayî
|
| pêxuste |
پێخوستە |
xirabbikaranîn, bikaranîn bi awayek nedadane
|
| pêxwas |
پێخواس |
bn pêpetî
|
| pêy |
پێی |
bi wê/wî; bi baweriya wê/wî; jê re, ji wê/wî re
|
| pêy |
پێی |
wa niye ke Bi (baweriya) wê / wî ne wisan e ku;; xoş niye Ew pê ne xweş e, Li xweşiya wê/wî nayê, Ew jê hez nake
|
| pêz |
پێز |
çirrî, çirrîkî
|
| pêzdar |
پێزدار |
çirr, çirrîk, tişta/ê zû-zû ji hev venabe yan zû bi tiştekî ve dizeliqe
|
| piç |
پچ |
piç, piçek, hindik, kêm
|
| piçênraw |
پچێنراو |
piçandî, qetandî, jêkirî, birrî
|
| piçiran |
پچران |
piçîn, piçiyan, qetîn, qetiyan, hatin piçandin, hatin qetandin, hatin jêkirin
|
| piçirandin |
پچراندن |
piçandin, qetandin, jê kirin, birrîn, qed kirin
|
| piçiranewe |
پچرانەوە |
vepiçîn, vepiçiyan, veqetîn, veqetiyan, hatin vepiçandin, hatin veqetandin, dîsa piçîn, dubare hatin piçandin
|
| piçiraw |
پچراو |
piçiyayî, qetiyayî, veqetiyayî
|
| piçkole |
پچکۆلە |
piçek, hindik, kêm; biçûk, piçûk, hûr, hûrik
|
| picr_ok |
پجر_ۆک |
piçok, qetok, vepiçok, veqetok, tişta/ê ku bi asanî dipiçe anku tê piçandin
|
| piçran |
پچران |
bn piçiran
|
| piçrandin |
پچراندن |
bn piçirandin
|
| piçûk |
پچووک |
biçûk, piçûk, hûr, hûrik; bindest, jêrdest, tepeser, xwelîbiser, xwelîser;; biçûkî, piçûkî, hûrî, hûrikî; bindestî, jêrdestî, tepeserî, xwelîbiserî, xwelîserî
|
| pif |
پف |
pif, fû, hewayek bihêz ji devê xwe berdan tiştekî (bi taybetî agirekî daku geştir bibe yan jî bitemire anku vemire) yan jî tiştek (bo nimûne pifdank anku balon) bi hewayî tijî;; dan pif dan, tiştek (bo nimûne pifdank anku balon) bi hewayî dagirtin;; kirdin pif kirin, pif kirinê (bi taybetî agirekî daku geştir bibe yan jî bitemire anku vemire)
|
| kirin |
کرن |
|
| pifdiraw |
پفدراو |
pifdayî, nepixandî, bi hewayî tijîkirî
|
| pife |
پفە |
(bi zimanê zarokan) xwarin, zad
|
| pifel |
پفەل |
pifok, nerm û pif
|
| pij |
پژ |
gulî, sinbil; pirça hespan
|
| pijal |
پژال |
perûk, porrê çêkirok
|
| pijan |
پژان |
1. xwîn jê hatin (bi taybetî ji difinê/pozê) 2. pijikîn, pelate bûn, bela-wela bûn, belave bûn, belav bûn
|
| pijandin |
پژاندن |
1. xwîn jê anîn (bi taybetî ji difinê/pozê) 2. pijikandin, pelate kirin, bela-wela kirin, belave kirin, belav kirin
|
| pijbên |
پژبێن |
bn piştên
|
| pije |
پژە |
bn pijan
|
| -pijê- |
-پژێ- |
rayê lêkera pijan
|
| -pijên- |
-پژێن- |
rayê lêkera pijandin
|
| pijgal |
پژگال |
peywir, erk, vatinî, kar
|
| pijim |
پژم |
bn pijm
|
| pijk |
پژک |
derqefank, qepax
|
| pijm, |
پژم, |
pijme, pijmehûr bêhnişk, bêhnijîn
|
| pijmên |
پژمێن |
birnût
|
| pijmîn |
پژمین |
bêhnijîn
|
| pijû |
پژوو |
bn pizû
|
| pil |
پل |
til, tilî, tibl;; pil, pirt, parçe, parî;; kirdin pirtikandin, ker kirin, parçe kirin;; lerzik, recifk;; dan lerizîn, recifîn;; pirzik, girmik
|
| pilan |
پلان |
bn êsqan
|
| pilar |
پلار |
1. tinazî, tirane, tehn, tiwanc 2. çelak, darê dirêj bo weşandina mêweyên daran
|
| pilaw |
پلاو |
girar, pîlav, pilaf, xwarina hişk (wek birinc, savar, maş)
|
| pile |
پلە |
1. pile, derece 2. gihanek, qonax, merhele, pile
|
| pilekan |
پلەکان |
pêlekan, pêlik, derence, nêrdewan
|
| pileyke |
پلەیکە |
gav, pêngav; qat, tebeq, çîn
|
| piling |
پلنگ |
piling, leopard
|
| pilingîne |
پلنگینە |
postê pilingan, çermê pilingan, kurkê pilingan
|
| pilingyan |
پلنگیان |
alizîn, alihan, aliyan, (porr/pirç) qijavij bûn
|
| pilîsirg |
پلیسرگ |
bn pilûsgird
|
| pilîşandinewe |
پلیشاندنەوە |
herrişandin, dewisandin, bi dewisandinê ruxandin
|
| pilîşanewe |
پلیشانەوە |
herrişîn, dewisîn, ji ber dewisandinê ruxîn
|
| pilîşawe |
پلیشاوە |
herrişiyayî, dewisiyayî
|
| -pilîşê- |
-پلیشێ- |
rayê lêkera pilîşanewe
|
| -pilîşên- |
-پلیشێن- |
rayê lêkera pilîşandinewe
|
| pilk |
پلک |
bn pûr
|
| pilmijyaw, |
پلمژیاو, |
pilmijyag çilmisî, beyî, (gulûgiyayên) zerbûyî/hişkbûyî
|
| piloxan |
پلۆخان |
bn dapiloxan
|
| piloxandin |
پلۆخاندن |
bn dapiloxandin
|
| pilpile |
پلپلە |
pirrpirrok, asinkên/hesinkên zêrîn yan zîvîn yên ku jin wek xişt û gewher li xwe dikin
|
| pilusk |
پلوسک |
borî, lûlî (bi taybetî yên sivandeyan)
|
| pilûç |
پلووچ |
xwehr, xwar, tewandî, çemandî, tewiyayî, çemiyayî, veçemandî, veçemiyayî
|
| pilûre |
پلوورە |
koma hingan, koma mêşên hingiv(înî)
|
| pilûsgird |
پلووسگرد |
harîreşk, dûmeqesk, hechecîk
|
| pin |
پن |
pin, pinî, xal, nuqte, leke, teqme
|
| pinc |
پنج |
gêç
|
| pindir |
پندر |
nûkirî
|
| pinêwz |
پنێوز |
winda, hinda, berze, wenda, nediyar, nexwiya
|
| pingir |
پنگر |
bn pengir
|
| pinkpink |
پنکپنک |
pinpinî, xalxalî
|
| pinok |
پنۆک |
pinîk, xalik, pina biçûk, leke, teqme
|
| pintik |
پنتک |
piçek, hindik
|
| pintî |
پنتی |
pîs, bêmerêz, kesa/ê ku cilên maqûl li xwe nekirine
|
| pir |
پر |
tijî, tije, mişt, dagirtî;; nişk, tavil, lez;; dan xwe avêtin, bi lez xwe gihandinê;;;; û pûç / pirrûpûç pûç, bêwec, hîç;; û peşêw / pirûpeşêw bêserûber, serûbinkirî, tarûmar;; û pît / pirûpît tevlihev
|
| pirûpîrêjin |
پرووپیرێژن |
pîrejin, xaltîk
|
| pirawpir |
پراوپر |
di ber lêvan re, bi temamî tijî
|
| pirbeha |
پربەها |
bihagiran, giranbiha, bihadar, biqîmet, qedirgiran
|
| pirbepêst |
پربەپێست |
li qayde, tam li gorê, bi temamî bikêrhatî
|
| pirçek |
پرچەک |
biçek, çekkirî, bisîleh, sîlehdar, çekdar, sîlehkirî
|
| pirbedem |
پربەدەم |
bi dengekî bilind
|
| pirbedes(t) |
پربەدەس) |
mistek, kulmek, tijî destekî
|
| pirbedil |
پربەدل |
ji dil, cidî; bi dilxweşî
|
| pirç |
پرچ |
pirç, porr, mûyên serê jinan; kezî; pûrt, mû
|
| pirçin |
پرچن |
têrmû, mûdar, pirçîn
|
| pird |
پرد |
pir, cisir, koprî, rêya di ser avekê re
|
| pirdeşeqam |
پردەشەقام |
pirerê, pirekuçe, pira di ser rêyekê/kuçeyekê re derbas dibe
|
| pirdij |
پردژ |
bêhnvedan, vehesîn, pişû, wuçan
|
| pirdoke |
پردۆکە |
pirk, pirik, pira biçûk, rêka di ser avekê re
|
| pirg |
پرگ |
tûk, sertûk, qeymax
|
| pirgoşt |
پرگۆشت |
têrgoşt, qelew
|
| pirince |
پرنجە |
bn firçe
|
| pirîşk |
پریشک |
çirîsk, çirûsk
|
| pirj |
پرژ |
pelate, belave, bela-bela, pijikiyayî
|
| pirjan |
پرژان |
pijikîn, pelate bûn, bela-wela bûn, belav bûn
|
| pirjandin |
پرژاندن |
pijikandin, pelate kirin, bela-wela kirin, belav kirin
|
| pirkarî |
پرکاری |
lez, lezûbez, keftûleft
|
| pirmandin |
پرماندن |
firrfirr, firfir (dengê bilind yê difinê/pozê)
|
| pirme |
پرمە |
firrfirr, firfir (dengê bilind yê difinê/pozê)
|
| pirmûhûr |
پرمووهوور |
firrfirr, firfir (dengê bilind yê difinê/pozê)
|
| pirmêşk |
پرمێشک |
jîr, aqilmend, kone
|
| pirnol |
پرنۆل |
kincirr, cilên kevn û perritî
|
| pirpire |
پرپرە |
bn pelpîne
|
| pirpol |
پرپۆل |
(mirova/ê) pîs, necis, heram, kirêt, neşirîn
|
| pirpole |
پرپۆلە |
dewîn, xwarineke ruhn (biav) e
|
| pirs |
پرس |
pirs, pirsiyar, pisyar, sual, siwal
|
| pirsa |
پرسا |
pirsa, pirsok, pirsker, mereqdar, kesa/ê ku pirr dipirse
|
| pirsane |
پرسانە |
xêr (bi taybetî xwarina ku ji feqîran re tê dan)
|
| pirsaw |
پرساو |
pirsgirêk, kêşe, arîşe, pirs, problem, mişkîle
|
| pirse |
پرسە |
behî, tazî, şînî, reşgirêdan, merasima bin-axkirina miriyekî û serdana mirovên wî
|
| pirsekar |
پرسەکار |
behîçin, tazîker, şînîker, reşgirêder, kesên ku diçin merasima bin-axkirina miriyekî û serdana mirovên wî
|
| pirsiyar |
پرسیار |
pirs, pirsiyar, pisyar, sual, siwal
|
| pirsiyarker |
پرسیارکەر |
pirsker, pirsiyarker, pisyarker, sualker, siwalker
|
| pirsîn |
پرسین |
pirsîn, pirs kirin, pirsiyar kirin, pisyar kirin
|
| pirskar |
پرسکار |
pirskerî, pirskarî, pirrpirsîn
|
| pirstîjî |
پرستیژی |
lêkolîn, vekolîn, lêpirsîn
|
| pirsûd |
پرسوود |
bifeyde, mifadar, sûddar
|
| pirsyar |
پرسیار |
bn pirsiyar
|
| pirş |
پرش |
pelate, belave, bela-bela, pijikiyayî;; û bilaw, pirşûbilaw bela-wela, pelate, belave, pijikî, pijikandî, tarûmar
|
| pirşe |
پرشە |
çirîsk, çirûsk
|
| pirşing |
پرشنگ |
tîroj, tîrêj, tav
|
| pirt |
پرت |
pirt, parçe, perçe
|
| pirtal |
پرتال |
pirtal, pertal, perok, eşya, caw, çil, parçe, mita
|
| pirtbêjî |
پرتبێژی |
bn pirtwêjî
|
| pirteqal |
پرتەقال |
pirteqal, porteqal, mêweyeke miz (tirş) e û lêzimî mandarîn û lîmonan e
|
| pirtûpela |
پرتووپەلا |
pelate, belave, bela-wela
|
| pirtaw |
پرتاو |
çargavî (beza hespan)
|
| pirtwêjî |
پرتوێژی |
tewtew, axivîna bêmane
|
| pirusk |
پروسک |
movik, hestiyê piştê
|
| piruskan |
پروسکان |
pirtikîn, şkestin, hûr-hûr bûn
|
| piruskandin |
پروسکاندن |
pirtikandin, şkandin, hûr-hûr kirin
|
| piruskaw |
پروسکاو |
pirtikî, şkestî, hûr-hûrbûyî
|
| piruzkan |
پروزکان |
bn piruskan
|
| piruzkandin |
پروزکاندن |
bn piruskandin
|
| piruzkaw |
پروزکاو |
bn piruskaw
|
| pirûkan |
پرووکان |
pijikîn, perritîn;; pijikandin, perritandin
|
| pirûkaw |
پرووکاو |
pijikî, perritî
|
| pirûşe |
پرووشە |
daketina bi dengê nizm (mîna barîna berfê)
|
| pirwandin |
پرواندن |
derbeyekî lezgîn û sivik lê dan
|
| pirxan, |
پرخان, |
pirxandin pixîn, pixandin, pixepix kirin, di xewê de dengekî bilind yê nefeskêşanê ji xwe anîn
|
| pirxe, |
پرخە, |
pirxepirx pixepix, dengê pixînê, dengê bilind yê nefeskêşana di xewê de
|
| pirxin |
پرخن |
pixok, pixepixker, kesa/ê ku di xewê de dengekî bilind yê nefeskêşanê ji xwe tîne;; pixok, kesa/ê ku di xewê de dengê pixpix jê tê
|
| piryaske |
پریاسکە |
buxçik, pêçek, mêdek
|
| pirze |
پرزە |
zever, xurtî, hêz, taqet, hinêr; nefes, hilm
|
| pirzol |
پرزۆل |
parçe, pirt, perçe, pişk
|
| pirzole |
پرزۆلە |
pirtik, parçik, pişk, parçeyên biçûk
|
| pirûzan |
پرووزان |
bn helpirûzan
|
| pirûzandin |
پرووزاندن |
bn helpirûzandin
|
| pirûzaw |
پرووزاو |
bn helpirûzaw
|
| pirûze |
پرووزە |
bêhna tiştên şewitî/sotî/kizirî
|
| pis |
پس |
nîvlal, bi nîvî lal, ne rewanbêj
|
| pisan |
پسان |
piçîn, qed bûn, qetîn, veqetîn, jê vebûn
|
| pisandin |
پساندن |
piçandin, qetandin, veqetandin, jê kirin, jê birrîn
|
| pisat |
پسات |
navend, merkez
|
| pisaw |
پساو |
piçiyayî, piçandî, qetiyayî, qetandî, veqetandî, veqetiyayî, jêkirî
|
| -pisê- |
-پسێ- |
rayê lêkera pisan
|
| -pisên- |
-پسێن- |
rayê lêkera pisandin
|
| pisil |
پسل |
bn pisl
|
| pisk |
پسک |
bn pişîle;; bn bisk;; bn pis
|
| piskandin |
پسکاندن |
bn rapiskandin
|
| piske, |
پسکە, |
piskepisk çîwçîw, çirpçirp: dengê çivîk û firindeyên din; dengê ku nêçîrvan pê ajelên nêçîrê bi bal xwe ve dikişîne
|
| -piskên- |
-پسکێن- |
rayê lêkera piskandin
|
| pisl |
پسل |
biharatek e, giyayek bêhnxweş e û di xwarinan de tê bikaranîn
|
| pispan |
پسپان |
pîne, pinî, parçeya ku bo cilên diriyayî tê bikaranîn daku ew hê zêdetir bên bikaranîn
|
| pispor |
پسپۆر |
pispor, şareza, karzan, ekspert, zana, zanyar
|
| pisûle |
پسوولە |
pisûle, belgename, peymanname
|
| piş, |
پش, |
pişe, pişpiş pişopişo, pişpiş, dengê gazîkirina pisîkan/kitikan/pişîkan
|
| pişêw |
پشێو |
tevlihev, kaotîk, anarşîk
|
| pişêwî |
پشێوی |
tevlihevî, kaos, anarşî
|
| pişîle |
پشیلە |
pisîk, pişîk, kitik
|
| pişîlesûre, |
پشیلەسوورە, |
pişîlesûrê lîstikek zarokan e
|
| pişîleşor |
پشیلەشۆر |
şûştina sivik, veşûştin
|
| pişîpişî |
پشیپشی |
lîstikek zarokan e
|
| pişk |
پشک |
1. pişk, beş, par, parçe 2. pişk, loto, şans, talhûnesîb 3. pişk, darê ku pê meşk tê girtin/girêdan
|
| pişkinîn |
پشکنین |
vekolîn, lê kolîn, lêkolîn kirin, teftîş kirin, saxtî kirin, kontrol kirin
|
| pişkinyar |
پشکنیار |
vekoler, lêkoler, saxtîker, kontrolker, ezmûnker
|
| pişko |
پشکۆ |
ember, eskil, pengir
|
| pişkul |
پشکول |
bn pişqil
|
| pişkûtin |
پشکووتن |
pişkivîn, bişkivîn, kulîlk dan
|
| pişkûtû |
پشکووتوو |
pişkivî, bişkivî, guldayî
|
| pişqil |
پشقل |
kuşpil, libên gûyê bizinan
|
| pişpişoke, |
پشپشۆکە, |
pişpişuke qamir, qeram, berdû, qurr, qamîş, qesîl, giyayekî pirrsalî ye
|
| pişt |
پشت |
1. pişt 2. (newe) nifş, pişt, cêl 3. (piştîwanî) piştgirî, piştevanî, pişt, palpişt;; be Xwa bi alîkariya Xwedê, bi ewnehiya Xwedê, bi anihiya Xwedê, baweriya bi Xwedê wek alîkar;; girtin pişta kesekî girtin, piştgirî li kesekî kirin, destek û alîkarî dan kesekî;; lê danewe/kirdinewe pişt danê, pal danê, xwe spartinê;; pê bestin bawerî pê hebûn, pişta xwe danê;; tê kirdin pişt danê, paşguh kirin, di pişt guhê xwe re avêtin, pûte pê nekirin;; bn piş
|
| piştawpişt |
پشتاوپشت |
1. paşve, ber bi paş 2. ji nifşekî bo yê din, ji babûkalan bo zarok û neviyan
|
| pişte |
پشتە |
paşî, beşa dawiyê ya tiştekî
|
| piştek |
پشتەک |
1. piştek, pal, pişt, palpişt 2. piştek, hiriya ku bo bedewiyê bi pişta mihan/bizinan vet ê hiştin
|
| piştemele |
پشتەمەلە |
avjeniya li ser piştê, melevaniya li ser piştê, piştmelevanî
|
| piştemile, |
پشتەملە, |
piştemilê neçarî, mecbûrî
|
| piştestûr |
پشتەستوور |
piştrast, jixwebawer
|
| pişteware |
پشتەوارە |
piştî, barê ku kesek li ser pişta xwe hildigire
|
| piştewe |
پشتەوە |
ji piştê ve, ji paş ve; (li) pişt tiştekî
|
| piştewêl |
پشتەوێل |
berevajî, hêla dijber
|
| pişteywan |
پشتەیوان |
bn piştheywan
|
| piştên |
پشتێن |
kemer, şal
|
| piştêne |
پشتێنە |
ben, werîs
|
| piştgerm |
پشتگەرم |
bizever, bitaqet, piştgerm, enerjetîk, dilgerm, xwîngerm
|
| piştgermî |
پشتگەرمی |
zever, taqet, enerjî, piştgermî, dilgermî, xwîngermî
|
| piştheywan |
پشتهەیوان |
paşeywan, pişteywan, odeya li pişt eywanê
|
| piştî |
پشتی |
palpişt, balguhê piştê, balîfê piştê
|
| piştîne |
پشتینە |
paşxane
|
| piştîr |
پشتیر |
gov, axur, xaniyê dewar û sewal tê ve dijîn
|
| piştîwan |
پشتیوان |
piştgir, piştevan, alîkar, destekder
|
| piştîwanî |
پشتیوانی |
piştgirî, piştevanî, alîkarî, destek
|
| piştkol |
پشتکۆل |
şifşeyên derî, asinên zirav yên derî
|
| piştkûr |
پشتکوور |
piştqoz, piştxûz, piştxwehr, piştxwar
|
| piştmale |
پشتمالە |
1. (noker) xulam, reşek 2. (dirawsê) cîran
|
| piştmaze |
پشتمازە |
piştmazik, fîle, goştê bêhestî
|
| piştmêr(d) |
پشتمێر) |
bn piştîwan
|
| piştmil |
پشتمل |
patik, paşstu, pişta stu
|
| piştqayîm |
پشتقاییم |
piştrast, piştqayîm, jixwebawer
|
| piştsard |
پشتسارد |
dilsar, xwînsar, ne mereqdar, ne xwîngerm
|
| pişû, |
پشوو, |
pişûdan bêhnvedan, nefeskêşan; bêhnvedan, vehesîn, bêhnvekirin; betlane, tatîl
|
| pişû |
پشوو |
dan bêhna xwe vekirin, bêhna xwe vedan, vehesîn
|
| pişûge |
پشووگە |
gihanek, qonax, merhele
|
| pit |
پت |
req, piç, hindik, piçek
|
| pitew |
پتەو |
req, qayîm, zexm, pêt, pihêt, xurt
|
| pitewî |
پتەوی |
qayîmî, zexmî, pêtî, pihêtî, xurtî
|
| pitêk |
پتێک |
hindik, piçek
|
| pitir |
پتر |
pirrtir, pitir, pêtir, bêtir, bêhtir, zêdetir, gelektir, zehftir, mişetir
|
| pitke |
پتکە |
hindik, piçek
|
| pite |
پتە |
bn pirte
|
| pizdan |
پزدان |
pizdan, pizdank, cihê ku ajelên newelidî tê de di zikê maka xwe de
|
| pizg |
پزگ |
bn pizû
|
| pizînk |
پزینک |
bizîng, werîs, benê ku bizin pê tên girêdan daku nerevin
|
| pizîsk |
پزیسک |
bn pirîşk
|
| pizîşk |
پزیشک |
bijîşk, nojdar, hekîm, doktor, doxtor, textor
|
| pizor |
پزۆر |
hinav, rîvî, rîvîk
|
| pizû |
پزوو |
dezî, ben, doxîn;; êşeke sewalgir e
|
| pîçk |
پیچک |
navê giyayekî ye
|
| ¨ |
¨ |
|
| pîk |
پیک |
çekûç, keçûç; mîrkut, mîrqut
|
| pîke |
پیکە |
bistî, sap, bask, bistîk, dava stûr ya riwekan ya ku çeq pê ve çêdibin
|
| pîkebire |
پیکەبرە |
navê kurmikekî ye êrişî riwekên genimî û cehî dike
|
| pîlan |
پیلان |
plan, nexşe, pîlan;; 1) plan, pîlan, nexşe, pêşkarî, bername, polîtîka 2) lêb, fêl, fen, xap, plan, komplo, hîle, lêhb, lihb, cembazî
|
| pîl |
پیل |
pîl, baterî, pûl
|
| pîlangêran |
پیلانگێران |
lêb kirin, xapandin, komplo gêrran, hîle kirin, plan gêrran
|
| pîlangêr |
پیلانگێر |
lêbok, fêlbaz, hîleker, cembaz, xapînok, xapîner, xapkar, plangêrr, pîlangêrr
|
| pîlankar |
پیلانکار |
plankar, plandaner, nexşedaner, pêşkar, polîtîkadaner, birryarder, rayedar
|
| pîlankarî |
پیلانکاری |
plankarî, plandanerî, nexşedanerî, pêşkarî, polîtîkadanerî, birryarderî, rayedarî
|
| pîlansaz |
پیلانساز |
1) plandaner, plansaz, nexşedaner 2) fêlbaz, hîlebaz, cembaz, xapîner, lêbok, xapînok, rûvî, rovî
|
| pîlansazî |
پیلانسازی |
1) plandanerî, plansazî, nexşedanerî 2) fêlbazî, hîlebazî, cembazî, xapînerî, lêbokî, xapînokî, rûvîtî, rovîtî
|
| pîlk |
پیلک |
til, tilî, tibil, bêçî, pêçî
|
| pîlke |
پیلکە |
segvanî, hedefgirtina baş (bi taybetî dema hedefa xwe li derekê digire û fîşekekê berdidiyê)
|
| pîne |
پینە |
pîne, pinî, pate, parçeya çîtî / qumaşî ya li cilek dirriyayî tê dan
|
| pîneçêtî |
پینەچێتی |
bn pînesazî
|
| pîneçî |
پینەچی |
bn pînesaz
|
| pîneçîtî |
پینەچیتی |
bn pînesazî
|
| pînedoz |
پینەدۆز |
bn pînesaz
|
| pînedozî |
پینەدۆزی |
bn pînesazî
|
| pînesaz |
پینەساز |
1) pîneker, pînesaz, pîneçî, pînevan, pinîker, pinîsaz, pinîdir, pinîvan, kesa/ê pîneyan / piniyan li cilan dide 2) soldir, pêlavdirû, kesa/ê pêlavên / solên kevn pîne /
|
| pinî |
پنی |
dike
|
| pînesazî |
پینەسازی |
1) pînekerî, pînesazî, pîneçîtî, pînevanî, pinîkerî, pinîsazî, pinîdirî, pinîvanî, pînelêdan, pinîlêdan 2) soldirî(tî), pêlavdirûtî, pêlavdirûtî
|
| pîneûpero |
پینەووپەرۆ |
kincirr, perritî, pijikî, pîne-pîne, pinî-pinî, her der pînekirî / pinîkirî, hezarpîneyî, hezarpinî
|
| pînok |
پینۆک |
xilmaş, di xew çûn
|
| pîp |
پیپ |
bermîl; den, bîdon
|
| pîr |
پیر |
1) pîr, kal, êxtiyar, salmend, ne ciwan, ne genc 2) pîr, ne teze (riwek) 3) pîr, rêberê yan rûspiyê derwêşan yan êzidiyan
|
| pîrî |
پیری |
fertût pîrekal, pirr pîr;; pîrî, kalî, pîrîtî, kalîtî, rewş û karê pîran
|
| pîran |
پیران |
1) bêhişî, gêjî, hayjixweneyî 2) xem, kul, derd, keser
|
| pîrandin |
پیراندن |
firre-firr (kirin), pirre-pirr (kirin) (deng di difina xwe re deranîn)
|
| pîre |
پیرە |
firre-firr (dengê bilind di difinê)
|
| pîrebab |
پیرەباب |
bn pîrepintik
|
| pîrek |
پیرەک |
pîr û çilmisî
|
| pîrekiç |
پیرەکچ |
pîrekeç, pîreqîz, pîrekiç, kesa pîr bûye lê şû nekiriye
|
| pîrelok |
پیرەلۆک |
(dara) pûtikî, (dara) kêvnare û rizî
|
| pîremêrd, |
پیرەمێر, |
pîrepiyaw pîremêr, kal, êxtiyar, salmend, jîmezin, temenmezin, sere
|
| pîremêrd |
پیرەمێرد |
bernavê helbestvan Hacî Tewfîq
|
| pîrepîr |
پیرەپیر |
bn pîre
|
| pîreza |
پیرەزا |
pîreza, zarroka/ê ji dêbavên pîr re çêbûye
|
| pîrêjin |
پیرێژن |
pîrejin, jina pîr
|
| pîrêtî |
پیرێتی |
bn pîrî
|
| pîroz |
پیرۆز |
pîroz, tiberrk, miqeddes, mibarek
|
| pîrozane |
پیرۆزانە |
pîrozane, diyariya hemberî diyariya pîrozkirinê tê dan
|
| pîrozbayî |
پیرۆزبایی |
pîrozbahî, pîrozkirin
|
| pîroze |
پیرۆزە |
feyroz, fîroz, fêrozî, keskeşîn, tirkiwaz
|
| pîrozemenî |
پیرۆزەمەنی |
pîrozemenî, tiştên pîroz
|
| pîrozeyî |
پیرۆزەیی |
fîrozî, feyrozî, fêrozî, keskeşînî, ji rengê keskeşîn, tirkiwazî
|
| pîrozî |
پیرۆزی |
pîrozî, tiberrkî, miqeddesî, mibarekî
|
| pîrpintik |
پیرپنتک |
(peyvek neşirîn yan qerfî ye bo) zarroka/ê mîna pîran tev digerre, zarroka/ê kar yan gotinên pîran dike
|
| pîrxenîle |
پیرخەنیلە |
navê avikekê yan şorbeyekê ye
|
| pîs |
پیس |
pîs, qirêj, gemarî, genî, ne pak, ne paqij, ne temîz, ne bijûn; xirab, ne baş; dilreş, zikreş; dijwar, xedar; meriqî (hêk)
|
| pîsû |
پیسوو |
poxil pîs û bêmerêz
|
| pîsar |
پیسار |
xwîna mehikan, xwîna nêzî her mehê carekê bin jinan de tê
|
| pîsaw |
پیساو |
ava pîs; avgenî, ava genî
|
| pîsayî |
پیسایی |
pîsatî, destav, gû (û mîz)
|
| pîsî |
پیسی |
pîsî, qirêjî, gemarîtî, genîtî, nepakî, nepaqijî, netemîzî, nebijûnî, pîsîtî; pîsatî, gû (û mîz)
|
| pîske |
پیسکە |
bêşerm, parsek, xwazok, gerrok
|
| pîskele |
پیسکەلە |
riswa, rezîl, rezîl û riswa
|
| pîş |
پیش |
niyeta xirab, nêta bed, mebesta nexêr
|
| pîşkirdin |
پیشکردن |
mirrîto xuya bûn, bêmad diyar bûn, bêgêwl bûn
|
| pîşan |
پیشان |
pêşkêş, raber, araste, rapêş, pêşan;; 1) patin, pehtin, pêjîn, pêjan 2) ji ber germayê dil borîn, nerehet bûn
|
| pîşandan |
پیشاندان |
pêşkêş kirin, raber kirin, araste kirin, rapêş kirin, nîşan dan
|
| pîşanga |
پیشانگا |
pêşangeh, fuar, cihê tiştek lê tê nîşandan yan berçavkirin
|
| pîşe |
پیشە |
pîşe, kar, meslek, mihne, mijûlî, şol, şuxl
|
| pîşega |
پیشەگا |
kargeh, şolgeh, şuxlgeh, cihê kar lê tê kirin
|
| pîşeger |
پیشەگەر |
bn pîşesaz
|
| pîşesaz |
پیشەساز |
pîşesaz, karsaz, sin'etkar, industriyalîst
|
| pîşesazî |
پیشەسازی |
pîşesazî, karsazî, sin'etkarî, industrî
|
| pîşeşagird |
پیشەشاگرد |
pîşeşagird, berdestiyê hosteyekî, kesa/ê xwe fêrî pîşeyekê dike
|
| pîşxorewe |
پیشخۆرەوە |
enirrî, hêrs, xeyidî
|
| pît |
پیت |
tîp, herf, pît, kitek ji alfabeyê;; 1) piç, pirt, piçek, kêm 2) tila qeleqîçê, tiliya ji hemiyan biçûktir;; mişeyî, boşî, zêdehî, bereket
|
| pîtak |
پیتاک |
alîkarî, harîkarî, yarmetî; hevkarî
|
| pîtakî |
پیتاکی |
nawmal hûrûmûr
|
| pîtbire |
پیتبرە |
|
| pîtik |
پیتک |
pûrt, pût, mû; rêv, mûyên dorberî kîrî yan quzî
|
| pîte |
پیتە |
kakil, navok;; avik yan şorbeyek e
|
| pîtke |
پیتکە |
bn pelepîtke
|
| pîw |
پیو |
bez, qelewî, rûn, don
|
| pîwîn |
پیوین |
têrbez, bezdar, bibez
|
| pîwaz |
پیواز |
bn piyaz
|
| pîwur |
پیوور |
bn Perwîn
|
| pîyag |
پییاگ |
bn piyag bn piyano
|
| pîyale |
پییالە |
bn piyale
|
| pîyan |
پییان |
bn piyan
|
| pîyano |
پییانۆ |
|
| pîyase |
پییاسە |
bn piyase
|
| pîyaz |
پییاز |
bn piyaz
|
| pîzoke |
پیزۆکە |
pirzik, kirmişk, bizûk, zilp, rîşik
|
| plan |
پلان |
plan, pîlan, tedbîr, bername
|
| poç |
پۆچ |
1. pirç, porr 2. çeq, çiqil, gulî
|
| poçe |
پۆچە |
gupik, bilindtirîn dera li serê çiyayekî
|
| poçne |
پۆچنە |
pirç, pûrt
|
| poçtîj |
پۆچتیژ |
pîramîd (jeometrî)
|
| podre |
پۆدرە |
spiyav, spîav, potra
|
| poke |
پۆکە |
kinkin, giriyê bi dengê nizm
|
| poker |
پۆکەر |
poker, lîstikek qumarê ya bi kartan e
|
| pol |
پۆل |
pol, sinif, sef, koma xwendekaran ya ku dersekê dixwîne 2. ref, revde, birr, celeb, koma firrindeyan ya ku bi hev re difirre 3. kom, mefreze, tugay;; ember, pişko, eskil
|
| pola |
پۆلا |
pola, polat, pîla, stîl (kanzayek e)
|
| polan |
پۆلان |
reşemeh, reşemî, meha 12 ji salnameya kurdî (21.2. ta 20.3. zayînî)
|
| polandin |
پۆلاندن |
refandin, sinifandin, li gor refên/sinifên/sefên wan rêz kirin, kom kirin
|
| polayî, |
پۆلایی, |
polayîn polayî, polatî, pola, polat, pîlayî, stîlî, stîl, ji pola/pîla/polat/stîl
|
| pole |
پۆلە |
refandin, sinifandin
|
| polîs |
پۆلیس |
polîs, şitre, şurte, pasevan, pasdar, cerdevan, zêrevan, heres
|
| polke |
پۆلکە |
kelî, kelîk, kelînok, kelînuhk
|
| polû |
پۆلوو |
bn pişko
|
| -poq- |
-پۆق- |
rayê lêkera poqîn
|
| poqîn |
پۆقین |
bn derpoqîn
|
| por |
پۆر |
porr, firrindeyek e (Francolinus)
|
| portikan, |
پۆرتکان, |
portkan rizîn
|
| portikandin, |
پۆرتکاندن, |
portkandin rizandin
|
| portikaw, |
پۆرتکاو, |
portkaw rizî, riziyayî
|
| -portikê- |
-پۆرتکێ- |
rayê lêkera portikan
|
| -portikên- |
-پۆرتکێن- |
rayê lêkera portikandin
|
| porxiz |
پۆرخز |
mirîto, bêmad, bêmehd, ne rûgeş
|
| porxizî |
پۆرخزی |
mirîtokî, bêmadî, bêmehdî, ne rûgeşî
|
| pos |
پۆس |
genî, rizî
|
| posan |
پۆسان |
genî bûn, rizîn
|
| posandin |
پۆساندن |
genî kirin, rizandin
|
| -posê- |
-پۆسێ- |
rayê lêkera posan
|
| -posên- |
-پۆسێن- |
rayê lêkera posandin
|
| posîn |
پۆسین |
bn posan
|
| post |
پۆست |
post, pîst, çerm (bi taybetî yê ajelên mirî ku weke çewal/tûrik tên bikaranîn);; kendin gurûn, post jê vekirin
|
| poste |
پۆستە |
poste, namegêrrî, peyamberî, berîde
|
| posteçî |
پۆستەچی |
postevan, postegêrr, posteçî, peyamber, namegêrr
|
| postexane |
پۆستەخانە |
postexane, avahiyê posteyê, bingehê şandin û gihandina nameyan
|
| poşîn |
پۆشین |
1. niximandin, nixamtin, veşartin 2. cil lê kirin, cil li xwe kirin
|
| poşraw |
پۆشراو |
niximandî, nixamtî, veşartî
|
| poşte |
پۆشتە |
bi-cil, cil-lêkir, cil-li-ber;; le xo kirdin cil li xwe kirin, cil kirin ber xwe;; lê kirdin cil lê kirin, cil kirin ber
|
| postkende |
پۆستکەندە |
hûrkolayî, bi hûrgilî lê kolîn yan plan kirin
|
| postnişîn |
پۆستنشین |
serderwêş, serekê komeke derwêşan
|
| potelak |
پۆتەلاک |
serpoş, kefî, egale, kevînk
|
| potîn |
پۆتین |
potîn, cezmeyên kurt
|
| pox |
پۆخ |
pûç, xirş, bikêmasî, biqusûr, binuqsan
|
| poxe |
پۆخە |
gamêş, ga
|
| poxil, |
پۆخل, |
poxl pîs, herrimî, pûç
|
| poxilewat, |
پۆخلەوات, |
poxlewat kêmasî, qusûr, nuqsan, êb
|
| poylane |
پۆیلانە |
diyarî bo bûkê yan dayika nû
|
| poyle |
پۆیلە |
nexşên li ser desmalên serê jinan
|
| poyşî |
پۆیشی |
bn mêşûle
|
| poz |
پۆز |
poz, sextekarî, reftara derew;; devûlêv, devûlixav
|
| poze |
پۆزە |
, pozebend lixav, amûrê ku devê ajelan pê tê girêdan;; girik, girên biçûk
|
| pozişt |
پۆزشت |
poşmanî, daxwazkirina lêborînê;; hênanewe poşman bûn, daxwaza lêborînê kirin
|
| pul |
پول |
bn pare, diraf
|
| pungal |
پونگال |
bn nawerast
|
| punge |
پونگە |
pûng, giyayekî xwerbar yê avî ye
|
| pusle |
پوسلە |
pusle, qîblename, kompas
|
| puşt |
پوشت |
bn hîz
|
| puwan |
پووان |
rizîn, genî bûn
|
| puwar |
پووار |
rizî, riziyayî; pêtû (darên rizî)
|
| puwartk |
پووارک |
pêtû, darên riziyayî
|
| puwaw |
پوواو |
rizî, riziyayî; pêtû (darên rizî)
|
| puwaz |
پوواز |
1. amûrêk ku dar pê tên kelaştin 2. dagirtina/tijîkirina didanan
|
| puwazk |
پووازک |
piwazk, prîzma
|
| puwazkî |
پووازکی |
lar piwazka xwehr, prîzmaya xwar;; siyane piwazka sêtikî, prîzmaya sêgoşeyî;; westaw piwazka rêk, prîzmaya rawestayî
|
| puxt |
پوخت |
pak, paqij, bijûn, xawên
|
| puxte |
پوختە |
kakil, navik, dil, tiştê giring di tiştekî de
|
| puxteyî |
پوختەیی |
pakî, paqijî, bijûnî, xawênî
|
| propaganda, |
پرۆپاگاندا, |
propagende propaganda
|
| proje |
پرۆژە |
proje, bername, plan
|
| pûç |
پووچ |
pûç, xirş, bêkêr, bêwec, xirab
|
| pûçek |
پووچەک |
xirş, xalî, vala, bêwec, bêkêr, pûç
|
| pûçel |
پووچەل |
bn pûç
|
| pûk |
پووک |
1. pidû, pidî, berdidan, berdiran 2. bn pûç
|
| pûkandinewe |
پووکاندنەوە |
qurmiçandin, çilmisandin, qermiçandin
|
| pûkanewe |
پووکانەوە |
qurmiçîn, çilmisîn, qermiçîn
|
| pûl |
پوول |
1. pûl, pîl, mohra postexaneyê 2. pare, dirav, pere 3. kabik, lib, zar 4. mil, masûlke
|
| pûr |
پوور |
met, xwişka babê kesekî; xalet, xaltî, xwişka dayika kesekî
|
| pûre |
پوورە |
meta...; xaleta...: pûre Eyşê meta/xaleta Eyşê, Eyşê-xalet, Eyşê-met;; bn pilûre
|
| pûrê! |
پوورێ! |
metê!; xaletê; xaltiyê! (gazîkirina wan kesan)
|
| pûrza |
پوورزا |
kuzen: kurmet; kurxalet; keçxalet, keçmet
|
| pûş |
پووش |
pûş, giyayê hişkbûyî, giyayê hişkirî;; dane des(t) xapandin, hîle lê kirin
|
| pûş û pelaş |
پووش و پەلاش |
pûçûmûç, hîçûpûç
|
| pûşane |
پووشانە |
bihayê çerîna sewalên kesekî li erdê kesekî din
|
| pûşbekinge |
پووشبەکنگە |
zencere, zeleqûnk, pûskebeq, moza zêrrîn (ajelek firrok yê mîna kuliyan e)
|
| pûşelan |
پووشەلان |
mêrg, çîmen, çayir, giyastan, pûşistan
|
| pûşên |
پووشێن |
mêrg, çîmen, çayir, giyastan, pûşistan
|
| pûşîn |
پووشین |
pûşîn, pûşî, ji pûş;; benê zirav yê ku serpoş/laçin/kevînk/kefî pê tê girêdan daku ji serê jinê nekeve
|
| pûşîne |
پووشینە |
zembîl, pûşik, zembîlên ji pûşî çêkirî/vehûnandî
|
| pûşke |
پووشکە |
ka, pûş
|
| pûşper |
پووشپەر |
pûşper, pûşber, hezîran, xezîran, meha 6
|
| pût |
پووت |
1. pûş, giyayê hişkbûyî, giyayê hişkirî 2. pûç 3. pîvanek e
|
| qaşne |
قاشنە |
qaşûlk
|
| qaşk |
قاشک |
qat, xaniyên li ser hev, malên li ser hev
|
| qatir |
قاتر |
1) qaj, qarr, qaje-waj, qarre-warr 2) galegal, gotegot, çirr-çirr, gotinên derew
|
| qawe |
قاوە |
qehwe, qawe, vexwirakek wek çayê ye û bi taybetî ji ber kofeîna wê tê
|
| qawegêr |
قاوەگێر |
qaweltî
|
| qawexane |
قاوەخانە |
qaweyî
|
| qaweçî |
قاوەچی |
mêdek, xwarina ku mirov li gel xwe dibe seyranê yan seferê
|
| qawix, qawix, qawux, qawux |
قاوخ, قاوخ, قاووخ, قاووخ |
belem, kelek, qayik, keştîk, gemîk, keştiyên biçûk
|
| qayil, qayîl |
قایل, قاییل |
xurt, qayim, xweragir, req, ne sist, tişta ku zû naşkê yan bi awayek
|
| qayimî, qayîmî |
قایمی, قاییمی |
kemer, qayiş, ben, doxîn
|
| qaz |
قاز |
qazan, qûşxane, amana kûr û biqepax ya ku xwarin tê de tê kelandin
|
| qezenc, feyde, kêr, kar, mifa, sûd, fêde, qazanc |
قەزەن, فەیدە, کێر, کار, مفا, سوود, فێدە, قازانج |
qazvan, kesa/ê ku qazan xwedî dike
|
| qazî |
قازی |
qezme, tevir, amûrek mîna biviran yan çakûçan e lê bo kolandina axa req û hişk tê
|
| qela |
قەلا |
kel, kele, kelhe;; kelhe, kel, qele
|
| qebahet |
قەباهەت |
qebahet, hetik, şermezarî, rûreşî
|
| qebar |
قەبار |
hindirr, nav, beşa nav de
|
| qebare |
قەبارە |
qebare, bergeh, berfirehî
|
| qebe |
قەبە |
qebe, qurre, serhişk; nelihev, bêteşe, nelibar
|
| qebel |
قەبەل |
1. qebel, qewl, erk, peywir, wezîfe, bar, berpirsiyarî 2. qebel, qewl, peyman, soz, kontrat
|
| qebeyî |
قەبەیی |
qebetî, qurretî; nelihevî, bêteşeyî, nelibarî
|
| qebil, |
قەبل, |
qebl texmîn; nirxandin, selmandin, nirxê tiştekî diyarkirin
|
| qebilan, |
قەبلان, |
qeblan hatin texmînkirin; hatin nirxandin, hatin selmandin, hatin ecibandin
|
| qebilandin |
قەبلاندن |
nirxandin, selmandin, ecibandin; texmîn kirin
|
| qebilaw, |
قەبلاو, |
qeblaw, qebilênraw, qeblraw nirxandî, ecibandî, selmandî; texmînkirî
|
| qebir, |
قەبر, |
qebr gorr, qebir, tirb, mezar, ziyaret, qebr, menzel
|
| qebiz, |
قەبز, |
qebz qebz, girtî, genî, ne herrikbar
|
| qebze |
قەبزە |
bn qewz
|
| qebzenûşte |
قەبزەنووشتە |
bn nûşte
|
| qecerî |
قەجەری |
cûreyek kurtanan e
|
| qed |
قەد |
qed, pirt, parçe; bejn, dirêjahiya kesekî;; qat, tebeq, çîn;; qiyas, qas, qeder, miqder, mêjer, çendînî;; verêj, verêjk, boriyên ku av pê de ji serbanan tê xwarê
|
| qedbir |
قەدبر |
kurtbirr, kinbirr, veqetîner, veqetandî
|
| qeder |
قەدەر |
qeder, nesîb, qismet, felek, enînivîs, rojgar, çarenivîs, çarenûs;; qeder, qas, qiyas, miqder, mêjer, çendînî
|
| qedexe |
قەدەخە |
qedexe, qaçax, memnûh, yasax, dijî qanûnê;; kirdin qedexe kirin, qaçax kirin, memnûh kirin, yasax kirin
|
| qedexeker |
قەدەخەکەر |
qedexeker, qaçaxker, memnûhker, yasaxker
|
| qedexekiraw |
قەدەخەکراو |
qedexekirî, qaçaxkirî, memnûhkirî, yasaxkirî
|
| qedir, |
قەدر, |
qedr qedir, biha, nirx, qîmet, giranî
|
| qedîfe |
قەدیفە |
qedîfe, mexmer, mexmel
|
| qedîfeyî |
قەدیفەیی |
qedîxefyî, mexmerî, mexmelî
|
| qedîm |
قەدیم |
kevnar, kevn, qedîm, dêrîn, dîrokî
|
| qedpal |
قەدپال |
tenişt, kêlek
|
| qedr |
قەدر |
bn qedir
|
| qedûbala |
قەدووبالا |
bejnûbal, bejn, dirêjahiya kesekî
|
| qef |
قەف |
stûrî, qalindî, qalinî, stûrbûn, qalindbûn
|
| qefes, |
قەفەس, |
qefez rekeh, qefes
|
| qefese, |
قەفەسە, |
qefeze kolik, xanîkê biçûk û (t bo mirîşkan), xaniyê bêserûber
|
| qefîj |
قەفیژ |
pîvaneke dexlûdanî ye
|
| qeftan |
قەفتان |
keftan, kiftan
|
| qehbe |
قەهبە |
qehbe, fahîşe, dêlik, xwefiroş, leşfiroş, bilh, orispî, bêşeref, bênamûs
|
| qel |
قەل |
qirrereşk, qirr (firrindeyek e, zoo. Corvus);; navenda meydanê di lîstika qelemirdarê de
|
| qelaço |
قەلاچۆ |
komkujî, tevkujî, qirrkirin, telaftin, birandin, birhandin, qelaşo, qetlîam
|
| qelafet |
قەلافەت |
qelafet, bastûr, bejn, bejnûbal, bunye, cuse, binetar, binik
|
| qelan |
قەلان |
bilot, qûnbilot, xwe tewandî û qûna xwe bilind kirî
|
| qelas |
قەلاس |
sinbil (bi dexlûdanan ve)
|
| qelaş |
قەلاش |
bn qilîş
|
| qelb |
قەلب |
qelp, sexte; pûç, xirş;; dil, qelb
|
| qelbe |
قەلبە |
1. strî, dirrî, strîk, dirrîk 2. bela, qeza, qeda, miqeder, bûyerên xirab yên bi serê mirovan tên; pirsgirêk, arîşe, kêşe, problem, mişkîle
|
| qelbez |
قەلبەز |
hilavêtin, bilindbûn û ketin
|
| qelbeze |
قەلبەزە |
gerrav, zivirrok (ava çeman li cihên ku bilez e)
|
| qelbî |
قەلبی |
qeplî, sextetî, sextekarî
|
| qelebaçke |
قەلەباچکە |
qijik, qajik, qelebask, qelebaçke, zaq, qijika karsek (firrindeyek e, navê zanistî Pica pica)
|
| qelebalix, |
قەلەبالخ, |
qelebalix qelebalix, qerebalix, îzdiham, geremol, apore, boşî, hebûna zêde mirovan yan tiştan li derekê; qelebalix, dengûdor, dengê zêde bilind
|
| qelebelek |
قەلەبەلەک |
qirrbelek (hin cûreyên firrindeyan in)
|
| qelem |
قەلەم |
1. qelem, pênûs, pênivîsk, amûrê hibirxwer yê dirêj û zirav bo pênivîsînê 2. kelem, darikê zirav û tûj 3. cew, mûç, mûçik, eskene;; dadan qelem tiraşîn, qelem tûj kirin;; qusandin, cew kirin, hilû kirin, çeqên daran (yan davên dirêj yên porr/rî) yên zêde dirêj qusandin
|
| qelembaz |
قەلەمباز |
xweavêtin, xwe ji cihekî bi gavekê avêtin cihekî din;; bûn / dan xwe avêtin, xwe di ser re avêtin
|
| qelembir |
قەلەمبر |
kêrik, kêra berîkê
|
| qelemdan |
قەلەمدان |
qelemdank, pênûsdank, pênivîskdank, cihê ku qelem tê de tên bicihkirin
|
| qelemirdarê |
قەلەمردارێ |
lîstikek e ku dişibe beysbolê
|
| qelemrew |
قەلەمرەو |
nifûz, bandor, tesîr, kartêkerî, otorîte
|
| qelender, |
قەلەندەر, |
qelenger qedwêşên gerrok
|
| qelereşke |
قەلەرەشکە |
qirrereşk (hin cûreyên firrindeyan in)
|
| qelew |
قەلەو |
qelew, têrgoşt, zexm, şîşman, şîşko; stûr, qalind, qalin: lamî qelew L-ya qelewe (wek di peyva „welat“ yan „sal“ de)
|
| qelewî |
قەلەوی |
qelewî, qelewîtî, têrgoştî, zexmî, şîşmanî, şîşkotî
|
| qelfe |
قەلفە |
deste, taxim, kom
|
| qelişt |
قەلشت |
bn qilîş
|
| qelmaseng |
قەلماسەنگ |
bn qoçeqanî
|
| qelteban |
قەلتەبان |
nezan, cahil
|
| qelxan |
قەلخان |
mertal (amûrê pêxweparastina ji derbeyên şûr û tîr û riman)
|
| qelxanî |
قەلخانی |
ehlê heq, êzidî (bi taybetî li Rojhilata Kurdistanê)
|
| qemçî |
قەمچی |
qamçî, şiv, şivtan, tazyane
|
| qemçûr |
قەمچوور |
baca ku ji pez tê dan
|
| qeme |
قەمە |
qeme, xencera devikdirêj û rast; singû, şilf, bayonet, alkolk, gilç, nize
|
| qemere |
قەمەرە |
tirimpêl, erebe, seyare, otomobîl, taksî, qemere
|
| qemt |
قەمت |
qemt, du gûz/fisteq yan tiştên din yên ku bi hev ve şên bûne
|
| qemter |
قەمتەر |
sîberka ku dixin ber çavên hespan daku lip aş yan li rexên xwe nenere
|
| qemtere |
قەمتەرە |
lehî, avrabûn
|
| qenare |
قەنارە |
çengel, goçel, çangil, adoy, çilpik, qinar; sêdare, dara îdamê
|
| qend |
قەند |
qend, kabikên şekirên, libên req yên şekirê
|
| qendax, |
قەنداخ, |
qendaw qendav, ava germ ya şirînkirî bo vexwarinê
|
| qende |
قەندە |
cûreyek qelûnan e
|
| qendedar |
قەندەدار |
qelûngêrr, tijîkerê qelûnê, xulamê axayekî
|
| qendîl |
قەندیل |
çiyayek e li Başûrê Kurdistanê; navek kurran e
|
| qendîl |
قەندیل |
cûreyek fanosan/lampeyan e
|
| qenefe |
قەنەفە |
bn qenepe
|
| qenepe |
قەنەپە |
sofa, qenepe, qanepe, rûniştek
|
| qenge |
قەنگە |
bn qende
|
| qengîle |
قەنگیلە |
leblebî, nokên kelandî û tûjkirî bo xwarinê
|
| qep |
قەپ |
gez, leq, gestin, leqlêdan, gezandin, bi didanan birrîn/jêkirin
|
| qepal |
قەپال |
parî, parû; gez, leq, gestin, leqlêdan, gezandin, bi didanan birrîn/jêkirin
|
| qepan |
قەپان |
qepan (amûreke kêşan û pîvana giraniyê ye)
|
| qepat |
قەپات |
qepat, girtî, daxistî, bestî, ne vekirî, ne vebûyî;; bûn qepat bûn, hatin girtin, hatin daxistin, hatin bestin, hatin asêkirin, hatin qerrasedan
|
| qepatkirdin |
قەپاتکردن |
qepat kirin, girtin, daxistin, asê kirin, qerrase dan, bestin, daêxistin
|
| qepatker |
قەپاتکەر |
qepatker, asêker, daêxer, daxer, bester, qerraseker
|
| qepatkiraw |
قەپاتکراو |
qepat, qepatkirî, daxistî, daêxistî, asêkirî, qerrasedayî, bestî
|
| qepax |
قەپاخ |
qepax, derdank, derqefank (serê qazanan û tiştên wek wan)
|
| qepirxe, |
قەپرخە, |
qepirxe kêlek, tenişt
|
| qepol |
قەپۆل |
kulox, tasa serî
|
| qepoz |
قەپۆز |
lixav, devbend; lixav, devûlixav, poz
|
| qepûçk |
قەپووچک |
qiçqirç, dengê qirçandina tiliyan yan dengek din yê wisa;; lê dan qirçandin, dengê qirçqirc-ê jê anîn
|
| qeqnez |
قەقنەز |
firrindeyekî çîrrokî ye, weke fenîks e
|
| qera |
قەرا |
qas, qiyas, qeder, mêjer, miqder
|
| qeral |
قەرال |
paşa, qiral, padişa, şah, melik
|
| qeralêtî |
قەرالێتی |
paşatî, qiralîtî, padişahî, şahîtî, melikî
|
| qeralîçe |
قەرالیچە |
qiralîçe, şabanû: jina padişahekî; padişa jin
|
| qeram |
قەرام |
berg, cild, qepax
|
| qerar |
قەرار |
biryar, qerar, qirar;; dan biryar dan, qerar dan/girtin
|
| qerarga |
قەرارگا |
biryargeh, baregeh, qerargeh, qirargeh
|
| qerase |
قەراسە |
qerrase, qirrase, darê yan zincîra ku derî yan tiştek din pê tê asêkirin
|
| qeraş |
قەراش |
mêrg, çîmen, çayir, çergeh, çêrgeh
|
| qerax |
قەراخ |
rex, kinar, qerax, lêwar, kevî, berav, perav, qirax
|
| qeraze |
قەرازە |
bn qerase
|
| qere |
قەرە |
têkilî, peywendî, eleqe, kontakt, nêzîkahî;; qere, maça, di lîstika kartan nîşanên reş yên ku dişibin serikên riman (♠)
|
| qerebalix, |
قەرەبالخ, |
qerebalix bn qelebalix
|
| qerebîne |
قەرەبینە |
qerebîn, bêrdang, karabîn, tifeng namlûkurt
|
| qerebû |
قەرەبوو |
qerebû, tezmînat, pareyê yan malê ku ji kesekî re tê dayîn ji ber ku ziyanek/zererek li wî yan malê wî bûye
|
| qerec |
قەرەج |
qereç, mitirb, mitrib, qereçî, miletekî gerrok û parsek e
|
| qereçêwe |
قەرەچێوە |
îskele, dep, darê ku karker li ser disekinin dema ku avahiyekî ava dikin yan tamîr dikin
|
| qereqac |
قەرەقاج |
qereqac, sesbanî (bot. Sesbania)
|
| qereqawul |
قەرەقاوول |
qerqewil, tîtav, semanek, çor, firrindeyekî girs yê nav zevî û bûstanan e (Phasianus)
|
| qereqoş |
قەرەقۆش |
keyfî, kêfî, bêdadî, bêedaletî
|
| qerewêle |
قەرەوێلە |
text, nivîn, nivînê darîn yan asinî yê bipêpik ku doşek li ser tê danîn û mirov li ser dinive/ radize/ radikeve/ dixewe
|
| qern |
قەرن |
sedsal, qirn; serdem, zeman
|
| qerqeşe |
قەرقەشە |
qerqeşe, serêşî, gengeşe, xepse, qerbalix, geremol, apore, tevlihevî
|
| qersîl |
قەرسیل |
qesîl, zil, qamir, qamîş, qurr, berdû (giyayek e)
|
| qerz |
قەرز |
qer, qerz, deyn, pareyê yan malê kesekî yan bankekê ku mirov biemanet jê werdigire û divê dîsa (bi gelemperî li rantê/faîzê re) lê vegerîne
|
| qerzar |
قەرزار |
bn qerzdar
|
| qerzdar |
قەرزدار |
deyndar, qerdar, qerzdar, kesa/ê ku pareyê yan malê kesekî yan bankekê ku mirov biemanet wergirtiye
|
| qerzdarî |
قەرزداری |
deyndarî, qerdarî, qerzdarî, hebûna deyn, rewşa kesa/ê deyndar
|
| qerzkwêr |
قەرزکوێر |
kesa/ê ku zû zû deynê xwe nade
|
| qesab |
قەساب |
qesab, serjêker, serbirr, goştkar
|
| qesabî |
قەسابی |
qesabî, goştkarî, karê qesaban, serjêkirin û gurûn û hûrkirina goştê heywanan
|
| qesabxane |
قەسابخانە |
qesabxane, cihê ku ajel lê tên serjêkirin û goştê wan bo firotinê tê amadekirin
|
| qesem |
قەسەم |
sond, qesem, sûnd
|
| qesetore |
قەسەتۆرە |
kêr, çeqo, şefir, satore
|
| qesp |
قەسپ |
qesp, xurme
|
| qest |
قەست |
merem, mebest, qest
|
| qestem |
قەستەم |
bn qesem
|
| qeşan |
قەشان |
çal, nîşana spî li eniya hespan û hin heywanên din
|
| qeşe |
قەشە |
qeşe, keşîş, papaz, birêveberên dînî yên yên fileyan/mesîhiyan/îsawiyan (hevberî melayên misilmanan)
|
| qeşeng |
قەشەنگ |
bedew, spehî, delal, xweşik, ciwan, rind, keşxe
|
| qeşengî |
قەشەنگی |
bedewî, spehîtî, delalî, xweşikî, ciwanî, rindî, kexşetî
|
| qeşmer |
قەشمەر |
qeşmer, qişmer, pêkenok, qerfok, henekî
|
| qet |
قەت |
qet, hîç, ti car, qetiyen, hergîz
|
| qetar |
قەتار |
1. sira, sire, rêza tiştên li pey/dû hev 2. trên, qîtar, şemendefer, amraza veguhastinê ya ku li ser rêya asinî dimeşe;; navê awazeke gelêrî ye
|
| qetil |
قەتل |
bn qetl
|
| qetîs |
قەتیس |
qut, çik, hişk, miçiqî, zuha, ziwa (av li coyekê/kaniyekê, rondik/hêsir di çavan de);; bûn qut bûn, çik bûn, hişk bûn, çikîn, miçiqîn, zuha bûn, ziwa bûn;; kirdin qut kirin, çik kirin, hişk kirin, çikandin, miçiqandin, hişk kirin
|
| qetl |
قەتل |
qetil, qetl, mirovkujî, mêrkujî, kuştin
|
| qetran |
قەتران |
qetran, madeyekî reş û çirr û bidon e
|
| qewad |
قەواد |
bn gewad
|
| qewal |
قەوال |
qewal, (di nav êzidiyan de) kesê ku qewlên êzidiyan dixwîne û bac û qurbaniyan ji bawermendan werdigire
|
| qewan |
قەوان |
qewan, plaqa, dîska fonografîk; kuvan, qewanê fîşekan
|
| qewar |
قەوار |
kewar, kun, qul
|
| qeware |
قەوارە |
çarçove
|
| qewarok |
قەوارۆک |
kakil, navok, navik
|
| qewat |
قەوات |
bn nerît, dab û nerît
|
| qewet |
قەوەت |
hêz, zever, qewet, taqet, xîret
|
| qewil |
قەول |
bn qewl
|
| qewim |
قەوم |
bn qewm
|
| qewiman |
قەومان |
bn qewman
|
| qewl |
قەول |
1. qewl, soz, peyman, ehd 2. (di êzidîtiyê de) qewl, dua, lava
|
| qewm |
قەوم |
gel, netewe, qewm
|
| qewman |
قەومان |
qewimîn, (bûyerek) çêbûn, (qezayek/belayek) peyda bûn, rû dan
|
| qewmandin |
قەوماندن |
qewimandin, bûn sedema belayekê/qezayekê
|
| qewmaw |
قەوماو |
qewimî, rûdayî
|
| qewz, |
قەوز, |
qewze kevz, giyakê kesk yê ku li ser avê şên dibe û jehrewî ye (t ava genî/girtî)
|
| qey |
قەی |
qey, encam, akam, netîce: qey niye/nakat qey nake, tişt nabe, xem nake, ti (tiştek xirab) nîne (ji kesekî re tê gotin ku lêborînê dixwaze yan poşman e). Qey çi ye ma çi ye, tişt nabe, xem nake
|
| qeyase |
قەیاسە |
teng, navteng, kemera ku pê kurtan û sercil li dewaran tên şidandin
|
| qeyçî |
قەیچی |
bn meqest
|
| qeyfe |
قەیفە |
qedîfe
|
| qeyim, |
قەیم, |
qeyîm qayim, qaîm, xurt, xweragir
|
| qeymax, |
قەیماخ, |
qeymax sertûk, qeymax, mastê têr-rûn
|
| qeyran |
قەیران |
qeyran, krîz
|
| qeyre |
قەیرە |
navsere, navsale, mirova/ê ku êdî ne xort/ciwan e lê hê pîr jî nebûye; (mecazî) dinyadîtî, şareza, têgihiştî, zana
|
| qeyreberan |
قەیرەبەران |
beranê pêncsalî
|
| qeyrejin |
قەیرەژن |
jina navsere
|
| qeyrekiç |
قەیرەکچ |
keça di mal de mayî, jina ku bûye navsere lê hê jî şû/mêr nekiriye
|
| qeyremêrd |
قەیرەمێرد |
mêrê navsere
|
| qeyser |
قەیسەر |
qeyser, emparator, padişa, şah, melik, qiral
|
| qeyserî |
قەیسەری |
qeyserî, sezeryen
|
| qeyserqû |
قەیسەرقوو |
nalîn, girîna kinkinî, girî û gazinên bi dengê nizm
|
| qeysî |
قەیسی |
mişmiş, mijmije, qeysî (mêweyek lêzimî xoxan e lê hûriktir e)
|
| qeytan |
قەیتان |
qeytan, benên ku pêlav/sol pê tên şidandin daku ji piyê mirovî nebin
|
| qez |
قەز |
qez, hevrîşmê/armûşê xav
|
| qeza |
قەزا |
qeza, bela, qeda, bûyera xirab, miqeder, bûyerên xirab yên bi serê mirovan tên;; bajarrok, navçe, dever, nahiye
|
| qezaz |
قەزاز |
qezvan, qezaz, kesa/ê ku karê qezê dike yan qez difiroşe
|
| qezazî |
قەزازی |
qezvanî, qezazî, karê qezazan
|
| qezwan |
قەزوان |
qezwan, kizwan (darek û libên wê yên hûrik ku tên xwarin yan jî tizbî jê tên çêkirin)
|
| qêz |
قێز |
nefret, kerb, kîn, qehir, qehr
|
| qiçandin |
قچاندن |
[-qiçên-] xapandin, xirandin, bi ser de birin
|
| qid, |
قد, |
qide, qideqid qidqid, qid, dengê mirîşkan yan dengê wek yê mirîşkan
|
| qifil |
قفل |
qilf, qifil, kilîl, kilît, qerrase
|
| qij |
قژ |
pirç, porr, mûyên serê mirovan
|
| qijdahênan |
قژداهێنان |
porr/pirç şeh kirin
|
| qijrinînewe |
قژرنینەوە |
porr/pirç kêşan
|
| qijşane kirdin |
قژشانە کردن |
porr/pirç şeh kirin
|
| qije |
قژە |
kef (ya ku bi ser û tiştên wisa dikeve)
|
| qijin |
قژن |
têrmû; porrstûr, pirçstûr
|
| qijzerd |
قژزەرد |
porzer, pirçzer; kezîzer
|
| qil |
قل |
parî, pirt, parçe, perçe
|
| qilîblî |
قلیبلی |
galgal, galegot, lewçetî, axivîna bêmane
|
| qilîş |
قلیش |
derz, keliş, şeq, cihê ku kelişiye yan hatine dirrandin
|
| qilîşbirdin/ |
قلیشبردن/ |
tê kewtin derizîn, kelişîn, derz ketinê, şeq bûn
|
| qilîşan |
قلیشان |
derizîn, kelişîn, şeq bûn
|
| qilişandin |
قلشاندن |
derizandin, kelişandin, şeq kirin
|
| qiîşaw |
قیشاو |
deriziyayî, kelişiyayî, şeqbûyî
|
| qilp |
قلپ |
1. qulp, qulipîn yan qulipandin, qelp, qelibîn yan qelibandin, wergerrandin, wergêrran, serûbinbûn, serûbinkirin 2. dengê bihêz yê qulipîna yan qulipandina tiştekî (t. avê);; bûnewe qulipîn, qelibîn, wergerrîn, serûbin bûn;; kirdinewe qulipandin, qelibandin, serûbin kirin, wergerrandin, wergêrran
|
| qilpandin |
قلپاندن |
qulipandin, qelibandin, wergerrandin, wergêran, serûbin kirin
|
| qilyan |
قلیان |
qelûn
|
| qin |
قن |
bn king
|
| qinc |
قنج |
qinc, rik, rikûrast, berjor, ne xwehr yan tewiyayî
|
| qincûqît, |
قنجووقیت, |
qinc û qît rikûrast, rik û rast, rikerast, tam berjor
|
| qinçik |
قنچک |
bistîk, dav, lem, çiqên nazik yên gulûgiyayan
|
| qinçikecigere |
قنچکەجگەرە |
qopikê cigareyê, cigareya kurt; (mecazî/dijûn) kundiloşk, kesê pirr qut/kurt/kin
|
| qing |
قنگ |
bn king
|
| qinyat |
قنیات |
qanihî, qaîlî, qinyat, qanihbûn, qanihkirin, qaîlbûn, qaîlkirin
|
| qir |
قر |
qirr, qirrkirin, telaftin, birandin, birhandin, jinavbirin, komkujî
|
| qirhatin |
قرهاتن |
qirr bûn, qirr ketinê, qirr pê de hatin, qirr pê ketin, ruxîn, wêran bûn
|
| qirhênan |
قرهێنان |
qirr(a hin kesan yan tiştan) anîn/înan, wêran kirin, qirr kirin, ruxandin, hilweşandin
|
| qirtê |
قرتێ |
kewtin qirr ketinê, qirr pê de hatin, qirr bûn, ruxîn, wêran bûn;; xistin wêran kirin, ruxandin, hilweşandin, pûç kirin, xirab kirin
|
| qiran |
قران |
birihan, biran, qirr bûn, telifîn, hemû mirin, ti jê neman, hatin qirrkirin, ketin ber komkujiyê, bûn goriyên/qurbanên komkujiyê;; navê pareyekî zîvî bû
|
| qirandin |
قراندن |
pêşbîniya qewimîna tiştên xirab kirin
|
| qirç |
قرچ |
qirç, qirçeqirç, qirçandin, qirçîn, dengê ”qirç” yê şkestina tiştekî yan ji jigehçûna hestiyan; dengê qirçqirç yê şewitîna/sotina tiştekî
|
| qirçandin |
قرچاندن |
qirçandin, qirçeqirç jê anîn, qirçeqirç kirin, dengê şkestinê jê anîn; dengê şewitandinê jê anîn
|
| qirçaw |
قرچاو |
qijikî, qijikiyayî, zêde keliyayî
|
| qirçe |
قرچە |
1. qirçqirç, dengê şewitîna di nav agir de; dengê şkestina tiştekî 2. çileyê havînê, kel, germiya zêde: qirçey germa/hawîn kela havînê, çileyê havînê
|
| qirçeqirç |
قرچەقرچ |
qirçeqirç, dengê ”qirç” yê berdewam
|
| qirdêle |
قردێلە |
qirdêl, sinceq, amûrek e ku jin û keç pê pirça/porrê xwe girê didin
|
| qire |
قرە |
, qireqir qerqeşe, qerebalix, xepse, dengekî bilind û qîjqîjî;; kesa/ê li dawiyê;; qirrereşk, qirr (firrindeyek e)
|
| qirjal |
قرژال |
kevlaj, kêvlaje, kerevîd, istakoz
|
| qirm |
قرم |
pirr xwestin, ji dil hêvî kirin;; dengê ”qirç” yan ”qirp”
|
| qirmiz |
قرمز |
rengê sor, rengê sore geş
|
| qirmizî |
قرمزی |
sor, sore geş
|
| qirnîs |
قرنیس |
serhişk, înato
|
| qiroş |
قرۆش |
qirûş, hûrde; tişta/ê bêbiha yan bêwate
|
| qirpol |
قرپۆل |
(fêkiyê/gûzên) xirş, xalî, pûç
|
| qirqêne |
قرقێنە |
qirpik, hilqik, qulpik, yeq, bi dengekî piçekî bilind derketina gazên zikî di devî re
|
| qirqire |
قرقرە |
palanga
|
| qirs |
قرس |
nirxandin, selmandin
|
| qirsandin |
قرساندن |
nirxandin, selmandin, nirxê tiştekî diyar kirin
|
| qirsaw |
قرساو |
nirxandî, selmandî
|
| qirşe |
قرشە |
qirş, zilik, davên giya yên hişk; genimê sinbildayî
|
| qirt, |
قرت, |
qirte, qirteqirt qirt, qirç, qirçeqircc, qirteqirt, dengek e
|
| qirtan |
قرتان |
qirçîn, qirtan, dengê „qirt“ jê hatin
|
| qirtmaxe |
قرتماخە |
qalik, qepûşk, qemûşk
|
| qirûhûr |
قرووهوور |
qerqeşe, qerebalix, xepse, dengekî bilind û qîjqîjî
|
| qirûqep, |
قرووقەپ, |
qiruqep mit, bêdeng, bêpêjn
|
| qirx |
قرخ |
pixepix, pixpix, dengê bihêz yê nefeskêşanê di xewê de
|
| qirxandin |
قرخاندن |
pixîn, pixepix di xewê de kirin
|
| qirxe, |
قرخە, |
qirxeqirx bn qirx
|
| pirxol |
پرخۆل |
bn qirxin
|
| qise |
قسە |
peyv, bêje, gotin, kelîme, qese, qise; axivîn, peyivîn, xeberdan, qisekirin, qesekirin
|
| qisegêranewe |
قسەگێرانەوە |
vegotin, bas kirin, qal kiri, gotin vegêrran
|
| qisehebûn |
قسەهەبوون |
gotin hebûn, xwestin tiştekî bibêje
|
| qisekirdin |
قسەکردن |
peyivîn, axiftin, xeber dan, qise kirin; deng kirin, deng ji xwe anîn, dey kirin;; be yek hevbîr bûn, hemfikir bûn
|
| qisele |
قسەلە |
gel kirdin li gel … peyivîn, bi ... re peyivîn
|
| qiseqiselok |
قسەقسەلۆک |
galegall, gotegot, gotinên pûç û bêbingeh, lewçetî
|
| qisebaz |
قسەباز |
berguman, berbehs, spekulatîv
|
| qisebazî |
قسەبازی |
bergumanî, berbehsî, berbasî, spekulasyon
|
| qisebir |
قسەبر |
1. gotinbirr, peyvbirr, kesa/ê ku gotina kesekî disekinîne 2. dawiya axivînê
|
| qiseçên |
قسەچێن |
fesadker, fitneker
|
| qiseker |
قسەکەر |
qiseker, peyvdar, axiver
|
| qiselerû |
قسەلەروو |
rastgo, rastbêj, ne derewker, ne derewîn
|
| qisetal |
قسەتال |
gotintal, zimantehl, kesa/ê ku gotinên xirab dibêje
|
| qisexoş |
قسەخۆش |
zimanşirîn, kesa/ê ku gotinên xweş dibêje
|
| qisil |
قسل |
gêç
|
| qisin |
قسن |
bn qisn
|
| qisn |
قسن |
kelek, nijar, dîwarê bêban yê li derdora zeviyan yan dermalan; gorr, tirb, qebir; kelhe, birc
|
| qisir |
قسر |
stewr, nezok, ajela ku têjikan nade anku nazê
|
| qisûr |
قسوور |
kêmasî, qisûr, nuqsan, niqsan, qusûr, feramoş
|
| qişle |
قشلە |
qişle, eskerxane, leşkerxane, leşkergeh, eskergeh
|
| qişqere |
قشقەرە |
qijik, qajik, qelebask, qelebaçke, zaq, qijika karsek (firrindeyek e, navê zanistî Pica pica)
|
| qişt, |
قشت, |
qiştîlane xişkok, xweşik, hûrik û xweşik, şirînok
|
| qit |
قت |
qut, veqetiyayî; şûm, neqet
|
| qiwên |
قوێن |
qûn, qul, paşkunik
|
| qix |
قخ |
qix!, pîs e!, neke devê xwe, pîs e! (di axivtina ji zarokan re)
|
| qîble |
قیبلە |
qîble, aliyê ku misilman berê xwe didinê dema ku nimêjê/nivêjê dikin
|
| qîbleniwên, |
قیبلەنوێن, |
qîblenima qîblenima, (bi $a$î: qîblename), kompas, amûra ku qîbleyê nî$anî mirovan dide
|
| qîj |
قیژ |
qîj, qîjîn, qîjên, dengê bilind û zirav (t yê giriyê yan gaziya jinan/kec_an)
|
| qîjandin |
قیژاندن |
qîjîn, dengek bilind û zirav ji xwe anîn
|
| qîjeqîj, |
قیژەقیژ, |
qîjûhûr qîjqîj, qajewaj, dengê berdewam yê bilind û zirav
|
| qîle |
قیلە |
qîle, hîle, lêhb, lêb, dekûdolab, xap, xapandin, diserdebirin
|
| qîme |
قیمە |
qîme, go$tê hûr/hûrkirî
|
| qîmekê$ |
قیمەکێ$ |
cûreyek kêrên mezin yên hûrkirina go$tî ye
|
| qîmet |
قیمەت |
qîmet, nirx, biha, qedir, qiymet
|
| qîn |
قین |
kerb, kîn, nefret, qehir, qehr, rik, rikmane
|
| qîn girtin |
قین گرتن |
bikerb bûn, qehirîn, nefret kirin
|
| qînawî |
قیناوی |
bikerb, bikîn, binefret, qehirî, enirrî, birikmane
|
| qîndar |
قیندار |
kerbdar, bikerb, kîndar, bikîn, nefretdar, binefret, birik, riko, birikrmane, rikmanedar
|
| qînewin |
قینەون |
nehez, ne$irîn, naletî, lanetî, erjeng, pîs, herrimî, heram, necis
|
| qînleber, |
قینلەبەر, |
qînlesik tolxwaz, riko, înato
|
| qîr |
قیر |
qîr, asfalt, madeyê re$ û c_irr û têr-don yê ku bi taybetî bo c_êkirina kuc_e û cadeyan tê xebitandin;; qîrr, qîrrîn, qîjîn, qajewaj, qarrewarr, qarrqarr, dengê bilind yê gazîkirinê yan girînê
|
| qîrac |
قیراج |
perawêz, not, nî$e, têbînî
|
| qîrandin |
قیراندن |
qîrrîn, qîjîn, qajewaj kirin, qarrewarr kirin
|
| qîre, |
قیرە, |
qîreqîr qîrrîn, qêrrîn, hawar, gazî, qîjîn, qajewaj, qarrewarr, qarrqarr
|
| qîrsic_me |
قیرسج_مە |
serhi$k
|
| qîrtaw |
قیرتاو |
asfalt, qîr, rêya ku bi qîrê hatine c_êkirin
|
| qîrtebeq |
قیرتەبەق |
sêniya firo$karên $irîniyan ya ku li ser serê xwe digerrînin
|
| qît |
قیت |
rik, rast (ne xwar/xwehr), qinc, qît, rep, req
|
| qîtke |
قیتکە |
klîtorîs
|
| qoç |
قۆچ |
qoç, şaxên beranan;; gupik, lûtke
|
| qoçhawîştin/ |
قۆچهاویشتن/ |
lê dan qoç lê dan, bi qoçan êriş kirinê
|
| qoçan |
قۆچان |
bn qewale
|
| qoçax |
قۆچاخ |
çist, bizever, zîrek, lezgîn
|
| qoçdar |
قۆچدار |
qoçdar, biqoç, bişax, şaxdar
|
| qoçeqanî |
قۆچەقانی |
kevirkanî, berdeqanî
|
| qoçke |
قۆچکە |
qûçik, konî, kumik, kumên konîk yên ku zarrok dikin serê xwe
|
| qojyane |
قۆژیانە |
gimgim, dîlmar (Varanidae)
|
| qol |
قۆل |
1. mil (beşa destan ya jorîn) 2. huçik, huçk (beşa cilan ya ku dikeve ser milan) 3. hêl, rex, mil 4. beş, mefreze, ref (ya leşkerî);; helkirdin, helmalîn zend hilkirin, huçik hildan; (mecazî) xwe bo karekî amade kirin
|
| qola |
قۆلا |
lihev, saz, birêkûpêk
|
| qolanî |
قۆلانی |
bn qolonya
|
| qolbend, |
قۆلبەن, |
kolbest destgirêdayî (t. li piştê)
|
| qoldax |
قۆلداخ |
bazin, bazing
|
| qole |
قۆلە |
deyn, qer, qerz
|
| qolonya |
قۆلۆنیا |
gulav, qolanî, ava bêhndar (bêhnxweş) ya ku mirov li xwe dike
|
| qolt |
قۆلت |
bn qort
|
| qoltir |
قۆلتر |
kincirr, perritî, bêserûber
|
| qomîser |
قۆمیسەر |
komîser, polîs
|
| qomîte |
قۆمیتە |
komîte, deste, lijne, ekîb, koma birêveber yan biryarder
|
| qonax |
قۆناخ |
qonax, qûnax, merhele, gihanek, faz;; qontax, qûntax, paşiya amûrekê yan çekekê: qonaxî tifeng qontaxa tifekê/xedarê
|
| qondere |
قۆندەرە |
qondere, qûndere, pêlav, sol, şekal;; bilq, çip, dilop dema ku dikeve nav avê
|
| qongire |
قۆنگرە |
birc, qube
|
| qonterat |
قۆنتەرات |
kontrat, peyman, eqd
|
| qopçe |
قۆپچە |
qumçe, qupçe, merîk, meyîk
|
| qopen |
قۆپەن |
giyayê borr/bilind
|
| qopiye, |
قۆپیە, |
qopî kopî, qopî, jibergirtin, dubarekirin;; qopî avzêm, çirrav, avzêl
|
| qor |
قۆر |
qels, lawaz, zeîf, hestîk, çermok;; bifitiq, fitiqdar;; pûç, xirab, bêhiş, bêaqil, qurre;; zengil, zeng
|
| qorandin |
قۆراندن |
qurrîn, qurr-qurr kirin (zik ji ber birçê/birsê)
|
| qordûn |
قۆردوون |
zincîr (t. ya demjimêrkên berîkê)
|
| qore, |
قۆرە, |
qoreqor qurr-qurr: dengê zikê vala ji ber birçê/birsê); gurme-gurm, dengê ewran, birûskan; qorr-qorr, dengê girîna bi dengek bilind; orre-orr, dengê ga û gamêşan
|
| qorix |
قۆرخ |
heciz kirin, girtin, rezerve kirin
|
| qorî |
قۆری |
çaydank, çadank, qorî, qorîk
|
| qorîcan |
قۆریجان |
xavlêcan, qalincan, (Galanga officinalis)
|
| qorîtan |
قۆریتان |
bêşerm, bêerz, bêfedî, bêfihêt
|
| qoqiz |
قۆقز |
qoz, qop, kop, kûj, konveks; berdest, berceste, berçav, diyar
|
| qoqizî |
قۆقزی |
qozî, qopîtî, kopîtî, kûjîtî, konveksî, konveksîte; berdestî, bercesteyî, berçavî, diyarîtî
|
| qorqore |
قۆرقۆرە |
vizik, mishar, mis’ar, misar
|
| qort |
قۆرت |
asteng, kendûkosp; girê, girêk;; hilingivîn, hilingiftin, piyê xwe bi xeletî li derekê dan û ketin yan kirin ku bikeve
|
| qoşme |
قۆشمە |
pêkenok, qerfî, henekî, galteyî
|
| qotik |
قۆتک |
qutik, qutk, çakêtê huçikkurt
|
| qotir |
قۆتر |
(heywanên) pîr û bêçare
|
| qotîn |
قۆتین |
serkot, serqot, serhît, hît, ser-rût
|
| qox |
قۆخ |
xox, bn heştalû;; kox, koxik, qox, qoxik, xanîkê biçûk û bêserûber
|
| qoxil |
قۆخل |
bn goxil
|
| qoz |
قۆز |
kexşe, qeşeng, xweşik, bijare, rind, delal;; qoz, koz, di lîstika bi kartan de karta ku dikare zora hemûyên din bibe
|
| qozî |
قۆزی |
kexşetî, qeşengî, xweşikî, bijaretî, rindî, delalî
|
| qube |
قوبە |
qube, qub, gumbet, serbanê gilover yê mizgeftan û hin avahiyên din
|
| qubulî |
قوبولی |
biryam, rîsoto, girara ji birincî û goştî û sebzeyan
|
| qubûl |
قوبوول |
1. pejirandî, qebûl 2.koşka jinan, civata jinan
|
| qubûlbûn |
قوبوولبوون |
qebûl bûn, pejirîn, hatin qebûlkirin/pejirandin
|
| qubûlkirdin |
قوبوولکردن |
pejirandin, qebûl kirin
|
| qucûl |
قوجوول |
muxtar, qeymeqam
|
| qujaxe |
قوژاخە |
qalik, qapik, cihê ku kakilên mêweyan yan gûz û nokan tê de ne
|
| qujbin |
قوژبن |
kunc, kuncik, qulaç, qunc, quncik
|
| qul |
قول |
kole, benî, evd;; gozek, girêka navbera pî û ling/çîm;; qopik, pirta/parçeya kurt ya ji tiştekî mayî: qulî cigere qopikê cigareyê;; bn kul ;; bn kul
|
| qulan |
قولان |
bn helqulan
|
| qulanc |
قولانج |
pîvanek e bi dirêjahiya navbera serê tiliya beranî û tiliya şehdê dema ku ew ji hev tên dûrxistin
|
| qulap |
قولاپ |
çengel, goçel, çangil, adoy, çilpik, qinar
|
| qulaxe |
قولاخە |
ref, revde, kom, birr, celeb
|
| qulaxedan |
قولاخەدان |
bi refkî çûn, ref bi ref çûn
|
| qule |
قولە |
gupik, lûtke, serê çiya
|
| quley |
قولەی |
Qaf serê çiyayê Qaf (di çîrokan de dûrtirîn û asêtirîn cihê li dinyayê)
|
| qulebiskê |
قولەبسکێ |
kuştina dema xwe, borandina demê bêyî ti karan
|
| qulepê |
قولەپێ |
gozek, girêka piyan
|
| quletên |
قولەتێن |
ava destnimêjgirtin, ava destnivêjê
|
| qulf |
قولف |
çembil, destik
|
| quling |
قولنگ |
quling (firrindeyek gir yê ji malbata qazan e);; tevir, kilêb (amûrekî kêlana/kolana axê ye)
|
| qulîn |
قولین |
bn helqulan
|
| qulp |
قولپ |
, qulpe, qulpequlp, qulpehûr bilq, bilqbilq, dengê kelîna avê;; bn qulf
|
| qulqule |
قولقولە |
bilqbilq, lemelem, dengê ava kaniyan û dengên wek wî; dengê kelîna avê
|
| qult, |
قولت, |
qulte, qulte qult dengê ku derdikeve dema tiştek giran dikeve nav avê
|
| qulteş |
قولتەش |
bêşerm, bêerz, bêfedî, bêfihêt, rûqayîm
|
| qultexore |
قولتەخۆرە |
bin-avî, binavî, di bin avê de
|
| qulx |
قولخ |
dezgeh, mase, mêze (yên ku tişt li ser tên firotin)
|
| qum |
قوم |
qurt, qurç, nîç, firr, qiyasa avê yan vexwirakek din ya ku mirov dikare bi carekê bikêşe gewriya xwe; qiyasa hilma cigarê ku mirov dikare bi carekê bikêşe gewriya xwe;; lê dan qurt lê dan, qurç lê dan, firr lê dan, nîç kirin
|
| qumar |
قومار |
qumar, lîstikên ku mirov dikare tê de pare qezenc bike yan ji dest bide
|
| qumarçî |
قومارچی |
qumarker, bengiyê qumarê, yarîkerê qumarê
|
| qumarxane |
قومارخانە |
qumarxane, kasîno, cihên ku qumar lê tê kirin
|
| qumaş |
قوماش |
qumaş, caw, cît, tekstîl
|
| qumat |
قومات |
destbilînk, benên ku dest û lingên zarrokan pê tên girêdan daku ji landikan nekevin
|
| qumbele |
قومبەلە |
bombe, qumbere
|
| qumpare |
قومپارە |
qumbere, bombe
|
| qumqmoke |
قومقمۆکە |
bn qorî
|
| qumrî |
قومری |
kevok, qumrî, kotir (firrindeyek e)
|
| qumûş |
قومووش |
tunel, rêya di bin axê/kevirekî re
|
| qumûşken |
قومووشکەن |
qumûşkol, qumûşçêker
|
| qunan |
قونان |
bn helqunan
|
| qunar |
قونار |
gulî û çeqên/çiqilên hişk û qels yên daran; (mecazî) qelsî, lawazî, kêmasî
|
| qunet |
قونەت |
qurretî, pozbilindî, difinbilindî, meth, pesn, xweperistî, egoîzm
|
| qunetbar |
قونەتبار |
qurre, pozbilind, difinbilind, metho, xweperist, egoîst
|
| qunêr |
قونێر |
kunêr, pirzik, girmik
|
| qunîn |
قونین |
bn helqunîn
|
| quntar |
قونتار |
quntar, binar, binê çiya
|
| qupan |
قوپان |
raheşîn, heşîn, hatin raheşandin, hatin heşandin,
|
| qupandin |
قوپاندن |
heşandin, raheşandin, bi zorê zêde tişt kirin di tiştekî teng de
|
| qupaw |
قوپاو |
heşiyayî, raheşiyayî, himbiz
|
| qupke |
قوپکە |
1. gupik, lûtke, bilindtirîn cihê, serê çiya 2. qupik, binên bilind yên pêlavan/solan 3. qub, qube, gumbet, gunbet
|
| qur |
قور |
herrî, teqin, çamûr, ava şil; (mecazî) xwelî, heş;; be ser! Xwelî bi ser!;; dan be dem bêdeng kirin (gotinek tal e);; pê we dan xwelî pê de kirin, wêran kirin, ruxandin, herrimandin
|
| qurabî |
قورابی |
kêkek/pasteyek bi bahîv
|
| quran, |
قوران, |
Qur’an Quran, Qur’an, pirtûka pîroz ya îslamê/misilmanan
|
| quraw |
قوراو |
herrî, herrîav, çamûr, teqn
|
| qurawî |
قوراوی |
herrî, biherrî, herrîdar, herrîavî, çamûrî, teqnî
|
| qurawîle, |
قوراویلە, |
qurawîlke firrindeyek avçer e
|
| qurban |
قوربان |
1. qurban, gorî 2. qurban, heyran, ezbenî, ezqurban, ezheyran, ezxulam, ezgorî,
|
| cejnî qurban |
جەژنی قوربان |
cejna qurbanê, eyda haciyan
|
| qurbanî |
قوربانی |
qurbanî, tiştê ku tê qurbankirin
|
| qurbeser |
قوربەسەر |
xwelîbiser, xwelîser
|
| qure, |
قورە, |
qur’e talhûnesîb, pişkûtîr, pişk, loto
|
| qurg |
قورگ |
qirrik, hefik, gewrî, hefk
|
| qurîjin |
قوریژن |
gurmegurma ewran, birûsk
|
| qurm |
قورم |
kok, qurm, guliyê stûr yê darê yê ku çeq û guliyên din û çilû pê ve şên dibe
|
| qurnewîlke |
قورنەویلکە |
marîjek, margîsokên avî, kêlbizer, qurnewêlk (Salamandra)
|
| qurqurage |
قورقوراگە |
qirrik, borriya nefeskêşanê
|
| qurquşm |
قورقوشم |
rejî, risas, qurşin
|
| qurs |
قورس |
giran, sengîn, qurs (dijberî 'sivik', bi wezna xwe giran); dijwar, zehmet, asê;; şekirok, şirînahiyên req
|
| qursayî, |
قورسایی, |
qursî giranî, seng, sengînî, qursî (dijberî ’sivikî, sivikatî’), wezna giran; dijwarî, zehmetî, asêtî
|
| qurt |
قورت |
qurt, qurç, daqurtandin, daqurçandin
|
| qurtal |
قورتال |
bn qurtar
|
| qurtandin |
قورتاندن |
bn helqurtandin
|
| qurtar |
قورتار |
rizgar, azad, serbest, reha
|
| qurtim |
قورتم |
qirrik, hefik, gewrî;; bûn axivîn man di qirrikê re, lal bûn, nikarîn tiştekî bibêje;; girtin qirrik girtin, neçar kirin
|
| qurûskandin |
قورووسکاندن |
lûrîn, zûrîn, dengê nizm û zirav yê kûçikan yan gur(g)an yan mîna dengê wan
|
| qusûr |
قوسوور |
bn qisûr
|
| quşqî |
قوشقی |
bn tûre
|
| quşqun |
قوشقون |
navteng, kemera ku pê kurtan li dewaran tê girêdan daku neşemite/nehilise/nelive
|
| qutb |
قوتب |
qutb, cemser;; qutb, mezinê derwêşan, serderwêş, serekê derwêşan
|
| qut |
قوت |
bel, rik; qurre, pozbilind, difinbilind, metho
|
| qutabî |
قوتابی |
xwendekar, şagird
|
| qutabxane |
قوتابخانە |
fêrgeh, hîngeh, dibistan, xwendingeh, medrese, mekteb
|
| qutar |
قوتار |
bn qurtar
|
| qutayî |
قوتایی |
belî, belbûn; qurretî, pozbilindî, difinbilindî
|
| qute |
قوتە |
quto, qutê, mirova/ê qut/kin/kurt/qutas
|
| qutîle |
قوتیلە |
fanos, çira, lampe
|
| qutke |
قوتکە |
gupik, lûtke, bilindahî
|
| qutû |
قوتوو |
qutî
|
| quz |
قوز |
bn kuz
|
| quzequrt |
قوزەقورت |
1. quzilqurt, êşek e ku gulûgiyayan û mêwe û sebzeyan digire 2. quzilqurt, gotinek e pirr tal (neşirîn) e ku ji kesekî re tê gotin (anku: bi êşa quzilqurtê bikeve, ji te re quzilqurt be)
|
| qû |
قوو |
qû, qubeqaz, şaho, qaza iraqî, qazquling (firrindeyek girs yê mîna qulingan e lê pirr di avê de dijî) (Cygnus)
|
| qûç |
قووچ |
qoz, xûz, qûç, xwehr
|
| qûçan |
قووچان |
miçîn, neqîn, (çav) ketin ser hev, (çav) hatin girtin
|
| qûçandin |
قووچاندن |
miçandin, neqandin, (çavên) danîn ser hev, (çavên xwe) girtin
|
| qûl |
قوول |
kûr (ber bi jêr ve bilind)
|
| qûlandin |
قوولاندن |
bn qûrandin
|
| qûlbir |
قوولبر |
kûrbirr, kûrtêçûyî, kûrtêketî
|
| qûle |
قوولە |
bn qûre
|
| qûlge |
قوولگە |
kendav, xelîc, tengav
|
| qûlîne |
قوولینە |
hin cûre zembîlên kûr yên ji rûlan/qamîş in
|
| qûlke |
قوولکە |
kun, qul, çal, cihê kûr
|
| qûlayî |
قوولایی |
kûrahî, kûrbûn
|
| qûn |
قوون |
bn king
|
| qûqandin |
قووقاندن |
qîqilîn, dengê dîkan/dîkilan
|
| qûrandin |
قووراندن |
lûrîn, zûrîn, dengê kûçikan yê zirav (t. dema ku hatibin êşandin)
|
| qûre |
قوورە |
lûrîn, zûrîn, dengê kûçikan yê zirav (t. dema ku hatibin êşandin)
|
| qûret |
قوورەت |
qudret, hêz, qewet, pêçêbûn, jêhatin
|
| agirî |
ئاگری |
qûret bizever, bişiyan; şûm, neqet, netebitî
|
| qûretî |
قوورەتی |
Xwa qudreta Xwedê
|
| qût |
قووت |
qût, erzaq, xwirak, xwarin;; qurt, qurç, daqurtandin, daqurçandin, daûrandin;; rût, rûtûqût, rût û qût, bi temamî rût, şilfîtazî, tikîtazî
|
| ra |
را |
ra, rey, helwest, nerîn, boçûn, dîtin, qenaet, bawerî;; rê, rêk, cihê diyarkirî û edilandî bo pê ve çûnê, tê re meşînê;; reh, demar, rih
|
| raber |
رابەر |
rêber, rênîşander; peyamber, nameber, mesajber, namegihîn; balyoz, qasid, şandî, şande
|
| raberî |
رابەری |
rêberî, rêberîtî, rêbertî, rênîşandan; peyamberî; qasidî
|
| rabiwardin |
رابواردن |
raborandin, borandin, derbas kirin, derbaz kirin
|
| rabînîn |
رابینین |
payîn, pan, pêşbînî kirin, bendewar bûn, çavlirê kirin, çaverê kirin, texmîn kirin
|
| raburdin |
رابوردن |
borîn, raborîn, buhartin, derbas bûn, buhurîn, rabuhurîn, derbaz bûn
|
| raburdû |
رابوردوو |
borî, çûyî, raborî: salî rabirdû sala borî, sala çûyî
|
| race |
راجە |
gulte, çelak, gilç, darê dirêj û stûr yê ku tiştek lê hatiye spartin/paldan
|
| raçenandin, |
راچەناندن, |
raçilekandin bizdandin, behecandin, veciniqandin, varqilandin, ceniqandin, ciniqandin
|
| raçenîn, |
راچەنین, |
raçilekan, raçilekîn bizdîn, behecîn, veciniqîn, varqilîn
|
| radan |
رادان |
1. vemalîn, ramalîn, vedan, dan aliyekî, dûr xistin 2. dirrandin, çirrandin, perritandin
|
| radar |
رادار |
radar, çavdêrk, cihazê ku mirovan ji nêzîkbûna talûkeyan agadar dike;; zêrevan, çavdêr;; rader, forma netewandî/ferhengî ya lêkeran
|
| radaştin |
راداشتن |
vekêşan, rakêşan, jêk birin, ji hev dûr xistin, dirêj kirin
|
| rade |
رادە |
rade, pile, derece, qiyas, qas
|
| radû nan |
رادوو نان |
dan pey, li pey çûn (bo girtina wê/wî)
|
| radû kewtin |
رادوو کەوتن |
pê re revîn (keç û kurrên ku dixwazin bi hev re birevin daku bibin jinûmêrên hev)
|
| radû xistin |
رادوو خستن |
pê re revîn (keç û kurrên ku dixwazin bi hev re birevin daku bibin jinûmêrên hev)
|
| radyo |
رادیۆ |
radyo
|
| raengawtin |
راەنگاوتن |
daliqandin, hilawîstin, bi darê/dîwar bûn (ji herdu seran ve)
|
| rageş |
راگەش |
bêhnteng, esebî, hêrsok, bihêrs, siloke, xeyidok;; bêhntengî, esebîtî, hêrs, silî, xeyidokî
|
| rageyandin |
راگەیاندن |
ragihandin, îlan kirin, beyan kirin, diyar kirin; medya, çapemenî; ragihandin, gihandin, di dema pêwîst de gihandin derekê
|
| rageyên, |
راگەیێن, |
rageyêner ragihîner, diyarker, îlanker, beyanker, kesa/ê ku tiştekî radigihîne
|
| rageyîştin |
راگەییشتن |
ragihiştin, pê re gihiştin, di dema pêwîst de gihiştin derekê
|
| ragir |
راگر |
birêveber, berpirs, serdar, gerînende
|
| ragirtin |
راگرتن |
1. paşve xistin, ragirtin, gîro kirin, tehemil kirin 2. xulamek/xizmetkarek girtin, kar pê dan kirin 2. (sewal) xwedî kirin
|
| ragirte |
راگرتە |
xizmetkar, xulam
|
| ragîr |
راگیر |
1. gîrokirî, derengxistî, taloqkirî 2. xurt, qayîm, sabit
|
| raguwastinewe, |
راگوواستنەوە, |
ragiwêzan raguhastin, veguhastin, neqil kirin, ji derekê birin derek din
|
| raguzar |
راگوزار |
rê, derbasgeh, xeta tê re derbas bûnê
|
| raguzarî |
راگوزاری |
borîn, derbasbûn, birêveçûn, meşîn, debarbûn, îdarebûn
|
| raguzer |
راگوزەر |
bn raguzar
|
| rahatin |
راهاتن |
tamijîn, hîn bûn, edet girtin, fêrî tiştekî bûn û êdî nikarîn bêyî wî bijî
|
| rahatû |
راهاتوو |
tamijî, edetgirtî, elimî, hînbûyî, fêrbûyî, elmgirtî, elma-xwe-girtî
|
| rahêlan |
راهێلان |
1. vekêşan, dirêj kirin, ji hev kişandin 2. rê lê girtin, nehêlan tiştekî bike 3. rahêlan, li pey bezîn daku bigire
|
| rahênan |
راهێنان |
1. rahênan, temrîn 2. rahênan kirin, temrîn kirin 3. aşna kirin, şareza kirin, beled kirin, fêr bûn, tamijandin
|
| raje |
راژە |
xizmet, raje, alîkarî;; karîte, darê stûr û dirêj yê ku serbanên xaniyên ji axê xwe li ser digirin
|
| rajendin, |
راژەندن, |
rajenîn hejandin, vehejandin, pêşve û paşve livandin
|
| rakêşan |
راکێشان |
rakêşan, rakişandin, bi erdê ve bi bal xwe ve kêşan/kişandin
|
| rakirdin |
راکردن |
revîn, bazdan
|
| rakirdû |
راکردوو |
reviyayî, bazdayî, firar
|
| rakişan |
راکشان |
xwe pal dan, xwe li erdê dirêj kirin
|
| rakişandin |
راکشاندن |
pal dan, li erdê dirêj kirin, dirêj danîn ser erdê
|
| rakişaw |
راکشاو |
paldayî, li erdê dirêjkirî
|
| rakoş |
راکۆش |
rahênan, termîn, antreman
|
| ram |
رام |
1. kedî, kehî, ne kovî, ne kûvî, ne bizdok, ne tirsok 2. tamijî, şareza, fêrbûyî, hînbûyî
|
| ramal |
رامال |
ramal, gişt, tev, giştî, gelemper
|
| ramalîn |
رامالین |
ramalîn, vemalîn, bi temamî paqij kirin
|
| raman |
رامان |
raman, fikir, hizir, texmîn; pûnijîn, ketin fikirîna/hizirîna kûr
|
| ramaw |
راماو |
pûnijî, kesa/ê di fikir û xeyalên kûr de
|
| ramûde |
راموودە |
teşwîqker, hander, balkêş, cazib
|
| ramyar, |
رامیار, |
ramyarger ramyar, rêzan, siyasetvan, polîtîker, polîtîsyen, kesa/ê siyasî
|
| ramyarî, |
رامیاری, |
ramyargerî, ramyare ramyarî, rêzanî, siyaset, polîtîka
|
| ramyarînas, |
رامیاریناس, |
ramyarîzan ramyarînas, rêzanînas, siyasetnas, polîtolog, lêkolera/ê siyasetê
|
| ramyarînasî, |
رامیاریناسی, |
ramyarîzanî ramyarînasî, rêzanînasî, siyasetnasî, polîtolojî, vekolînên zanistî li ser siyasetê û siyasetvanan
|
| ran |
ران |
ran, rehn, rihn, beşa jorîn ya lingan, ji çokan ta navtengê;; birr, celeb, ref, revde, garran
|
| -ran- |
-ران- |
rayê lêkera ranîn
|
| ranîn |
رانین |
ajotin
|
| ranaw |
راناو |
cînav, cînavk, pronav
|
| ranima, |
رانما, |
ranuma rênima, rêber, rênas, şareza
|
| raniwandin |
رانواندن |
pêşkêş kirin, pêşan dan, berçav kirin, destnîşan kirin
|
| raperandin |
راپەراندن |
1. bi cih anîn, temam kirin, encam dan 2. rakirin serhildanê, rakirin îsyanê
|
| raperîn |
راپەرین |
1. lezîn, xwe lezandin 2. serhildan, dijî hikûmetê rabûn / şerr kirin
|
| rapermûn |
راپەرموون |
bi xwe bawer bûn
|
| rapêçan, |
راپێچان, |
rapêç kirdin bi lez û sivik dan aliyekî
|
| rapiskan |
راپسکان |
vepiçîn, piçîn, qut bûn, qetîn, qetiyan, jê vebûn
|
| rapiskandin |
راپسکاندن |
piçandin, qetandin, qut kirin, jê kirin, jê vekirin, jê birrîn
|
| rapîte |
راپیتە |
hatinûçûn, heysûbeys, keftûleft
|
| rapor, |
راپۆر, |
raport rapor, raport, ragihandin, roportaj
|
| rapornûs |
راپۆرنووس |
rapornivîs, raporvan
|
| rara |
رارا |
dudil, bêbiryar
|
| rarayî |
رارایی |
dudilî, bêbiryarî
|
| rarew |
رارەو |
buhirk, dalan, korîdor, rêya teng
|
| rarifandin |
رارفاندن |
revandin, talan kirin, şelandin; qewirandin, qewartin, dûr xistin
|
| raspardin |
راسپاردن |
1. şîret kirin, nesîhet kirin, tembî kirin 2. diyarî kirin, danê
|
| rasparde |
راسپاردە |
şîret, nesîhet, tembî
|
| raspêr |
راسپێر |
şîretker, nesîhetker, tembîker, rêber
|
| raspêrdiraw |
راسپێردراو |
nûner, temsîlkar
|
| raspêrî |
راسپێری |
şîret, nesîhet, tembî
|
| rast |
راست |
1. rast, dirist, lirê, ne xelet, ne şaş, ne çewt 2. rast, dijwateya ”çep”ê 3. rast, rik, ne xwehr, ne xwar 4. yekser, dîrek, rast 5. rast, biheq, heq, mafdar 6. rastgo,
|
| pêbawer, |
پێباوەر, |
dilsoz, rastbêj, ne derewker, ne derewîn
|
| rast kirdin |
راست کردن |
1) rast kirin 2) rast gotin
|
| rast û rewan |
راست و رەوان |
rikûrast, rikerast, yekser; bi temamî rast, bêguman
|
| rastal |
راستال |
bn rastgo
|
| rastbêj |
راستبێژ |
bn rastgo
|
| rastdil |
راستدل |
dilsoz, pêbawer, sadiq, dilpak, dilsaf
|
| raste, |
راستە, |
rastek 1. rastkêş, xetkêş, rastkêşk, xetkêşk, amûra ku mirov dikare pê xetên rast bikêşe 2. navê govendeke gelêrî ya kurdî ye
|
| rastebazar |
راستەبازار |
rêya serekî ya di nav bazarekî re
|
| rasterê |
راستەرێ |
rasterê, rêya rast, rêya ne xwehr, rêya bê çepûçûrr
|
| rasteqîne |
راستەقینە |
rasteqîn, resen, eslî, heqîqî
|
| rasterîxole |
راستەریخۆلە |
kolon (anatomî)
|
| rastewrast |
راستەوراست |
bn rastewxo
|
| rastewrê |
راستەورێ |
yekser, dîrek, rasterast
|
| rastewxo |
راستەوخۆ |
yekser, dîrek, rasterast; weşana zindî
|
| rastgo |
راستگۆ |
rastgo, rastbêj, ne derewker, ne derewîn
|
| rastgoyî |
راستگۆیی |
rastgoyî, rastbêjî, ne derewkerî, ne derewînî
|
| rastî |
راستی |
rastî, diristî
|
| rastîne |
راستینە |
rastînî, rastî, heqîqet, realîte
|
| rastîperist |
راستیپەرست |
rastîperist, rastîxwaz; fîlozof, feylezûf
|
| rastîperistî |
راستیپەرستی |
rastîperistî, rastîxwazî; fîlozofî, felsefe
|
| rastrew |
راسترەو |
rastgir, rastrew, kevneperist, konservatîv, kapîtalîst, dijw. çepgir, sosyalîst
|
| rastrewî |
راسترەوی |
rastgirî, rastrewî, kevneperistî, konservatîvîzm, kapîtalîzm, dijw. çepgirî, sosyalîzm
|
| rastkar |
راستکار |
kar-rast, durist, biheq
|
| rastrû |
راستروو |
serbilind, serfiraz
|
| rastûçep kirdin |
راستووچەپ کردن |
gemirandin, perixandin, firkandin, mist dan, masaj kirin
|
| rastwêj |
راستوێژ |
bn rastgo
|
| ratekan |
راتەکان |
pal pê ketin, defh pê ketin, hatin paldan, hatin dehfdan
|
| ratekandin |
راتەکاندن |
pal lê dan, dehf lê dan, dehf dan, han dan
|
| ratileqandin |
راتلەقاندن |
jenîn, jenandin; hejandin
|
| ratû |
راتوو |
xwarina ku xelk rojane weke xêr didin feqe û xizmetkarên mizgeftan
|
| raûrês |
راوورێس |
bn rawrês
|
| rave |
راڤە |
rave, ronkirin, şirove, zelalkirin, şerh, îzah, tefsîr, koment;; kirdin rave kirin, şirove kirin, îzah kirin, şerh kirin, tefsîr kirin
|
| raveker |
راڤەکەر |
1. raveker, şiroveker, ronker, îzahker, şerhker, tefsîrker, zelalker 2. cotniqte, cotxal, nîşana :
|
| ravekiraw |
راڤەکراو |
şirovekirî, ravekirî, îzahkirî, şerhdayî, tefsîrkirî, zelalkirî, ronkirî
|
| raw |
راو |
nêçîr, rav, seyd, girtina yan kuştina heywanên kovî
|
| raw nan |
راو نان |
çûn nêçîrê, nêçîr kirin
|
| raw û rût |
راو و رووت |
biserdegirtin
|
| segî |
سەگی |
rawî tajî, seyê nêçîrê, kûçikê ravê
|
| -raw |
-راو |
-î, hatî: nûsraw nivîsî, hatîn nivîsîn; kiraw kirî, hatî kirin
|
| rawçî |
راوچی |
bn rawker
|
| rawekanî |
راوەکانی |
kewgirî, kewgîr, nêçîra kewan (t biharêli ber derdorên kaniyan)
|
| rawekerwêşk |
راوەکەروێشک |
nêçîra kêroşkan, kêvrûşkgirî
|
| rawemasî |
راوەماسی |
masîgirî, girtina masiyan
|
| rawerêwî |
راوەرێوی |
xwevedizîn, xwe jê xilas kirin, xwe nedan ber (berpisiyariyekê/barekî/karekî)
|
| rawest |
راوەست |
rawestek, niqte, xal, nuqte, stop, nîşana sekinînê/ rawestînê
|
| rawestek |
راوەستەک |
bêhnvedan, bêhnvekirin, îstirahet, pişû, wuçan, vehesîn
|
| rawestan |
راوەستان |
rawestîn, sekinîn, li bendê man, li hêviyê man
|
| rawestaw |
راوەستاو |
xurt, xweragir, rawestiyayî, qayîm
|
| raweşandin |
راوەشاندن |
veweşandin, hejandin
|
| rawêçke, |
راوێچکە, |
rawêjke hatinûçûn, trafîk
|
| rawêj |
راوێژ |
texmîn, pêşbînî
|
| rawgeh |
راوگەه |
nêçîrgeh, ravgeh, seydgeh, meydana nêçîrê, qada rav û nêçîrê, cihê ku nêçîr lê tê kirin
|
| rawker |
راوکەر |
nêçîrvan, ravker, seydvan
|
| rawrês |
راورێس |
caw, çît, qumaş, libas, cil; avanî, struktûr, pêkhate
|
| rawûrût |
راووورووت |
biserdegirtin
|
| raxer |
راخەر |
rayex, raxistek, berrik û mehfûr û doşek û tiştên din yên ku hatine danîn û mirov li ser rûdine
|
| raxiraw |
راخراو |
raxistî, raêxistî, berçavkirî, belavkirî
|
| raxistin |
راخستن |
raxistin, raêxistin, berçav kirin, bertav kirin, belav kirin
|
| raye |
رایە |
1. bistehî, wêrekî, cesaret 2. siltanet, desthilat, otorîte, hêz, destûdarî, karbidestî, fermanberî;; bûn / hebûn / kewtin wêrîn, bisteh bûn, bistehî hebûn, cesaret hebûn
|
| rayel |
رایەل |
1. tevn 2. ben, dezî, gulolka dezî, bilolka benan 3. hîpotenûz 4. navbirrk (di nivîsînê de ev nîşan: - yan —) 5. hêl, xet 6. karîte, darê stûr û dirêj yê ku serbanên xaniyên ji axê xwe li ser digirin
|
| rayel bûn |
رایەل بوون |
dirêj bûn, vekêişîn;; dirêj kirin, vekişandin, vekêşan
|
| rayex |
رایەخ |
rayex, raxistek, berrik û mehfûr û doşek û tiştên din yên ku hatine danîn û mirov li ser rûdine
|
| rayic |
رایج |
rewac, kirryarî, bikirrî, bazarr
|
| raz |
راز |
1. raz, nehênî, surrî, sirr, sirrî, surr 2. çîrrok, çîvanok 3. suhbet, gotûbêj
|
| raz û gileyî |
راز و گلەیی |
gazin, gilî, lome rexneyên nerm
|
| raz û niyaz |
راز و نیاز |
xwe li ber şirîn kirin, nazdarîkirin
|
| razan |
رازان |
xwe xemilandin, xwe lêk dan, xwe amade kirin
|
| razandin |
رازاندن |
xemilandin, xweşik kirin, cilên delal û xweşik lê kirin
|
| razawe |
رازاوە |
xemilandî, xemiliyayî
|
| -razê- |
-رازێ- |
rayê lêkera razan
|
| -razên- |
-رازێن- |
rayê lêkera razandin
|
| razêner |
رازێنەر |
xemilîner, kesa/ê ku tiştekî yan kesekî dixemilîne
|
| razî |
رازی |
razî, qanih, qaîl, qayîl
|
| razpoş, |
رازپۆش, |
razragir razparêz, nehênîparêz, surrîparêz
|
| razyane |
رازیانە |
rizyane, rizyank, cehcehik (bot. Foeniculum vulgare)
|
| reftar |
رەفتار |
tevger, akar, reftar, rabûn-û-rûniştin
|
| refz |
رەفز |
red
|
| refzkirdin |
رەفزکردن |
red kirin
|
| reng |
رەنگ |
reng
|
| renge |
رەنگە |
belkî, dibe ku
|
| reşmal |
رەشمال |
kûn, kon, xîvatên reş, reşmale
|
| rewane |
رەوانە |
kirdin şandin, hinartin, bi rê kirin, rewane kirin
|
| rewt |
رەوت |
reft, azîne, metod
|
| rezamend |
رەزامەند |
razî
|
| rezamendî |
رەزامەندی |
razîbûn, razîtî
|
| rêga |
رێگا |
rê, rêk
|
| rêgadan |
رێگادان |
: rê dan, destûr dan, muhlet dan
|
| rêkkewtinname |
رێککەوتننامە |
peyman, peymanname, rêkeftinname, eqd
|
| rêwî |
رێوی |
rûvî
|
| rêx |
رێخ |
rîx
|
| ribe |
ربە |
pîvanek dexlûdan e, hemberî 25kg e
|
| ribenar, |
ربەنار, |
ribehenar şerbeta hinaran, ava hinaran
|
| riç |
رچ |
qerrise, cemed, qeşa, sehol, bûz
|
| riçan |
رچان |
qerrisîn, cemidîn, bûn qeşa / sehol / cemed / bûz
|
| riçandin |
رچاندن |
qerrisandin, cemidandin, tezandin, kirin qerrise / qeşa / cemed / sehol / bûz
|
| riçaw |
رچاو |
1. qerrisiyayî, cemidî, tezî, bûyî qeşa / sehol / cemed / bûz 2. sabit, qayîm
|
| riçaw kirdin |
رچاو کردن |
pûte pê kirin, bayex pê dan, guh danê, pê pabend bûn
|
| riçe |
رچە |
rêk, rêçik
|
| riçe kirdinewe / kutan / şkandin |
رچە کردنەوە / کوتان / شکاندن |
rêk vekirin, rêç vekirin; serkêşî kirin
|
| riçe şkandin |
رچە شکاندن |
rêk vekirin, rêç vekirin; serkêşî kirin
|
| riçe kutan |
رچە کوتان |
rêk vekirin, rêç vekirin; serkêşî kirin
|
| ridên |
ردێن |
bn rîş
|
| ridênspî |
ردێنسپی |
bn rîşspî
|
| rifandin |
رفاندن |
revandin, bi zorê birin
|
| rifên- |
رفێن- |
-revîn-, rayê dema niha ji lêkera revandin
|
| rifênraw |
رفێنراو |
revandî
|
| rifok |
رفۆک |
destik, çembil, çengil
|
| rijan |
رژان |
rijîn, hatin rêtin, hatin rijandin; herrikîn
|
| rijandin |
رژاندن |
rijandin, rêtin, riştin, av yan tiştek din yê ruhn berdan xwarê
|
| rijaw |
رژاو |
rijandî, rijiyayî, rêtî, riştî
|
| rijd |
رژد |
temah, nemerd, çill, çirûk, çikûd, çepel; serhişk, biînat; xweragir, tenezilneker, mukim, kesa/ê ku ji ser gotina xwe nayê xwarê, kesa/ê ku tenezilê nake
|
| rijdî |
رژدی |
temahî, nemerdî, çillî, çirûkî, çikûdî, çepelî; serhişkî, înat; xweragirî, mukimî, tenezilnekirin
|
| -rijê- |
-رژێ- |
-rij-, rayê dema niha ji lêkera rijan
|
| rijêm |
رژێم |
rejîm, hikûmet, birêveberî (t ya diktator)
|
| -rijên- |
-رژێن- |
-rijîn-, rayê dema niha ji lêkera rijandin
|
| rijtin |
رژتن |
1. rijandin, rêtin, riştin 2. çav kil dan 3. cil/caw reng dan
|
| rikat |
رکات |
rikaet, beşên nimêjê, her cara ku mirov li nivêjê radibe ser piyan
|
| rike |
رکە |
rizde, zinar, cihê ku çiya lê qinc e
|
| rikêf |
رکێف |
1. rikêb, cihê ku siwar piyê xwe datîne tê de dema ku li ser pişta hesp e 2. bandor, tesîr, nifûz
|
| rikêşe |
رکێشە |
hevîzar, giyadûpişk (bot. Plantago lanceolata)
|
| rim |
رم |
rim, nêje, rum, çeka dirêj û seriktûj ya ku tê avêtin û serikê wê yê tûj mirov yan heywanê nêçîrê dikuje yan birîndar dike
|
| riman |
رمان |
herrifîn, hilweşîn, ruxîn, kavil bûn, xirab bûn, wêran bûn, xopan bûn
|
| rimandin |
رماندن |
herrifandin, hilweşandin, ruxandin, kavil kirin, xirab kirin, wêran kirin, xopan kirin
|
| rimaw |
رماو |
herrifiyayî, hilweşiyayî, ruxiyayî, kavil(bûyî), xirabe(bûyî), wêran(bûyî), xopan(bûyî)
|
| rimbaz, |
رمباز, |
rimhawêj rimavêj, rimbaz, bikarînera/ê riman
|
| rimbazî, |
رمبازی, |
rimhawêjî rimavêjî, rimbazî, şerrê bi riman, lîstika avêtina riman ku tê de yê herî dûr biavêje bi ser dikeve
|
| -rimê- |
-رمێ- |
rayê dema niha ji lêkera riman
|
| -rimên- |
-رمێن- |
rayê dema niha ji lêkera rimandin
|
| rimûde |
رموودە |
bn ramûde
|
| rinek |
رنەک |
firçeya ku pûrtê hespan pê tê şehkirin
|
| ring, |
رنگ, |
ringal doşav, dims
|
| ringanewe |
رنگانەوە |
nalîn, lorîn, kinkin kirin, hêdîka girîn
|
| -ringê- |
-رنگێ- |
rayê dema niha ji lêkera ringanewe
|
| rinî |
رنی |
bn rinû
|
| rinîn |
رنین |
1. selixandin, nînok lê dan, bi nînokan sivik birîndar kirin 2. çinîn, mêwe yan sebze ji darên wan vekirin
|
| rinînewe |
رنینەوە |
verûçandin, rûçikandin, verûçikandin, rût kirin
|
| rinû |
رنوو |
aşît, herez, basû, berfende, şepe, şetele, şêfî, paravana, koma berfê ya ku ji çiyayekî diherrike xwarê û dikare mirovan di bin xwe de bikuje û avahiyan hilweşîne
|
| rink |
رنک |
kengir, kereng (t beşa ku tê xwarin)
|
| rinok |
رنۆک |
pencirk, nînokên dirêj û dirinde yên hin lawiran
|
| riq |
رق |
rik, kerb, kîn, înat
|
| riq lê bûn |
رق لێ بوون |
jê qehirîn
|
| riq lê helgirtin |
رق لێ هەلگرتن |
rik jê kirin, li hemberî birik bûn
|
| riq nîştinewe |
رق نیشتنەوە |
kerb lê qels bûn, êdî ewqas bikerb nebûn
|
| riq xwardinewe |
رق خواردنەوە |
qehra xwe daqurtandin, sebir kirin, tehemil kirin
|
| riqawî |
رقاوی |
birik, bikerb, bikîn, biînat, riko, qehirî
|
| riqeberî |
رقەبەری |
hevrikî, rikeberî, dijberî, dijminatî
|
| riqestûr |
رقەستوور |
serhişk, riko, înato, biînat
|
| riqhelgir |
رقهەلگر |
rikhilgir, riko, kîndar, bikerb
|
| riqlesik |
رقلەسک |
birik, riko, înato
|
| ris |
رس |
bn rist
|
| riskan |
رسکان |
kelijîn, şeq bûn, hatin kelaştin
|
| riskandin |
رسکاندن |
kelaştin, kelijandin, şeq kirin
|
| riskaw |
رسکاو |
keliştî, kelijiyayî, şeqbûyî
|
| -riskê- |
-رسکێ- |
rayê dema niha ji lêkera riskan
|
| -riskên- |
-رسکێن- |
rayê dema niha ji lêkera riskandin
|
| rist |
رست |
rist, ben, dezî, bizîng, hebl, werîs, dav, davik; dirêjahî, dewam
|
| ristî |
رستی |
sal jî, temen, umr
|
| ristin |
رستن |
1. [-rês-] ristin, hirî bi teşiyê kirin ben/dav/davik 2. zêde axivîn, bênavbirr peyivîn
|
| rişanewe |
رشانەوە |
1. verişîn, hilavêtin, xwarina di zikê xwe de (bi hemdî xwe) di devê xwe re avêtin 2. kolera, zikêşî, hinavêşî
|
| rişênewe |
رشێنەوە |
verişîner, dilraker, tişta/ê ku dikare bibe sedema verişînê / hilavêtinê
|
| rişk |
رشک |
spih, sirke, rişk, hêkên spihan
|
| rişkêtî dan |
رشکێتی دان |
spih ketinê, sirke ketinê, rişk girtin
|
| riştin |
رشتن |
bn riştin
|
| rîş |
ریش |
rî, rih, mûyên li gep û alekên zelaman
|
| -riz- |
-رز- |
-riz-, rayê dema niha ji lêkera rizan (rizîn)
|
| rizan |
رزان |
rizîn, (mêwe/sebze) zêde gihiştin û loma xirab bûn
|
| rizandin |
رزاندن |
rizandin, (mêwe/sebze) zêde gihandin û loma xirab kirin
|
| rizel |
رزەل |
bêçare, bêşiyan
|
| rizelok |
رزەلۆک |
xewixok, riziyayî, rizî; têkçûyî, xirabbûyî, pûçbûyî
|
| -rizên- |
-رزێن- |
-rizîn-, rayê dema niha ji lêkera rizandin (rizandin)
|
| rizgar |
رزگار |
rizgar, azad, serbest, serbixwe, xweser; xilasbûyî, filitî, azadbûyî, qurtal, qurtar
|
| rizgarge |
رزگارگە |
rizgargeh, cihê azadiyê / rizgariyê; stargeh, penageh
|
| rizgarî |
رزگاری |
rizgarî, azadî, serbestî, serbixweyî, serxwebûn, xweserî
|
| rizîw |
رزیو |
riziyayî, rizî, pûçbûyî
|
| rizn |
رزن |
rêz, rêzik; rêç, rêk, rêçik
|
| rizok |
رزۆک |
rizok, riziyayî
|
| rizq |
رزق |
rizq, qût, erzaq, zad, xwirak, xurak;; curd, koremişk
|
| ro |
رۆ |
berjêr, xwarê:;; kirdin / nan serberjêr kirin, xwar kirin, rêtin, vala kirin;; wey, wax, ox: bawke ro! Wey babo, wey bavo!;; ro, robar
|
| -ro |
-رۆ |
-ro, -roj: emro îro, nîwero nîvro
|
| -ro- |
-رۆ- |
rayê dema niha ji lêkera royîştin (çûn)
|
| roh |
رۆه |
ruh, can, giyan, nefs, rih;; birdin bizdandin, behecandin, ruh jê birin
|
| roh çûn |
رۆه چوون |
bizdîn, behecîn, ruh jê çûn
|
| rohdar |
رۆهدار |
biruh, ruhdar, candar, bican, sax, ne mirî
|
| rohzil |
رۆهزل |
qurre, pozblind, metho, xwemezinker
|
| roj |
رۆژ |
1. roj, tav, hetav 2. roj, ji sibê ta êvarê 3. roj, 24 seet
|
| rojanî |
رۆژانی |
pêşû berê, rojên berê
|
| roj awa bûn |
رۆژ ئاوا بوون |
roj ava bûn, roj çûn ava (êvaran)
|
| roj be ser birdin |
رۆژ بە سەر بردن |
debara xwe ya rojane kirin
|
| roj bûnewe |
رۆژ بوونەوە |
bûn roj, roj hilatin, tav dan
|
| roje na |
رۆژە نا |
rojê rojekê e rojekê ne, her du rojan carekê
|
| roj gîran |
رۆژ گیران |
roj xeyirîn, roj tarî bûn
|
| roj kirdinewe |
رۆژ کردنەوە |
bi şev qet ranezan / raneketin / nenivistin
|
| rojane |
رۆژانە |
1. rojane, her roj 2. rojane, meaşê rojê
|
| rojawa |
رۆژاوا |
rojava, xerb, cihê ku êvarê roj lê ava dibe; rojavabûn, avabûna rojê
|
| rojawayî |
رۆژاوایی |
rojavayî, xerbî
|
| rojbir |
رۆژبر |
rojane, her roj
|
| rojbiwêr |
رۆژبوێر |
rojbihêrk, roja betaliya ji kar/xwendinê
|
| rojelat |
رۆژەلات |
bn rojhelat
|
| rojerê |
رۆژەرێ |
rêya rojekê, qonaxa rojekê, dûrahiya ku mirov dikare bi rojekê bimeşe
|
| rojgar |
رۆژگار |
1. rewş, qeder 2. serdem, zeman 3. roj, ji rojhilatinê ta rojavabûnê
|
| rojhelat |
رۆژهەلات |
rojhilat, şerq, cihê ku sibeyanê roj jê hiltê / radibe; rojhilatin, rojrabûn, hilatina / rabûna rojê
|
| rojhelatî |
رۆژهەلاتی |
Nawerast Rojhilata Navîn
|
| rojhelatnas |
رۆژهەلاتناس |
rojhilatnas, oryantalîst, pispora/ê siyaseta yan çandeya Rojhilata Navîn yan Asyayê
|
| rojî |
رۆژی |
1. jiyar, abor, debar, îdare, nanê rojane 2. rojê, rojekê, her rojê: rojî dû car rojê du car
|
| rojnamenûs |
رۆژنامەنووس |
rojnamevan, rojnameger, rojnamenivîs
|
| rojnamenûsî |
رۆژنامەنووسی |
rojnamevanî, rojnamegerî, rojnamenivîsî
|
| rojnamewan |
رۆژنامەوان |
bn rojnamenûs
|
| rojnamewanî |
رۆژنامەوانی |
bn rojnamenûsî
|
| rojperist |
رۆژپەرست |
1. rojperist, zerdeştî 2. margîse, bûkelemûn, pîrika melekdas, têrtêre (zoo. Chameleo) 3. gulberroj
|
| rojreş |
رۆژرەش |
roja reş, bêsiûdî, bênesîbî, qederreşî
|
| rojû |
رۆژوو |
rojî, nexwarin û venexwarin ji rojhilatinê ta rojavabûnê (t li meha remezanê);; girtin rojî girtin, birojî bûn;; şkan rojiya kesekî ketin, rojî lê şkestin, bêrojî bûn
|
| rojûgir, |
رۆژووگر, |
rojûwewan rojîgir, birojî
|
| rokiraw |
رۆکراو |
berjêr, serberjêr, berjêrkirî, xwarkirî, rijandî, valakirî
|
| rol |
رۆل |
rol, dewr, karakter, kar, erk
|
| role, |
رۆلە, |
roleke 1. qurban, heyran, dilê min, berxa/ê min, ezgorî, ezheyran, ezqurban 2. law, kurr (tenê mecazî)
|
| roman |
رۆمان |
roman, çîrokên dirêj yên nûjen
|
| romantîk |
رۆمانتیک |
romantîk, evînî
|
| romannûs |
رۆماننووس |
romannivîs, nivîskarê romanan
|
| romannûsî |
رۆماننووسی |
romannivîsîn, nivîsîna romanan, karê romannivîsan
|
| ron |
رۆن |
rûn, don, duhn, zeyt
|
| ronî |
رۆنی |
çeşt rûnê xwarinçêkirinê, rûnê ku di xwarinçêkirinê de tê bikaranîn;; kere nîvişk;; masî rûnê masiyan;; pemû rûnê pembû, rûnê ji kakilên pembû;; ruwek rûnê riwekan / giyayan;; zeytûn zeyt, rûnê zeytûnan
|
| ronaw |
رۆناو |
ava rûnî, ava têr-rûn
|
| rondan |
رۆندان |
rûndank, amana ku rûn tê de tê parastin
|
| rondik |
رۆندک |
rondik, hêsir, ava çavan (dema ku mirov digirî)
|
| ronyas |
رۆنیاس |
reng, ronas, ronyas, dara ku rengê sor jê tê peydakirin (bot. Rubia tinctorum)
|
| ronyasî |
رۆنیاسی |
ronasî, ronyasî, rengî, sorê ji rengê dara rengê
|
| roşin |
رۆشن |
ron, geş, zelal, bironahî, ronahîdar
|
| roşinayî |
رۆشنایی |
ronahî, geşî
|
| roşinbîr |
رۆشنبیر |
ronakbîr, rewşenbîr, têgihiştî, entelektuel
|
| roşinbîrî |
رۆشنبیری |
ronakbîrî, rewşenbîrî, entelektuelî
|
| roşinî |
رۆشنی |
ronahî, geşî
|
| rox |
رۆخ |
rox, ava biherrî, ava herrî di nav de
|
| roz |
رۆز |
dirûn, kêlîkirin;; kirdin bi hev ve dirûn, kêlî kirin
|
| ruşte |
روشتە |
bizîng, werîs, ben (t yê dutayî yê ku tayên wan li hev hatine hûnandin)
|
| ruwan |
رووان |
şên bûn, hêşin hatin (gulûgiya)
|
| ruwandin |
روواندن |
çandin, şên kirin (gulûgiya)
|
| ruwanî |
رووانی |
riwek, şênkatî, gulûgiya
|
| ruwanewe |
رووانەوە |
tîr bûn
|
| ruwanîn |
رووانین |
nerîn, mêze kirin, berê xwe danê, lê nerîn, mêzandin, meyizandin, nêrîn, nihêrîn, seh kirin
|
| ruwaw |
روواو |
şênbûyî, hêşinbûyî
|
| ruwawe |
روواوە |
tîr, tîrbûyî, tîrkirî
|
| ruwek |
رووەک |
riwek, şênkatî, gulûgiya
|
| ruwekzanî |
رووەکزانی |
riweknasî, giyanasî, botanîk
|
| -ruwê- |
-رووێ- |
rayê dema niha ji lêkera ruwan
|
| ruwêl |
رووێل |
kûvî, kovî; beyar, dêm, bi-xwe-şênbûyî, neçandî
|
| -ruwên- |
-رووێن- |
rayê dema niha ji lêkera ruwandin
|
| ruxsar |
روخسار |
rû, serûçav, dêm, sîma
|
| rû |
روو |
rû: beşa pêş yan bi ser ve ya tiştekî;; dan 1. qewimîn, (bûyerek / belayek) çêbûn, peyda bûn 2. cesaret dan;; girtin pejirandin, qebûl kirin, pê razî bûn;; kiranewe êdî şerm nekirin;; kirdinewe berê xwe danê, lê mêze kirin, lê nerîn, awir danê;; lê bûn ber lê bûn, ber bi derekê ve çûn yan nerîn;; poşan rû niximandin, rû nixamtin, rû veşartin;; şkandin erz lê şkandin, dan şermê;; lê wergêran rû jê vegerrandin, berê xwe jê girtin, mayê xwe tê nekirin, hefza xwe jê kirin
|
| rûbar |
رووبار |
bn robar
|
| rûbazarî |
رووبازاری |
hezkirî, dilhebîn
|
| rûber |
رووبەر |
rûber, bergeh, dirêjahî û firehiya derekê yan tiştekî
|
| rûberû |
رووبەروو |
rûbirû, rû-bi-rû, li pêşberî hev, li miqabilî hev;; bûnewe pêrgî hev hatin, li hev rast hatin, hatin pêşberî hev; pêşiya hev girtin;; kirdinewe pêrgî hev anîn, li hev rast anîn, anîn pêşberî hev; dijî hev rakirin
|
| rûdar |
روودار |
(mirova/ê) vekirî, wêrek, ne şermîn, ne fedîker
|
| rûdaw |
رووداو |
(nd) bûyer, qewimîn, rûdan; (rd) qewimî, rûdayî
|
| rûge |
رووگە |
rûgeh, qîble, Ke’be, cihê ku misilman di nivêjkirinê de berê xwe didinê
|
| rûgeş |
رووگەش |
rûgeş, rûxweş, dilxweş, bikêf, bizewq
|
| rûgirj |
رووگرژ |
bn rûtal
|
| rûhelmalraw |
رووهەلمالراو |
bêşerm, rûşûştî, rûqayîm
|
| rûkeş |
رووکەش |
rû, rûpoş, tişta/ê ku tiştek din di bin ve hatiye niximandin/veşartin
|
| rûkirawe |
رووکراوە |
(mirova/ê) vekirî, wêrek, ne şermîn, ne fedîker
|
| rûm |
رووم |
rêv, mûyên ku bi ber organên zayendî yên jin û mêran ve şên dibin
|
| rûmet |
روومەت |
gep, alek, hinarok, herdu rexên rûyê mirovan ku yên zelaman lê rî dertên û jê tên tiraşîn
|
| rûn |
روون |
zelal, xwiya, diyar, eşkere, belî, aşkira;; kirdinewe ron kirin, zelal kirin, ravekirin, şirove kirin, xwiya kirin, eşkere kirin;; ruhn, şil, avî, şileyî
|
| rûnak |
رووناک |
ron, geş, zelal, bironahî
|
| rûnakbîr |
رووناکبیر |
bn roşinbîr
|
| rûnakî |
رووناکی |
ronahî, ronî, ronayî, geşî, zelalî
|
| rûnî |
روونی |
ronî, zelalî, geşî, ronbûn, ronahî
|
| rûnûs |
روونووس |
kopî, jêgirtin, nisxe, nusxe
|
| rûnûsname |
روونووسنامە |
defter, kopîname
|
| rûpamanî |
رووپامانی |
nazdarî, cilwe, îşwe, nazûnûz, gotinên şirîn jê re gotin
|
| rûpere |
رووپەرە |
bn lapere
|
| rûpoş |
رووپۆش |
rûpoş, maske; perde (t ya li ser rûyê jinan)
|
| rûqayîm |
رووقاییم |
rûqayim, bêşerm
|
| rûreş |
روورەش |
rûreş, şermezar
|
| rûreşî |
روورەشی |
rûreşî, şermezarî, fihêt, eyb, şerm
|
| rûsard |
رووسارد |
rûsar, ne xweşmirov, mirova/ê ne xwîngerm û xweşheval
|
| rûsext |
رووسەخت |
serhişk
|
| rûspî |
رووسپی |
rûspî, serfiraz, serbilind, (mirova/ê) qedirgirtî, biqîmet
|
| rûşan |
رووشان |
selixîn, bi sivikî birîndar bûn
|
| rûşandin |
رووشاندن |
selixandin, bi sivikî birîndar kirin
|
| rûşkên |
رووشکێن |
kesa/ê yan tişta/ê ku mirovan dide şermê, erza mirovan dişkêne
|
| rût |
رووت |
rût, rûs, tazî, mirovên bêcil, darên bêçilû, erdê bêdar û hwd.; tursî, tusî, bêgoşt yan bêxwarin: nanî rût nanê tursî;; û qût /rûtûqût rûsûtazî, şilfîtazî, bi temamî rût
|
| rûtal |
رووتال |
rûtehl, bêmad, ne rûgeş, ne kêfxweş, ne rûken
|
| rûtayî |
رووتایی |
rûtî, rûtahî, rûtbûn
|
| rûten |
رووتەن |
rût (t erd/zevî)
|
| rûtirş |
رووترش |
rûtehl, kesa/ê ku bi dilxweşî bi mirovên din re na-axive û nade û nastîne
|
| rûtî |
رووتی |
rûtî, tazîtî, rûsî, rûtayî, rûtbûn
|
| rûwalet |
روووالەت |
durûtî, riyakarî, çîvokî, bêexlaqî, derewînî, melaqî, bincamîtî, dudevîtî
|
| rûwaletbaz, |
روووالەتباز, |
rûwaletker durû, riyakar, çîvok, bêexlaq, derewîn, melaq, bincam, dudev
|
| rûwe |
روووە |
kopî, jêgirtin, nisxe, nusxe
|
| rûwew |
روووەو |
ber bi, beramber, miqabil, berev
|
| rûxan |
رووخان |
hilweşîn, ruxîn, herrifîn, kavil bûn, xirab bûn, xopan bûn, wêran bûn, kembax bûn
|
| rûxandin |
رووخاندن |
hilweşandin, ruxandin, herrifandin, kavil kirin, xopan kirin, wêran kirin, xirab kirin, kembax kirin
|
| rûxaw |
رووخاو |
hilweşiyayî, ruxiyayî, herrifî, kavil(bûyî), xirab(bûyî), xopan(bûyî), wêran(bûyî), kembax(bûyî)
|
| rûxoş |
رووخۆش |
rûgeş, rûxweş, dilxweş, bikêf, bizewq;; rûgeşî, rûxweşî, dilxweşî, kêf, zewq, keyf
|
| rûzerd |
رووزەرد |
rûzer, spîçolkî, bêxulk, bêreng, rengavêtî
|
| ev' |
''ەڤ |
beş dê were berfirehkirin.
|
| sal |
سال |
sal
|
| salroj |
سالرۆژ |
salveger, salroj
|
| sebaret |
سەبارەت |
be: ... li ser ..., di biwarê... de, derbarê..., sebaretî ..., di warê ... de
|
| sedeha |
سەدەها |
sedan, bi sedan
|
| seg |
سەگ |
se, kûçik, (z) hewo, seg
|
| sendin |
سەندن |
standin, stendin, sendin; kirrîn
|
| senger |
سەنگەر |
asêgeh, kel, kelhe
|
| ser |
سەر |
be ser bi ..., aîdî ..., girêdayî ...
|
| serbaz |
سەرباز |
leşker, esker, serbaz
|
| serbazî |
سەربازی |
leşkerî, eskerî
|
| serbest |
سەربەست |
serbest, azad, berdayî; bi kêfa xwe
|
| serberz |
سەربەرز |
serbilind, serfiraz
|
| serbexo |
سەربەخۆ |
serbixwe, xweser, rizgar, azad
|
| sererray |
سەرەڕای |
tevî, tevî ku, digel hindê jî ku, herçend, herçend e ku
|
| sereta |
سەرەتا |
destpêk
|
| serincrakêş |
سەرنجراکێش |
balkêş
|
| sersamî |
سەرسامی |
matmayî, ecêbgirtî, mestbûyî
|
| serû |
سەروو |
silal, di ser re, jor; bakur, şîmal
|
| serûtir |
سەرووتر |
silaltir, serretir, di-ser-re-tir, jortir; bakurtir
|
| sewz |
سەوز |
kesk
|
| sibeynê |
سبەینێ |
sibê, siba, sibehî
|
| sik |
سک |
zik
|
| silaw |
سلاو |
(intj.) silav, selam, merheba, rojbaş; (n) silav, silavdan, merhebayî
|
| sing |
سنگ |
sîng
|
| sîpare |
سیپارە |
namilke, broşûr
|
| sîxwar |
سیخوار |
xwîsar, sarma
|
| sîxur |
سیخور |
sîxur, casûs, cehsûs, ya / yê karê wê / wî peydakirina agadariyên nehînî ye bi dizîkî
|
| sîxurane |
سیخورانە |
bi dizîkî, ji dizîkî ve, sîxurane
|
| supa |
سوپا |
leşker, esker
|
| supas |
سوپاس |
spas
|
| supasî |
سوپاسی |
spasî
|
| sur |
سور |
sor
|
| sûd, |
سوود, |
sûde mifa, kelk, feyde
|
| sûqan |
سووقان |
hestî
|
| sûtan |
سووتان |
sotin, şewitîn, suşîn
|
| sûtandin |
سووتاندن |
sotandin, şewitandin, sujandin
|
| -ş |
-ش |
jî, jik, herwiha: hî dîkeş ya / yê din / dî jî, ya / yê dî jik
|
| -şşan |
-ششان |
mil: le ser tan e li ser milê we ye, di stuyê we de ye, hûn jê berpirsiyar in
|
| şax |
شاخ |
çiya
|
| şaxawî |
شاخاوی |
çiyayî
|
| şemme |
شەممە |
şemî, şembî, ji rojên hefteyê ya piştî înê û berî yekşemê
|
| -şemme |
-شەممە |
-şem, -şemb: yekşemme yekşem, duşemme duşem, sêşemme sêşem, çiwarşemme çarşem, pêncşemme pêncşem, heynî în / eynî, şemme şemî
|
| şer |
شەر |
şerr, şer; ceng.
|
| şerbe |
شەربە |
hatin bi şer çûn, şerrenîx kirin, gengeşe kirin, pev çûn
|
| şew |
شەو |
şev
|
| şêt |
شێت |
dîn, bêaqil, şêt, delodîn, tirredîn, hepledîn, hepletiraş
|
| şêthar |
شێتهار |
dîn û har
|
| şimşal |
شمشال |
bilûr, bilûl
|
| şiştin |
ششتن |
şûştin, bi avê paqij kirin
|
| şit |
شت |
tişt
|
| şiwên |
شوێن |
cî, cih; şûn
|
| şîrbayî |
شیربایی |
next, qelen, pare yan malê malbata zava dide malbata bûkê
|
| şîrkirdin |
شیرکردن |
şirovekirin, ravekirin
|
| şordin |
شۆردن |
şûştin
|
| şege |
شەگە |
: selam
|
| -t |
-ت |
te; tu
|
| ta |
تا |
(1) heta, ta, heya, heyanî; hindî, hindî ku;; (2) ta (tasar an tagerm)
|
| taban |
تابان |
teyisok; birqok, birqdar
|
| tabge |
تابگە |
bender, keştîgeh, strîngeh, gemîgeh
|
| taf |
تاف |
gupik, lûtke, pileya herî bilind, bilindtirîn nuqte an cih
|
| ta'în |
تا'ین |
tehîn
|
| tajan |
تاژان |
ta, çep, çiqil (yên daran)
|
| tak |
تاک |
tek, kit, tak, tenê, tinê, tenha, tenya; takekes, şexs, kes
|
| take- |
تاکە- |
kite-, teke-, take-
|
| tal |
تال |
(1) tal, tehl, ne şirîn; dijwar;; (2) ta, lib, heb, çeq: talêk ben tayek ben / dezî
|
| talan |
تالان |
talan, şelandin
|
| tale |
تالە |
gewr, gewer, gewher, rengê mîna xweliyê
|
| talûke |
تالووکە |
xeter, talûke, tehlîke, xeternak; lez, lezûbizav, pele, ecele
|
| talx |
تالخ |
tixûb, sinor; serlêv, marjînal
|
| tam |
تام |
1) çêj, tam, lezet 2) rûn, don, zeyt
|
| -tan |
-تان |
we, a we, ê we, ya we, yê we: xotan we bi xwe, hemûtan we hemiyan
|
| tanc |
تانج |
tac, taca serê serok û serdaran
|
| tancî |
تانجی |
tajî, seyê / kûçikê nêçîrê
|
| tanok |
تانۆک |
çeperok, tanok
|
| taq |
تاق |
(1) taq, dîwar, ban;; (2) tenê, tek;; (3) pîst, çerm, post
|
| taqî |
تاقی |
ezmûn, îmtîhan, test, azmayişt, azmûn
|
| taqim, |
تاقم, |
taxim kom, taxim, deste
|
| tapo |
تاپۆ |
sawêr, xeyalet, reşke, leylan, tarmayî
|
| tar |
تار |
tarî
|
| tarac |
تاراج |
talan, şelandin, ferman
|
| taran |
تاران |
Tehran, serbajarê Îranê
|
| taraw |
تاراو |
aware, derbider, mişext, sergumkirî, xerîb
|
| tarawge |
تاراوگە |
biyanistan, xurbet, sergum, sirgûn, xerîbî
|
| tarîk |
تاریک |
tarî, ne ron, reş, zilmat
|
| tarîx |
تاریخ |
dîrok, mêjû, tarîx; berwar, roj, roja çêbûnê / pêkhatinê / qewimînê / rûdanê
|
| tarîxî |
تاریخی |
dîrokî, mêjûyî, tiştek pêwendîdar bi paşerojê ango rojên borî ve; tiştek giring an bingehîn
|
| tarmayî |
تارمایی |
sawêr, xeyalet, reşke, leylan, tarmayî; sîber, sî, sih
|
| taromar |
تارۆمار |
belawela, pelate, taromar
|
| tas |
تاس |
(1) mat, matman, ecêbgirtin;; (2) tas, tirar, kase, kûp
|
| tasman |
تاسمان |
mat man, ecêbgirtî bûn
|
| tasandin |
تاساندن |
mat hiştin, ecêb girtin,
|
| tasaw |
تاساو |
ecêbmayî, matmayî
|
| tasme |
تاسمە |
bend, bizîng, girêdek, hefsar
|
| tasxuq, |
تاسخوق, |
tasux kêm, kêmpeyda
|
| tase |
تاسە |
xwestek, daxwaz, bêrî, bêrî, xwestin, vîn, viyan
|
| tasexwardin |
تاسەخواردن |
xwestin, bêrî kirin, viyan
|
| tavge |
تاڤگە |
sûlav, ava ji cihek bilind dadikeve, ava dikeve jêr
|
| taşîn |
تاشین |
tiraşîn; kurr kirin
|
| taşk |
تاشک |
tam, temam, bêkêmasî
|
| tat |
تات |
ereb, kesê ereb, gelê ereb, tat
|
| tata |
تاتا |
mam, ap, birayê bav / bab
|
| tatik |
تاتک |
xwişka mezin, (şûna "kek" bo keçan an jinan, "abla")
|
| tatî |
تاتی |
erebî, tatî
|
| tato |
تاتۆ |
bav, bab
|
| ta'ûn |
تا'وون |
êş, elem, nesaxî, nexweşî
|
| tawan |
تاوان |
xerabî, guneh, tawan, tewan, binpêkirina qanûnan / zagonan
|
| tawanbar |
تاوانبار |
tawanbar, gunehbar, kesê têt bawerkirin ku xerabiyek dijî qanûnê kiriye
|
| tawankar |
تاوانکار |
tawankar, gunehkar, kesê dijî qanûnê tev digere / dixebite / tiştekî dike
|
| tawûl |
تاووول |
kûn, kon, xîvatên reş, reşmale
|
| tawûtenya |
تاوووتەنیا |
tikîtenê, bêkes
|
| tax |
تاخ |
tax, mehel
|
| taxe |
تاخە |
çeq, çiqil, gulî; baq, gurzik
|
| taxork |
تاخۆرک |
erebok, erebane, erebanok (li dû/pey hespan)
|
| taybet |
تایبەت |
taybet, xas, kêmpeyda, negiştî, neasa, nenormal
|
| taye |
تایە |
(1) teker, tekel, tayre, xirrxal;; (2) deste, lijne, kom, komîte
|
| tayefe |
تایەفە |
taîfe, hoz, binemal
|
| tayefî |
تایەفی |
taîfî, tiriyê taîfî, birrek tiriyê sorî tarî ye
|
| tayen |
تایەن |
jixwerazî, hemîzan, kesa/ê her xwe rast dihesibîne û kesên din şaş
|
| tayentaze |
تایەنتازە |
nû; taze, teze, terr: û nut û niwê nipînû, herî nû, bi temamî nû
|
| tazebaw |
تازەباو |
nûjen, modern
|
| tazegî |
تازەگی |
nihoyî, dawîn, rojîn
|
| tazekûre |
تازەکوورە |
seyr, sosret, ecêb, neasa, nenormal
|
| tazî |
تازی |
tazî, rûs, rût, ripîrûs, ripîrût
|
| tazyane |
تازیانە |
qamçî, şivik, şivtan
|
| teba |
تەبا |
lihevkirin, pêkhatin, rêkeftin; ahengdar, yekdeng, biaheng
|
| tebane |
تەبانە |
bangurdan, bagurdan, kevirê / berê li ser banên xaniyan têt gerandin daku ban qayim bibe û dilopan neke
|
| tebare |
تەبارە |
fêrûk, tebare, dexl û danê hê nehatiye dirûn
|
| tebaxçe |
تەباخچە |
sênîk
|
| tecener |
تەجەنەر |
nêrî, bizinê nêr
|
| tege |
تەگە |
nêrî, bizinê nêr
|
| teh |
تەه |
pey! peh! ewww!
|
| tejandin |
تەژاندن |
zirviçandin, merriçandin, eçiqandin
|
| teje |
تەژە |
dirêj, bejndirêj
|
| tekîd |
تەکید |
piştrast, dilniya, eseh
|
| tel |
تەل |
têl: telî telefon têla telefonê
|
| temako |
تەماکۆ |
tûtin, titûn
|
| tenanet, |
تەنانەت, |
tenha, tenya tenê
|
| tepedor |
تەپەدۆر |
derqefank, dergirk, qepax
|
| tepil |
تەپل |
şûntil, şûntilî, şopa tilan / tiliyan li ser belgenameyên fermî / resmî yan kargêrî / îdarî;; dehol, dahol
|
| tepke |
تەپکە |
tepke, tepik, xefik (bo girtina firrindeyan, teyran)
|
| tepreş |
تەپرەش |
fêlbaz, hîlebaz, bifêlûfût, bidekûdolab
|
| teplos |
تەپلۆس |
bikêmasî, bikêmûkasî; tembel, kislan
|
| ter |
تەر |
şil; avî, ruhn, ron; terr; taze
|
| tera, |
تەرا, |
ter tesaduf, rasthatin, pêrgîhatin, bêdestî, bêrêzikî
|
| teraf |
تەراف |
diyafram
|
| terandin |
تەراندن |
dan pey, li pey çûn, bi dû ketin (bo girtinê)
|
| terane |
تەرانە |
awaz, deng, melodî
|
| teraşîn |
تەراشین |
tiraşîn; kurr kirin
|
| teratên |
تەراتێن |
1) bizirîn, bi lezûbez hatin û çûna pêş-û-paş 2) rimbazî
|
| teraz |
تەراز |
teraz, ast, pile, derece, gihanek, merhele
|
| terazû |
تەرازوو |
terazû, kêşang, pîvang
|
| tercuman |
تەرجومان |
paçvan, tercuman
|
| tere |
تەرە |
hinda, berze, xirrayî, wenda, rêwenda; neberdest, nediyar
|
| terexo |
تەرەخۆ |
kirdin xwe veşartin, xwe xîfandin
|
| teref |
تەرەف |
al, alî, hêl, la, rex, teref
|
| teres |
تەرەس |
pezeweng, teres
|
| terh |
تەره |
(1) 1) awa, şêwe, reng, rêbaz 2) mîna, wekî, şibî, nola, fena;; (2) kojik, kerrik, zebeşên negihiştî
|
| terîk |
تەریک |
veder, varê, avarê, vedayî, dayî aliyekî
|
| terîq |
تەریق |
rûreş, şermezar
|
| terîqet |
تەریقەت |
rêbaz, ol, terîqet
|
| terîr |
تەریر |
agadarî, haydarî, hişyarî
|
| terlan |
تەرلان |
keşxe, delal, xweşik, ciwan
|
| ters |
تەرس |
rîx, pîsatiya ji dewaran dikeve
|
| terwende |
تەروەندە |
kêmpeyda, nayab, kêmhe
|
| terû |
تەروو |
kufur, lanet, xezeb, gawirî
|
| terxan |
تەرخان |
terxan, dabîn, misoger, aloke
|
| terz |
تەرز |
birr, cor, celeb, reng, şêwem awa
|
| tesel |
تەسەل |
qanih, qani', razî; têr
|
| tesk |
تەسک |
teng, ne fire
|
| teşene |
تەشەنە |
belav, belawela, berbelav
|
| teşenekirdin |
تەشەنەکردن |
belav kirin, berbelav kirin, belawela kirin
|
| teşer |
تەشەر |
nixmane, qerîne, kînaye (gazina bi dizîkî yan en yekser)
|
| teşt |
تەشت |
test, amanek / firaxek mezin û pan e, cil tê de tên şûştin
|
| teştolke |
تەشتۆلکە |
testok, bn teşt
|
| teşbere |
تەشبەرە |
mermer, teşkevir
|
| teşk |
تەشک |
tenişt, rex, alî
|
| teşkebere |
تەشکەبەرە |
berrik, xalîçe, mehfûr
|
| teşq |
تەشق |
dijwarî
|
| teşqele |
تەشقەلە |
teşqele, hîle, newehî, neheqî; bihane, hêcet, hincet
|
| teşrîn |
تەشرین |
teşrîn
|
| teşrînî |
تەشرینی |
yekem kewçêr, cotmeh, teşrîna yekem / êkê;; duwem sarmawez, mijdar, teşrîna duyem / duyê
|
| teştîr |
تەشتیر |
karik, karika mê
|
| teter |
تەتەر |
1) peyamber, qasid, êlçî, teter 2) teter, tatar, kesa / kesê endama gelê teter / tatar
|
| tetik |
تەتک |
dezgork, destgork, dezgor, destkêşk
|
| tetin |
تەتن |
herî, çamûr, teqin
|
| texlîd |
تەخلید |
birr, celeb, cor, tewir, texlîd
|
| text |
تەخت |
1) hilû, sade, rast, birêk 2) darîn, textîn, text
|
| tewaw |
تەواو |
temam; xelas, xilas
|
| tewir |
تەور |
bivir
|
| tewîle |
تەویلە |
gov, axur (xaniyê / joreya dewar û sewal tê ve tên parastin)
|
| tezandin |
تەزاندن |
tezandin, bûzandin, sar kirin, cemidandin
|
| tezbêh, |
تەزبێه, |
tezbîh tizbî
|
| tezîn |
تەزین |
tezîn, cemidîn, bûzîn, sar bûn
|
| tezrû |
تەزروو |
tawis, teyrê tawis
|
| tezû |
تەزوو |
tezî, cemidî, sar
|
| tê |
تێ |
geyîştin tê gihîn, tê gihiştin, fam kirin, serwext bûn
|
| têkel |
تێکەل |
têkil, tevlihev
|
| tifeng |
تفەنگ |
tiveng, tifek, tifeng
|
| tift |
تفت |
tirş; kerrik, kojik, çilmik, negihiştî (fêkî)
|
| tiftî |
تفتی |
tirşî, tama tirş
|
| tigil |
تگل |
beran
|
| tik |
تک |
dilop, çip
|
| tika |
تکا |
tika, rica, hêvî, daxwaz
|
| tilandin |
تلاندن |
badan, zivirandin, balandin
|
| tilîsan |
تلیسان |
nimîn, nerm bûn (bi taybetî tiştekî qerrisî/cemidî di ava germ de)
|
| tilîsandin |
تلیساندن |
nimandin, nerm kirin (bi taybetî tiştekî qerrisî/cemidî di ava germ de)
|
| tilîsawe |
تلیساوە |
nimandî, nermkirî
|
| tilîş |
تلیش |
rîçal, parçeyek zirav û dirêj ya cawekî/qumaşekî dirrandî
|
| tilp, |
تلپ, |
tilpe pişka nerm ya mêwe û sebzeyan; gerode, toza binê çayê yan avê
|
| tiluxwê |
تلوخوێ |
sûr, şûr, têrxwê
|
| tilyak |
تلیاک |
tilyak, tiryak, beng, narkotîk
|
| timandin |
تماندن |
da-anîn, anîn jêr; bênirx kirin
|
| timen |
تمەن |
timen, tumen, yekîneya diravî / pareyî ya Îranê
|
| tin |
تن |
qûn, paşkun
|
| tingêle, |
تنگێلە, |
tingêlke tijî, dagirtî, mişt
|
| tinok |
تنۆک |
dilop, çip
|
| tir |
تر |
dî, din, dîtir, tir: emey tir ev ê din, ewey tir ya / yê dî, zorî tir gelek din an gelekên dî
|
| -tir |
-تر |
-tir (paşpirtik bo nîşandana wateya "pitir", "zêdetir" û hwd): xoshtir xweştir, zortir gelektir, pirrtir, pitir, zêdetir, bêhtir
|
| tiral |
ترال |
tembel, keslan, ne zîrek, ne çeleng
|
| tiraske |
تراسکە |
awarte, derbingeh, cuda, ferq
|
| tiraw |
تراو |
avî, ron, ruhn
|
| tirazan |
ترازان |
veqetîn, ji hev vebûn, jêk vebûn, jev vebûn
|
| tirazandin |
ترازاندن |
veqetandin, ji hev vekirin, jêk vekirin, jev vekirin
|
| tirazaw |
ترازاو |
veqetî, jêkvebûyî, jevvebûyî, jihevvebûyî
|
| tirçimaq |
ترچماق |
bala, pirr dirêj
|
| tirek |
ترەک |
derz, şkestin bê ku hûr-hûr an parçe-parçe bibe
|
| tirekan |
ترەکان |
derizîn, şkestin bêy ku hûr-hûr an parçe-parçe bibe
|
| tirekandin |
ترەکاندن |
derizîn, şkandin bêy ku hûr-hûr an bêt parçe-parçekirin
|
| tirekîn |
ترەکین |
zan, têjik an zarok anîn
|
| tirê, |
ترێ, |
tire tirî
|
| tirincan |
ترنجان |
raheşîn, xwe raheşandin nav hev, di cihek teng de li hev kom bûn an civîn
|
| tirincandin |
ترنجاندن |
raheşandin, raheşandin nav hev, di cihek teng de li hev kom kirin an civandin
|
| tirincû |
ترنجوو |
tûj, birrinde, xweşbirr
|
| tiring |
ترنگ |
avî, ruhn, ron
|
| -tirîn |
-ترین |
paşpirtika rêzimanî bo destnîşankirina pileya herî berz û bilind: xoshtirîn xweştirîn, herî xweş
|
| tirîsk, |
تریس, |
tirîskûhûr çirûsk, çirîsk
|
| tirîş |
تریش |
(ya / yê) dî jî, din jî, dîtir jî
|
| tiropik |
ترۆپک |
gupik, lûtke, bilindtirîn cih / beş
|
| tirşke |
ترشکە |
birq, berq, ronahî
|
| tirkeş |
ترکەش |
tenişt, rex, alî, hêl
|
| tirkize |
ترکزە |
xeterî, talûketî, biveyî, bivokî
|
| tirş |
ترش |
tirş; kerrik, kojik, çilmik, negihiştî (fêkî)
|
| tixûb |
تخووب |
sinor, tixûb; serlêv, marjînal, perîferî
|
| tiro |
ترۆ |
silo, siloke, xeyidok, înato, kizgiryok
|
| tirumbêl |
ترومبێل |
tirimpêl, erebe, seyare
|
| tirumte |
ترومتە |
baz
|
| tirûkandin, |
ترووکاندن, |
tirûke 1) girtin û di cî de vekirina çavan 2) hêka meriqî şkandin
|
| tirûm |
ترووم |
tuxm, îcax, binyat
|
| tirûsk |
ترووسک |
(1) çirûsk, çirîsk, birq, ronahîk;; (2) zîrek, destbişol, çeleng, fêris
|
| tirûskan |
ترووسکان |
çokên xwe çemandin/tewandin
|
| tirûtifaq |
ترووتفاق |
qût, pêdiviyên xwarinê
|
| tiryak |
تریاک |
tilyak, tiryak, beng, narkotîk
|
| tiryan |
تریان |
zembîl, sepete, selik
|
| tisin |
تسن |
tembel, kislan, keslan, ne zîrek
|
| tişrîn |
تشرین |
teşrîn
|
| tişrînî |
تشرینی |
yekem kewçêr, cotmeh, teşrîna yekem / êkê;; duwem sarmawez, mijdar, teşrîna duyem / duyê
|
| tiwan |
توان |
bişivîn, helîn, asîmîle bûn, têkil bûn, guncîn, întegre bûn
|
| tiwana |
توانا |
bişiyan, bitaqet, kara, tiwana, bişê
|
| tiwandin |
تواندن |
bişaftin, bişivandin, helandin, asîmîle kirin; têkil kirin, guncandin, întegre kirin
|
| tiwanîn |
توانین |
karîn, şiyan, kanîn; pê çêbûn, jê hatin
|
| tiwawe |
تواوە |
bişivî, helî, asîmîlebûyî
|
| to |
تۆ |
tu; te
|
| tojandin, |
تۆژاندن, |
tojîn ferisandin, ravekirin, analîze kirin
|
| tojîner, |
تۆژینەر, |
tojer ferisîner, raveker, analîzeker
|
| tokme |
تۆکمە |
req, hişk, qayîm
|
| tol |
تۆل |
birêk, birêkûpêk, biserûber;; tol, heyf, tolhildan
|
| tom |
تۆم |
tov
|
| tomanî |
تۆمانی |
hirmî, hirmîk; karçîn
|
| tomar |
تۆمار |
tomar, sicil, qeyd, secl
|
| tomargeh |
تۆمارگەه |
tomargeh, tescîlat
|
| top |
تۆپ |
(1) gog, hol, tepk, top (alava pêlîstinê);; (2) top (çek û sîleh);; (3) badan, têalandin
|
| topên |
تۆپێن |
kuştin, (kêmbînî, kêmwateyî)
|
| toqandin |
تۆقاندن |
bizdandin, behecandin, tirsandin, xofandin
|
| toqîn |
تۆقین |
(1) bizdîn, behecîn, tirsîn, xofîn;; (2) bilqîn, hilbilqîn, bilq dan
|
| toqle |
تۆقلە |
peqlîşk, bilq, bilqok
|
| toqlekirdin |
تۆقلەکردن |
bilqîn, hilbilqîn, bilq dan
|
| tor |
تۆر |
rev, bazdan;; (1) torr, alava / aleta masîgiriyê;; (2) şûm, nevehewayî, bêhedan, nearam, bêtebat;; (3) kewê ferx, kewok
|
| torkirdin |
تۆرکردن |
revîn, bazdan
|
| toran |
تۆران |
xeyidîn, sil bûn, dil man
|
| torandin |
تۆراندن |
xeyidandin, sil kirin, dil hiştin
|
| tore |
تۆرە |
(1) zîz, sil, xeyidî, dilmayî, enirî, silikî;; (2) çande, kultur, kelepûr; wêje, edebiyat
|
| torxe |
تۆرخە |
zêdexwerî, xwarina zêde
|
| tow |
تۆو |
tov
|
| toy |
تۆی |
bûy, dîlan, govend, dawet, şahî, şehyan
|
| tozê, |
تۆزێ, |
tozêk piçekê, kêmekê; hinekî; bîskekê, kêlîkekê
|
| tumez |
تومەز |
diyar e ku, xwiya ye ku
|
| tund |
توند |
teng; tûj; hişk, req, qayim; dijwar, çetîn, zehmet; şidayî, şdandî
|
| tundkar |
توندکار |
zordar, şidetparêz
|
| tundkarî |
توندکاری |
zordarî, şidet
|
| tundraw |
توندراو |
rêhişk, tengparêz
|
| tundrawî |
توندراوی |
rêhişkî, tengparêzî
|
| tung |
تونگ |
tund
|
| turt |
تورت |
şkêbar, nazik
|
| turuş |
توروش |
bistehî, wêrekî, cesaret
|
| turuşkirdin |
توروشکردن |
wêrîn, bistehî hebûn
|
| tuşmal |
توشمال |
serekhoz, serokê êl an eşîrekê
|
| tuwan |
تووان |
bişivîn, helîn, asîmîle bûn, têkil bûn, guncîn, întegre bûn
|
| tuwana |
تووانا |
bişiyan, bitaqet, kara, tiwana, bişê
|
| tuwandin |
توواندن |
bişaftin, bişivandin, helandin, asîmîle kirin; têkil kirin, guncandin, întegre kirin
|
| tuwanîn |
تووانین |
karîn, şiyan, kanîn; pê çêbûn, jê hatin
|
| tuwawe |
توواوە |
bişivî, helî, asîmîlebûyî
|
| tuwaz |
توواز |
budje, hesaba lêçûn û pêhatinan; hevsengî, parsengî, balans
|
| tuwê |
تووێ |
ker, parçe, par
|
| tuwêkirdin |
تووێکردن |
ker kirin, ker-ker kirin, parçe-parçe kirin
|
| tuwêşû |
تووێشوو |
mêdek, xwarina bo seyranê / seferê mirov li gel xwe dibin
|
| tuwêtke |
تووێتکە |
bêdeng, bêpêjn
|
| tuxm |
توخم |
1) tov 2) dûnde, ûcax, tuxm, paşhatî, dûndeh, nevî, torin, zarok
|
| tû |
توو |
1) tû 2) tu, te
|
| tûj |
تووژ |
tûj; tîj
|
| tûk |
تووک |
pirç, porr, mûyên serî
|
| tûle |
توولە |
kûçik, seyê hê mezin nebûye
|
| tûleberaz |
توولەبەراز |
berazok, têjika berazan
|
| tûn |
توون |
tîj, biharata tîj / sotîner
|
| tûna |
توونا |
derbeder, aware, sergumkirî
|
| tûş |
تووش |
(1) şûm, neqet, venehewayî, bêhedan, nearam, bêtebat, livlivo; dijwar;; (2) tûş, pêrg, rasthatin
|
| tûşbûn |
تووشبوون |
tûşî bûn, pêrgî hatin, ketinê, rasthatin
|
| tût |
تووت |
hûr, hûrik, biçûk, biçûkok
|
| tûtak |
تووتاک |
qumrî
|
| tûtke |
تووتکە |
kirmik, kurmik, kirm, kurm
|
| tûtin |
تووتن |
tûtin, titûn
|
| tûtî |
تووتی |
papaxan, tûtî, firrindeyê zarîveker
|
| tûr |
توور |
tivir;; dan avêtin, virrandin
|
| tûrandin |
تووراندن |
fîrrikandin, fîrrandin, hinav çûn, bi xwe re negihan
|
| tûre |
توورە |
zîz, sil, xeyidî, dilmayî, enirî, silikî
|
| tûrebûn |
توورەبوون |
xeyidîn, silikîn, zîz bûn, sil bûn
|
| tûreke |
توورەکە |
tûr, çewal, tûrik, torbe
|
| -u- |
-و- |
di nava peyvê de pirrî caran li şûna -i- ya kurmancî: dukan dikan, dunya dinya
|
| umêd |
ومێد |
hêvî, daxwaz, umêd, awat, hîvî
|
| unîşk |
ونیشک |
nîvişk, rûn
|
| -û |
-وو |
-î (paşpirtikek bo çêkirina rengdêran ji raweyê dema borî ya sade ya lêkerên gerneguhêz): kewtû ketî, mirdû mirî
|
| ûk |
ووک |
gewrî, hefk
|
| têbînî |
تێبینی |
: Di soranî de kêm car peyv bi herfa V dest pê dikin. Yên ku bi V dest pê dikin ji kurmancî yan jî ji zimanekî biyanî hatine deynkirin. Bi giştî li şûna wan hin peyvên din yên soranî hene.
|
| vaç |
ڤاچ |
bn herêm, dever
|
| vajî |
ڤاژی |
berevajî, vajî
|
| vala |
ڤالا |
vala, xalî, vale
|
| varê, |
ڤارێ, |
varî varê, veder, dûr, ne li ber rê
|
| vejen |
ڤەژەن |
vejen, enerjî, entensîte
|
| vêra |
ڤێرا |
pê re, vê re, li gel
|
| ving, |
ڤنگ, |
vinge, vingehûr ving, vingeving
|
| vir, |
ڤر, |
virevir virr, virrevirr, dengê virrevirr
|
| vîze |
ڤیزە |
vîze, vîza, destûra derbasbûna welatekî biyanî
|
| w |
و |
1) Hema-hema herdem ciyê 'v' ya kurmancî digire, wek: aw av, naw nav, bawk bav. 2) Di gelek biwaran de ciyê 'h' ya kurmancî digire, wek: wirç hirç, wişk hişk, ziwa zuha. 3) Di gelek waran de ciyê 'y' ya kurmancî digire, wek: bûwe bûye, kirdûwe kiriye.
|
| wa |
وا |
(1) wisan, wilo, wer; wiha, hosa, usa;; (2) wa! ev çi ye! çawan!
|
| wate |
واتە |
1) ango, anku 2) wate, mane, me'ne
|
| watewat |
واتەوات |
galgal, galegot, behs û xeberên bê bingehên xurt
|
| waz |
واز |
lê hênan dest jê berdan, dev jê berdan, bes kirin, êdî nekirin
|
| -we |
-وە |
(1) -ye: bûwe bûye, çûwe çûye, dîwe dîtiye;; (2) ve-: bikewe vebike, veke
|
| wek, |
وەک, |
weku wek, mîna, şibî, nola, fena
|
| wekyekî |
وەکیەکی |
wekhevî, yeksanî, wekyekî
|
| welam |
وەلام |
bersiv, cab, cewab
|
| westan |
وەستان |
rawestîn, sekinîn; xwe ragirtin
|
| westandin |
وەستاندن |
rawestandin
|
| -wê- |
-وێ- |
1) -xwaz-, -vê-: Nayewê Wî nevê, Ew naxwaze
|
| wilax |
ولاخ |
dewar, hesp
|
| -wim |
-وم |
-me: bûwim bûme, çûwim çûme, helsawim rabûme
|
| win |
ون |
hinda, wenda, berze, nediyar
|
| winda |
وندا |
hinda, wenda, berze, nediyar
|
| wirç |
ورچ |
hirç
|
| wişk |
وشک |
hişk
|
| wişyar |
وشیار |
hişyar
|
| wişyarî |
وشیاری |
hişyarî
|
| witar |
وتار |
gotar; nivîsar
|
| witin |
وتن |
gotin
|
| witûwêj |
وتوووێژ |
gotûbêj, giftûgo, suhbet
|
| wîst |
ویست |
vîn, îrade
|
| wîstin |
ویستن |
xwestin, viyan
|
| -wît |
-ویت |
-yî: (to) bûwît (tu) bûyî, (to) çûwît (tu) çûyî, (to) helsawît (tu) rabûyî
|
| -wt, |
[[]] |
-wt- Pirrî caran cihê -ft, -vt- ya kurmancî digire: hewt heft, kewtin keftin, ketin, zewt zeft, rewt reft, azîne, metod
|
| xak |
خاک |
ax
|
| xal |
خال |
1) xal, birayê dayikê 2) xal, niqte, rawestek
|
| xanewade |
خانەوادە |
malbat
|
| xanû |
خانوو |
xanî
|
| xatû, |
خاتوو, |
xatûn xatûn; xanim
|
| xawen |
خاوەن |
xwedî, xwedan, xwidan
|
| xawên |
خاوێن |
paqij, bijûn, pak
|
| xecalet |
خەجالەت |
şermezarî, rûreşî
|
| xedr |
خەدر |
neheqî, xedr
|
| xende |
خەندە |
bişir, bişkurr, girnij, kenê bin lêvan
|
| xerîk |
خەریک |
1) mijûl 2) hema, hema-hema: Xerîb bû be ser bikewê Hema dê bi ser biketa, Kêm mabû ku dê bi ser biketa
|
| xo |
خۆ |
1) xwe 2) nê, manê, jixwe, nexwe, naxwe, erê: Xo dezanim xetay tu niye Nê dizanim ne xetaya / çewtiya / xeletiya te ye.
|
| xo-, |
خۆ-, |
-xo-, -xo Pirrî caran cihê xwe-, -xwe-, -xwe ya kurmancî digire: xoş xweş, xozga xwezî, xolemêş xwelî
|
| xolemêş |
خۆلەمێش |
xwelî
|
| xom |
خۆم |
(min bi) xwe
|
| xoman |
خۆمان |
(em bi) xwe
|
| xoş |
خۆش |
xweş
|
| xoşewîst |
خۆشەویست |
xweşdivî, xweşviyayî, ezîz, berdilî
|
| xot |
خۆت |
(tu bi) xwe
|
| xotan |
خۆتان |
(hûn bi) xwe
|
| xoy |
خۆی |
(yekhejmar: ew bi) xwe
|
| xoyan |
خۆیان |
(pirrhejmar: ew bi) xwe
|
| xoyş |
خۆیش |
wê / wî bi xwe jî
|
| xozga, |
خۆزگا, |
xozge xwezî, keşke, xozî
|
| xur |
خور |
roj, tav
|
| xuşk |
خوشک |
xwişk, xweh, xweng
|
| xwa |
خوا |
Xwedê, Yezdan: Xwa hafîz! Xwedê li gel te/we! Bi xatirê we!
|
| xwalêxoşbû |
خوالێخۆشبوو |
xwedêjêrazî, biheştî, rehmetî
|
| xwardin |
خواردن |
xwarin
|
| xwardinewe |
خواردنەوە |
vexwarin, noşîn, noştin, noş kirin
|
| xwastin |
خواستن |
xwestin, xwastin
|
| xwedawend |
خوەداوەند |
xweda, xwedawend, xwedok
|
| xwên |
خوێن |
xwîn
|
| xwêndin |
خوێندن |
xwendin
|
| xwêner |
خوێنەر |
xwendevan
|
| xwênewar |
خوێنەوار |
xwendewar
|
| xwar |
خوار |
xwar; xwehr
|
| xwazyar |
خوازیار |
dilxwaz, a/ê dixwaze, xwazyar
|
| xwirewîşt |
خورەویشت |
tevger, rabûn-û-rûniştin
|
| -y |
-ی |
1) -ya, -yê: rojnamey rojane rojnameya rojane; mamostey kurdî mamosteyê kurdî;; 2) wî, a wî, ê wî, ya wî, yê wî; wê, a wê, ê wê, ya wê, yê wê: malekey mala wî / wê; dengekey dengê wê / wî
|
| ya |
یا |
yan, an
|
| yad |
یاد |
bîranîn, yad
|
| -yan |
-یان |
wan, a wan, ê wan, ya wan, yê wan: malyan mala wan; dengyan dengê wan; zorbeyan pirraniya wan
|
| yanê |
یانێ |
ango, anku, yanî, yanê, ye'nî
|
| yarmetî |
یارمەتی |
alîkarî, harîkarî, arîkarî, harî, arî
|
| yasa |
یاسا |
qanûn, zagon, yasa
|
| yasayî |
یاسایی |
qanûnî, zagonî, yasayî
|
| yaxud |
یاخود |
yan, an, yan jî, an jî
|
| -yeha |
-یەها |
: deyeha bi dehan
|
| yek |
یەک |
yek, êk (jimare 1)
|
| yektir |
یەکتر |
hev, hevdu, êkûdu
|
| yekgirtû |
یەکگرتوو |
hevgirtî, yekgirtî
|
| yekî |
یەکی |
tir yek din, yek dî
|
| -yn |
-ین |
paşqertafek e carinan şûna "em ...in" digire: ebeyn em dibin, edeyn em didin, ekeyn em dikin
|
| -yne |
-ینە |
-no, -yno, gelî …yan: birayne birano, birayno, gelî birayan
|
| zanîn |
زانین |
zanîn
|
| zanînpê |
زانینپێ |
pê hesîn, hay jê bûn, aga jê bûn, xeber jê standin
|
| zanko |
زانکۆ |
zanîngeh, zanko, unîversîte
|
| zawa |
زاوا |
zava
|
| zehmet |
زەهمەت |
dijwar, zehmet, çetîn
|
| zemawend |
زەماوەند |
dawet, dîlan, zemawend, seremoniya / mihricana / rîtuela / cejna / şahiya zewicandina jin û mêran
|
| zeq |
زەق |
zîq, ziq, rik, biloq
|
| zeqzeq |
زەقزەق |
rik û rik: Hemûyan zeq zeq seyryan dekirdim Hemûyan rik û rik li min dinerî.
|
| zerd |
زەرد |
zer
|
| zerdelo |
زەردەلۆ |
zerole
|
| zewî |
زەوی |
zevî; zemîn, erd, dinya
|
| zewînasî |
زەویناسی |
erdnasî, zemînnasî, coxrafya
|
| zincîreşax |
زنجیرەشاخ |
rêzeçiya, zincîreçiya
|
| zirîze |
زریزە |
zincîr
|
| ziwa |
زوا |
zuha, ziwa
|
| ziwêr |
زوێر |
zivêr, aciz, nerehet, sil, xeyidî
|
| ziyad |
زیاد |
zêde
|
| ziyatir |
زیاتر |
zêdetir, pirrtir, bêhtir, pitir, zehftir
|
| zor |
زۆر |
pirr, gelek, mişe, zaf, zehf
|
| zorbe |
زۆربە |
bi pirrî, pirranî, pirraniya ...
|
| zorîne |
زۆرینە |
pirranî
|
