awêne

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /ɑːweːˈnɛ/
• Kîtekirin: a‧wê‧ne

Navdêr

Tewandina awêne
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	awêne	awêne
Îzafe	awêneya awêna	awêneyên awênên
Çemandî	awêneyê awênê	awêneyan awênan
Nîşandera çemandî	wê awêneyê wê awênê	wan awêneyan wan awênan
Bangkirin	awêneyê awênê	awêneyino awênino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	awêneyek awênek	awêneyin awênin
Îzafe	awêneyeke awêneke	awêneyine awênine
Çemandî	awêneyekê awênekê	awêneyinan awêninan

Awênek

awêne m

1. Cama ku mirov xwe tê re dibîne.

   Hevmane: eyne, mirêk, qotîk, xodîk

   • Ji ser qenepê rabûm, derbasî lavaboyê bûm, dest û serçavên xwe şuştin. Serê xwe bilind kir, min li awêneyê nihêrî. — (2016, Mihemed Şarman, Pirça Winda, Avesta, çapa 2an, r. 79, ISBN 978-605-5585-41-9)
   • Dema tu dihatî ser hemdê xwe, awêne dihat bîra te, te dixwest rûyê xwe bibînî. Wê xerîbê, wê nasê! Lê tu wisa bêmecal bûy ku te nekarî bêjî ka awêneyek bidin ber rûyê min lê tu karibûyayî jî te yê ji şerman negota, tu wek miriyan bûy û te awêne dixwest, meraqa çav û birûyan, lêv û pozî dikir. — (2020, Mizgîn Ronak, Xerîbiya awêneyê [arşîv], xwebun.org)
   • Çûm ber awêneyê, min li rûyê xwe nihêrî, lê min sûretê di awêneyê de nasnekir; tiştekî ecêb î xofdar bû. — (2014, Sadiq Hidayet, Bûmê Kor, Na Yayınları, r. 80, ISBN 9786056392658)
2. (mecazî) Rewşa ku li ber çavên hemû kesan diqewime.

   Hevmane: eşkere, elenî, numa, pas

   • Windayên me awêneya pergalê ne. Her çiqas nexwazin vê awêneyê bibînin jî lê em li vir in. Duh salvegera qetilkirina bavê min bû. Me bavê min di salvegera 26’emîn de bi bîr neanî. Çimkî em vê mirinê qebûl nakin. — (07.12.2019, ‘Windayên me awêneya pergalê ye’ [arşîv], e-rojname.com)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ئاوێنە
• kurdî-krîlî: аԝенә

Herwiha

• awîne

Jê

• awêneyî

Bide ber

• wêne

Etîmolojî

Hevreha din ya kurmancî eyne, soranî ئاوێنه (awêne), farisî آیینه (ayîne/ayînê), farisiya navîn *adênek, avestayî evi-deyenek ji evi- (pê, bi) + dey-, dî- (dîtin), hemû ji zimanên îranî. Wek ayna ketiye tirkî. Ji eynî rehî: wêne.

Werger

Cama ku mirov xwe tê re dibîne. (1)

• Almanî: klar → de, Spiegel → de m, Speigel
• Çekî: zrcadlo → cs
• Çînî: 镜子 (jìngzi)
• Danmarkî: spejl → da
• Erebî: مرآة → ar (mirae)
• Esperantoyî: spegulo → eo
• Farisî: آينه → fa (ayne), ایینه, آیینه → fa, آئینه → fa, آینه → fa
• Ferî: spegil
• Fînî: peili → fi, kuvastin → fi
• Fransî: miroir → fr, glace → fr
• Frîsî: spegel
• Hindî: दर्पण → hi (darpaṇa), शीषा (śisā)
• Holendî: speigel, spiegel → nl
• Îngilîzî: mirror → en, looking-glass → en, reflector → en, ^?looking glass → en
• Îtalî: specchio → it
• Îzlendî: spegill → is
• Japonî: 鏡 → ja (かがみ, kagami (kagami), kyoko (kyoko))
• Katalanî: mirall → ca, espill → ca
• Koreyî: 거울 → ko (geoul)
• Mayayiya yukatekî: neen
• Norwecî: speil → no
• Papyamentoyî: spil
• Portugalî: espelho → pt
• Rusî: зеркало → ru (zérkalo)
• Sanskrîtî: दर्पण → sa (darpaṇa)
• Spanî: espejo → es
• Swahîlî: kioo → sw
• Swêdî: spegel → sv
• Tirkî: ayna → tr

Rewşa ku li ber çavên hemû kesan diqewime. (2)