dûman
Kurdî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
[biguhêre]
Zayenda mê ya binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | dûman | dûman | ||
Îzafe | dûmana | dûmanên | ||
Çemandî | dûmanê | dûmanan | ||
Nîşandera çemandî | wê dûmanê | wan dûmanan | ||
Bangkirin | dûmanê | dûmanino | ||
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | dûmanek | dûmanin | ||
Îzafe | dûmaneke | dûmanine | ||
Çemandî | dûmanekê | dûmaninan |

dûman mê
Bi alfabeyên din[biguhêre]
- kurdî-erebî: دوومان
Herwiha[biguhêre]
Jê[biguhêre]
- bêdûman
- bêdûmanî
- bêdûmanîtî
- bêdûmantî
- bidûman
- bidûmanî
- bidûmanîtî
- bidûmantî
- dûmandar
- dûmandarî
- dûmandarîtî
- dûmandartî
- dûmander
- dûmanderî
- dûmanderîtî
- dûmandertî
- dûmandêr
- dûmandêrî
- dûmandêrîtî
- dûmandêrtî
- dûmanî
- dûmanker
- (Lêker) dûman kirin
- (Lêker) dûman girtin
- (Navdêr) dûmankirin
- (Navdêr) dûmangirtin
- (Rengdêr) dûmankirî
Etîmolojî[biguhêre]
Ji tirkî duman ji tirkiya kevn tuman ku belkî herwiha serekaniya peyva tem ya soranî be jî ku van salan bi rêya nivîsînê ketiye kurmancî jî. Dûman tenê di kurdî de li deverên nêzîkî tirkî heye, di zaravayên din yên kurdî yan zimanên din yên îranî de peyda nabe. Tevî ku "dû-" wek ji "dû" (dûkêl) be jî, ne ji wê ye ji ber ku peyva "duman" di piraniya zimanên tirkî de heye: azerî, tirkmenistanî, gagawzî... [çavkanî hewce ye] .
Dûman, dûkêl, dûxan, ji proto-hindûewropî *dʰuh₂- (“dû kirin, dûman kirin”) > *dʰuh₂mós (“dû, dûkêl, dûman, dûxan”), hevreha dunman ("ewr") ya avestayî, धूम (dhūmá) ya sanskrîtî ye.
proto-hindûewropî: * dheu- ("fûrîn, hilfûrîn, wek dûkêlî bilind bûn") > * dʰuh₂mós ("dû, dûkêl, dûman, dûxan")
Çavkanî: Horn p.129, Watkins p.19, Etymonline | Pokorny: 261 - 267. Çavkanîya Kurdî: [1] Çavkanîya Inglîzî: [2]
Werger[biguhêre]
- Almanî: Rauch → de m, Qualm → de m, Sprit → de m, Schwüle → de
- Erebî: دُخَان (duxan), ضباب → ar
- Farisî: دود (dûd), مه → fa, میغ → fa, دود آتش → fa, غبار غلیظ → fa
- Fînî: savu → fi
- Fransî: fumée → fr m
- Holendî: [Peyv?]tpos
- Inglîzî: fumes → en, smoke → en, fog → en, capno- → en
- Îtalî: fumo → it m
- Rusî: дым → ru (dym)
- Spanî: humo → es m
- Swêdî: rök (-en, -ar → sv, -arna) → sv
- Tirkî: duman → tr, tozuntu → tr, katarakt → tr