Ji Wîkîferhengê

Kurmancî[biguhêre]

Bilêvkirin[biguhêre]

Navdêr 1[biguhêre]

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş Yekjimar Pirjimar
Navkî
Îzafe yên
Çemandî yan
Nîşandera çemandî wan yan
Bangkirin yo yino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş Yekjimar Pirjimar
Navkî yek yin
Îzafe yekî yine
Çemandî yekî yinan

nêr

  1. Dûkêl, dûman, dûxan, moran,
    toza yan bayê gewr yê ku ji agirî hildikeve.

Etîmolojî[biguhêre]

dû, dûkêl, dûman, dûxan, ji proto-hindûewropî *dʰuh₂- (dû kirin, dûman kirin) > *dʰuh₂mós (dû, dûkêl, dûman, dûxan), hevreha dûn ya zazakî, دود(dûd) ya farisî, dûd ya parsî, dût ya pehlewî û belûçî, dunmen ("ewr") ya avestayî, धूम (dhūmá) ya sanskrîtî, дым (dim) ya rusî, dūmas ya lîtwanî, θυμός (thymós: can, ruh, hiş) ya yûnaniya kevn, fūmus ya latînî (> fumée ya fransî, fumo ya îtalî, humo ya spanî)...

proto-hindûewropî: * dheu- ("fûrîn, hilfûrîn, wek dûkêlî bilind bûn") > * dʰuh₂mós ("dû, dûkêl, dûman, dûxan")

avestayî: dunman- ("ewr")
pehlewî: dût ("dû, dûkêl, dûman")
partî: dûd ("dû, dûkêl, dûman")
farisî: dūd ("dû, dûkêl, dûman")
belûçî: dût ("dû, dûkêl, dûman") alfabeya arî
kurmancî: ("dû, dûkêl, dûman")
zazakî: dûn ("dû, dûkêl, dûman")
sanskrîtî: dhūmā- ("dû, dûkêl, dûman")
yûnanî: thumos ("can, giyan, ruh")
latînî: fumus ("dû, dûkêl, dûman") ...

Çavkanî: Horn p.129, Watkins p.19, Etymonline | Pokorny: 261 - 267

Werger[biguhêre]

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 2[biguhêre]

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş Yekjimar Pirjimar
Navkî
Îzafe ya yên
Çemandî yan
Nîşandera çemandî wan yan
Bangkirin yino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş Yekjimar Pirjimar
Navkî yek yin
Îzafe yeke yine
Çemandî yekê yinan

  1. dûvik, kilik, kurî, terrî, doçik, dêl (2), kilk, kurîk, terrîk

Etîmolojî[biguhêre]

Ji proto-îranî *dume-, hevreha avestayî, dume-, farisî دم(dum), دنب(dunb), soranî {{g|ckb|دووگ|tr=dûg.

Werger[biguhêre]

Hoker[biguhêre]

  1. Pey, dûv, piştî kesekê/î yan tiştekê/î bi heman ve.
    Ez li wî çûm.Piştî ku ew çû, min jî da ser wê rê û çûm.

Herwiha[biguhêre]

[biguhêre]

Etîmolojî[biguhêre]

Ji zimanên îranî, bi avestayî dume bû, binêre dûv.

Werger[biguhêre]

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Hejmar[biguhêre]

  1. (hejmara 2) Baştir: du

Soranî[biguhêre]

Hoker[biguhêre]

  1. Du.

Zazakî[biguhêre]

Navdêr[biguhêre]

  1. Dû, dûman.