dû
Kurmancî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
[biguhêre]
Zayenda nêr a binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | dû | dû | ||
Îzafe | dûyê | dûyên | ||
Çemandî | dûyî | dûyan | ||
Nîşandera çemandî | wî dûyî | wan dûyan | ||
Bangkirin | dûyo | dûyino | ||
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | dûyek | dûyin | ||
Îzafe | dûyekî | dûyine | ||
Çemandî | dûyekî | dûyinan |

dû nêr
Etîmolojî[biguhêre]
dû, dûkêl, dûman, dûxan, ji proto-hindûewropî *dʰuh₂- (“dû kirin, dûman kirin”) > *dʰuh₂mós (“dû, dûkêl, dûman, dûxan”), hevreha dûn ya zazakî, دود (dûd) ya farisî, dûd ya parsî, dût ya pehlewî û belûçî, dunmen ("ewr") ya avestayî, धूम (dhūmá) ya sanskrîtî, дым (dim) ya rusî, dūmas ya lîtwanî, θυμός (thymós: can, ruh, hiş) ya yûnaniya kevn, fūmus ya latînî (> fumée ya fransî, fumo ya îtalî, humo ya spanî)...
proto-hindûewropî: * dheu- ("fûrîn, hilfûrîn, wek dûkêlî bilind bûn") > * dʰuh₂mós ("dû, dûkêl, dûman, dûxan")
- sanskrîtî: dhūmā- ("dû, dûkêl, dûman")
- yûnanî: thumos ("can, giyan, ruh")
- latînî: fumus ("dû, dûkêl, dûman") ...
Çavkanî: Horn p.129, Watkins p.19, Etymonline | Pokorny: 261 - 267
Werger[biguhêre]
- Afrîkansî: rook → af
- Albanî: tym → sq
- Alêwîtî: hwax̂ → ale
- Almanî: Rauch → de, ?Dunst → de m, ?Qualm → de m
- Inglîzî: smoke → en, ?capno- → en, ?fume → en
- Erebî: دخان → ar (duhân), ?خلف → ar
- Ermenî: ծուխ → hy (cux), մուխ → hy (mux)
- Azerî: tüstü → az
- Baskî: ke → eu
- Bretonî: moged → br
- Bulgarî: дим → bg (dim), пушек → bg (pouchek)
- Katalanî: fum → ca mê
- Çînî: 煙 → zh, 烟 → zh (yān)
- Koreyî: 연기 → ko (yeon-gi)
- Sirboxirwatî: dim → sh
- Danmarkî: røg → da
- Spanî: humo → es mê
- Esperantoyî: fumo → eo
- Estonî: suits → et
- Ferî: roykur → fo, glaða → fo
- Fînî: savu → fi
- Fransî: fumée
- Frîsî: reek → fy
- Weylsî: mwg → cy
- Gurcî: ბოლი → ka (boli), კვამლი → ka (ḳvamli)
- Yûnanî: καπνός → el (kapnós) mê
- Guwaranî: timbo → gn
- Îbranî: עשן → he (ashan)
- Mecarî: füst → hu
- Îdoyî: fumuro → io
- Indonezî: asap → id, awan → id
- Înterlîngua: fumo → ia
- Îzlendî: reykur → is
- Îtalî: fumo → it mê
- Japonî: 煙 → ja (kemuri)
- Latînî: fumus → la
- Latviyayî: dūmi → lv
- Lîtwanî: dūmas → lt
- Malezî: asap → ms
- Maltayî: duħħan → mt
- Mayayiya yukatekî: buts’
- Holendî: rook → nl mê, walm → nl mê, damp → nl
- Norwecî: røyk → no
- Oksîtanî: fum → oc
- Papyamentoyî: huma → pap
- Farisî: دود → fa, ?پشت سر → fa, ?دمه → fa, ?عقب → fa
- Polonî: dym → pl
- Portugalî: fumo → pt, fumaça → pt
- Romanyayî: fum → ro
- Rusî: дым → ru (dym)
- Sirboxirwatî: дим → sh (dim)
- Slovakî: dym → sk
- Slovenî: dim → sl
- Sirananî: smoko → srn
- Swêdî: rök → sv
- Swahîlî: moshi → sw
- Tagalogî: úsok → tl
- Çekî: dým → cs
- Tayî: ควัน → th (kwan)
- Tupînambayî: timbora
- Tirkî: sis → tr, duman → tr, ?arka → tr, ?art → tr, ?belâ → tr, ?göz gözü görmemek → tr, ?peş → tr, ?sonra → tr, ?tütün → tr, ?yaban pancarı → tr
- Ûkraynî: дим → uk (dym)
- Viyetnamî: khói → vi
- Zuluyî: inthuthu → zu
[biguhêre]
Zayenda mê ya binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | dû | dû | ||
Îzafe | dûya | dûyên | ||
Çemandî | dûyê | dûyan | ||
Nîşandera çemandî | wê dûyê | wan dûyan | ||
Bangkirin | dûyê | dûyino | ||
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | dûyek | dûyin | ||
Îzafe | dûyeke | dûyine | ||
Çemandî | dûyekê | dûyinan |
dû mê
Etîmolojî[biguhêre]
Ji proto-îranî *dume-, hevreha avestayî, dume-, farisî دم (dum), دنب (dunb), soranî دووگ (dûg) (dûg)
Werger[biguhêre]
Hoker[biguhêre]
dû
- Pey, dûv, piştî kesekê/î yan tiştekê/î bi heman rê ve.
- Ez li dû wî çûm. (Piştî ku ew çû, min jî da ser wê rê û çûm.)
Herwiha[biguhêre]
Jê[biguhêre]
Etîmolojî[biguhêre]
Ji zimanên îranî, bi avestayî dume bû, binêre dûv.
Werger[biguhêre]
Hejmar[biguhêre]
dû
- (hejmara 2) Baştir: du
Soranî[biguhêre]
Hoker[biguhêre]
dû
- Du.
Zazakî[biguhêre]
[biguhêre]
dû
- Dû, dûman.
- Kurdî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurdî
- Navdêr bi kurdî
- Navdêrên nêr bi kurdî
- Peyvên kurdî yên mîrasmayî ji proto-hindûewropî
- Peyvên kurdî ji proto-hindûewropî
- Peyvên kurdî ji proto-îranî
- Kontrola wergerê
- Navdêrên mê bi kurdî
- Hoker bi kurdî
- Peyvên kurdî ji zimanên îranî
- Hejmar bi kurdî
- Soranî
- Hoker bi soranî
- Zazakî
- Navdêr bi zazakî