lîstik
Navdêr
[biguhêre]Zayenda mê ya binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | lîstik | lîstik |
Îzafe | lîstika | lîstikên |
Çemandî | lîstikê | lîstikan |
Nîşandera çemandî | wê lîstikê | wan lîstikan |
Bangkirin | lîstikê | lîstikino |
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | lîstikek | lîstikin |
Îzafe | lîstikeke | lîstikine |
Çemandî | lîstikekê | lîstikinan |
lîstik mê
- tişta/ê bo xweşiyê tê kirin
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- tişta ku pê dileyîzin.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- tişta/ê ne jidil anku cidî
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Ji wêjeya klasîk
[biguhêre]- Dinê mehd e û mehlok e
Weku lebe û leyzok e
Çi zanin tifl û zarok e — (Feqiyê Teyran, )
Herwiha
[biguhêre]Hevmane
[biguhêre]Bide ber
[biguhêre]Bikaranîn
[biguhêre]Lêkera wê bi giştî lîstin e (bi devokî: leyîstin, lehîstin, leyizîn). Rehê dema niha û ya bê -lîz- e: Ez di-lîz-im, tu di-lîz-î, ew dilîze (devokî dîsa: -leyîz- yan -lehîz-). Wek navdêr bi maneya "game" yan îngilîzî, "لعب" (le'b) ya erebî, "oyun" ya tirkî û "بازی" (bazî) ya farisî herî zêde di zimanê nivîskî de lîstik (kêmtir: leyistik, lîsk, leyizok) tên bikaranîn. LÎSTOK carinan bi heman maneyê û hin car jî bi maneya pêlîstok anku amûrên ku mirov (bi taybetî zarok) pê dilîzin hatiye xebitandin (ing. "toy", tirkî "oyuncak", farisî "بازیچه" (bazîçe) û erebî "لعبة" (lu'be).
Herwiha bi taybetî li Başûrê Kurdistanê peyva "yarî" bi maneya "lîstik", "yarîk" bi maneya "pêlîstok" û "yarî kirin" wek sînonîma "lîstin"ê tên bikaranîn. Ew ji peyva "yar" in ku berê ji bilî maneya "dilber, berdilî, destgirtî, evîndar" herwiha maneya "heval" jî dida anku "yarî": tiştên ku heval bi hev re dikin.
Di peyvên hevdanî/hevedudanî de carinan "-bazî" ya ji farisî tê xebitandin lê bi giştî ne bi maneya lîstinê zarokan: cambazî, şûrbazî, rimbazî, sihirbazî...
Di kurdî de herwiha paşgira "-anê" bi maneya "lîstik"ê tê bikaranîn: "bûkokanê" (lîstika bi bûkokan anku bûkên lastîkî), tebelanê (lîstika bi tebelan anku gogên mermerî), "şûranê" (lîstika bi şûran)...
Lîstik û lîstin dikarin hem bo xwemijûlkirinên zarokan û hem jî spor û werzişê jî werin bikaranîn. Lê baştir e ku ew bo berhemên tiyatroyê û sînemayê neyên xebitandin. Bo van "şano, piyes" bikêrhatîtir in.
Jê
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Werger
[biguhêre]- Albanî: lojë → sq
- Almanî: Spiel → de nêtar, Aufführung → de mê, ?List → de nêr, Bühnenwerk → de şano, Bühnenstück → de, Theaterstück → de
- Bretonî: c'hoari → br
- Çekî: hra → cs
- Çînî: 游戏 → zh (yóuxì)
- Danmarkî: leg → da, spil → da
- Erebî: لعبة → ar
- Ermenî: խաղ → hy (xał)
- Esperantoyî: ludo → eo
- Estonî: mängu → et, näidend → ee şano
- Farisî: بازی → fa (bazî), بازیچه → fa, بازی → fa, لعب → fa, بازی → fa, رقص → fa, اسباب بازی → fa
- Ferî: spæl → fo
- Fînî: peli → fi; leikki
- Fransî: jeu → fr
- Frîsî: boartsjen → fy
- Gaelîka skotî: gaim → gd
- Gurcî: თამაში → ka (tamaši)
- Holendî: spel → nl, toneelstuk → nl şano
- Îbranî: משחק → he
- Îdoyî: ludo → io
- Îngilîzî: play → en; game → en, diversion → en, match → en, toy → en, ?frolic → en, ?frisky → en, ?playful → en, ?sportive → en, ?jape → en, ?shaw → en
- Înuîtî: ᐄᒐᑕᐃᕕᑦᓴᐃᑦ → iu (iigataivitsait)
- Îrlendî: cluiche → ga
- Îtalî: giuoco → it nêr, gioco → it nêr
- Îzlendî: spil → is
- Japonî: 遊び → ja (asobi)
- Katalanî: joc → ca
- Koreyî: 놀이 → ko (nori)
- Kornî: gwary → kw
- Malezî: permainan → ms
- Mecarî: játék → hu
- Norwecî: spill → no
- Norweciya bokmålî: lek → no
- Oksîtanî: jòc → oc nêr
- Papyamentoyî: wega → pap
- Polonî: gra → pl, zabawa → pl
- Portugalî: jogo → pt
- Rusî: пьеса → ru (pʹjesa) şano, игра → ru (igra)
- Samiya bakurî: speallu → se
- Slovakî: hra → sk mê
- Sonxayî: nzogga → ses
- Spanî: juego → es nêr
- Swahîlî: mchezo → sw
- Swêdî: lek → sv, spel → sv, teaterpjäs → svşano, teaterstycke → sv, drama → sv, skådespel → sv
- Tagalogî: larô → tl
- Tirkî: oyun → tr, oyuncak → tr, temaşa → tr, vido → tr
- Weylsî: chwarae → cy
- Yûnanî: παιχνίδι → el (paichnídi)
- Zimanê destan li Fransayê: jeu → fsl