tirs

 Binêre herwiha: tirş

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /tˤɪɾs/, طرس
• Deng (Êlih)^ⓘ
  • Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: tirs

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	tirs	tirs
Îzafe	tirsa	tirsên
Çemandî	tirsê	tirsan
Nîşandera çemandî	wê tirsê	wan tirsan
Bangkirin	tirsê	tirsino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	tirsek	tirsin
Îzafe	tirseke	tirsine
Çemandî	tirsekê	tirsinan

tirs mê, t-ya nerm, r-ya nerm

1. Hesta nexweş ya dikeve dilê mirovî dema bawer dike ku dê tiştek xirab biqewime.

   Hevmane: xof

   Dijmane: bistehî, cesaret, wêrekî

   • Hêdîka bi tirs ber bi pinpinîkê ve meşiya. — (Dara Hinarê, Yaşar Kemal, Weşanên Nûdem)
   • Mîr go »çi 'eceb bi min nekir pirs
     Ya ne qe nemaye wî ji min tirs«
     Go »ma tu nizanî ew kusan e — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ترس‎ (dengnasî: طرس)

Herwiha

• tiris

Jê

 

• bêtirs
• bêtirsî
• tirsandin
• tirsandî
• tirsenak
• tirsenakî
• tirshêz
• tirshêzî
• tirsnak
• tirsnakî
• tirsok
• tirsoke
• tirsokî
• tirsonek
• tirsonekî
• tirsîn
• tirsînek

Bide ber

 

• bive
• gef
• hereşe
• metirsî
• talûke
• tehdîd
• xeter

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *tres- (tirs, recifk), têkildarî avestayî tirise û terora ji latînî, partî tars. Cotrehê teror.

Werger

• Afrîkansî: vrees → af
• Albanî: frikë → sq m, druaj → sq
• Almanî: Angst → de m, Bange → de m, Schreck → de n, Furcht → de m

  Elmanîşî: Angscht m, Engschti m

• Amharî: ፍርሃት m (fərhat)
• Asamî: ভয় (bhoy)
• Astûrî: mieu → ast n
• Aymarayî: asxaraña
• Azerî: qorxu → az
• Baskî: herstura
• Başkîrî: ҡурҡыу (qurqïw)
• Batsbî: ჴერლʻომ (qerlʻom)
• Belarusî: страх n (strax), бая́знь m (bajáznʹ), бо́язнь m (bójaznʹ), бо́язь m (bójazʹ)
• Bengalî: ভয় → bn (bhôẏ), ডর → bn (ḍôr), ত্রাস → bn (traś)
• Bretonî: aon → br
• Bulgarî: страх → bg n (strah), боя́зън → bg m (bojázǎn), опасе́ние → bg nt (opasénie)
• Burmayî: ဘယာ → my (bha.ya)
• Cimbrî: dabòrte
• Çekî: strach → cs n, bázeň → cs m, obava → cs m
• Çerokî: ᎤᎾᏰᎯᏍᏗ (unayehisdi)
• Çînî:

  Mandarînî: 恐怖 → zh (kǒngbù)

  Kantonî: 恐懼 (hung² geoi⁶)

  Çîniya klasîk: 惧 (jù)

• Danmarkî: angst → da, frygt → da g
• Divehî: ބިރުވެރިކަމަކީ‎ (biruverikamakī)
• Endonezyayî: takut → id
• Erebî: خَوْف‎ → ar n (ḵawf), وَهَل‎ n (wahal)

  Erebiya misrî: خوف‎ n (ḵōf)

  Erebiya fasî: خوف‎ n (ḵəwf), خْلعة‎ m (ḵləʿa)

• Ermenî: վախ → hy (vax), երկյուղ → hy (erkyuł), ահ → hy (ah)
• Esperantoyî: timo → eo
• Estonî: hirm → et, kartus
• Extremaduranî: mieu
• Farisî: ترس‎ → fa (tars), بیم‎ → fa (bim), هراس‎ → fa (harâs), خوف‎ → fa (xowf)
• Ferî: ótti n, ræðsla m, angist m, bangilsi nt
• Fînî: pelko → fi, kammo → fi
• Fransiya kevn: peor m
• Fransî: peur → fr m, crainte → fr m
• Friyolî: pôre m, timôr
• Gaelîka skotî: eagal n, uabhas n, oillt m
• Galîsî: medo → gl n, receo n, temor → gl n
• Gotî: 𐌰𐌲𐌹𐍃 nt (agis), 𐍆𐌰𐌿𐍂𐌷𐍄𐌴𐌹 m (faurhtei)
• Gurcî: ზარი (zari), შიში (šiši)
• Hawayî: makaʻu
• Higaononî: haduk
• Hindî: डर → hi n (ḍar), भय → hi n (bhay), ख़ौफ़ n (xauf), खौफ → hi n (khauph), सहम → hi n (saham)
• Hîlîgaynonî: hadlok
• Hmongî: ntshai
• Holendî: angst → nl, vrees → nl m
• Îbranî: פָּחַד‎ → he n (pákhad)
• Îngilîziya kevn: eġe n
• Îngilîziya navîn: fer, ferd
• Îngilîzî: fear → en
• Înterlîngua: timor, pavor
• Îrlendî: eagla → ga m, scéin m
• Îstriyotî: tamur, pagura m
• Îtalî: paura → it m, timore → it n
• Îzlendî: hræðsla → is m, beygur → is n, ótti → is n
• Japonî: 恐れ → ja (おそれ, osore), 恐怖 → ja (きょうふ, kyōfu)
• Javayiya kevn: wĕdi
• Javayî: wedi → jv
• Kannadayî: ಭಯ → kn (bhaya), ಹೆದರಿಕೆ → kn (hedarike)
• Kaşûbî: strach n
• Katalanî: por → ca m, paüra → ca m, basarda → ca m, temor → ca n an m
• Kirgizî: коркунуч → ky (korkunuç), коркуу → ky (korkuu)
• Kîngalî: බය (baya)
• Komorî: fazaa 9, trisidzo
• Koreyî: 공포 → ko (gongpo), 겁 → ko (geop)
• Ladînoyî: espanto, ispantu, temor
• Latgalî: baime m, baile m
• Latînî: timor n, metus n, pavor n
• Latviyayî: bailes pj, bažas pj
• Lawsî: ຫວາດ (wāt), ຄວາມຢ້ານ → lo (khuām yān), ຄວາມກົວ (khuām kūa)
• Lîgûrî: poîa m, póia m
• Lîtwanî: baimė → lt m, bijojimas n
• Lombardî: pora m, pavura m
• Luksembûrgî: Angscht m, Fuercht m
• Makedonî: страв n (strav)
• Malayalamî: ഭയം → ml (bhayaṃ), പേടി → ml (pēṭi)
• Malezî: ketakutan → ms, takut → ms
• Maltayî: biża m
• Manksî: aggle n
• Maratî: भीती nt (bhītī)
• Mecarî: félelem → hu
• Misrî: (snḏ n), (snḏw n)
• Mîrandî: miedo n
• Mongolî: аймшиг → mn (ajmšig)
• Nanayî: нгэлэ-
• Nedersaksî: Furcht
• Nepalî: डर (ḍar), भय (bhaya), त्रास (trās)
• Norsiya kevn: ótti n, hræðsla m, uggr n
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: frykt → no m, redsel → no n, redsel → no n

• Oksîtaniya kevn: paor m
• Oksîtanî: paur → oc m
• Oriyayî: ଡର → or (ḍôrô)
• Oromoyî: sodaa
• Osetî: тас (tas)
• Oygurî: قورقۇش‎ (qorqush)
• Ozbekî: qoʻrquv → uz, doʻq → uz
• Papyamentoyî: miedu
• Peştûyî: ډار‎ → ps n
• Plodîşî: Forcht m
• Polabî: stroch n
• Polonî: strach → pl n, niepokój → pl n, bojaźń → pl m
• Portugalî: medo → pt n, temor → pt n, receio → pt n
• Qazaxî: қорқыныш (qorqynyş), үрей (ürei)
• Romancî: tema m
• Romanyayî: frică → ro m, teamă → ro m
• Rusî: страх → ru n (strax), боя́знь → ru m (bojáznʹ), опасе́ние → ru nt (opasénije)
• Rusînî: страх n (strax)
• Sanskrîtî: भय → sa nt (bhaya)
• Sardînî: timoria m
• Sebwanoyî: hadlok
• Sicîlî: paura → scn m, pagura → scn m
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: стра̑х n, бо̏ја̄зан m

  Latînî: strȃh → sh n, bȍjāzan → sh m

• Sîlhetî: ꠒꠞ (ḍor)
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: страхъ n (straxŭ), боꙗзнь m (bojaznĭ)

  Glagolîtîk: ⱄⱅⱃⰰⱈⱏ n (straxŭ)

• Slaviya rojavayî ya kevn: страхъ n (straxŭ)
• Slovakî: strach n, obava m
• Slovenî: strah → sl n, bojazen m
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: tšach n

  Sorbiya jorîn: trach n

• Spanî: miedo → es n, temor → es n, pavor → es n, pavura m
• Svanî: მაყალ (maq̇al)
• Swahîlî: woga → sw, hofu → sw
• Swêdî: skräck → sv, rädsla → sv g
• Şîngazîcayî: uhara
• Tacikî: тарс → tg (tars), ҳарос → tg (haros), ваҳм (vahm), хавф → tg (xavf)
• Tagalogî: takot
• Tamîlî: பயம் → ta (payam)
• Tayî: ความกลัว → th
• Telûgûyî: భయము → te (bhayamu)
• Teterî: курку (qurku)
• Tetûmî: ta'uk
• Tirkî: korku → tr
• Tirkmenî: gorky, heder
• Tîbetî: ཞེད་སྣང (zhed snang)
• Toxarî B: īwate, parskalñe
• Urdûyî: ڈر‎ n (ḍar), خوف‎ (xauf), بھی‎ n (bhay)
• Ûkraynî: страх → uk n (strax), боя́знь → uk m (bojáznʹ), ляк n (ljak)
• Viyetnamî: sự khiếp đảm, sự sợ hãi
• Volapûkî: dred → vo
• Walonî: paw → wa m, peu → wa m
• Weylsî: ofn → cy
• Ximêrî: សេចក្ដីខ្លាច (səchkdəy klaach)
• Yidîşî: שרעק‎ n an m (shrek), מורא‎ m (moyre)
• Yorubayî: ẹ̀rù
• Yûnanî: φόβος → el n (fóvos)

  Kevn: φόβος n (phóbos)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.