xewn

Kurdî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /xɛwn/
• Kîtekirin: xewn

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	xewn	xewn
Îzafe	xewna	xewnên
Çemandî	xewnê	xewnan
Nîşandera çemandî	wê xewnê	wan xewnan
Bangkirin	xewnê	xewnino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	xewnek	xewnin
Îzafe	xewneke	xewnine
Çemandî	xewnekê	xewninan

xewn mê

1. tiştên ku mirov di xewê de dibîne,
   tiştê mirov dibîne dema ku nivistî ye anku raketî ye anku razayî ye

   Min di xewna xwe de dît ku dibû şerr.

   • Di xewnê de ew di nava tixûb de bê heval mabû. — (Firat Cewerî, Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)
2. xeyal, daxwaz, hêvî

   Azadbûna Kurdistanê xewna me ya mezin e.

Ji wêjeya klasîk

• Suflewî înam û avêhtim zemîna zulmetê
  Lê ko hişyar im gelo yan xewn e min dîtî bi xwab
  Dêwê mel'ûn û munafiq ê Xudê rûreş kirî— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Herwiha

• xewin

Jê

• xewnane
• xewnbîn
• xewnbînî
• xewnî
• xewnok
• xewnokî
• xewn dîtin
• tiştek di xewnê (xewna xwe) de dîtin
• hatin xewnê (xewna kesekê/î)

Etîmolojî

Bi pehlewî xemn.

• proto-hindûewropî: *swep- ("nivistin, ketin xewê") > *swep-no- ("xew, xewn")

  proto-îranî:

avestayî: xvafna- ("xew, xewn")

pehlewî: xwamn- ("xew, xewn")

sogdî: ‘wbnw ("xew, xewn")

hotenî: hūna ("xew, xewn")

farisî: xvāb ("xew, xewn")

kurdî: xew, xewn

osetî: fun ("xew, xewn")

zazakî: hawn ("xew") ^{alfabeya arî}

sanskrîtî: svápna- ("xew, xewn")

yûnanî: hypnos ("xew")

latînî: somnus ("xew"), somnium ("xewn") ...

Çavkanî: Horn p.110, Watkins p.88, Etymonline | Pokorny: 1048 - 1049

Werger

• Bulgarî: блян → bg (bljan), сън → bg (sǎn)
• Erebî: الحلم‎ → ar, الرؤیا‎ → ar, المنام‎ → ar, ^?الطائف‎ → ar, ^?الطیف‎ → ar, ^?رؤیا‎ → ar
• Çekî: sen → cs
• Albanî: ëndërr → sq
• Almanî: Traum → de m, Träumerei → de, Vision → de m
• Esperantoyî: sonĝo → eo, revo → eo
• Farisî: خواب‎ → fa, رویا‎ → fa, رویا‎ → fa
• Ferî: dreymur → fo
• Fînî: uni → fi
• Fransî: rêve → fr
• Frîsî: dream → fy
• Holendî: droom → nl, dagdroom → nl, wensdroom → nl
• Mecarî: álom → hu, ábrándkép → hu
• Îdoyî: sonjo → io, revo → io
• Îbranî: חֲלום‎ → he
• Indonezî: impi → id, impian → id, mimpi → id
• Inglîzî: a dream → en, oneiro- → en
• Îtalî: sogno → it
• Îzlendî: draumur → is
• Japonî: 夢 → ja yume
• Katalanî: somni → ca
• Sirboxirwatî: san → sh
• Malezî: impian → ms, mimpi → ms
• Mayayiya yukatekî: wayak’
• Norwecî: drøm → no
• Papyamentoyî: soño → pap
• Polonî: sen → pl, marzenie → pl
• Portugalî: sonho → pt, devaneio → pt
• Romanyayî: vis → ro
• Rusî: сон → ru (son)
• Sirananî: dren → srn
• Slovenî: sanje → sl
• Spanî: sueño → es
• Swahîlî: ndoto → sw
• Swêdî: dröm → sv
• Tirkî: rüya → tr, düş → tr
• Yûnanî: όνειρο → el (óneiro)
• Yûnaniya kevn: ὄνειρος → grc (óneiros)