xaç

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /xɑːt͡ʃ/
• Kîtekirin: xaç

Navdêr

Tewandina xaç
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	xaç	xaç
Îzafe	xaça	xaçên
Çemandî	xaçê	xaçan
Nîşandera çemandî	wê xaçê	wan xaçan
Bangkirin	xaçê	xaçino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	xaçek	xaçin
Îzafe	xaçeke	xaçine
Çemandî	xaçekê	xaçinan

xaçek

xaç mê

1. (Mesîhî) Du darikên dirêjok yên ku yek jêr-û-jor û yên din jî rast-û-çep di ser hev re derbas dibin ku bi taybetî wek sembola filetiyê anku mesîhîtiyê tê nasîn.

   Hevmane: çarmix

   • *Păkiž xudē, păkiž zahm, pākiž vēmarg, kōy hātī xāčē iž kir ma, řahmatē ma. — (D.N. Mackenzie, The Language of the Medians ji Matenadaran MS 7117 (1430-1446) [arşîv], 1959)

     Pakij xodê, pakij zahm, pakij vêmarg, koy hat'î xaç'ê ij kir me, rehmet'ê me

2. Her tişta/ê ku dişibe wan darikan.
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: خاچ‎

Jê

• xaçandin
• xaçandî
• Xaça Sor
• xaçerê
• xaçî
• xaçparêz

Etîmolojî

Ji ermenî խաչ (xačʻ) ji ermeniya kevn խաչ (xačʻ), têkilî խէչ (xēčʻ, “çelak”) û խոչ (xočʻ, “gilç, darik”) ji proto-hindûewropî *khet- (“darik, gilç”). Hevreha farisî خاده‎ (xadê, “çelak”), soranî خاچ‎ (xaç), farisî خاچ‎ (xaç), tirkî haç, azerî xaç.

Bi zaravayên din

• Soranî: خاچ‎ → ckb (xaç)

Werger

sembola xiristiyanî (1)

• Almanî: Kreuz → de nt
• Azerî: xaç → az, səlib
• Bulgarî: разпя́тие → bg nt (razpjátie)
• Burmayî: လက်ဝါးကပ်တိုင် → my (lak-wa:kaptuing)
• Çerokî: ᏓᏓᎿᏩᏍᏛ (dadahnawasdv)
• Çînî:

  Mandarînî: 十字架 → zh (shízìjià)

• Danmarkî: korset → da nt
• Endonezyayî: salib → id
• Erebî: صَلِيب‎ (ṣalīb)
• Ermenî: խաչափայտ → hy (xačʻapʻayt)

  Ermeniya kevn: խաչափայտ (xačʻapʻayt)

• Farisî: صلیب‎ → fa (salib), چلیپا‎ → fa (čalipâ), خاج‎ → fa (xâj), خاچ‎ (xâč)
• Fînî: risti → fi, ristinpuu
• Fransî: croix → fr
• Gaelîka skotî: crois m
• Gurcî: ჯვარი → ka (ǯvari)
• Hindî: सलीब → hi m (salīb), क्रूस n (krūs)
• Holendî: kruis → nl nt
• Îdoyî: kruco → io
• Îngilîziya kevn: rōd → ang m
• Îngilîzî: cross → en
• Îtalî: croce → it
• Îzlendî: kross → is n
• Japonî: 十字架 → ja (jūjika)
• Kannadayî: ಶಿಲುಬೆ → kn (śilube)
• Kirgizî: айкаш → ky (aykaş)
• Koreyî: 십자가 → ko (sipjaga)
• Latînî: Crux → la m
• Latviyayî: krusts → lv nt
• Makedonî: распе́тие nt (raspétie)
• Malagasî: vokovoko → mg
• Malayalamî: കുരിശ് → ml (kuriśŭ)
• Malezî: salib → ms
• Mançûyî: ᡥᡳᠶᠠᡥᠠᠨ
  ᡨᡝᡥᡝ (hiyahan tehe)
• Maorî: Rīpeka
• Mecarî: kereszt → hu, feszület → hu
• Meruyî: mutharaba
• Nedersaksî: Krüüz nt
• Pîkardî: croé
• Polonî: krzyż → pl n
• Portugalî: cruz → pt
• Qazaxî: айқыш (aiqyş)
• Rusî: крест → ru n (krest), распя́тие → ru nt (raspjátije)
• Swahîlî: msalaba → sw
• Swêdî: korset → sv nt
• Şîngazîcayî: mswalaɓa 3
• Tamîlî: குறுக்கு → ta (kuṟukku), சிலுவை → ta (ciluvai)
• Tirkî: çarmıh → tr, haç → tr, salip → tr, istavroz → tr,
• Urdûyî: صلیب‎ m (salīb), سُولی‎ m (sūlī)
• Ûkraynî: розп'я́ття m (rozpʺjáttja)
• Viyetnamî: Thánh Giá
• Yupîkiya navendî: kelistaq
• Yûnanî: σταυρός → el n (stavrós)

  Kevn: σταυρός n (staurós)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara cross a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

her tiştê dişibe vê sembolê (2)