xêr
Here nagîvasyonê
Here lêgerînê
Kurdî[biguhêre]
[biguhêre]
| Zayenda mê ya binavkirî | ||||
|---|---|---|---|---|
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
| Navkî | xêr | xêr | ||
| Îzafe | xêra | xêrên | ||
| Çemandî | xêrê | xêran | ||
| Nîşandera çemandî | wê xêrê | wan xêran | ||
| Bangkirin | xêrê | xêrino | ||
| Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
| Navkî | xêrek | xêrin | ||
| Îzafe | xêreke | xêrine | ||
| Çemandî | xêrekê | xêrinan | ||
xêr mê
- Tişta/ê baş yê ku mirov bo kesekî dike yan dide kesekî bêyî ku bi xwe ti bedelekê jê werbigire.
- Ne guneh, (li gor hin dîn û olan) kirinên ku mirov dikare pê biçe biheştê û xwe ji dûjehê biparêze.
- baş, bikêr, bimifa
- peyamek xêrê
- Qe bila devê te ji xêrê vegere, çi ye tu qala mirina lêwik dikî! — (Firat Cewerî, Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)
- berhem, ber, deramet, dahat
- Ti xêr tê de nîne.
Bêxêr e.
- Tu xêrê mala xwe nebînî. — (Ahmet Öner, Di edebiyata Kurdî ya Gelêrî da di’a û nifir, Zanîngeha Wan Yûzûncû Yîlê Enstîtuya Zimanên Zindî Şaxa Makezanîsta Ziman û Çanda Kurdî Teza Lîsansa Bilind, 2017, r. 112)
- Ti xêr tê de nîne.
Ji wêjeya klasîk[biguhêre]
- Dîrhemek bêt serfê Mewlûda Nebî
Xêrekî mezin ji bo hasil dibî
Hem ji Şeyxan bû rîwayet ev xeber— (Mewlûda Kurdî ~1720, Mela Hesenê Bateyî)
Herwiha[biguhêre]
Bide ber[biguhêre]
Jê[biguhêre]
- bixêr
- bi xêr hatin
- bêxêr
- bêxêrtî
- bêxêrî
- bêxêrîtî
- Te xêr e
- xêrat
- (lêker) xêr dan
- (navdêr) xêrdan
- xêrdar
- xêrdarî
- xêrdarîtî
- xêrder
- xêrderî
- xêrderîtî
- xêrdêr
- xêrdêrî
- xêrdêrîtî
- xêr jê nedîtin
- xêrkar
- xêrkarî
- xêrkarîtî
- xêrker
- xêrkerî
- xêrkerîtî
- (navdêr) xêrkirin
- (lêker) xêr kirin
- xêrnedî
- xêr tê de nebûn
- xêr tê de neman
- xêrxwaz
- xêrxwazî
- xêrxwazîtî
- xêrî
Etîmolojî[biguhêre]
Ji erebî خَيْر (ḵayr), ji rehê خ ي ر (ḵ-y-r).
Werger[biguhêre]
- Afrîkansî: aalmoes → af
- Danmarkî: almisse → da
- Erebî: ?خير → ar, ?الثواب → ar
- Almanî: Bonus → de m, Almosen → de n, Begünstigung → de m, Gefälligkeit → de m, Gunst → de m, Wohltat → de
- Esperantoyî: almozo → eo
- Farisî: خوبی → fa, خیر → fa, نیکی → fa, بی مصرف → fa, بیکار → fa, خیر → fa, خیریه → fa, صدقه → fa, نیکی → fa, نیکی → fa
- Ferî: olmussa → fo
- Fînî: hyve → fi, hyväntekeväisyys → fi, almu → fi
- Fransî: vertu → fr, aumône → fr
- Frîsî: ielmis → fy, jefte → fy
- Holendî: aalmoes → nl
- Mecarî: alamizsna → hu
- Inglîzî: benefaction → en, alms → en, charity → en, handout → en, virtue → en, beneficence → en, blessing → en, dole → en, donation → en, philanthropy → en, philanthropic → en, ?chantry → en, ?eleemosynary → en
- Inglîziya kevn: ælmæsse → ang
- Îtalî: elemosina → it
- Katalanî: almoina → ca
- Malezî: derma → ms
- Papyamentoyî: limosna → pap
- Portugalî: esmola → pt
- Rusî: милостыня → ru (milostynja)
- Spanî: limosna → es
- Swêdî: allmosa → sv
- Tirkî: sadaka → tr, ak → tr, ecir → tr, hayır → tr, semere → tr, sevap → tr, ihsan → tr
2. ji bilî[biguhêre]
| Cureyê peyvê nehatiye dayîn: Alîkarî:Cureyên peyvan |
- (ji bilî) Binere: xeyr (1)
3. fûriyayî[biguhêre]
| Cureyê peyvê nehatiye dayîn: Alîkarî:Cureyên peyvan |
- (fûriyayî) Binere: xwêr