totik

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /toːˈtɪk/
• Kîtekirin: to·tik

Navdêr 1

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	totik	totik
Îzafe	totika	totikên
Çemandî	totikê	totikan
Nîşandera çemandî	wê totikê	wan totikan
Bangkirin	totikê	totikino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	totikek	totikin
Îzafe	totikeke	totikine
Çemandî	totikekê	totikinan

totik mê

1. Awayekî rûniştinê.

   Hevmane: totbûn, qelafîsk

   • Li axura bêdeng ko jê bîhneke giran a tirşokî dihat û însên jê hinekî saw digirt, ez jî bêdeng, li kêleka wî, li ser totikan, rûniştim... — (Mehmed Uzun, Hawara Dîcleyê 1, Weşanên Nefel, 2003)
   • Ez li ber çongê Melîkeyê li ser totikên xwe rûniştim. — (Ahmet Ümit (wergêr Rêşad Sorgul), Bazinê Nînattayê, Weşanên Mezopotamyayê, 2008, r. 113)
   • Dema rovî dît nêçir
     Zûka sûn kêr û sadir
     Rûnişt li ser totikan
     Li cem wana veket şêr — (Hawar, Roviyê Jîr, Osman Sebrî, hj. 29, 1941)
2. (Ûrmiye) Nanê tendûrê yê qulqulî.

   Hevmane: biskêt

   • Bi fîncana kaw îçke vedixwar,
     û axrîye jî totikê şîrin xwar. — (A. S. Pûşkîn (wergêr Casimê Celîl), Çîroka Masîgir û Masîya Zêrîn, Îstîtûta kurdzanîyê, Wien, 2012, r. 18)
   • Di kelê de gelek firne hebûn. Di van firneyan de, nanê sêlê, loşê tenûrê bokkan, totik, kiloç, kade, mirtoxe, şilik, bîşî û cureyên mayîn dipehtin. — (Ebubekir GÖREN, DI ROMANÊN EREBÊ ŞEMO DE FOLKLORA KURDÎ, Teza Lîsansa Bilind ya Zanîngeha Mardîn Artukluyê, mêrdîn, 2013, r. 77)
   • Piştî kar qîzên gihîştî diciviyan, totêkên şor dipehtin. Di mala Hesenê Pîrê da jî totika şor dipehtin. — (Sîma Semend, Xezal, Weşanên Nûdem, 1996, r. 40)
3. (riwek) Navê gîhayek e ku mêwa vê xir û pan e wek biskêt.

Etîmolojî

  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguherîne" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

awayekî rûniştinê (1)

• Inglîzî: squatting → en
• Fransî: accroupissement → fr
• Tirkî: çömelme → tr

biskêt (2)

• Farisî: بیسکویت‎ → fa
• Inglîzî: biscuit → en

navê gîhayek (3)

Navdêr 2

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	totik	totik
Îzafe	totikê	totikên
Çemandî	totikî	totikan
Nîşandera çemandî	wî totikî	wan totikan
Bangkirin	totiko	totikino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	totikek	totikin
Îzafe	totikekî	totikine
Çemandî	totikekî	totikinan

totik nêr

1. (Sirûc) aqil, mejî, hiş

   Totik di serê te tuneye kuro! Te çawa jê bawer kir û mala xwe xerab kir!

   • Lê gava ew cara yekemîn çav li Hyppolite, li lawê mêrê xwe, dikeve, hemû jiyana wê sorobinî hev dibe, hiş û totik di serî de namîne. — (Fawaz Husên: Ji edebiyata fransî Corneille û Racine, Kovara Nûdem, Hj. 21, 1997, r. 86)
   • Helbet li vir qala inyadeka bê totik nayê kirin! — (Umer Umîd: Jîr, Kovara Nûpelda, Hj.17/18, 2014, r.25)
2. (Qoser) ser
   • Serkundirê, totikvalayê mîna belayê ket pêsîra xelqê û bû sedema xelayê
     Çavzoqê, dilreqê zêl vexistin ji pişta xelqê û her yek di aliyekî de şandin. — (Umîd Demîrhan: Dîwan, Sewad, 2010, r. 18)
   • Tenê hin karbidestên xêv û nezan,
     Totik vala û cendek giran — (Osman Sebrî, Bersîva Hoşeng [arşîv], helbestakurdi.com)

Bikaranîn

"Totik" li Rojavayê Kurdistanê li dar e û tê bi wateya "mejî/aqil". Li gundê Xirbezirgan, Rojavayê Kurdistanê. Aqiltotik, Xirbe Zirgan. Her wiha di derdora Rihayê jî berbelav e. Li Qoserê wek "ser" tê bikar anîn.

Etîmolojî

  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguherîne" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

mêjî (1)

• Inglîzî: reason → en, brain → en
• Tirkî: akıl → tr, mantık → tr

ser (2)

• Inglîzî: head → en
• Tirkî: kafa → tr

Kurdiya başûrî

Rengdêr

totik

1. (Şêxbizinî) gilor, gilovirr, gurrovirr

Herwiha

• dodik

Hevmane

• gird